ZUID-
AFRIKA
V
X
dr mothlana
sluipend kwaad van
verdeling bestrijden
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
s i
ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1983
AUTONOME
ZWARTE STATEN
BOTSWANA
V
kelijke, vrouwen-, studenten-
roepsorgatiisaties en alle vakhonden
een breed front van actie moeten te maken, en als dan iemand uit
vormen. Maar er werd uitdrukkelijk
bepaald dat alleen organisaties uit
genodigd worden die in oppositie
zijn tegen de presidenlsraad en de
grondwettelijke hervormingsplan
nen, en geen enkele organisatie die
met de regering samenwerkt".
Maar zijti er met talrijke zwarten
die op de een of andere wijze met de
regering samenwerken en toch niet
als collaborateurs beschouwd kunnen
worden
..Dat is de opvatting van Inkatha en
andere organisaties, die zeggen dat
alleen al door het feit datje in Soweto
leeft of naar een zwarte school gaat.
collaboratie wordt gepleegd Maar wij
zeggen dat daar gedwongen samen
werking is. waardoor een mens in
Soweto moet leven omdat hij nergens
anders kan leven. Dat is een zeer
groot verschil. Maar als een regering
ons onmenselijk behandelt en alles
doet om van ons tweederangs-r
Terleden week werd in Mitchells-Plain bij Kaapstad een nieuwe organisatie opgericht, die
zich het Verenigd Democratisch Front (in het Engels: United Democratie Front, afgekort
iIDF) noemt. Deze organisatie wil streven naar één Zuid-Afrika voor zwart, gekleurd en blank,
j Onze correspondent Karl Breyer sprak daarover met dr. Nthato Mothlana, voorzitter van het
jfr Comité van Tien in Soweto en thans bestuurslid van het Verenigd Democratisch Front.
an het Verenigd Democratisch Front vorige week in Kaapstad opgericht,
wordt nu al gezegd dat het de grootste anti-apartheidscoalitie is sinds de
jaren '50. Niettemin kende Zuid-Afrika al een nationaal-culturele bevrij-
'■:z dingsbeweging, de Inkatha-beweging van Gathsa Buthelezi. Waarom is er
an nu een nieuwe organisatie nodig?
Dr. Mothlana, een van de bestuursleden van het Verenigd Democratisch
Front, daarover: „Inkatha zegt altijd de grootste politieke organisatie in de
ischiedenis van Zuid-Afrika te zijn, met minstens 750.0P0 leden. Ik ben zelfs
irbaasd dat zij niet over een miljoen leden praten. Maar in elk geval heeft
niemand ooit deze getallen gecontroleerd. Dat staat wel vast.
i beweren de leiders van Inkatha ..Omdat wij geen collaborateurs m
voortdurend dat niets in Zuid- onze gelederen willen hebben. En In-
ika kan gebeuren zonder hun toe- katha behoort daartoe",
mming. Ik heb geen recht om over Er wordt gezegd dat meer dan
inkatha te oordelen. Dat is een orga- driehonderd organisaties in Kaap-
i aisatie met eigen principes, eigen op- stad waren vertegenwoordigd. Was
rattingen en eigen overtuigingen, daar geen enkele organisatie bij die
Haar degenen die menen dat Inkatha met de regering samenwerkt?
itrkelyk meer invloed en macht heeft. ..Neen. Maar laat ik u een stuk uit de
lan alle andere organisaties, maken geschiedenis van het Verenigd Demo-
sn grote fout cratisch Front vertellen. Het was dr.
Jn de tegenwoordige situatie is zwar- Alan Boesak. de president van de
't politiek niet meer de politiek van wereldorganisatie van gereformeerde
collaboratie, van samenwerking. In- kerken, die alle organisaties bijeen-
latha werkt met het systeem samen riep die tegen de nieuwe hervormings-
En gelooft de zwarten te kunnen be- plannen van de regering en tegen de
frijden door met dit systeem (de verschillende wetten van dr Piet
slanke regering dus) samen te Koornhof (minister van samenwer-
wrken. king en ontwikkeling) zijn.
Toen de regering in Pretoria met
baar thuisland-politiek begon, had zij
ien bepaald doel in haar hoofd. Nie- lil OppOSltlG
mand kan dit zelfde systeem thans jjr B0esak suggereerde dat alle ker-
gebruiken ter wille van eigen voor-
deel. Het enige dat wij dus kunnen
doen, is dit systeem vernietigen Ik
leb een bepaalde sympathie voor de
irbeiderspartij onder Sony Leon (de
Labour-partij van de kleurlingen),
omdat zij indertijd in de zogenaamde
Üeurlingen-raad meewerkten om die-
»lfde raad, dit systeem dus, kapot te
maken.
verwijlen
-Maar ik zie nergens een bewijs dat
de leden van Inkatha, die thans in
hvazoeloe met de regering samen
werken, ook maar iets doen om dit
lelfde systeem onwerkzaam te ma
ten. Integendeel. Door het feit dat zij
op de een of andere wijze meewerken
un het thuisland-systeem, zorgen zij
lil 'rvoor dat de continuïteit gewaar
borgd is en dit systeem als zodanig
dus werkt. Een van de belangrijkste
'trwijten tegen Inkatha is dan ook,
dat deze beweging bij Zoeloes een
tevocl van superioriteit schept en
tegelijkertijd bij de andere zwarte
wolken eveneens een gevoel van na
tionalisme, het gevoel een eigen natie
te zijn, en dat is precies datgene wat
deze regering wil.
■Ik ben een Tswana van oorsprong, en
Ik was verbaasd toen ik onlangs in het
thuisland Bophuthatswana kon vast
zeilen dat de mensen daar met trots
over hun natie spreken en over de
"ooruitgang die daar werd bereikt En
dat bewijst opnieuw dat de regering er
olijkbaar in slaagt bij zwarte Zuidafri
kanen het gevoel te wekken dat zij
geen Zuidafrikanen zijn. dat zij Tswa-
fa's, Zoeloes, Venda's en Xhosa's
tijn".
7 Denkt u dan dat Inkatha niet de
beweging is die de zwarten in Zuid-
bfrika vertegenwoordigt
•Als je naar de rol kijkt die de leiders
;an Inkatha spelen, kom je waar
schijnlijk tot de conclusie dat zij
uitdrukken wat de zwarte mensen in
Zuid-Afrika denken. Maar dat is een
J 'olkomen onjuiste indruk en u had
«anwezig moeten zijn bij de oprich-
tag van het Verenigd Democratisch
f front in Kaapstad om te begrijpen
p oe ver deze opvatting van de waar-
teid verwijderd is"
-Was Inkatha uitgenodigd om deel te
Ne
volkomen vrije wil daaraan mee
werkt, dan noem ik dat collaboratie.
Een dergelijk persoon of organisatie
kan dus niet uitgenodigd worden of
aan het Verenigd Democratisch Front
deelnemen.
Behoort daartoe ook dominee Alan
Hendrikse. de leider van de Labour-
partij van de kleurlingendie zich
heeft uitgesproken voor deelname
aan de presidentsraad en de hervor
mingsplannen van Botha?
..Dat geldt voor iedereen die wil deel
nemen aan dit door de regering uitge
vonden wangedrocht van drie parla-
mentaire kamers. Deze collaborateurs
zeggen namelijk niet meer dat zij dit
monster willen vernietigen, zij zeggen
nu dat zij het willen gebruiken ten
voordele van de kleurling-bevolking.
Dat wil zeggen dat zij de voorstellen
van de regering geaccepteerd heb
ben".
doel
Maar wat is dan nu het doel van dit
Verenigd Democratisch Front?
..Wij zijn geen organisatie zoals het
Afrikaans Nationaal Congres of het
Pan Afrikaans Congres (ANC en PAC,
Zuidafrikaanse bevrijdingsbewegin
gen red.). Wij zijn een overkoepe
lend orgaan dat de bedoeling heeft
alle acties te coördineren. Wij spreken
van 'unity in action" (eenheid in actiei
Alle organisaties die lid worden, be
houden hun eigen programma, hun
eigen identiteit. Maar wij vormen een
gemeenschappelijk front met twee
doeleinden, namelijk de bestrijding
van de aanbeveling van de presidents
raad en de zogenaamde Koornliof-
wetten Onze strijd gaat dus tegen de
definitieve verdeling tussen blank
Zuid-Afrika met Indische en kleur
ling-satellieten, en de zwarte bevol
king"
Ziel u een kans om deze verdeel- en
heers-politiek door uw actie te stop
pen?
„De grote meerderheid van de Aziati
sche bevolking wijst de regeringsvoor
stellen van de hand U had in Mit-
chells-Plain moeten zijn om de over
weldigende reactie van de kleurling-
bevolking te zien. Het is dus duidelijk
dat niet alleen de zwarten, maar ook
de andere twee bevolkingsgroepen dit
wangedrocht van de regering van de
hand wijzen. Wij zullen dus alles doen
om de mensen te activeren, ze op te
voeden om zich tegen de nieuwe wet
ten te verzetten".
U spreekt voortdurend van een
wangedrocht. Zou u dit ook doen als
de zwarte bevolking bij de voorstellen
betrokken zou zijn? Als zij dus kon
deelnemen aan de hervormingsplan
nen van Botha?
..Het feit dat men de zwarten zou
betrekken bij de plannen kan de
oplossing niet verbeteren De voor
stellen van de presidentsraad leiden
er slechts toe de apartheid te verster
ken, om de gescheiden ontwikkeling
te vergroten. Hier is geen sprake van
een verbetering van de bestaande
democratie en hier wordt geen enkele
karl breyer
poging gedaan om de democratische
basis van deze regering breder te
maken Als je minister bent in deze
regering, heb je een job voor je hele
leven. Er is geen enkele kans dat dit
ooit zal veranderen"
Maar als u als zwart politicus een
advies aan de regering-Botha zou
kunnen geven hoe ze het wel zou
moeten doen. wat zou u dan zeggen?
..In de eerste plaats zou ik zeggen dat
de Vrede van Vereniging in 1902 een
gouden kans geboden heeft, die de
boeren niet gebruikten Zij zorgden er
toen voor dat de zwarten van de
gemeenschappelijke kiezerslijst wer
den geschrapt. Hadden zij dat niet
gedaan, dan was hier. zoals in vele
landen elders in de wereld, een norma
leen.
Xhosa's in Transkei
le democratie gegroeid Wat er thans
gebeurt, is niets anders dan de be
scherming van groepsbelangen. Wij
zwarten zullen dat nooit aanvaar
den".
Als u zegt „wij zwarten", hoeveel
zijn er dan daarbij betrokken. Kunt u
dat in een getal uitdrukken?
„Als je naar Venda gaat. of naar
Gazankulu of naar Kwandbele of naar
Bophuthatswana (allemaal namen
van thuislanden), zoals ik dat van tijd
tot tijd doe, dan zul je vaststellen dat
geen enkele zwarte man bereid is om
het recht op te geven een Zuidafri
kaan te zijn, of om afstand te doen van
een enkel stuk van dit land Zuid-
Afrika.
tweederde
„Zelfs de mensen in de thuislanden
beschouwen zich nog steeds als Zuid
afrikanen. En vergeet één ding niet.
twee derde van alle Tswana's uit
Bophuthatswana leeft niet eens in
dit thuisland. Zij leven hier in Zuid-
Afrika. Vooral de jonge mensen voe
len zich Zuidafrikanen, en ik durf
dan ook te zeggen dat wij voor 90
percent van de mensen spreken, als
wij de voorstellen van de regering
van de hand wijzen".
Maar hoe stelt u zich dan de
toekomst voor?
„Voor mij ziet de toekomst er zeer,
zeer kil en bleek uit Ik stel telkens
weer vast. en hoor dit van alle kanten,
dat de Afrikaners (de blanken dus)
niet van plan zijn dit land met ande
ren te delen. Zij willen en zullen ook
de macht niet delen. Achter de scher
men is een machtige beweging aan de
gang om de zwarten ook uit de stede
lijke gebieden te verwijderen en naar
de zogenaamde 'reserves', de thuis
landen. te brengen.
„Tien jaar geleden was de situatie nog
zo dat men over twintig miljoen zwar
ten sprak, van wie 33 procent in de
thuislanden. 33 procent in de stedelij
ke gebieden en 33 procent in de
zogenaamde blanke landelijke gebie
den leefden. Thans geeft de regering
toe dat zij erin geslaagd is zestig
percent van alle zwarten uit blank
Zuid-Afrika te verwijderen. Zestig
procent van alle zwarte mensen leeft
dus al in de thuislanden.
.Wat wij dus in Zuid-Afrika zien, is
een regering die slechts ten doel heeft
alle zwarten van blank Zuid-Afrika uit
te sluiten. Zy gebruiken de infrastruc
turele maatregelen, de mogelijkheden
voor werknemers verbonden met het
huivestingsprobleem, om dit idee te
verwezenlijken. Het gehele beeld van
Zuid-Afrika is dus een beeld van on
derdrukking. onmenselijkheid, van
razzia's, beschietingen, dood in de
gevangenis, veroorzaakt door een re
gering die beschouwd wordt als een
van de machtigste in de westerse
wereld, maar zeker in Afrika, een
regime met een machtige economie,
die genoeg produceert om de zwarte
man onder het juk van de onderdruk
king te houden".
U ziel 'dus geen hoop voor de zwarte
man?
„Deze regering heeft de periode van
onderhandelingen, van gesprekken, al
lang opgegeven. Zij luisteren niet
meer naar de zwarten. Zy willen ons
alleen nog maar vertellen wat wy
moeten doen. Zij hebben besloten mij
mijn recht als Zuidafrikaans burger af
te nemen Dus doen zij dat
kolonies
„Zij scheppen kolonies binnen Zuid-
Afrika. tien kolonies, waarin de
zwarten als vee moeten leven, en zij
worden alleen in blank Zuid-Afrika
toegelaten als zij gebruikt wórden
voor de blanke economie. Dat is het
beeld van de toekomst in dit land. Zij
proberen thans de kleurlingen en de
Indiërs in deze onheilige alliantie te
gebruiken, en zij zeggen openlijk dat
dit land niet ook voor ons is. maar
alleen voor hen.
..Een regering die zo handelt, vraagt
gewoon om moeilijkheden en geweld
Er is geen sprake van dat de zwarten
ooit het recht op hun eigen vaderland
zullen opgeven. Wat de toekomst dus
zal brengen, is toenemend geweld,
zowel van de staat alsook van de
Dr. Motlana
zwarten. Wettig geoorloofd geweld
van de kant van de staat kan men
elke dag hier vaststellen"
Dat is dus geen zeer optimistisch
beeld.
„Weet u, toen dr. Alan Boesak enkele
weken geleden op de conferntie van
de Wereldraad van Kerken in Vancou
ver sprak, zei hij: Veranderingen zul
len in Zuid-Afrika komen, veranderin
gen meten komen, veranderingen zul
len komen, zelfs als zij met geweld
komen. Dat is het gevoel van honderd
procent van alle zwarten in dit land.
Niet wij. maar deze regering heeft
geweld gekozen om tot een oplossing
van de problemen te komen"
Maar hoe kan de Zuidafrikaanse
regering geweld vermijden?
„Deze regering moet in de hersenen
van de blanken een klimaat scheppen
waardoor veranderingen worden aan
vaard. Laat ik een voorbeeld noemen
hoe het niet moet. Toen hier de televi
sie begon, had de regenng de kans om
in de blanke woonkamers te laten zien
dat een bisschop Desmond Tutu en
een dr. Mothlana geen idioten zijn,
maar sinds jaren is deze televisie zo
blank en wit als een lelie. Dus in
plaats van de televisie te gebruiken
om een atmosfeer van begrip voor
elkaar te scheppen, werd precies het
tegenovergestelde gedaan De televi
sie werd gebruikt om de mensen te
verdelen.
„Zolang deze regering dus niets doet
om te verhinderen dat de blanken
denken dat zwarten geen Zuidafrika
nen zyn, zolang moet men er dus
rekening mee houden dat er geweld
zal komen pm de situatie te verande
ren. Wy willen één natie, met één vlag,
twee hoofdsteden (Pretoria en Kaap
stad) en zelfs twee officiële talen (Afri
kaans en Engels), maar wij willen één
Zuid-Afrika, dat loyaal staat tegen
over alle gemeenschappelijke opvat
tingen en gevoelens".
Welk gevaar ziet u in de rechtse
conservatieve partijen, die toch blijk
baar een bedreiging voor de regering-
Botha vormen?
„De rechter vleugel is zeer sterk,
omdat de regering dit monster mede
geschapen heeft. Sinds de oprichting
van de Broederbond in 1919 hebben
zij de macht de kerken, de nieuws
media en de scholen gebruikt om
de indruk van een blank rotsblok
Zuid-Afrika te scheppen En daar
tegenover staat sinds 1949 dit gevaar
lijke zwarte dier Daardoor hebben zij
de ene verkiezing na de andere gewon
nen. Zij moeten dus met een herop
voeding van de doorsnee burger be
ginnen".
Maar dat duurt nog eens twintig
jaar?
..Inderdaad, en zo lang zullen wij
zwarten niet meer wachten
Wat gaat er dus gebeuren in dit
land?
„Mijn generatie, dus mensen zoals ik,
bisschop Tutu en dr. Boesak. willen
doorgaan met praten Wij zijn te oud
en willen geen geweld Wij zullen
doorgaan met praten in de hoop dat
er iemand is die ons zal horen. Maar
wij zeggen telkens weer dat deze
regering elke mogelijke verandering
onmogelijk maakt, zodat er uiteinde
lijk slechts geweld overblijft. De jonge
mensen willen dus niet meer praten.
Zij kijken naar wapens. En er is geen
twijfel mogelijk: zy zullen de wapens
krijgen.
„Maai" men moet zich ook realiseren
dat toenemend geweld in dit land
meer en meer zal bijdragen aan de
invloed van de rechts-georiënteerde
blanke partijen en bewegingen. Blan
ke kiezers die angst hebben, zullen
eerder voor een rechtse regering stem
men En laat ik dit er nog by zeggen:
velen van onze zwarte jonge mensen
hopen zelfs dat de regering steeds
meer en meer naar rechts zal gaan en
onderdrukking zal gebruiken totdat
het tot een werkelijke explosie komt.
„Soms vrees ik dat het inderdaad zo
ver zal komen. Vele blanken zeggen
reeds dat Botha een referendum zal
verliezen, vele zwarten hopen het.
L'iteraard kunnen de zwarten een
gewapende strijd niet winnen. Maar
wat wél kan gebeuren, is een atmo
sfeer scheppen van onzekerheid,
wantrouwen en onveiligheid".