PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Rietkerk: nog
stappen tegen
geen
ABP
B'
Leger Tsjaad trekt zich
terug uit Faya-Largeau
RMD
Bijna lancering van VS-kernraket
'Ster9 van Birma-reünie
UPPORT-GRUIJTERS NIET OPENBAAR
de PZC
vandaag
Benzine door
dollar weer
duurder
Twist over VOC-wrak
226e jaargang no. 188
Vrijdag 12 augustus 1983
Aanhoudend droog
Droog weer en perioden met zon.
Middagtemperatuur van 20 graden
aan zee tol 24 graden in het zuiden
van het land. Matige noordwesten
wind.
DE JAGER-TOLHOEK
GOES: Houlkaöe 7 lel Oi100-21250"
Jpend ma -vr van 8 00-1 7 00 uur
ij 'zaterdag van 10 00 12 00 uur
MIDDELBURG Kode Noordstraat i
1001 bouwmaterialen onder één dak!
ijn bt
r heil
WASHINGTON (RTR) Een Ameri-
JE; kaanse kernraket die mogelijk op de
een i Sowjet-Unie was gericht, is in 1980
bijna per ongeluk gelanceed. Dit
schrijft de gezaghebbende Ameri
kaanse columnist Jack Anderson in
ten artikel dat zondag verschijnt in
ket Amerikaanse blad 'Parade'.
Volgens Anderson voerden kapitein
Henry Winsett en luitenant David
Mosley op 19 november 1980 op een
in Kansas een nagebootste lan-
l uit van een Titan-kemraket.
Toen ze de sleutels omdraaiden om de
det
proef te beginnen, gaven de controle
meters echter aan dat de raket op het
punt stond te worden gelanceerd
Om lancering te voorkomen „haalde
Winsett de stekker eruit", waardoor
de raket uitviel, wat de enige manier
was om lancering te voorkomen, al
dus Anderson.
Andersons artikel vermeld dat het
Amerikaanse ministerie van defensie
ontkent dat het aangehaalde incident
ooit gebeurde.
Anderson verwees naar een eerder
gemeld incident op 9 november 1979,
waarvan het Pentagon naderhand er
kende dat een computerfout een vals
alarm voor een kernaanval veroor
zaakte.
Anderson schrijft nu dat bemannin
gen van lanceercentra op die dag
bevelen weigerden of vertraagd uit
voerden.
Door een technische fout in het onder
grondse Noordamenkaanse comman
do voor luchtverdediging (Norad)
werd toen een computerband met een
'oorlogsspel van een grootscheepse
Russiche raketaanval, door in paraat
heid gebrachte troepen beschouwd
als een echte aanval. Dit erkenden
functionarissen van het ministerie
van defensie in Washington later
Maar Anderson meldt in zijn artikel
voor het eerst dat bij dit incident
enkele groepen die de raketten moe
ten lanceren, bevelen weigerden en
wachtten met een eventuele vergel
ding
De incidenten kunnen volgens het
Pentagon nooit leiden tot een toeval
lige kernoorlog dank zij beveiligin
gen die zijn ingebouwd in het sys
teem voor vroege waarschuwen.
(Wan onze parlementaire redactiei
DEN HAAG Minister Rietkerk van binnenlandse zaken ziet op dit moment nog geen
aanleiding om stappen te nemen tegen de directie van het Algemeen Burgelijk Pensioenfonds
(ABP). Rietkerk wil eerst het onderzoek van een commissie onder leiding van oud
burgemeester Polak van Amsterdamn afwachten om te bezien of en zo ja welke rechtsposti-
tionele stappen er genomen zouden moeten worden tegen de ABP-directie.
Dit zei de bewindsman donderdag tijdens een overleg met de vaste kamercommissie van
financiën en ambtenarenzaken naar aanleiding van berichten over onregelmatigheden bij
het ABP. De commissie-Polak moet de bedrijfsvoering bij de beleggingsafdelingen van het
ABP gaan doorlichten.
Minister Rietkerk blijft bij zijn weige- Rietkerk toonde zich donderdag be- den, die met uitzondering van de
ing het rapport-Gruijters over moge- reid het rapport ter vertrouwelijke grootste ambtenarencentrale, de
Sjke misstanden bij het ABP open- inzage te geven aan de leden van de ACOP, met het voorstel hebben inge-
ve® baar te maken. Kamercommissies voor Ambtenaren- stemd. De linkse tracties in de Tweede
zaken en Financiën, en aan de bon-
Engrt
de joi
Werkloze
FNV streefl naar een herzie
ning van het sociale zeker
heidsstelsel. Daarbij moet o.a.
verbetering van de positie van
langdurige werklozen voor
rang hebben. Zij mogen niet
terugvallen in de lagere bij
stand.
(PAGINA 5)
Ringrijden
Leo de Visser uit Ritthem is
donderdagmiddag winnaar
geworden van de grote ringrij-
derij in Middelburg Daarmee
kwam hij in het bezit van de
belangrijkste wisseltrofee, het
beeldje van Koningin Beatrix.
(PAGINA 11)
Opslag
Volgens de Grontmij zijn er in
het Sloegebied drie plaatsen
denkbaar waar verontreinig
de grond tijdelijk zou kunnen
worden opgeslagen
(PAGINA 13)
Nederlaag
Donderdagavond speelde
Bruse Boys een wedstrijd te
gen Sparta. De jeugdige Dui-
velandse ploeg capituleerde
pas in de slotfase, uiteindelijk
werd verloren met 5-0.
(PAGINA 16)
Marathon
Gerard Nijboer heeft geen zor
gen meer over zijn vorm: „Ik
ben helemaal klaar om zon
dag fit aan de marathon te
beginnen
(PAGINA 17)
Radio en televisie: 2
Binnen- en buitenland: 3
en 5
Financieel: 7
Opinie: 4
Provincie: 9. 11. 13 en 15
Sport: 16 en 17
ROTTERDAM (ANP) De meeste
oliemaatschappijen en vrije-pomp-
houders gaan met ingang van van
daag of morgen de benzineprijzen
verder verhogen. De prijsaanpassing
is een gevolg van de steeds stijgende
dollarkoers. Een woordvoerder van
de Nederlandse Organisatie van Olie-
en Kolenhandelaren (NOVOK) in Rot
terdam heeft dat donderdag meege
deeld.
De prijs van een liter superbenzine
gaat met 2 cent omhoog en komt bij
de zelftankstations op gemiddeld
187.8 cent. Normale benzine wordt 2.2
cent duurder en gaat gemiddeld 182
cent per liter kosten. De pnjs van
dieselolie gaat met 2.4 cent omhoog
en komt op gemiddeld 118.8 cent per
liter Autogas (lpg) blijft onveranderd
op 77.9 cent per liter.
Heroinedoden In het als drug
centrum bekend staande Heerlen zijn
donderdag kort achter elkaar twee
heroinedoden aangetroffen. Het zijn
beide Duitsers: een man van 30 jaar
uit Monheim en een 25-jarige man uit
Keulen
De eerste wed dood in zyn auto
aangetroffen door een voorbijganger
en de ander op de parkeerplaats nabij
de autoweg Heerlen-Aken.
Kamer blijven echter van mening dat
het rapport-Gruijters beter nu volle
dig gepubliceerd had kunnen worden.
Volgens Rietkerk kan openbaarma
king van het rapport het inmiddels
begonnen justitiële onderzoek naar
misstanden bij het ABP belemmeren
Ook wees hij vertrouwelijke publica
tie van de door Gruijters bijgevoegde
bijlagen van de hand. Deze bevatten
een neerslag van de door Gruijters
gevoerde vertrouwelijke gesprekken
met betrokkenen, waarin ook derden
ter sprake komen.
De minister zegde de Kamercommis
sies echter toe dat het rapport gepu
bliceerd zal worden, zodra het justitië
le onderzoek is afgesloten Gruijters.
onder meer lid van de Raad van
Toezicht van het ABP. heeft geadvi
seerd dit oriënterende onderzoek te
houden Volgens hem is nog niet
duidelijk of er inderdaad sprake is van
strafbare feiten. In publicaties wordt
gesproken over onregelmatigheden,
chantagepraktijken en omkopingen
bij het verwerven van onroerend goed
door het ABP.
Op verzoek van minister Rietkerk is
de rijksrecherche inmiddels met dit
onderzoek begonnen. Gruijters heeft
daarnaast opgeroepen tot de instel
ling van de commissie, die onder
leiding zal staan van Polak.
Deze moet een onderzoek instellen
naar de wijze waarop de leiding
het ABP geopereerd heeft, met bijzon
dere aandacht voor het beleid op het
terrein van onroerend goed
De beide regeringsfracties CDA en
VVD stemden in met de voorstellen
van minister Rietkerk Beide fracties
hadden bever gehad dat het rapport
gepubliceerd zou worden, maar toon
den begrip voor de opvatting van de
bewindsman. De oppositie verwierp
diens overwegingen en eiste onmid
dellijke openbaarheid.
Volgens woordvoerders van PvdA,
D'66. PSP. PPR en CPN is de privacy
van de betrokkenen door de vele
publicaties over het ABP al sterk
geschonden.
Op verzoek van de ambtenarenbon
den heeft Rietkerk donderdagoch
tend met hen overlegd of en zo ja. op
welke wijze het rapport gepubliceerd
zou worden. Van de ambtenarencen-
trales vindt de ACOP het voorstel van
Rietkerk met aanvaardbaar
Deze centrale zal via een kort geding,
aanstaande dinsdag, de publikatie
van het volledige rapport-Gruijters
proberen af te dwingen. De overige
bonden hebben minister Rietkerk
vanochtend laten weten, dat zij met
zijn voorstel vooralsnog instemmen.
Zie ook pagina 3i
Een juichende Tom MacClean aan boord van zijn bootje in de Portugese
haven Porto.
PORTO (RTRi Een 40-jarige
Britse ex-paracommando is
woensdagavond in Porto in Portu
gal aan land gegaan na 62 dagen te
hebben gedaan over het overste
ken van de Atlantische Oceaan
van west naar oost in het kleinste
bootje dat daar ooit voor gebruikt
Tom MacClean uit Schotland was
op 9 juni uit St John's op New
foundland vertrokken en hoopte
Falmouth in Engeland te bereiken.
Onafgebroken slecht weer en
noordoostelijke wind dwongen
hem echter ln zijn bootje van 2,36
meter lengte zuidwaarts, en hij
besloot naar het noorden van Por
tugal te varen.
Een week geleden brak zijn mast
in een zware storm, wat hem af
remde en tegen de tijd dat hij land
bereikte was zijn proviand sterk
geslonken.
ONDER DRUK LIBISCHE AANVALLEN
N'DJAMENA/PARIJS (AFP DPA donderdag de oaseplaats Faya-Lar-
RTR) Het regeringsleger van de geau ontruimd na zware gevechten
Tsjadische president, Hissene Habrê, met de troepen van ex-president
heeft in de naclit van woensdag op Goukouni Weddeye. De ontruiming
TOULOUSE Franse soldaten en paratroepen wachten op het inschepen
PK"-
ÖE\ HAAG (ANP)
a Nederland en IJsland
«'wisten elkaar het ei-
Rndomsrecht over het
van het in 1667
onder de zuidkust van
«land gestrande VOC-
'Het Wapen van
iterdam'.
..Een conflict is een te
zwaar woord, maar een
verschil van mening is
het zeker aldus een
woordvoerder van het
ministerie van financiën
donderdag.
Deze zomer probeert
een groep IJslanders het
wrak en de lading van
het VOC-schip te ber
gen „De Nederlandse
staat beraadt zich nader
op het dan in te nemen
standpunt, waarbij een
volkenrechtelijke bena
dering mogelijk isal
dus de woordvoerder.
Dr. Han Hekking wordt begroet door een lid van Het Verloren
DALLAS (L'Pli Overlevenden
van degenen die in Japanse krijgs
gevangenschap werkten aan de be
ruchte Japanse 'dodenspoorweg' in
Brima, zijn in Dallas bijeen voor
een reünie die tot zondag zal duren.
Zij zullen aan een banket worden
toegesproken door de Amerikaanse
senator John Tower. Maar als de
ster van de bijeenkomst wordt de
80-jarige Nederlandse arts be
schouwd aan wie velen hun leven
danken.
De bijeenkomst brengt leden bijeen
van een artillerie-eenheid van de
nationale garde, bekend als 'Hel
Verloren Bataljon', en overlevenden
van de gezonken Amerikaanse krui
ser Houston, die allen dneeneenhalf
jaar als gevangenen werkten aan
het project dat boek en film 'Bridge
over the river Kwai' bekend maak
te De gevangenen ontmoetten in
Thailand dr Han Hekking van het
Nederlandse medische korps op Ja
va. die werd geconfronteerd met de
vele gevallen van tropische zweren
malaria, dysenthene en ondervoe
ding Bij gebrek aan medische faci
liteiten wist hij deze vaak op primi
tieve wijze te behandelen.
vond plaats onder zware druk van
Libische lucht- en tankaanvallen, zo
werd in de hoofdstad N'Djamena ver
nomen.
Volgens Habré's regering namen aan
de gevechten in het noorden ruim 250
Libische pantservoertuigen deel
Voorts is Faya-Largeau volgens
N'Djamena ruim tien dagen gebom
bardeerd door 50 Libische vliegtui
gen
De Tsjadische ambassadeur in Panjs
bevestigde donderdag de ontruiming
van Faya-Largeau. Maar het grootste
deel van het leger (circa 2000 man) is
met zijn materiaal, waaronder de
Amerikaanse redeye-luchtdoelraket-
ten ontsnapt, zo verklaarde hij. Ha-
bré s militairen zouden nog wel de
toegangswegen naar Faya-Largeau in
handen hebben Weddeye veroverde
de oase voor de tweede keer in een
maand op het moment dat in het 800
km zuidelijker gelegen N'Djamena de
eerste parachutisten aankwamen van
het Franse contingent dat volgens
regeringskringen in Parijs uit bijna
500 man zal bestaan.
Het Tsjadische leger boekte ander
zijds wel een overwinning rond de
stad Oum-Chalouba die op 350 kilo
meter ten zuidoosten van Faya-Lar
geau ligt op de weg naar Abeche. zoals
de Tsjadische radio woensdagavond
bekendmaakte. Van welingelichte zij
de werd bevestigd dat de tegenstan
ders op de vlucht zijn gedreven Er
zijn verscheidene honderden doden
gevallen en 600 man gevangen geno
men
Reagan
De Amerikaanse president Ronald
Reagan verklaarde donderdag op een
persconferentie in het Witte Huis in
Washington dat Tsjaad tot de in
vloedsfeer van Frankrijk behoort,
Reagan sloot een directe militaire
nterventie van de VS ter ondersteu-
nng van de regering Habré uit De VS
beperken zich ertoe wapens en onder
sleuning. alsmede transport voor mi
litairen van Afrikaanse landen te ver
schaffen. zo zei de president
De onderminister van buitenlandse
zaken van Tsjaad, Korom Ahmed,
heeft donderdag de Veiligheidsraad
van de Verenigde Naties opgeroepen
Libië te veroordelen en te eisen dat
Libië onmiddellijk de gevechtshande
lingen staakt, zijn troepen uit Tsjaad
terugtrekt en de gewapende interven
tie beèindigt6.
In een aparte zitting zou de Veilig
heidsraad later op dc avond een
klacht van de Libische leider Gadda
fi over de 'provocaties van de Ver
enigde Staten' behandelen
Op de grens van
technisch kunnen
r T~\e plaatsing van de eer-
•wj I -L/sie pijler voor de Oos-
terscheldedam. deze week
zal in de annalen van de
Deltawerken kunnen wor
den bijgeschreven als een waterstaat
kundig hoogstandje waaraan weer
eens op een ouderwetse manier aan
dacht en publiciteit is besteed. De
nachtelijke gebeurtenis op het water
deed denken aan wat zich op 6 novem
ber 1953 verder achterin de Ooster-
schelde afspeelde, toen daar voor het
geïnundeerde dorp Ouwerkerk de
laatste verraderlijke dijkbres van de
watersnoodramp via de plaatsing van
een Phoenix-caisson werd gedicht.
Ook tóen was er een oorverdovend
scheepsconcert in het duister, was er
veel belangstelling uit binnen- en bui
tenland. werd het glas geheven op de
prestaties van de waterbouwers Met
'Ouwerkerk 1953' leefde heel Neder
land via de radio mee Dit keer zag
vooral de NOS-televisie in de midzo-
memachtsdroom van de Oosterschel-
de-waterbouwers aanleiding om via
een rechtstreeks beeldverslag een
sfeertje van nationale spanning en
voldoening te scheppen. Onvermijde
lijk pakken de officiële gasten bij dit
soort van gelegenheden stevig uit met
superlatieven Oud-minister van ver
keer en waterstaat Westerterp - aan
wezig op de autoriteiten-boot - deed
dat met een historische verwijzing
naar de zeven wereldwonderen De
huidige bewindsvrouw- op hetzelfde
departement, mevrouw Smit-Kroes,
roemde de prestaties van waterstaat
en Dosbouw ln bewoordingen, duide
lijk bedoeld om de kennis en ervaring
van de Oosterscheldedam naar het
buitenland te exporteren. Kortom,
alle ingrediënten voor een avondje
nationale trots waren aanwezig en
konden weer een keertje (zeldzaam als
dat geworden is) onbelemmerd ge
bruikt worden.
Na alle financiële, technische en
politieke problemen, die de afge
lopen vijf jaar voorbereiding en ieer-
ste fases van) uitvoering van de bouw
van de pijlerdam in de Oosterschelde-
monding hebben begeleid was er best
reden om met een begin van tevreden
heid een voorlopige balans op te ma
ken Het politieke compromis tussen
veiligheid voor het achterliggende ge
bied en behoud van milieuwaarden, in
1976 via een beslissing in kabinet en
tweede kamer bereikt, groeit tussen
Schouwen-Duiveland en Noord-Beve
land stap voor stap naar de werkelijk
heid. En daarbij gaat het niet alleen
om een uitzonderlijk duur. een tijdro
vend en een kritisch bekeken karwei,
maar vooral om een hels moeilijke
klus. Onder druk van een dreigende
kabinetscrisis werd destijds aan rijks
waterstaat een opdracht-uit-het-on-
gerijmde verleend Op 1 maart 1974
bracht de Commissie Oosterschelde
(in de wandeling: commissle-Klaa-
sesz) aan het kabinet een advies uit,
waarin zij aanbeval in de monding
van de Oosterschelde een dam te
bouwen die tegelijk open en dicht zou
kunnen functioneren De adviseurs
van het kabinet beseften dat zij met
de door hen aangedragen oplossing,
hoe logisch ze ook klonk, erg veel van
rijkswaterstaat vergden Letterlijk
formuleerde Klaasesz het zo „Ze
werken daar nu al op - wat ze zelf
noemen - de grens van het technisch
kunnen. Ons voorstel gaat nog een
stap verder. We vragen rijkswater
staat die grens een stukje te over
schrijden De technische haalbaar
heid is dan ook van het begin af een
ontbindende voorwaarde' geweest.
Toen bij waterstaat eenmaal 'ja' was
gezegd was de Nederlandse water
bouw het historisch aan zichzelf ver
plicht die bevestiging waar te maken
Er is dus de afgelopen jaren van
rijkswaterstaat, van de aanne
merswereld en van het brede palet
aan wetenschappelijke adviesinstel
lingen met het oog op de bouw van
deze pijlerdam het uiterste gevergd.
Men had zichzelf voorgehouden het
moet en het zal kunnen maar dat
neemt natuurlijk niet weg dat er
ettelijke twijfels, vragen en vooral
onzekerheden op het pad van de
uitvoering zijn geweest. En ook nog
zullen komen Voor de buitenstaander
lijkt het karwei daar in de Ooster-
scheldemondmg met zijn indrukwek
kende afmetingen een computerge
stuurd. klinisch gebeuren waarbij wei
nig mis kan gaan. In de praktijk is
iedere volgende stap naar een hande
ling en een techniek die nog niet
eerder is toegepast een uiterst span
nende bezigheid Een bijna doorlo
pend examen misschien zelfs. En in
dat proces naar de voltooiing van de
pijlerdam was deze week de plaatsing
van de eerste pijler heei duidelijk een
proef op de som Zeven jaar na de
beslissing in de tweede kamer moest
hier in het nachtelijk duister worden
aangetoond dat de pijlers inderdaad
feilloos konden worden geplaatst op
een handelbaar gemaakte zeebodem.
Moest worden bewezen dat 'de rand
van het technisch kunnen' inderdaad
weer een stuk was opgeschoven en
dat met de afbouw van dit project kon
worden begonnen Complimenten wa
ren dus nadrukkelijk op hun plaats.
Maar het zou naïef zijn te veronder
stellen dat met de foutloze operatie
van woensdagnacht het succes al
compleet is De eerste van de 66
pijlers is onder uitzonderlijk goede
condities op de bodem van de Ooster
schelde neergezet. Maar tussen nu en
eind 1984. wanneer de andere 65 pij
lers moeten volgen, zullen er ongetwij
feld nog heel wat lastiger momenten
en omstandigheden zijn waaronder
moet worden gewerkt Het blijft ba
lanceren op de grens. Alleen wie dat
dagelijks beseft kan zoiets als de
pijlerdam in de Oosterschelde tot een
goed einde brengen. vdM