ZUID- AFRIKA V X dr mothlana sluipend kwaad van verdeling bestrijden PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT s i ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1983 AUTONOME ZWARTE STATEN BOTSWANA V kelijke, vrouwen-, studenten- roepsorgatiisaties en alle vakhonden een breed front van actie moeten te maken, en als dan iemand uit vormen. Maar er werd uitdrukkelijk bepaald dat alleen organisaties uit genodigd worden die in oppositie zijn tegen de presidenlsraad en de grondwettelijke hervormingsplan nen, en geen enkele organisatie die met de regering samenwerkt". Maar zijti er met talrijke zwarten die op de een of andere wijze met de regering samenwerken en toch niet als collaborateurs beschouwd kunnen worden ..Dat is de opvatting van Inkatha en andere organisaties, die zeggen dat alleen al door het feit datje in Soweto leeft of naar een zwarte school gaat. collaboratie wordt gepleegd Maar wij zeggen dat daar gedwongen samen werking is. waardoor een mens in Soweto moet leven omdat hij nergens anders kan leven. Dat is een zeer groot verschil. Maar als een regering ons onmenselijk behandelt en alles doet om van ons tweederangs-r Terleden week werd in Mitchells-Plain bij Kaapstad een nieuwe organisatie opgericht, die zich het Verenigd Democratisch Front (in het Engels: United Democratie Front, afgekort iIDF) noemt. Deze organisatie wil streven naar één Zuid-Afrika voor zwart, gekleurd en blank, j Onze correspondent Karl Breyer sprak daarover met dr. Nthato Mothlana, voorzitter van het jfr Comité van Tien in Soweto en thans bestuurslid van het Verenigd Democratisch Front. an het Verenigd Democratisch Front vorige week in Kaapstad opgericht, wordt nu al gezegd dat het de grootste anti-apartheidscoalitie is sinds de jaren '50. Niettemin kende Zuid-Afrika al een nationaal-culturele bevrij- '■:z dingsbeweging, de Inkatha-beweging van Gathsa Buthelezi. Waarom is er an nu een nieuwe organisatie nodig? Dr. Mothlana, een van de bestuursleden van het Verenigd Democratisch Front, daarover: „Inkatha zegt altijd de grootste politieke organisatie in de ischiedenis van Zuid-Afrika te zijn, met minstens 750.0P0 leden. Ik ben zelfs irbaasd dat zij niet over een miljoen leden praten. Maar in elk geval heeft niemand ooit deze getallen gecontroleerd. Dat staat wel vast. i beweren de leiders van Inkatha ..Omdat wij geen collaborateurs m voortdurend dat niets in Zuid- onze gelederen willen hebben. En In- ika kan gebeuren zonder hun toe- katha behoort daartoe", mming. Ik heb geen recht om over Er wordt gezegd dat meer dan inkatha te oordelen. Dat is een orga- driehonderd organisaties in Kaap- i aisatie met eigen principes, eigen op- stad waren vertegenwoordigd. Was rattingen en eigen overtuigingen, daar geen enkele organisatie bij die Haar degenen die menen dat Inkatha met de regering samenwerkt? itrkelyk meer invloed en macht heeft. ..Neen. Maar laat ik u een stuk uit de lan alle andere organisaties, maken geschiedenis van het Verenigd Demo- sn grote fout cratisch Front vertellen. Het was dr. Jn de tegenwoordige situatie is zwar- Alan Boesak. de president van de 't politiek niet meer de politiek van wereldorganisatie van gereformeerde collaboratie, van samenwerking. In- kerken, die alle organisaties bijeen- latha werkt met het systeem samen riep die tegen de nieuwe hervormings- En gelooft de zwarten te kunnen be- plannen van de regering en tegen de frijden door met dit systeem (de verschillende wetten van dr Piet slanke regering dus) samen te Koornhof (minister van samenwer- wrken. king en ontwikkeling) zijn. Toen de regering in Pretoria met baar thuisland-politiek begon, had zij ien bepaald doel in haar hoofd. Nie- lil OppOSltlG mand kan dit zelfde systeem thans jjr B0esak suggereerde dat alle ker- gebruiken ter wille van eigen voor- deel. Het enige dat wij dus kunnen doen, is dit systeem vernietigen Ik leb een bepaalde sympathie voor de irbeiderspartij onder Sony Leon (de Labour-partij van de kleurlingen), omdat zij indertijd in de zogenaamde Üeurlingen-raad meewerkten om die- »lfde raad, dit systeem dus, kapot te maken. verwijlen -Maar ik zie nergens een bewijs dat de leden van Inkatha, die thans in hvazoeloe met de regering samen werken, ook maar iets doen om dit lelfde systeem onwerkzaam te ma ten. Integendeel. Door het feit dat zij op de een of andere wijze meewerken un het thuisland-systeem, zorgen zij lil 'rvoor dat de continuïteit gewaar borgd is en dit systeem als zodanig dus werkt. Een van de belangrijkste 'trwijten tegen Inkatha is dan ook, dat deze beweging bij Zoeloes een tevocl van superioriteit schept en tegelijkertijd bij de andere zwarte wolken eveneens een gevoel van na tionalisme, het gevoel een eigen natie te zijn, en dat is precies datgene wat deze regering wil. ■Ik ben een Tswana van oorsprong, en Ik was verbaasd toen ik onlangs in het thuisland Bophuthatswana kon vast zeilen dat de mensen daar met trots over hun natie spreken en over de "ooruitgang die daar werd bereikt En dat bewijst opnieuw dat de regering er olijkbaar in slaagt bij zwarte Zuidafri kanen het gevoel te wekken dat zij geen Zuidafrikanen zijn. dat zij Tswa- fa's, Zoeloes, Venda's en Xhosa's tijn". 7 Denkt u dan dat Inkatha niet de beweging is die de zwarten in Zuid- bfrika vertegenwoordigt •Als je naar de rol kijkt die de leiders ;an Inkatha spelen, kom je waar schijnlijk tot de conclusie dat zij uitdrukken wat de zwarte mensen in Zuid-Afrika denken. Maar dat is een J 'olkomen onjuiste indruk en u had «anwezig moeten zijn bij de oprich- tag van het Verenigd Democratisch f front in Kaapstad om te begrijpen p oe ver deze opvatting van de waar- teid verwijderd is" -Was Inkatha uitgenodigd om deel te Ne volkomen vrije wil daaraan mee werkt, dan noem ik dat collaboratie. Een dergelijk persoon of organisatie kan dus niet uitgenodigd worden of aan het Verenigd Democratisch Front deelnemen. Behoort daartoe ook dominee Alan Hendrikse. de leider van de Labour- partij van de kleurlingendie zich heeft uitgesproken voor deelname aan de presidentsraad en de hervor mingsplannen van Botha? ..Dat geldt voor iedereen die wil deel nemen aan dit door de regering uitge vonden wangedrocht van drie parla- mentaire kamers. Deze collaborateurs zeggen namelijk niet meer dat zij dit monster willen vernietigen, zij zeggen nu dat zij het willen gebruiken ten voordele van de kleurling-bevolking. Dat wil zeggen dat zij de voorstellen van de regering geaccepteerd heb ben". doel Maar wat is dan nu het doel van dit Verenigd Democratisch Front? ..Wij zijn geen organisatie zoals het Afrikaans Nationaal Congres of het Pan Afrikaans Congres (ANC en PAC, Zuidafrikaanse bevrijdingsbewegin gen red.). Wij zijn een overkoepe lend orgaan dat de bedoeling heeft alle acties te coördineren. Wij spreken van 'unity in action" (eenheid in actiei Alle organisaties die lid worden, be houden hun eigen programma, hun eigen identiteit. Maar wij vormen een gemeenschappelijk front met twee doeleinden, namelijk de bestrijding van de aanbeveling van de presidents raad en de zogenaamde Koornliof- wetten Onze strijd gaat dus tegen de definitieve verdeling tussen blank Zuid-Afrika met Indische en kleur ling-satellieten, en de zwarte bevol king" Ziel u een kans om deze verdeel- en heers-politiek door uw actie te stop pen? „De grote meerderheid van de Aziati sche bevolking wijst de regeringsvoor stellen van de hand U had in Mit- chells-Plain moeten zijn om de over weldigende reactie van de kleurling- bevolking te zien. Het is dus duidelijk dat niet alleen de zwarten, maar ook de andere twee bevolkingsgroepen dit wangedrocht van de regering van de hand wijzen. Wij zullen dus alles doen om de mensen te activeren, ze op te voeden om zich tegen de nieuwe wet ten te verzetten". U spreekt voortdurend van een wangedrocht. Zou u dit ook doen als de zwarte bevolking bij de voorstellen betrokken zou zijn? Als zij dus kon deelnemen aan de hervormingsplan nen van Botha? ..Het feit dat men de zwarten zou betrekken bij de plannen kan de oplossing niet verbeteren De voor stellen van de presidentsraad leiden er slechts toe de apartheid te verster ken, om de gescheiden ontwikkeling te vergroten. Hier is geen sprake van een verbetering van de bestaande democratie en hier wordt geen enkele karl breyer poging gedaan om de democratische basis van deze regering breder te maken Als je minister bent in deze regering, heb je een job voor je hele leven. Er is geen enkele kans dat dit ooit zal veranderen" Maar als u als zwart politicus een advies aan de regering-Botha zou kunnen geven hoe ze het wel zou moeten doen. wat zou u dan zeggen? ..In de eerste plaats zou ik zeggen dat de Vrede van Vereniging in 1902 een gouden kans geboden heeft, die de boeren niet gebruikten Zij zorgden er toen voor dat de zwarten van de gemeenschappelijke kiezerslijst wer den geschrapt. Hadden zij dat niet gedaan, dan was hier. zoals in vele landen elders in de wereld, een norma leen. Xhosa's in Transkei le democratie gegroeid Wat er thans gebeurt, is niets anders dan de be scherming van groepsbelangen. Wij zwarten zullen dat nooit aanvaar den". Als u zegt „wij zwarten", hoeveel zijn er dan daarbij betrokken. Kunt u dat in een getal uitdrukken? „Als je naar Venda gaat. of naar Gazankulu of naar Kwandbele of naar Bophuthatswana (allemaal namen van thuislanden), zoals ik dat van tijd tot tijd doe, dan zul je vaststellen dat geen enkele zwarte man bereid is om het recht op te geven een Zuidafri kaan te zijn, of om afstand te doen van een enkel stuk van dit land Zuid- Afrika. tweederde „Zelfs de mensen in de thuislanden beschouwen zich nog steeds als Zuid afrikanen. En vergeet één ding niet. twee derde van alle Tswana's uit Bophuthatswana leeft niet eens in dit thuisland. Zij leven hier in Zuid- Afrika. Vooral de jonge mensen voe len zich Zuidafrikanen, en ik durf dan ook te zeggen dat wij voor 90 percent van de mensen spreken, als wij de voorstellen van de regering van de hand wijzen". Maar hoe stelt u zich dan de toekomst voor? „Voor mij ziet de toekomst er zeer, zeer kil en bleek uit Ik stel telkens weer vast. en hoor dit van alle kanten, dat de Afrikaners (de blanken dus) niet van plan zijn dit land met ande ren te delen. Zij willen en zullen ook de macht niet delen. Achter de scher men is een machtige beweging aan de gang om de zwarten ook uit de stede lijke gebieden te verwijderen en naar de zogenaamde 'reserves', de thuis landen. te brengen. „Tien jaar geleden was de situatie nog zo dat men over twintig miljoen zwar ten sprak, van wie 33 procent in de thuislanden. 33 procent in de stedelij ke gebieden en 33 procent in de zogenaamde blanke landelijke gebie den leefden. Thans geeft de regering toe dat zij erin geslaagd is zestig percent van alle zwarten uit blank Zuid-Afrika te verwijderen. Zestig procent van alle zwarte mensen leeft dus al in de thuislanden. .Wat wij dus in Zuid-Afrika zien, is een regering die slechts ten doel heeft alle zwarten van blank Zuid-Afrika uit te sluiten. Zy gebruiken de infrastruc turele maatregelen, de mogelijkheden voor werknemers verbonden met het huivestingsprobleem, om dit idee te verwezenlijken. Het gehele beeld van Zuid-Afrika is dus een beeld van on derdrukking. onmenselijkheid, van razzia's, beschietingen, dood in de gevangenis, veroorzaakt door een re gering die beschouwd wordt als een van de machtigste in de westerse wereld, maar zeker in Afrika, een regime met een machtige economie, die genoeg produceert om de zwarte man onder het juk van de onderdruk king te houden". U ziel 'dus geen hoop voor de zwarte man? „Deze regering heeft de periode van onderhandelingen, van gesprekken, al lang opgegeven. Zij luisteren niet meer naar de zwarten. Zy willen ons alleen nog maar vertellen wat wy moeten doen. Zij hebben besloten mij mijn recht als Zuidafrikaans burger af te nemen Dus doen zij dat kolonies „Zij scheppen kolonies binnen Zuid- Afrika. tien kolonies, waarin de zwarten als vee moeten leven, en zij worden alleen in blank Zuid-Afrika toegelaten als zij gebruikt wórden voor de blanke economie. Dat is het beeld van de toekomst in dit land. Zij proberen thans de kleurlingen en de Indiërs in deze onheilige alliantie te gebruiken, en zij zeggen openlijk dat dit land niet ook voor ons is. maar alleen voor hen. ..Een regering die zo handelt, vraagt gewoon om moeilijkheden en geweld Er is geen sprake van dat de zwarten ooit het recht op hun eigen vaderland zullen opgeven. Wat de toekomst dus zal brengen, is toenemend geweld, zowel van de staat alsook van de Dr. Motlana zwarten. Wettig geoorloofd geweld van de kant van de staat kan men elke dag hier vaststellen" Dat is dus geen zeer optimistisch beeld. „Weet u, toen dr. Alan Boesak enkele weken geleden op de conferntie van de Wereldraad van Kerken in Vancou ver sprak, zei hij: Veranderingen zul len in Zuid-Afrika komen, veranderin gen meten komen, veranderingen zul len komen, zelfs als zij met geweld komen. Dat is het gevoel van honderd procent van alle zwarten in dit land. Niet wij. maar deze regering heeft geweld gekozen om tot een oplossing van de problemen te komen" Maar hoe kan de Zuidafrikaanse regering geweld vermijden? „Deze regering moet in de hersenen van de blanken een klimaat scheppen waardoor veranderingen worden aan vaard. Laat ik een voorbeeld noemen hoe het niet moet. Toen hier de televi sie begon, had de regenng de kans om in de blanke woonkamers te laten zien dat een bisschop Desmond Tutu en een dr. Mothlana geen idioten zijn, maar sinds jaren is deze televisie zo blank en wit als een lelie. Dus in plaats van de televisie te gebruiken om een atmosfeer van begrip voor elkaar te scheppen, werd precies het tegenovergestelde gedaan De televi sie werd gebruikt om de mensen te verdelen. „Zolang deze regering dus niets doet om te verhinderen dat de blanken denken dat zwarten geen Zuidafrika nen zyn, zolang moet men er dus rekening mee houden dat er geweld zal komen pm de situatie te verande ren. Wy willen één natie, met één vlag, twee hoofdsteden (Pretoria en Kaap stad) en zelfs twee officiële talen (Afri kaans en Engels), maar wij willen één Zuid-Afrika, dat loyaal staat tegen over alle gemeenschappelijke opvat tingen en gevoelens". Welk gevaar ziet u in de rechtse conservatieve partijen, die toch blijk baar een bedreiging voor de regering- Botha vormen? „De rechter vleugel is zeer sterk, omdat de regering dit monster mede geschapen heeft. Sinds de oprichting van de Broederbond in 1919 hebben zij de macht de kerken, de nieuws media en de scholen gebruikt om de indruk van een blank rotsblok Zuid-Afrika te scheppen En daar tegenover staat sinds 1949 dit gevaar lijke zwarte dier Daardoor hebben zij de ene verkiezing na de andere gewon nen. Zij moeten dus met een herop voeding van de doorsnee burger be ginnen". Maar dat duurt nog eens twintig jaar? ..Inderdaad, en zo lang zullen wij zwarten niet meer wachten Wat gaat er dus gebeuren in dit land? „Mijn generatie, dus mensen zoals ik, bisschop Tutu en dr. Boesak. willen doorgaan met praten Wij zijn te oud en willen geen geweld Wij zullen doorgaan met praten in de hoop dat er iemand is die ons zal horen. Maar wij zeggen telkens weer dat deze regering elke mogelijke verandering onmogelijk maakt, zodat er uiteinde lijk slechts geweld overblijft. De jonge mensen willen dus niet meer praten. Zij kijken naar wapens. En er is geen twijfel mogelijk: zy zullen de wapens krijgen. „Maai" men moet zich ook realiseren dat toenemend geweld in dit land meer en meer zal bijdragen aan de invloed van de rechts-georiënteerde blanke partijen en bewegingen. Blan ke kiezers die angst hebben, zullen eerder voor een rechtse regering stem men En laat ik dit er nog by zeggen: velen van onze zwarte jonge mensen hopen zelfs dat de regering steeds meer en meer naar rechts zal gaan en onderdrukking zal gebruiken totdat het tot een werkelijke explosie komt. „Soms vrees ik dat het inderdaad zo ver zal komen. Vele blanken zeggen reeds dat Botha een referendum zal verliezen, vele zwarten hopen het. L'iteraard kunnen de zwarten een gewapende strijd niet winnen. Maar wat wél kan gebeuren, is een atmo sfeer scheppen van onzekerheid, wantrouwen en onveiligheid".

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 17