DETECTIVE
de angst voor
de chantage
BELASTING
de toerist
als melkkoe
JJ'
PZC/ weekendkrant
MVas. .1
138ITERDAG 20 AUGUSTUS 1983
23
Het publiek hoort maar weinig over privé-detectives in Nederland. Slechts bij hoge
uitzondering dringt er eens een zaak door tot de publiciteit. Maar het verschijnsel
eperkt zich niet tot Amerika, want ho derden speurders verdienen ook in ons land stil
orsend achter de schermen hun dagelijks brood.
oeveel privé-detectives ons land precies telt, is niet na te gaan. In theorie kan iedereen zich
ive-detective noemen, met of zonder relevante vooropleiding. In de praktijk gebeurt dat
ik.
'schoon te maken' dat wil zeggen op
afluisterapparatuur nakijken voor
dat een belangrijke vergadering kan
beginnen
in failliet gegane winkeliers tot oud-
fiüemensen men kan ze als pnvé-
■ctive tegenkomen Ook part-ti-
bs bestaan, zoals bijvoorbeeld die
-detective die met zijn speur-
bezig is en ook nog een café
leert.
is In ons land nauwelijks serieus
dacht aan het verschijnsel privé-
uder geschnken Er is slee ts een
ptie van een student van de Ne-
landse politieacademie, die een
iie enquête onder de privé-detecti-
heeft gehouden
iIdgroei
jtns M. J. M. Campman, de schrij-
an die scriptie, en P. A. Mars-
ipraktizerend privé-detective. is
door de oncontroleerbaarheid
ake van wildgroei van detectives,
sman, die zelf twee jaar geleden
ontslag bij de politie nam en
riichzelf begon als privé-detecti-
„Het is een wirwar van mensen
zich ermee bezighoudt. In feite
iedereen vandaag beginnen ais
^detective. En dat gebeurt ook.
de ene kant heb je de gerenom-
trde bedrijven met jarenlange er-
tof en aan de andere kant staat de
lelner, die zich voor privé-detccti-
litgeeft".
overgrote deel van de zaken van
[^detectives wordt uitgevoerd in
van bedrijven Het meest
vterkmencl zijn fraudezaken, in-
ïuak- en afluisterpreventie, opspo
ren van goederen en personen (bij
voorbeeld getuigen in een proces) en
Btaedentenonderzoek Het werk
rw:particulieren zoals echtschei-
fcgen en wijzigingen van alimenta-.
i-is volgens Marsman te verwaar-
■A
Ie meeste detective-kantoren zijn
ton Slechts een derde maakt ge-
jilkvan vaste medewerkers. De rest
Kt met part-timers, vrienden en
Êe Marsman behoort bij de laat-
categorie Hij werkt alleen, terwijl
i vrouw de administratie bijhoudt
de telefoon bedient als haar man
klus' is.
willen dat niet accepteren. Dat leidt
dan tot fraude, wat typisch zaken zijn
voor privé-detectives. Als de politie
al tot vervolging overgaat, dan nog
heeft het bedrijf liaar geld niet terug.
Privé-detectives moeten voor bewij
zen zorgen, die het bedrijf in een
civiele procedure kan gebruiken om
haar geld terug te krijgen", aldus
Marsman.
Daar komt bij dat nu ook bedrijven op
de kleintjes gaan letten. Dat betekent
voor pnvé-detectives opdrachten om
gijs korevaar
bijvoorbeeld de buitendiensten van
bedrijven te controleren, als de direc
tie ontevreden is over de productivi
teit van dat personeel.
Tenslotte willen steeds meer bedrij
ven veiligheidsmaatregelen nemen te
gen bednjfsspionage Marsman ver
telt dat hij steeds vaker de opdracht
krijgt een directie- of hotelkamer
Hij verwijst daarbij naar de zaak in
Groningen, waar een wegenbouwbe
drijf afluisterapparatuur bij een con
current plaatste. Het betrokken be
drijf kon daardoor altijd goedkoper
inschrijven en de opdrachten verwer
ven „Het gaat hier slechts om het
topje van de ijsberg", meent Mars
man Vroeger hadden de bedrijven
meer geld. maar minder geld over
voor een privé-detective. Tegenwoor
dig is het andersom, aldus de Eindho-
vense speurder.
Meer werk, meer mensen, verwacht
Marsman. Daarmee zal de chaos in de
speurderswereld nog toenemen. Nu
al is er slechts een minderheid die
voordat zij beginnen als privé-detec
tive een politieopleiding hebben ge
volgd. Dat zal er niet beter op wor
den. Een grote meerderheid van de
detectives willen daarom dat de
overheid regelend optreedt.
De meesten zijn het erover eens dat er
dame
i deel van de detectives adver-
linde krant en de Gouden Gids.
ir 'mond-tot-mond-reclame' lijkt
belangrijkst te zijn voor de op-
w van een klantenkring, menen
«el Campman als Marsman. Op-
chtgevers, die aan Campmans on-
loek hebben meegewerkt, zijn
:lal via deze laatste vorm van
aan hun privé-detective ge-
fanan „Ik krijg werk omdat ik m
M kringen bekend ben Dat heb ik
paam opgebouwd. Naarmate ik
iltaten boek krijg ik opdrachten
i schilder kan een pot verf laten
len,maar ik niet. De basis van alles
bet vertrouwen winnen van de
ïachtgever. Als mensen naar mij
tomen zonder dat ik reclame heb
laakt bestaat dat vertrouwen al.
men mij uit de Gouden Gids
ik niet in sta dan moet dat
trouwen nog worden waarge-
!kt. Men begmt dan op de nullijn
npman heeft ook onderzocht wat
'ó-detectives zoal gebruiken bij
werk Iedere speurder gebruikt
apparatuur en een auto Velen
ten ook een fiets voor hun werk
nmateriaal en video komt al wat
ter voor. Tenslotte gebruiken
mlgen nog afluisterapparatuur,
lendetectoren en microscopen
brengt nu iemand ertoe naar een
Metective te stappen? Volgens
apmans onderzoek is één van de
aken dat de politie is overwerkt
5de stijgende criminaliteit en het
?ebrek van de politie kan slechts
beperkt aantal uren aan één zaak
leed worden. Een privé-detective
'rentegen is vrij om zoveel tijd erin
"toppen als de opdrachtgever wil.
lendien is een speurder maar met
tegelijk bezig
i beeft een privé-detective mets te
»n met de interne regels van de
be, Hij kan naar het buitenland
n voor een onderzoek zonder dat
toge besprekingen met de politie
'at land aan vooraf moeten gaan.
endien is de privé-detective net zo
Pkrachtig als een opdrachtgever
omdat die er tenslotte zelf voor
lalt.
/n de Amerikaanse verschijning zijn de privé-detectives de mannen van
de ruwe bolster en de blanke pil In hun tocht naar de oplossing der
opdracht van de meestal rijke opdrachtgever struikelen zij in de
regel over de lijken en de mooie vrouwen. De oplossing wordt na veel
geweld gevonden ondanks de domme kracht van de politie.
In vrijwel geen enkel opzicht kun
nen de Nederlandse private eyes
zoals de speurders in het Ameri
kaans heten, van Phillip Marlowe
of Mike Hammer zich in dit beeld
vinden. Over het algemeen kan het
beroep zich het beste vertalen in de
sleutelwoorden ..routine" en ..ge
duldig speurwerk" In Nederland
kleeft aan het beroep nauwelijks
gevaar. Bovendien werken de Ne
derlandse speurders voor hel over
grote deel van de tijd voor bedrij
ven en niet voor particulieren
Privé-detective is één van de weini
ge beroepen waarvoor geen speci
fieke opleiding vereist is Er be
staat m Nederland eenvoudigweg
geen school voor. In Belgie wel In
Luik staat een school die schriftelij
ke cursussen geeft in hel detective
werk en binnenkort gaat in Ant
werpen de school beginnen die de
vereniging van Belgische prtvè-de-
teclives hebben opgezet
In ons land is men nog met zover
Iedereen kan morgen met een pri-
vé-detectivekantoor beginnen Er
is op dit terrein geen wet of over
heidsregel en er wordt ook niet aan
gedacht om op korte termijn maat
regelen te nemen Een bond of
vereniging tan detectives, die
daartoe het initiatief zou kunnen
nemen, is er ook al met alhoewel de
meerderheid van de privé-detecti
ves blijkens een enquête voorstan
der is van een bescherming en
regeling van het beroep
Hel wereldje van de privé-detective
is voor de buitenstaander een ge
sloten boek. Waar komen de speur
ders vandaan, wie geeft hen op
drachten. is er in de toekomst nog
werk voor deze branche. Onze ver
slaggever Gijs Korevaar nam een
kijkje.
een soort vergunningenstelsel moet
komen voor vestiging als privé-detec
tive Het ministerie van justitie kan
dan controlerend optreden door aan
het verstrekken van een vergunning
voorwaarden te verbinden, zoals be
trouwbaarheid en een goede boekhou
ding.
schriftelijk
Een andere vrij algemeen geuite
wens is verder een landelijk legiti
matiebewijs voor detectives. Dit zou
gekoppeld kunnen worden aan een
'school voor privé-detectives'. Zowel
Campman als Marsman verwijzen
daarbij naar Belgiè. In Luik staat de
„Internationale school voor detecti
ves-deskundigen". met vestigingen
in Brussel. Parijs en Rome.
Deze instelling geeft „onderwijs per
briefwisseling in criminele onderzoe
kingsmethodes". Op het programma
staan onder meer opsporing en bewa
king, vingerafdrukken maken en afne
men, schaduwen van personen en
wapenonderricht.
In Belgie hebben de prive-detectives
zich verenigd in het ..Coördinatie Co
mité voor Detectives" Deze vereni
ging is zelf een opleiding begonnen
vanuit Antwerpen. Deze cursus is
erkend door de overheid, die als het
niveau van de afgestudeerden vol
doende blijkt te zijn. bereid is officiële
diploma's af te geven
De Nederlandse overheid denkt er
echter niet over om zich met de
pnve-detectives in te laten. Er is geen
enkel plan er wordt zelfs niet op
gestudeerd om een vergunningen
stelsel of een legitimatiebewijs in het
leven te roepen. Ingrijpen zou ook
geheel tegen het beleid van het huidi
ge kabinet zijn, die juist het aantal
regels wil verminderen De enige mo
gelijkheid voor de pnvé-detectives is
zich naar voorbeeld van de Belgen te
verenigen en zelf met pasjes en oplei
dingen te komen.
bescherming
bij de branche betrokken perso-
«erwachten dat er de komende
01 steeds meer werk zal komen
Privé-detectives, vooral onder
«an de slechte economische
landigheden. „Iedereen moet een
ll Pie terug doen, maar sommigen
Prive-detectives moeten in staat zijn
een vertrouwensband op te bouwen
met opdrachtgevers, meent Mars
man. Daarnaast moet je goed op de
hoogte zijn van de wetboeken voor
strafrecht, burgerlijk en familie
recht. Hoe kan je bewijsmateriaal
voor een proces bij elkaar zoeken,
zonder die wetten te kennen?, vraagt
Marsman zich af.
Verder wil hij dat er een bescherming
komt van de 'tegenpartij' het on
derwerp van het speurwerk. „Ik neem
geen ongemotiveerde opdrachten
aan Niemand ga ik achterna zitten
zonder dat ik weet waarom en wat het
doel ervan is. Als ik er wel zonder
meer achteraan zou gaan. dan zie ik
veel ongeoorloofde dingen, die mis
schien niets met de zaak te maken
hebben. Wat een man buiten kantoor
uren doet. gaat mij niets aan. Alleen
wat van belang is voor de opdracht
vertel ik aan mijn klant en wat be
langrijk is, dat besluit ik
Campman meent dat iedere detective
in de praktijk wel eens een 'duistere
opdracht' tegen komt Zoals een de
tective die gevraagd werd iemand op
te sporen, terwijl hij gegronde ver
moedens had dat het om de liquidatie
van die persoon ging Deze detective
weigerde de opdracht Een ander
voorbeeld is een speurder die op
dracht kreeg geld en goederen op te
sporen in het kader van een boedel
scheiding. Door een toeval kwam de
opdrachtgever erachter dat de detec
tive ook voor de tegenpartij werkte.
chantage
Dat is volgens Marsman nog het
grootste gevaar, waar de detectives
voor moeten waken. „Als je alles
vertelt, wordt het erg gemakkelijk
aanzet te geven tot chantage. Dat is
het grootste gevaar van dit beroep en
niet het contact met criminelen".
Hu heeft hel dan slechts over het
doorgeven van materiaal aan de op
drachtgever. die daarmee het slacht
offer kan afpersen. Hoe het zit met de
kwaadwillende detective, die de gege
vens boven tafel haalt, zwijgt hij.
In de wirwar van detectives, incasso
bureaus en bewakingsdiensten be
staat geen enkele houvast om de
opdrachten en taakuitoefening te om
schrijven. Iedere zaak en iedere detec
tive zoekt de beste methode zelf uit
Spreek je honderd detectives dan
hoor je even zovele technieken, meent
hij
Wel is het zo dat langzamerhand
meerdere politiemensen dezelfde weg
gaan als Marsman Na een keurige
loopbaan bij de politie groeit het
gevoel dat zij niet tot hun pensioen
dat werk bij het korps willen blijven
doen De kans kan zich dan voordoen
zelf te beginnen, zoals Marsman. Die
heeft de geboden kans gegrepen
Inmiddels heeft hij al van oud-colle
ga's gehoord die dat ook hebben
gedaan. Logisch, vindt hij. „Door de
werkdruk en het doorgaande specia
lisme waardoor jc nooit zelf een
hele zaak kan behandelen is het
niet meer zo leuk bij de politie".
X
Al geruime tijd roepen het Nationaal Bureau voor
Toerisme (NBT) en de VVV's om het hardst 'Lekker weg
in eigen land'. Maar in hun streven het binnenlandse
toerisme op te vijzelen, worden zij soms behoorlijk ge
dwarsboomd door de lagere overheid.
Terwijl de rijksoverheid tientallen miljoen uitgeeft om
toeristen te lokken, verhogen sommige gemeenten op vaak
drastische wijze de toeristenbelasting.
Het is nog niet zo verschrikkelijk
lang geleden, dat de consumenten
bond in zo'n 250 Nederlandse ge
meenten een onderzoek instelde
naar de tarieven, die de recreant aan
de gemeentelijke fiscus moet betalen
voor een nachtje slapen. En daaruit
bleek, dat het gros van die gemeen
ten de toerist maar al te goed weet te
vinden als het er om gaat het ge
meentelijke spaarvarken te spekken.
Deze week trok het college van
burgemeester en wethouders van de
gemeente Oostburg onder druk
van boze campinghouders voorlo
pig een voorstel in om het volgend
jaar de toeristenbelasting aanzien
lijk te verhogen. Ook elders in het
land zorgde de toeristenbelasting
voor enige commotie. In het Overij-
selse Haaksbergen leidden plannen
om in die gemeente over te gaan tot
invoering van een toeristen- en
woonforensenbelasting eveneens tot
het nodige tumult. Daar liepen cam-
pinggasten in de raadszaal te hoop
tegen het voornemen van burge
meester en wethouders de verbhjfs-
recreant een extra belastingcentje
uit de zak te kloppen.
omstreden
De toeristenbelasting wederom ter
discussie.
De toeristentax. Het is van meet af
aan een vrij omstreden zaak ge
weest. Toen in het begin van de
zeventiger jaren de eerste Zeeuwse
gemeenten er toe over gingen een
dergelijke belasting in te voeren,
zorgde dat in menige raadszaal voor
verhitte discussies tussen voor- en
tegenstanders.
Het motief van de gemeentebesturen
om zo'n belasting te gaan heffen
klonk alleszins redelijk. De recreatie-
gemeenten - zo ongeveer luidt de
redenering - betalen zich blauw aan
allerlei voorzieningen om het de toe
rist naar de zin te maken, het is met
meer dan billijk dat die toerist daar
iets voor terugbetaalt; dat geld stop
pen we in een potje, en dat gebruiken
we dan weer om nieuwe voorzienin
gen te treffen
Zo werd het gebracht. Maar alle
goede voornemens ten spijt, de op
brengst van de toeristenbelasting
lijkt steeds meer gebruikt te worden
als lapmiddel om de gaten in de
gemeentebegroting te stoppen.
Vijftien van de dertig Zeeuwse ge
meenten heffen toeristenbelasting
Van enige uniformiteit is geen spra
ke De tarieven die de Zeeuwse ge
meenten hanteren lopen sterk uit
een De gemeente Tholen is het
goedkoopst teen kwartje per over
nachting). De gemeenten Goes en
Westerschouwen rekenen het dubbe
le en zijn daarmee het duurst
In totaal bracht de toeristenbelas
ting in Zeeland in '82 een dikke drie
miljoen gulden op De gemeente
Westerschouwen ontving het vong
jaar verreweg het meest aan toeris
tenbelasting ruim achthonderddui
zend gulden De gemeente Vlissin-
gen het minst, iets meer dan dertig
mille.
tarieven
Meer dan de helft van de Zeeuwse
gemeenten, waar de recreant toeris
tenbelasting moet betalen, heeft het
afgelopen jaar de tarieven weer ver
hoogd. In Goes en Westerschouwen
gingen de tarieven met zo'n tien
procent omhoog. De toeristenbelas
ting, een nieuw melkkoetje?
Ja. zeggen organisaties als de Re-
cron (bond van recreatie-onderne-
mersi. de ANW (algemene Neder
landse vereniging van VVV'si en de
ANWB Het loopt zo'n vaart niet,
zegt de Zeeuwse recreatie gedepu
teerde J, B. Ventevogel.
„De bruto-prijs van standplaatsen
voor caravans en tenten wordt
steeds hoger, doordat daarin de stij
gende toeristenbelasting wordt door
berekend De consument is daarvan
de dupe en de ondernemer verdient
er geen cent méér door De netto-
prijs - wat de ondernemer in het
handje krijgt - blijft bij de stijgende
kosten gelijk of daalt zelfs" Een
klacht van de heer B. Taanman van
dick horst en
willem van dam
de Recron in Arnhem, de bond van
recreatie-ondernemers. Hij is het he
lemaal eens met de ANWB. die In
haar vaktijdschrift Recreatie en Toe
risme betoogt dat de gemeenten
vakanties in ons land steeds duurder
maken door de lokale en regionale
belastingen en heffingen voortdu
rend sterk te laten stijgen. Ons land
behoort nu al - samen met Zwitser
land en Italië, tot de duurste Europe
se vakantielanden
Mevrouw A. Eijkemans. staffunctio
naris van de ANW in Hilversum (de
algemene Nederlandse vereniging
van VW'si, zegt Wij vinden die
toeristenbelasting verwerpelijk,
vooral ook omdat het geen bestem
mingsbelasting is Met andere woor
den de door de toeristenbelasting
binnengehaalde gelden behoeven
niet voor het toerisme te worden
gebruikt De gemeenten mogen er
rustig straatlantaarns voor plaatsen
of rioleringen voor aanleggen. De
belasting zou nog te billijken zijn,
indien het geld ook inderdaad aan te
toeristische voorzieningen ten goede
zou komen"
verschillen
Gebrek aan uniformiteit. Grote
verschillen in de tarieven, in de ene
gemeente moet een toerist wel be
lasting betalen, in een andere weer
niet. MevrouW Eijkemans: „Als een
gezin van vier personen in een ge
meente met toeristenbelasting een
vakantiehuisje huurt, moet dat ge
zin bij een tarief van éen gulden per
persoon per dag. voor zo'n bunga
low tje al gauw vijfentwintig gulden
per week meer betalen dan in een
naburige gemeente zonder toeris
tenbelasting. Dat is oneerlijke con
currentie".
In de ene gemeente wel, in de andere
niet Het is een rommeltje, consta
teert secretaris K J Coppoolse van
de Recron-Zeeland. ..De toerist weet
op den duur niet meer waar hij aan
toe is En dat kan Wel eens vervelen
de misverstanden geven bij de ein
dafrekening. Wij hebben de minister
al een paar keer gevraagd de ge
meenten te dwingen enige uniformi
teit in de toeristenbelasting aan te
brengen. Maar de gemeenten zijn in
dat opzicht autonoom, het is heel erg
moeilijk om dat van bovenaf op te
leggen"
Klopt, zegt de Zeeuwse gedeputeer
de Ventevogel. Het is een zaak van
de gemeenten zelf. Ventevogel heeft
overigens niet zo veel moeite met de
tariefsverschillen. „Ik vind die ver
schillen wel aanvaardbaar. De toeris
tische 'impact' van Westerschouwen
bijvoorbeeld is niet te vergelijken
met die van een gemeente als Tho
len. Als een gemeente de toerist
goede recreatieve voorzieningen
biedt, dan mag dat best tot uiting
komen in de tarieven
„Er zijn gemeentenzegt Recron-
secretaris Coppoolse. „die de toeris
tenbelasting uitsluitend gebruiken
om de recreatieve voorzieningen te
verbeteren Als het geld op die ma
nier besteed wordt, dan kunnen wij
daar vrede mee hebben Maar er zijn
ook gemeenten, die gooien het in de
grote pot en dekken daar de begro
tingstekorten mee En daar zijn wij
fel tegen gekant".
Gedeputeerde Ventevogel wil er
geen misverstand over laten be
slaan: ook hij vindt dat de op
brengst van de toeristenbelasting in
principe uitsluitend aangewend
mag worden om het de toerist nog
meer naar de zin te maken.
„Er wordt", zegt Ventevogel, „wel zo
vaak gezegd dat gemeenten de toe
ristenbelasting gebruiken om de be
grotingstekorten te dekken, maar of
dat ook zo is. dat weet ik niet. Zeker
in belangrijke Zeeuwse recreatiege
meenten als Westerschouwen. Valke-
nisse. Oostburg en Domburg komen
de opbrengsten - dacht ik - allemaal
in de toeristische sfeer terecht"
Gemeente
Tarief '83
Geraamde opbrengst '83
Tarief '82
Opbrengst '82
Arnemuiden
46
ct
101 600.-
44 Ct
92 500.-
Domburg
45
ct
met bekend
40 Ct
361.000.-
Mariekerke
40
ct
43.100.-
40 Ct
42.700.-
Valkenisse
40
ct
299.000.-
35 ct
295 000.-
yVeere
45
ct
f 247 500.-
42 ct
260.000.-
Vhssmgen
48
ct
29.200,-
46 ct
31.500.-
Westkapelle
45
ct
132.000,-
45 Ct
153 400.-
Tholen
25
ct
110.000.-
25 Ct
109.700,-
Goes
50
ct
86.100.- -
45 ct
40.300.-
Kortgene
44
ct
104.000.-
42 Ct
102.500.-
Wissenkerke
42
ct
161.000.-
42 Ct
162.800.-
Oostburg
45
ct
666 000.-
45 Ct
671 000-
Bruinisse
30
ct
ƒ113.000.-
36 Ct
120.000.-
Duiveland
35
ct
90000.-
35 Ct
76.000,-
Westerschouwen
50
ct
890.000.-
45 ct
828.600,-