Japan zoekt nieuwe
opening economie
Arke verlaagt prijzen
komende winterreizen
Aandelenemissie
KLM valt slecht
PZC/ financiën en economie 4
Minder graan VS
Nettowinst
Amrobank
21 pet hogei
Nederlanders bergen
schip bij Paaseiland
ZATERDAG 13 AUGUSTUS 1983
TRADITIONELE INDUSTRIE OP LAAG PITJE
er vrjjwel geen sprake meer van groei
De Japanse minister van handel en
industrie, Sosuke Uno. vindt het
moeilijk een beeld te schetsen van
Japan in het jaar 2000.
Japan heeft niet de beschikking over
natuurlijke hulpbronnen en kan niet
ongelimiteerd doorgaan met het ge
bruiken van stukken land ten behoe
ve van de industriële ontwikkeling, zo
meent de minister Hij herinnerde
eraan dat de Japanse industrie vr de
TOKIO (ANP) De Japanse regering heeft vrijdag een
economisch meerjarenprogramma laten publiceren. Het pro
gramma, dat eigenlijk meer aanbevelingen bevat dan dat het
doelstellingen aangeeft, loopt tot 1990 en voorziet een jaar
lijkse groei van de economie met vier procent, een inflatie
van drie procent en een werkloosheid van twee procent van
de Japanse beroepsbevolking.
De regering wil het financieringste
kort, dat op het ogenblik ongeveer 155
Jniljard gulden bedraagt, zover ver
kleinen dat zij niet meer een beroep
hoeft te doen op de kapitaalmarkt.
Deskundigen hebben gezegd dat dat
niet getuigt van zin voor realiteit
feezien de toenemende behoefte aan
geld vooral voor de defensie
Het programma bevat weinig concre
te gegevens. De technologische indus
trie moet versneld worden uitgebreid,
•waarbij de particuliere sector een for-
'se vinger in de pap moet blijven
houden. De landbouw moet worden
hervormd om de afhankelijkheid van
de import van voedsel te verminde
ren. Bovendien moet de belasting
druk lager blijven dan die in andere
grote industrielanden.
Nieuwe wegen
Japan is op zoek naar nieuwe wegen
voor de komende twintig jaar nu het
de grenzen heeft bereikt van de groei
in de traditionele sectoren waar het
altijd succes heeft geboekt. De 118
miljoen Japanners slaan tegenover
grote sociale en industrièle verande
ringen die teweeg worden gebracht
doordat de export van Japan wordt
bedreigd door protectionisme en con
currentie, doordat de inrichting van
de maatschappij Is verouderd en
doordat de schulden van de overheid
sterk oplopen.
Jlet Japanse instituut voor sociale en
■economische zaken heeft kortgeleden
'een blauwdruk gepresenteerd van de
plannen voor de komende twintig
jaar Tot nu toe heeft Japan zijn
succes kunnen baseren op uitbreiding
"van de industrialisering en op vergro
ting van de produktie. Een groei van
,tien procent per jaar was in de jaren
zestig geen uitzondering. Op het ogen
blik vinden er veranderingen plaats,
waarbij de nadruk niet zo sterk meer
ligt op de industrie als wel op de
dienstverlening.
De regering hoopt dat de dienstverle
nende sector, die meer dan-de helft
.Van de Japanse beroepsbevolking
werk biedt en goed is voor ruim zestig
procent van het bruto nationaal pro-
'dukt. een basis kan vormen voor de
binnenlandse economie, zodat Japan
minder aihankelijk wordt van zijn
uitvoer. In de Japanse welvaartsstaat
geeft de consument steeds meer uit
aan diensten nu de behoefte aan
gpederen vrijwel is verzadigd, aldus
het sociaal-economische instituut.
Einde groei
De explosieve groei van de jaren
zestig zal zich waarschijnlijk niet
meer voordoen. In de jaren zeventig
was er een groei van ongeveer vijf
procent per jaar en de laatste jaren is
Afval In 1980 is totaal 3.6 miljoen
ton aan bedrijfsafvalstoffen vrijgeko
men, 92 procent daarvan werd ge
stort, zeven procent verbrand en een
procent gecomposteerd. Drieënveer
tig procent van de hoeveelheid be
drijfsafval werd in eigen bedrijf ver
werkt. Dat blijkt uit het tweejaarlijk
se onderzoek van het CBS (Centraal
Bureau voor de Statistiek) naar het
vrijkomen van bedrijfsafvalstoffen in
"Nederland
Actie verbetering
werkomstandigheden
scheepsonderhoud
iVan ome redactie economie)
DEN HAAG Werknemers van
ischeepsonderhoudsbedrijven hebben
]een zeer hoog ziekteverzuim. Tussen
■1978 en 1982 ging daardoor ongeveer
.20 procent van de produktietijd ver-
Horen. Arbeidsplaatsverbetering in
deze bedrijfstak is noodzakelijk. Al-
!dus de conclusie van een rapport dat
het Bureau Humanisering van de
Arbeid TNO maakte en dat staatsse-
crelaris Kappeyne van de Coppello
de Tweede Kamer heeft aangeboden.
I Onderzoek naar een groot aantal
v/erkzaamheden in scheepsondei-
houdsbedrijven toonde aan dat daar-
1 bij vaak normen worden oversehre-
den Veelal komen vuil. vocht en al of
■niet giftige stoffen vrij. Chemische
ontvettingsmiddelen kunnen schade
lijk zijn voor de gezondheid en brand-
en exoplosiegevaar opleveren Ook
I blijkt het gereedschap lang niet altijd
aangepast bij de mensen die ermee
.moeten werken.
De werkzaamheden zelf worden vaak
„in een slechte houding" uitgevoerd
en bestaan in veel gevallen ook steeds
weerkerende handelingen die lange
tijd elkaar moeten worden verricht
Op grond van deze tekortkomingen
.doet het rapport aanbevelingen om
•tot verbetering te komen. Modernere
J gereedschappen, hulpmiddelen en
■machines, betere persoonlijke be
schermingsmiddelen en aanpassin
gen aan de dokken kunnen bijdragen
tot vermindering van de lichamelijke
belasting en verhoging van de veilig-
heid der werknemers.
Voorgesteld wordt om in een aantal
bedrijven te experimenteren met ar-
beidsplaatsverbetering. Daarna kan
- dan worden beoordeeld of invoering
in de hele sector mogelijk is. Het
ministerie heeft de resultaten van
het onderzoek nu in studie. Overheid,
werkgevers en werknemers zijn ver-
tegenwoordigd in de commissie Ar
beidsplaatsverbetering in het
Scheeps-, Industrieel- en Technisch
Onderhoud die het onderzoek bege-
leidde.
tweede wereldoorlog werd gestimu
leerd door een ongebreidelde binnen
landse vraag, waardoor de basis werd
gelegd voor de latere exportgroei.
Volgens minister Uno hebben landen
als Taiwan en Zuid-Korea het Japan
se voorbeeld gevolgd. „Enkele min
der ontwikkelde landen zitten ons op
de hielen, net als Japan ooit dc
Verenigde Staten op de hielen zat",
verklaarde hij. Veel traditionele be
drijfstakken, zoals de chemische in
dustrie, de textielindustrie en de alu-
miniumsmelterijen zitten nu in de
rode cijfers. In de tijd van sterke
economische groei stonden die indus
trieën aan de top, maar nu gaat het er
slecht mee, aldus Uno. die belast is
met dc uitvoering van een program
ma waarmee de genoemde sectoren
op een lager pi tje moeten worden
gezet.
De nadelige effecten van het mooie zomenveer zijn maar al te duidelijk
zichtbaar op dit stuk grond in Vernon, Texas.
WASHINGTON (RTR) De Amerikaans boeren zullen dit jaar maar
141,5 miljoen ton mais oogsten na een recordoogst van 228,6 miljoen ton
vorig jaar. zo raamt het Amerikaanse ministerie van landbouw.
De sterke vermindering is een gevolg van grote droogte. Ook de oogst
van andere graansoorten zal kleiner uitvallen Het is met uitgesloten dat
de ramingen van het ministerie aan de hoge kant zijn. want ze zijn
gebaseerd op gegevens die zijn verzameld voordat er werkelijk van grote
droogte sprake was
Een andere factor die bijdraagt tot de vermindering van de oogst is het
streven van de regering de landbouwprijzen te verhogen door het aanbod
te verkleinen. Dat moet onder meer worden bereikt door boeren die een
deel van hun land braak laten liggen graan ter beschikking te stellen uit
de nationale voorraad.
AMSTERDAM lANP) De beurs was
vrijdag slecht te spreken over de
door de KI..M op dc jaarvergadering
aangekondigde emissie van ecu mil
joen aandelen, waarbij het recht op
voorkeur de bestaande aandeelhou
ders door de neus wordt geboord.
Ook het tijdstip van aankondiging
(pas tijdens de vergadering nadat in
de ochtend goede cijfers waren ge
presenteerd) vond men weinig ele
gant. In elk geval werd de winst van
donderdag in één klap weggevaagd.
De eerste prijzen lagen rond f 158,00
en dit betekende een verlies van f
5,30. Daarna trok de koers door dek
kingsaankopen wat aan lot f 160,00.
De andere internationale aandelen
stonden ook enigszins onder druk als
gevolg van winstnemingen voor het
weekeinde, de stijging van de rente en
de geringe daling van de dollarkoers
Koninklijke Olie. die donderdag die
met f 121 miljoen bijna de helft van de
hele aandelenomzet wegplukte,
moest f2,00 afstaan op f 145.70 Unile
ver liep zeventig cent terug tot f 203.30
en Akzo. die maandagmiddag de half
jaarcijfers presenteert, steeg eerst nog
veertig cent tot f 75,70 om ook daarna
af te brokkelen. Philips ging veertig
cent achteruit tot f 49,70
Van de bankaandelen verkeerde men
bij Amro m afwachting van de na
beurs te publiceren cijfers Het fonds
was op f 66.00 ruim prijshoudend
ABN. die pas volgende week met de
cijfers komt, trok f 1.50 aan en NMB f
1,00 Op de rest van de actieve markt
waren de verschuivingen veel kleiner.
Op de lokale markt was Wereldhave
opvallend vast en mfet een winst van f
2.50 op 158.00 werd I J.OU ouven hel
bod van PGGM en PVM gehandeld.
De laatste dagen nemen deze pen
sioenfondsen voortdurend aandelen
Wereldhave uit de markt bij hoge
omzetten en eerder deze week werd
bekend dat zij al twintig procent van
Wereldhave in handen hebben Op de
beurs wordt vermoed dat dit percen
tage inmiddels de 25 zal hebben over
schreden.
De opmerkelijke ontwikkeling rond
om Wereldhave was zo ongeveer het
enige dat de lokale markt in beweging
bracht Elders was het vrijwel dood tij
met voor de Telegraaf f3,00 winst op 1
145.50 en voor Grasso f 4,50 vooruit
gang op f 145,00. Ook KNP en Naar-
den noteerden wat beter. Reesink lag
met een verlies van f 7,50 op f 242,00
flauw in de markt Op de parallel-
markt steeg Medicopharma op het
gunstige halfjaarbericht met f 6.00 tot
f 301.00
Op de actieve markt nam de animo
om zaken te doen verder af en mede
hierdoor hadden de koersen in het
algemeen de neiging iets af te glijden
Pakhoed was echter f 1,20 hoger op i
57,00 als gevolg van een gunstige
publikatie in een beleggingsblad
Ahold was met een verlies van f 3,50
op f 166,50 aan de flauwe kant De
staatsfondsen noteerden gemiddeld
0.2 punt hoger
Er heerste op de Europese Optiebeurs
(EOEi vrijdagmorgen een verdeelde
stemming. De internationals waren
lager, de bankaandelen hoger De
dollar zakte iets in koers. De actiefst
verhandelde klassen waren Akzo en
Koninklijke Olie De omzet tot twaall
uur omvatte 3462 contracten.
ORONO. MAINE lAP) Dne deelnemers in een bijenbaardwedstrijd tonen trots hun niet geringe 'baardgroei'.
De mannen namen deel aan een wedstrijd ter gelegenheid van een bijenhoudersconventie op de universiteit van
Maine
MINDER TOERISTEN NAAR BUITENLAND
AMSTERDAM (ANP) De Ai
bank heeft in het eerste halfjaar
1983 het brutoresultaat met ruim
pet zien stijgen van f 419,5 tot f631
min. Dc nettowinst steeg veel mind
namelijk met 21,8 pet tot f 105,6
als gevolg van een weer zeer 1
toevoeging aan de stroppenpot. alt
de bank.
Omdat voor geheel 1982 op
lijke stijging van de nettowinst wort
gerekend is besloten een deel vanli
halfjaardividend in de vorm van aa
delen ter beschikking te stellen
Het halfjaardividend van f 1,50 ioi
anderd) zal naar keuze geheel inca
tanten kunnen worden ontvang
dan wel voor f 0,60 in contacten ei
0,40 in gewone aandelen ten lastevj
de agioreserve. Nieuwe aandelen r
gerechtigd tot het slotdividend o*
1983 en volgende boekjaren In ir
werd een halfjaardividend van f ij
per aandeel uitgekeerd, geheel in co
tanten. 'i
De spaargelden daalden met 5,5 p
tot f 0.8 miljard, wat de resultante
van enerzijds een matige groei vani
traditionele spaarvormen en ar.Q
zijds een beduidende afneming u
door particulieren geplaatste spa
deposito's die werden geconverue
in andersoortige via de effectenbeu
verkregen kapitaalmarktbeleggingi
De kredietportefeuille steeg met f!
miljard tot f 63.9 miljard.
AMSTERDAM (ANP) De prijzen
goud en zilver zijn vrijdag als volgi u
gesteld, tussen haakjes de vorige nolcru
Goud onbewerkt 40.300-40 800 HOS i
40.8001. bewerkt verkoop 42 840 (42.810
Zilver onbewerkt 1120-1190 1115-1185.
werkt verkoop 1250 (1250).
ENSCHEDE (GPDi Arke, een van dc grootste touroperators van ons land,
heitft voor de komende winterreizen een forse prijsdaling op vele vliegvakan
tiebestemmingen doorgevoerd, in sommige gevallen tot 12 procent. Dat was
niet alleen mogelijk door valutafactoren, maar vooral door dc toenemende
concurrentie tussen de luchtvaartmaatschappijen. Het was noodzakelijk,
doordat het aantal passagiers dat in de eerste helft van dit jaar werd
vervoerd, was gedaald.
Hoeveel Nederlanders dit jaar in eigen
land zijn gebleven dan wel met de
eigen auto. tent of caravan of via
eigen reserveringen naar het buiten
land zijn gereisd, zal wel met bekend
worden, feit is dat de touroperators
minder mensen hebben vervoerd. Ar-
ke-directeur F G Fransen, bij de
presentatie van zijn winterprogram-
ma hierover: „Ondanks de extra nega
tieve invloed van het fraaie zomer
weer is de achteruitgang bij ons be
perkt gebleven tot 15 procent minder
passagiers in het eerste halfjaar. Bij
de vliegreizen was de achteruitgang
18 procent, bij onze busreizen 9 pro
cent. bij de reizen met eigen auto
echter was sprake van een groei van 4
procent."
WHC Rotterdam
De daling is dus het sterkst bij de
vliegreizen. Volgens Fransen zijn de
prijsafspraken tussen onze grote
luchtvaartmaatschappijen (KLM.
Martinair. Transavia) die onderling
verweven zijn. daarvan een van de
oorzaken Die verwevenheid heeft ge
leid tot een voor de consument „on
aanvaardbaar" prijsniveau, zei Fran
sen. „Kijk maar naar de massale
buspendel naar Spanje en de aange
kondigde goedkope nachtvluchten
van Martinair en Transavia"
Air Holland
Directeur Fransen is erg blij met de
plannen voor een nieuwe maatschap
pij, Air Holland, en gaf na enige
aarzeling zelfs toe daarin desnoods
■en financieel belang te willen ne- komen.
men. De komende winter laat Arke
overigens tegen de 30 procent van
cijn vliegstoelen door buitenlandse
maatschappijen verzorgen. Voor
•spanje staat met name Aviaco. een
dochter van Iberia, hoog genoteerd.
Die zal de nieuwste machines, waar
onder de Airbus, inzetten.
De komende winter biedt Arke goed
kopere reizen aan dan vorig jaar.
Sneeuwvliegvakantie naar Oostenrijk
fijn met bijna 10 procent in prijs
verlaagd, naar Italië met 3 procent.
(Jok reizen per eigen auto zijn ge
naaid: Frankrijk met 8 pet. Duitsland
met 5 pet en Zwitserland zelfs met 13
pet. Arke hoopt daarmee een groter
aandeel in het vervoer te bereiden.
Men is optimistisch, omdat de laatste
jaren steeds meer mensen een
sneeuwvakantie willen. Vooral het
goedkopere buspendelvervoer wint
aan populariteit. Arke wil verder nog
meer op personeel bezuinigen, zo is
meegedeeld. Er zijn al zo'n honderd
mensen minder in dienst, maar men
rekent door natuurlijk verloop
uu nog van 225 mensen op 200 te
geen succes
ROTTERDAM (ANP) Het bedrijfs
leven toont zo weinig belangstelling
voor het achl jaar geleden geopende
Wereld Handels Centrum (WHC) in
Rotterdam dat de twee aandeelhou
ders (dc gemeente Rotterdam en de
kamer van koophandel) hebben moe
ten besluiten het aantal personeelsle
den van acht terug te brengen naar
vijf.
In antwoord op vragen van het. WD-
raadslid W Baggerman schrijft het
Rotterdamse college van burgemees
ter en wethouders dat het van het
begin af aan de bedoeling is geweest
dat de bijdragen van de twee aandeel
houders na verloop van tijd zouden
afnemen en dat daarvoor andere in
komsten in de plaats zouden moeten
komen
ROTTERDAM (ANP) Het Rotter
damse bergingsbedrijf Smit-Tak In
ternational heeft opdracht gekregen
om het op 1 juli op een van de
Paaseilanden gestrande Panamese
vrachtschip 'Regent Oak' (16.000 ton)
te bergen.
Volgens Smit heeft het met 24.000
kubieke meter hout geladen schip
ernstige schade opgelopen aan de
ruimen. Als gevolg van de stranding
verliest de "Regent Oak' bovendien
ook olie.
Het Rotterdamse bergingsbedrijf
heeft opdracht gekregen om eerst de
olievervuilmg van de zee tegen te
gaan. De 'Smit Salvor' is inmiddels
van Curacao vertrokken naar de
Paaseilanden. Deze bergingssleper is
uitgerust met oliebestrijdingsmate-
riaal
De zeesleper 'Noordzee' van Smit In
ternationale in Rotterdam gaat dezer
dagen beginnen aan een non-stopzee-
reis van 15.000 mijl met aan de trossen
de Griekse tanker 'Glaros'. De Neder
landse sleper moet de tanker van
Piraeus naar Taiwan brengen, waar
de 'Glaros' zal worden gesloopt.
Amsterdamse
wisselmarkt
Pond sterling
Duitse maik - 1001
Franse frank ilOOi
Belgische (rank
Zweedse kroon «lOOi
Deense kroon '100-
Noorse kroon 1100
Canadese dollar
Oosl shilling ilOOi
3 05275 0555
4.5105-5155
111.920-970
38.3C
1-410
Anlll ns t
Surm. fis
Saoedl riyal
31,065-115
40 335-385
2 46675-1695
15 9210-9310
3,^330-5430
1 9870 9970
2,6575-6075
1,6900-7100
1 0975-7275
87,90-8,15
BUITENLANDS BANKPAPIER
AMSTERDAM -ANP- De advieskoer- 1
sen (aan- en verkoopprijzeni voor bulten
lands bankpapier geldend in Amsterdam
op de volgende werkdag luidden giste
Engelse pond
Belgische lr -10(
Duitse mark ilCK
Canadese dollar
Franse Ir (lOOi
Zwitserse Ir 1100)
Zweedse kroon (lOOi
Deense kroon (lOOi
Ooslenr s)i 1100"
Spaanse pes 100>
Griekse drachme
Finse mark
Joegosl dinar 1100)
Ierse pond
30.00
137,25
37,00
Algemeen 82 80
Algemeen-lokaal 86 90
Inlematlonals 78 40
Industrie 64.00
Scheep- en Luchtv 154.10 148.70
Banken 204 60
Verzekering 172.80
Handel e a 70.10
CBS-obhg Index 78 70
Rendem Slaalsl. 12.21
I 5 jr 12.16
248 10
241,00
115,80
waarvan 5 8 jr. 1
8 Ir en langer 12 20
nieuwste drie 12 18
rend BNG-Ieningen 12 12
rend bankleningen 12.20
rend pandbrieven 13.76
9,18