V
HOUD A Y
het circus
zal
overleven
heimwee
naar de geur
van zaagsel
PZC 1
yeg zelf: praten over circus, was praten over Boltini. En Strassburger,
n [^Mullens, Mikkenie, Van Bever, maak het rijtje maar verder vol
m 0<
g|e
stuk
oor stuk beroemde Nederlandse circussen.
zijn allemaal verdwenen. De onderlinge concurrentie werd steeds
loordender, het publiek bleef weg, de lasten waren niet meer op te brengen,
let circus. Ten dode opgeschreven. Of misschien toch niet. „Ik denk dat het
fircus nooit zal uitsterven. Misschien dat er nog een aantal circussen zal
rdwijnen, maar uitsterven nee. Er zullen altijd gekken blijven bestaan
lie zich met circus willen bezig houden. En één van die gekken, ja, dat ben
ÖD lij past volstrekt niet in het Hij had zelf weliswaar in de loop
pa raMonele beeld van een circus-
D'n directeur: geen dikke sigaar, niks
eri krulsnor. Hij voldoet eerder aan
/veel iet signalement van een jonge
uccesvolle manager van een
^woed draaiende onderneming.
5 Hee
leeft het voortdurend over 'de
zaak' en 'onze bedrijfstak'. Even
voorstellen: Hans Martens, ach-
tendertig jaar en directeur van
enhet laatste grote Nederlandse cir-
ortir cus: Circus Holiday. In 1980 opge-
tv-s" zet En sinsdien heeft Holiday
dei ich. opgewerkt tot het grootste
arcus in de Benelux. Een circus
recr'; net ruim tachtig medewerkers.
ni,cr net een tent waarin zo'n tweedui-
Peuï end circusliefhebbers een plaats
1018; kunnen vinden.
ïdaag - zaterdag - sluit Circus
iliday een bijna twee weken
irende toernee door Zeeland af.
I^Vanc
fiure
der jaren een redelijk beginkapi
taal vergaard, maar dat was bij
lange na niet genoeg. Dankzij de
steun van een aantal sponsors
lukte het toch om de ontbrekende
zevenhonderdvijftigduizend gul
den bij elkaar te scharrelen.
En toen moest er dus een pro
gramma -n elkaar getimmerd
worden. ..Het was in het begin
helemaal niet makkelijk om ge
noeg artiesten bij mekaar te krij
gen Als je met een nieuwe zaak
van start gaat. bestaat er altijd
een soort wantrouwen - zo van:
redt-ie het of redt-ie het met. Er
zijn ontzettend veel circussen be
gonnen. die na één of twee maan
den al weer de geest moesten
geven. Dus ik bedoel: voordat je
een artiest zover kunt krijgen met
een nieuwe zaak in zee te gaan.
moetje toch wel erg veel vertrou
wen genieten. En door mijn jaren
lange connecties in die wereld
had ik dat vertrouwen wel. maar
toch. het was ontzettend moei
lijk".
onkunde
Boltini. Strassburger. Mullens,
Mikkenie. Van Bever, gerenom
meerde circussen die in de afgelo
pen jaren het loodje hebben moe
ten leggen. Hebben we het nog
met eens gehad over al die andere
circussen die het niet eens langer
dan een blauwe maandag konden
uitzingen Om met die weten
schap in het achterhoofd een
nieuw groot circus te beginnen -
een enorme gok. Dat wist Hans
Martens ook wel.
<a Zierikzee. Haamstede, Renes-
i Westkapelle. Vlissingen, Cad-
and, Bresker.s. Oostkapelle.
frouwenpolder en Domburg geeft
s loliday vandaag nog twee voor-
'fl tellingen in Kamperland. Een
0,1 «richt vanuit de piste.
Zijn grootouders waren de oprich
ters van Circus Boltini. Zijn moe
der groeide in1 het circus op. Hij
>tel werd er geboren. Als jochie van
rosp vijf reed hij staande op twee po-
i.v door de piste. Hij volgde de
Btelschool. Maar heimwee naai
de geur van zaagsel, naar het
"ereldje van glitter en glamour,
lanws Ireef hem al weer snel terug naar
[e circustent. Hij zal een jaar of
evenl'en geweest zijn, toen hij
Verd opgenomen in een groep
rtiesten die een nummer ver-
'ïrsbi org^en aan vliegende trapeze
en r- frkele jaren later richtte hij zelf
car- Q'n groep op: The Valkenburg
92-2dglyers. Martens trad met vele
circussen i zoals het. Ita-
Orfei. het Duitse Hagen-
het Franse Bougiognei op
nagenoeg alle landen -n Euro-
ebeurde tijdens een toernee
Italië. Een ongeluk. Een van
collega's viel' uit de trapeze
kwam uitermate ongelukkig
I)at was het moment
Hans Martens besloot te
als acrobaat. Want bo-
vvaren op een punt
dat we ons artistiek
niet meer konden verbete-
En als je eenmaal op de
sport van de ladder
als je weet dat je niet
kunt. dan wordt het alle-
een beetje eentonig".
eigen circus, een jongens-
Op flfoom. „Financieel was het na-
erg moeilijk. Want om
•ei f*"?'rcus °P te richten, dat kost
jrén,^'Jöwol geld". Om iets nauw-
jtop't 'urfiger te zijn, het kostte Hans
r D"° ruim één miljoen gulden.
-■-X
„Ik denk dat veel circussen voor
al door onkunde ten gronde zijn
gegaan. Ik zelf was al jarenlang
bezig met het idee een eigen
circus te beginnen. Dus dan ga je
je in de hele materie verdiepen -
de financiële aspecten, zeer bc-
willem j. van dam
langrijk. Veel collega's die ik van
start heb zien gaan. waren men
sen die wel zo'n beetje een idee
hadden hoe ze de zaak wilden
aanpakken, maar daar bleef het
dan ook bij. Ze begonnen van de
een op de andere dag. En op zo'n
manier heb je geen enkele achter
grond".
„Ik heb in al die jaren dat ik in
circussen werkte ontzettend veel
dingen gezien zoals het niet
moest. Wat ik in achtennegentig
procent van alle circussen gemist
heb, was een beetje sfeer, de aan
kleding. Men bracht circus op een
manier zo§ls dat dertig, veertig
jaar geleden ook al gebeurde:
gewoon een aantal variété- of die-
rennummers achter mekaar af
draaien met een beetje muziek d'r
bij, en dat noemde men dan cir
cus. En daarom is de deuk er in
gekomen. Want of je nu naar het
ene circus ging of naar het andere,
het was in wezen lood om oud
ijzer. De leeuwen huppelden alle
maal hetzelfde, de paarden maak
ten dezelfde rondjes, de clowns
verkochten dezelfde grappen.
Vooral Boltini had daar een hand
je van. Die kwam ieder jaar terug
met het zelfde programma, dat
was heel erg. Boltini heeft een
groot aantal jaren een heel breed
publiek gehad. Maar hij heeft z'n
publiek gewoon de tent uitge
jaagd. Ieder jaar kwam Antoinet
te met de hoge school, ieder jaar
dezelfde paarden, ieder jaar de
zelfde roofdieren: als je dat twee
keer gezien hebt. ga je niet meer.
En daardoor is de interesse van
de mensen in het circus gedaald.
Ik heb het over een andere boeg
gegooid. Ik heb er wat theaterele
menten ingebracht en een heel
goede regie. En dat maakt het tot
een heel aardige afwisselende
voorstelling"
Een blik in de boekhouding van
Circus Holiday. Een dagje circus.
Het kost kapitalen. Dagelijks
moet Holiday zo'n elf- tot twaalf
duizend gulden opbrengen aan
gages, belastingen, sociale las
ten, staangeld, ga zo nog maar
even door. Het betekent dat Cir
cus Holiday per dag minstens
duizend bezoekers in de tent te
moet krijgen om quitte te kun
nen draaien. „Tot nu toe is dat
uitstekend gelukt", zegt Martens.
„De publieke belangstelling voor
circussen is een tijd lang terug
gelopen. Maar er zijn toch nog
steeds circussen in Europa die
belangstelling trekken. En wij
hebben wat dat betreft ook niet
te klagen".
wasgoed
Opnieuw valt de naam van Bolti
ni. Als het gaat over het circus en
zijn imago. „Vroeger was het zo-
jongens, het circus komt. haal je
wasgoed binnen. Circusklanten
en kermisvolk die deugden niet.
zo heette het. Maar dat is God zij
dank zo langzamerhand achter
haald" Hoewel. „Wij zitten",
zucht Holiday's perschef Maurice
Veldkamp, „nog steeds met de
erfenis van Boltini". Martens
knikt. Zegt: „Toen wij in 1980 van
start gingen moesten we bijna in
iedere gemeente waar we kwa
men een borgsom van twee- tot
drieduizend gulden betalen. Ze
hadden zulke slechte ervaringen
met Boltini opgedaan. De ge
meentebesturen wisten op den
duur niet beter dan dat een circus
veel vernielingen aanrichtte, dat
circuswagens trottoirs en bomen
kapot reden, door tuinen heen
crossten. lantarenmasten omver
reden Boltini heeft een hoop voor
ons verpest. Maar daar beginnen
we gelukkig een beetje overheen
te raken".
Een teer punt. De subsidiering
van het Nederlandse circus. Of
beter gezegd: het uitblijven daar
van. Martens kan zich daar mate
loos over opwinden. „Er zijn
theatergroepen waar geen hond
naar komt kijken, maar die toch
zwaar gesubsidieerd worden.
Het enige wat wij vragen is een
garantiesubsidie. Ik wil niet dat
het rijk zegt: hier heb je een
miljoen gulden en doe er maar
wat mee. Ik wil alleen een garan
tiesubsidie om bepaalde zekerhe
den te kunnen opbouw voor m'n
zaak en voor de mensen die daar
werken".
Foto boven. De olifanten van
Circus Holiday kunnen reke
nen. typen, musiceren en
scheren. Foto midden: theater
is een belangrijk onderdeel
van het circusprogramma Fo
to linksonderEen van de top
acts van Circus Holiday Yas-
mine Smart >een kleindochter
van Billy i met acht Arabische
hengsten Foto hiernaast. Di
recteur-clown Hans Martens.