EEN NIEUW BEGIN
China wacht op een
gebaar van Nederland
^I?W00N^EKf°SlN
Militaire samenwerking tussen
El Salvador en Guatemala
PLASTIC
AUSWEIS
PZC/°P'n'e en achtergrond
Maak een mooie kans
op één van di
m
m
Een heftige
discussie
D
WOENSDAG 17 AUGUSTUS 1983
I0E
IDoor Ruud Kreutzeri
China is bereid een „nieuw begin" te maken in de betrekkingen met Nederland, wanneer
door Den Haag een vertrouwenwekkend gebaar wordt gemaakt. Twee en een half jaar
nadat Peking de verhouding tot het laagste diplomatieke niveau terugbracht, is er veel ten
goede verbeterd, maar de grote ommezwaai blijft nog uit. Nieuwe leveranties van militair
materieel aan Taiwan zou een abrupt einde betekenen van dat proces, en waarschijnlijk
leiden tot een langdurige breuk tussen Nederland en China.
Een Chinese zegsman in Den Haag verdragen op cultureel en economisch
waarschuwde dat vervolgleveranties gebied zijn opgeschort, en belemme-
i onderzeeboten aan Taiwan, dat ren een intensief overleg. Nederland
door Peking als een opstandige pro
vincie wordt gezien, een ..grote nega-
bevindt zich in dat opzicht binnen de
EG in een uitzonderingspositie, en
tieve uitwerking" zal hebben op de wordt door geen van de Europese
onderlinge betrekkingen. De schade partners gesteund in deze kwestie,
die daardoor zou ontstaan is veel
moeilijker te herstellen dan het nu al Nooit 171661
Twee en een half jaar geleden bracht
China het niveau in de diplomatieke
relaties al terug tot dat van zaakgelas
tigden, een terugkeer naar de situatie
van voor 1972M In dat jaar werden de
diplomatieke banden met Taiwan
doorgesneden, en Nederland erkende
het bewind in Peking als ,,de enige
wettige regering van China". Kort
daarop promoveerden beide landen
hun vertegenwoordiging tot volledige
ambassade.
De stappen die Chma na de verla
ging tot het niveau van zaakgelastig
den nog zou kunnen nemen zijn,
buiten een volledige diplomatieke
breuk, het opschorten van de betrek
kingen of het benoemen van een tijde
lijk zaakgelastigde. Een woordvoer
der van de Chinese zaakgelastigde in
Nederland wilde niet zeggen welke
van deze maatregelen Peking zou
nemen, in geval van levering van meer
militair materieel aan Taiwan.
In kringen van het ministerie van
buitenlandse zaken wordt eraan ge
twijfeld of de Nederlandse regering de
ruimte heeft om een betekenisvol ge
baar te maken in de richting van
China. De opstelling van de kleinste
regeringspartij, de VVD, verhindert
dat momenteel. Diens leider Nijpels.
net terug van een door Taiwan betaal
de huwelijksreis, betoogde vorige
week dat er best meer onderzeeboten
aan Taiwan mogen worden geleverd.
Het is een. publiek geheim dat de
regering in Taipei graag vervolgor-
ders zou willen plaatsen bij RSV
Oude wonden
Premier Lubbers heeft niet gewacht
tot zijn minister van buitenlandse
zaken terug was van vakantie. Ken
nelijk is de zaak hem zo ernstig dat
hij de suggesties van WD-fractielci-
der Ed Nijpels onmiddelijk en zonder
omhaal afwees. De premier vreest
niet alleen een terugslag in de betrek
kingen met Peking, maar evenzeer
dat oude wonden in Den Haag weer
worden opengehaald.
De nawerking van de rumoerige Tai-
wan-debatten is in Den Haag nog
altijd waarneembaar. De wrijving tus
sen de departementen van buiten
landse zaken en economische zaken is
onverminderd, en de standpunten zijn
dezelfde gebleven buitenlandse za
ken is tegen, economische zaken is
vóór.
Taiwan is er. door geregeld kamerle
den voor een gratis reisje uit te nodi
gen. in geslaagd een lobby op te
bouwen op het Binnenhof. Op het
zorgvuldig gekozen lijstje van Taipei
figureren naast VVD-prominenten
ook tal van CDA-parlementariers.
Joost van Iersel behoort tot de laatste
groep, en hij was het die het idee van
Nijpels uiterst vriendelijk bejegende
en de deur voor verdere militaire
leveranties opvallend open hield. Ook
de huidige staatssecretaris van bui
tenlandse zaken, de liberaal Van Ee-
kelen. maakte deel uit van dit gezel
schap. maar hij heeft zijn standpunt
inmiddels gewijzigd.
Een Nederlands diplomaat bevestig
de desgevraagd dat de Nederlands-
Chlnese betrekkingen weer in de lift
ziten. Er is sprake van een duidelijke
„klimaatsverbetering". Maar er blijft
nog heel wat te wensen over. Veel
Tijdens het geruchtmakende Tai-
wan-debat in de Tweede Kamer, in
januari 1981. maakte Van Agt duide
lijk dat het bij deze ene keer zou
moeten blijven: „eens en nooit meer",
sprak de premier. Van Agt was onder
de indruk van de scherpte van de
Chinese reactie, en werd indertijd
door CDA-fractieleider Lubbers on
der druk gezet om deze toezegging te
doen.
Het is opvallend met hoeveel gemak
sommige politici deze officiële toezeg
ging van nul en generlei waarde ver
klaren. Juist in de internationale di
plomatie geldt betrouwbaarheid als
een belangrijke waarde.
De argumenten van de voorstanders
van levering van meer marinevaartui
gen zijn tweeërlei: met Taiwan is het
beter zaken doen. en Peking zou al
leen naar buiten toe kwaad zijn Zo
wees Nijpels erop dat de handel met
China al weer aan het aantrekken is
na een tijdelijke inzinking. Van Chine
se zijde wordt hierop met felheid
gereageerd: de handel is nog steeds
onder het niveau van vóór 1981. en
bovendien is de huidige stijging alleen
maar een teken van goede wil van
Peking, en zeker geen bewijs voor de
stelling dat de levering van onder-
zeeers aan Taiwan geen uitwerking
heeft gehad op de economische be
trekkingen tussen Nederland en Chi
na.
Het argument dat het met Taiwan
beter zaken-doen is bevestigt zichzelf
natuurlijk als wordt ingecalculeerd
dat de betrekkingen met China slecht
blijven. Overigens zitten er nogal wat
haken en ogen aan de handelscontac
ten met Taiwan. De Nederlandse ex
port naar het eiland is weliswaar
toegenomen, maar lang niet zo sterk
als de Taiwanese export naar Neder
land. Er is een gigantisch tekort op de
handelsbalans te constateren, en het
is opmerkelijk dat dit nauwelijks tot
protesten van Nederlandse zijde heeft
geleid, in tegenstelling tot bijvoor
beeld Japan waar Nederland voortdu
rend op de stoep staat met deze
klacht.
Over het gevaar dat Nederland op den
duur aan de zijlijn blijft staan in
China, met ruim een miljard mensen
het volkrijkste land ter wereld, zwijgt
de Taiwan-lobby in alle talen. En dan
is de zaak nog slechts op zijn economi
sche merites bekeken Dat er ook
politieke belangen in het spel zijn.
zoals vrede en stabiliteit in de voor
Nederland zo belangrijke Aziatische
regio, schijnt in deze afweging geen
rol te spelen.
Nadeel
Hand in hand met het betoog dat de
Chinese reactie alleen politiek is ge-
anat de gedachte dat China
zich met zozeer heeft gestoord aan de
levering zelf. als wel aan het rumoer
dat daaromheen door parlementa
riërs en de pers is gemaakt. Vooral in
VVD-kring leidt deze gedachte een
hardnekkig bestaan. Hier wordt ver
geten dat Nederland een democratie
is. en dat de daden van de regering
onder controle van hgt parlement en
de vrije pers dienen te vallen. Dat
heeft nu eenmaal als „nadeel" dat
over omstreden zaken een publiek
debat plaatsvindt.
Als we premier Lubbers op zijn
woord mogen geloven, zal er voorlo
pig geen sprake zijn van een tweede
zending marine-materieel naar Tai
wan. Maar daarmee alleen kan Ne
derland zijn goede betrekkingen met
Peking niet terugwinnen. Daarvoor
is een opvallende daad nodig, bij
voorbeeld de plechtige belofte dat
aan Taiwan geen militaire goederen
meer zullen worden geleverd.
I ADVERTENTIE l
Rivella en E10, dat zijn
Maak dit zinnetje at en stuurt voor 15 september in vol -
doende gefrankeerde enveloppe naar Friskwis, Postbus 345,
8901 BC Leeuwarden, met twee platgedrukte doppen van
Rivella of E10 flessen U mag zo vaak meedoen als u wilt
Vergeet uw naam en adres met.
Prijzen: 25 gratis lange woonweekends in een luxe
bungalow Een deskundige jury beloont de origineelste
inzendingen Prijswinnaars ontvangen uiterlijk 4 weken
na de sluitdatum persoonlijk bericht.
een paar apart met
héél weinig calorietjes
Door Rob Sprenkels)
MEXICO-STAD Er is een verre
gaande samenwerking op komst tus
sen de legers van El Salvador en
Guatemala. De plannen daarvoor, die
maandag werden onthuld door de
Amerikaanse pers, zouden al maan
den in voorbereiding zijn.
Tot nu toe was er nog niets van naar
buiten gekomen, omdat de vorige
week afgezette Guatemalaanse dicta
tor Rios Montt zich ertegen zou heb
ben verzet. De nieuwe Guatemalaan-
se president, generaal Humberto Me-
jia, was als minister van defensie
onder Rios Montt hoogstwaarschijn
lijk al een van de grootste voorstan
ders van de plannen
Het zoii de bedoeling zijn dat Guate
mala Salvadoraanse soldaten gaat
opleiden in ruil voor wapens, hoogst
waarschijnlijk afkomstig uit de wape
narsenalen die de Verenigde Staten
aan El Salvador leveren. Voor een
dergelijke transactie is eigenlijk toe
stemming van de Amerikaanse rege
ring nodig, maar de eerste officiële
reactie in Washington was, dat men
daar niets van de plannen afweet.
Desalniettemin lijken de plannen om
de samenwerking tussen de legers van
El Salvador en Guatemala op te voe
ren in een vergevorderd stadium De
militaire basis in het Guatemalaanse
stadje Jutiapa, niet ver van de grens
met El Salvador, wordt al genoemd
als de plaats waar Salvadoraanse sol
daten zullen worden opgeleid. En na
de onthulling van de plannen in de
Amerikaanse pers hebben verschil
lende persbureaus gemeld dat de be
richten worden bevestigd door hoge
militairen in zowel El Salvador als
Guatemala.
Meesterzet
In ieder geval zou een eventuele sa
menwerking een meesterzet van alle
betrokkenen zijn om het Amerikaan
se Congres te omzeilen. De capaciteit
van het Salvadoraanse leger zal toe
nemen En ook. al mocht het Ameri
kaanse Congres er bezwaar tegen heb
ben dat El Salvador Amerikaanse
wapens aan Guatemala levert, dan
kan men daar maar bitter weinig aan
doen. De enige maatregel die zou
kunnen worden genomen is een stop
op alle Amerikaanse militaire hulp
aan El Salvador. En voor een dergelij
ke drastische maatregel is geen meer
derheid in het Amerikaanse Congres
te vinden.
Guatemala zal op zijn beurt geen
deviezen meer aan wapens hoeven uit
te geven En dat komt goed uit. want
buitenlandse valuta is op het ogen
blik erg schaars. En ook Ronald Rea
gan, die in januari van dit jaar on
danks grote tegenstand in het Con
gres het door zijn voorganger Carter
ingestelde wapenembargo tegen Gua
temala ophief, heeft in het geval van
een eventuele samenwerking alle re
den om tevreden te zijn.
(Door Hans Amesz) n
Loopt de Bondsrepubliek Duitsland gevaar vanaf 1!
een politierechtsstaat te worden? Daarover m f
tegenwoordig heftig gediscussieerd. Aanleiding daartoi
het feit dat de regering een nieuw identiteitsbewijs!
invoeren, dat niet of nauwelijks te vervalsen zou zijn
S
Op zich heeft vrijwel niemand er in de toekomst niet alleen n sbu
bezwaar tegen dat zo'n bewijs 'zeker' gecontroleerd worden als er ver. 13 j
moet zijn. dat wil zeggen uiterst king bestaat, maar vooral ook os Dbei
moeilijk na te maken. Maar de te- kijken of er verdenking kan zijn.: e
genstanders van de door de regering is een wezenlijk andere benadei
en het voltallige parlement besloten dan tot nu toe, die mogelijk mi ide
plastic Ausweis vrezen misbruik, gemaakt doordat de controle nee:
Het nieuwe, 10,5 bij 7.4 centimeter het nieuwe identiteitsbewijs c me
grote, geplastificeerde identiteitsbe- technisch als wat de tijd be: atii
wijs kan namelijk heel gemakkelijk geen probleem meer is.
door een computer worden afgele
zen. Daardoor zal een tot nu toe TpyrnristPn
ongekend controlesysteem ont- icrrurioucrt
staan, waarbij de grote onzekerheid De bondsregering wijst de kritlöfe k
is wat de verschillende autoriteiten het nieuwe identiteitsbewijs 2 t>
met alle gegevens van gecontroleer- wordt aan herinnerd dat zo n te aen
de burgers doen. Het schrikbeeld noodzakelijk is om vooral ter iraa
van de eventuele verwerkelijking ten te bestrijden. In het verle dien
van George Orwell's beroemde ro
man '1984' is ontstaan.
Een voorbeeld kan dit verduidelij-
vooral tijdens het treurige hoi
punt van de aanslagen van de
Armee Fraktion iRAF) in de te
ken. Tegenwoordig wordt één van de van 1977. toen veel mensen koel!
zoveel reizigers aan de grens gecon- dig werden vermoord, was gel
troleerd. De beambte kijkt in een dat terroristen vaak over verij
opsporingsboek na of de reiziger papieren beschikten. Verder,
daarin voorkomt. Is dat het geval, de regering dat er sprake ".ss
dan moet zo iemand mee naar het hysterie. Zij verzekert dat de wa
bureau. Anders krijgt hij zijn pas- bewijzen geenszins misbruikti
poort of identiteitsbewijs terug en worden. Maar dat riepen de vs
kan verder gaan. Er wordt niet opge- woordelijke ministers ook toï
schreven wie precies gecontroleerd zoveel kritiek op de voorgewl
:#o
u he
volkstelling was. Het federale'™!
stitutionele hof in Karlsruhe bsi L
later dat die telling op zijn E
moest worden uitgesteld, omdsir
gevaar van misbruik van pei
'I i
Dat laatste, zo wordt gevreesd, ver
anderd als de nieuwe identiteitsbe
wijzen worden ingevoerd. De plas
tic kaart wordt in een computer ,.„ou,u.a
geschoven en die houdt precies bij ke gegevens niet was uit te sla
wie er allemaal zijn nagekeken en Net als bij de volkstelling wore
omdat dil technisch zo makkelijk regering nu geconfronteerd m«l j™f
en snel gaat, ligt het voor de hand tiek van onverdachte deskundf j®
dat het aantal controles duidelijk op de plastic Ausweisen. De socls
toeneemt. Dat hoeft niet alleen aan democratische hoogleraar in
de grenzen het geval te zijn, maar rechten. Hans-Peter Buil, diejSw
kan ook door surveillancewagens lang als regeringscommissaris e
in het binnenland worden gedaan 1
die beschikken over de betreffende
'afleesmachine' van identiteitspa
pieren.
Netwerk
Op die manier ontstaat een gigan
tisch netwerk van gegevens. In de
toekomst weet men bijvoorbeeld
van talloze mensen hoe vaak zij de
grens hebben gepasseerd, of zij in
een eigen of een gehuurde auto
rijden, of zij via de transitwegen
door de DDR naar West-Berlijn zijn
gereisd, hoe vaak zij in hotels over
nachten enz. enz. Want volgens een weisen helemaal niet zo goed
geheim besluit van de conferentie dat ze niet vervalst kunnen won!
van ministers van binnenlandse za
ken van de Westduitse deelstaten,
kunnen de persoonlijke gegevens
van burgers, die ooit met de politie
in aanraking zijn geweest onver
schillig of het om getuigen of ver
dachten gaat via de computer
onderzocht worden. Burgers zullen
belast met de bescherming vana
putergegevens voordat hfj doot
huidige CSU-minister van blm
landse zaken Zimmermann jj™
ontslagen, gelooft dat de nift]
identiteitsbewijzen de grondwi
lijke rechten aan kunnen tasten
de christen-democratische che! jj°?!
de binnenlandse veiligheidsdie:; *"c
Hamburg. Christian Lochte, n'
dat de regering alle proporties:
het oog verliest als zij „dertig
joen burgers voorziet van een i~
we Ausweis teneinde slechts ns
maal dertig terroristen te zoet! a
Lochte meent ook nog dat die .:frce:
jDA-fi
tijd
34
Inmiddels wordt het verzet lt|
de geplastificeerde identiteit
wijzen groter. De liberale dem«
ten. een afgescheiden groeptf
van de huidige coalitiepartij ft
hebben al een klacht bij het ff*
le constitutionele hof ingediend
Hoever gaat de taak van de over
heid? Twee citaten. Nummer
een: „Als de gevangenissen leeg zijn
en de graanzolders vol, als de sabels
verroest zijn en de spaden glinsteren,
als de dokters lopen en de bakkers
rijden dan wordt de slaat goed
bestuurd". Zo zei Confucius het in
China eeuwen voor het begin van
onze jaartelling.
Nummer twee:uit het voorgaande
volgt, dat tegenover de voordelen die
de overheid met economisch-politieke
maatregelen denkt te behalen, dik
wijls ook nadelen staan die voorbij
een bepaalde grens zelfs gaan overwe
gen. Het ligt daarom voor de hand dat
de overheid niet moet trachten, op
alle slakken zout te leggen. Het beste
resultaat wordt in het algemeen be
reikt, wanneer zij zich in hoofdzaak
beperkt tot het bestrijden van de
grote onevenwichtigheden en tekort
komingen van het economisch proces
en daarbij zoveel mogelijk globale en
andere indirect werkende middelen
toepast. Ze kan beter het economisch
klimaat beïnvloeden dan dat zij ieder
een paraplu geeft"
Aldus professor Hartog in een eigen
tijds leerboek over de economische
poütiek.
Deze twee citaten zijn bepaald niet
toevallig geprikt uit een serie. Ze zijn
door mij met opzet en met enige
zorgvuldigheid bij elkaar gezocht. Ze
illustreren direct of via een omweg
een overheidshandelen dat zich
beperkt.
Ondanks alle dereguleringsverhalen
en no-nonsense opstelling van Lub
bers c.s. worden we in deze tijd, in
ieder géval als landbouw, maandelijks
overstroomd met nieuwe gevallen van
een overheid die alsmaar meer taken
naar zich toetrekt. Via die zich uit
strekkende tentakels, wordt niet al
leen particulier initiatief bemoeilijkt,
maar ook is de overheid zodoende,
vaak tersluiks en slinks, bezig zich op
de stoel van de ondernemers te zete
len.
Gevangenis
Een paar voorbeelden die niet alle
maal over één kam te scheren zijn.
Enige jaren geleden vond de rijks
overheid dat er een nieuwe gevange
nis in Gouda moest komen. De ge
meente kreeg opdracht de agrarische
gronden rond Gouda te onteigenen
ten behoeve van de toekomstige cel
bewoners.
Aldus geschiedde, plus minus hon
derd hectare werd de boeren ontfut
seld Het particulier belang wijkt (te
recht) voor het algemeen belang Zo
als het echter zo vaak gaat. de over-
heidsmolens draaien nauwelijks
zichtbaar. In dit geval zo langzaam
dat omstreeks 1982 de geplande ge
vangenis de wijk moest nemen voor
de nij pender bezuinigingen. De be
treffende honderd hectare krijgt ver
volgens weer een agrarische bestem
ming Wie dacht dat de penitentiaire
kous hiermee afgedaan was vergist
zich Want de gemeente Gouda heeft
het stellige voornemen de grond niet
weer aan particuliere boeren uit te
geven, ze wil ze onder eigen beheer
houden met het doel ze zelf te gaan
beboeren met behulp van werkeloze
jongeren.
Onteigening
Toen in het verleden rond de indus
trieterrein van Vlissingen de plannen
van de bestuurders nog hemelhoog
gingen, werden er een paar honderd
hectare teveel aan landbouwgronden
onteigend. Nu al jaren duidelijk is dat
de industriële bezigheden op beperkte
schaal uitgeoefend kunnen worden,
blijft desondanks het grote areaal aan
landbouwgrond in handen van het
havenschap dat er vrolijk en groot
schalig op los boert Je hoort onder
tussen de gewone, deels onteigende,
boeren in de buurt tandenknarsen.
Nog veel gekker maakt het recreatie
schap Spaarncwoutle het (tussen Am
sterdam en Haarlem). Een tiental
jaren geleden werd er op grote schaal
onteigend. Een groot deel van de
uiterst vruchtbare Houtrakpolder
moest aan de recreatiedrift geloven.
Het doel was bebossing. Na vele
honderden bunders bebost te hebben,
bleek dat toch nogal een kostbaar
zaakje. Dus besloot het recreatie
schap om de onteigende gronden toch
maar weer in te zaaien met gras. Er
kwamen nieuwe boerderijen In kost
bare nostaligsche stijl, er kwamen
zoogkoeien en allerlei gedierte
schoon om te aanschouwen en zeer
aaibaar.
Edoch, ook deze opzet bleek niet
goedkoop. Anno 1983 heeft het schap
inmiddels door bezuinigingen getrof
fen, te lange leste besloten nu maar
weer over te schakelen op moderne
ligboxenstallen met een normale
rund- en melkveebezetting. Het schap
blijft wel zelf boer De beheerders
worden bedrijfsleiders en medewer
kers ambtenaren.
Mocht u tussen Haarlem en Amster
dam ooit enige scheldende en gefru
streerde personen ontmoeten, dan
zijn dat waarschijnlijk de ooit ontei
gende boeren die na de onteigening,
bebossing en nostaligische beweiding
nu eindelijk hun goede grond weer op
normale wijze beboerd zien evenwel
door de staat. „Wij hadden nog ge
woon boer kunnen zijn", zeggen deze
onnozele mensen en het is tot nu toe
geen wijze staatsbestuurder gelukt ze
de kortzichtigheid van deze zinswijze
te doen inzien.
Het is zo verleidelijk het aantal voor
beelden uit te breiden. Over Den
Haag bijvoorbeeld die werkeloze jon
geren via een gesubsidieerd project
exotische groenten laat kweken. Niets
op aan te merken, ware het niet dat de
groentes via een zacht prijsje onder
hands aan de winkels worden aange
boden. Leuk voor de gewone tuinders!
Hetzelfde verhaal geldt vaak voor
sociale werkplaatsen die voor prijzen
die onder de normale markt liggen,
potplanten of heersters" verkopen.
Leuk voor een kweker, zonder subsi
die of steun die daardoor zijn inkomen
aangetast ziet!
npi
den is als werkterrein van het pafl
lier initiatief. Als de overheid bij"
beeld op het gebied van de werk?
genheid iets wil doen, moet ze stil
leren, niet zelf op de stoel vai
ondernemer gaan zitten. Dat is
inziens het paard achter de
spannen.
Eigen taken
En klein voorbeeld tenslotte van!
het wel hoort.
In de kop van Noord-Holland beN ®es
de afdelingen van de
landbouworganisaties het iniUl
genomen om werkeloze jongere»
interesse hebben in de agrari
sector, voor een bepaalde pert
(bijvoorbeeld een jaar) in te zette»
land- en tuinbouwbedrijven.
In alle voorbeelden (en er zijn er veel
meer. maar je moetje beperken) is er
mijns inziens sprake van overheids
handelen dat oneigenlijk is. De parti
culiere zelfstandige ondernemer en de
overheid hebben beiden eigen taken.
De overheid moet zich ook nu niet
ondanks de beste bedoelingen en
idealen, begeven op het gebied dat
(q.q zou ik haast zeggen) voorbehou
den
Werkgelegenheid scheppen is uiK Ook
belangrijk maar dan wel of bet
goede manier. Dat wil zeggen» leoi
mijn mening door een overheid! T«h
stimuleert en goed investering ftoe
maat schept en door ondernemen! heef
met élan daarop zelf initiatie kers
(mogen) nemen.
mr G. W. Smallet
doei
liae
öit j
