Verlies Hoogovens eerste
half jaar ruim 90 miljoen
KLM en Kon. Olie vast
Data-communicatie koppelt
gemak aan arbeidsbesparing
Boeren vernieuwen
dank zij bessenplukmachine
PUBLICATIE VERVROEGD NA VALS BERICHT
Munt Israël gedevalueerd
AMSTERDAMSE EFFECTENBEURS
Ondernemend
- Zeeland -
to
PZC/ financiën en economie
DONDERDAG 11 AUGUSTUS 1983
AMSTERDAM (ANP) Hoogovens heeft in het eerste halfjaar van 1983 een verlies voor
belasting geleden van f93,7 min tegen f28,9 min in dezelfde periode van vórig jaar en f 123,4
min in het tweede halfjaar 1982. Dit heeft het concern woensdagmorgen bekendgemaakt. De
publikatie van het halfjaarbericht is met een week vervroegd gezien het valse bericht dat
onbekenden dinsdagmiddag hebben getracht te verspreiden.
artaal 1983 hun
Hoogovens heeft laten weten hiervan vergeleken met de eerste helft van
aangifte te hebben gedaan bij de 1982 van f 3.1 miljard tot 1 2,8 miljard
commissaris van politie in Velsen De vorig jaar gepubliceerde resulta-
Deze heeft de hoofdofficier van justi- ten over het eerste halfjaar zijn aange-
tie te Haarlem verzocht een ondei- past omdat rekening is gehouden met
zoek in te stellen Ook de directie van de inmiddels bekende invloed op de
het ANP heeft de officier van justitie resultaten van de ontbinding van het
gevraagd een dergelijk onderzoek Estelconcern Ook werden de cijfers
naar de gang van zaken in te stellen van in 1982 voor het eerst geconsoli-
Hoogovens heeft tevens aangifte ge- deerde deelnemingen over de twee
daan bij de postale recherche. halfjaren 1982 verdeeld.
De verwachtingen voor het tweede
halfjaar zijn nog onzeker. De resulta- c
ten over deze periode zullen sterk dj lil lil
worden beïnvloed door de mate waar- De omzet bij de divisie staal lag ruim
in de algemene economische ontwik- 11 pet. beneden het niveau van het
keling en de in Europees verband eerste halfjaar 1982 De reeds in de
getroffen maatregelen op staalgebied tweede helft van 1982 opgetreden af-
tot een herstel van de opbrengstprij- neming van de vraag naar staalpro-
zen zullen leiden. Op basis van de dukten alsmede het ernstige prijsver-
huidige inzichten wordt met een dui
delijke verbetering ten opzichte van
rende het eerste kwi
invloed doen gelden
De in Europees verband genomen
maatregelen en de opgetreden con-
junctuurverbetenng begonnen echter
in het tweede kwartaal effect te sorte
ren Ook de bezettingsgraad verbeter
de in dat kwartaal Bij de divisie
diversificatie en staalverwerking was
sprake van een daling van de omzet
met 3 pet. exclusief nieuwe consolida-
ties met 6 pet.
De produktie van ruwijzer bedroeg in
de eerste zes maanden van dit jaar 1,7
min ton tegen bijna f 2 min ton In het
eerste halfjaar van 1982. De produktie
van ruwstaal daalde van 2.3 min ton
lot 2 min ton en die van walserijpro-
dukten van 2 min tot 1.85 min ton De
personeelsbezetting daalde van 29.785
het eerste halfjaar 1983 rekening ge
houden. aldus het bedrijf.
De omzet van het concern daalde
ral in die periode bleven vooral gedu- op 31 december j.l. tot 29.231 per 30
•an dit jaar.
Amsterdamse
wisselmarkt
Pond sterling
Duitse mark 1001
Franse frank ilOOi
Belgische frorJc
Zwits frank 'I00<
Japanse yen
Oost shilling ilUOi
Iers pond
Spaanse pes ilOOi
4.5005-5055
111.74-79
37.120-170
5.5775-5825
138.26-31
40.235-285
2.45225-45475
15 901-911
3.525-535
Amerikaanse dolla
Engelse pond
Belgische fr lOOi
Duitse mark ilOOi
Kal lire (10 0001
Portugese esc 100
se fr 11001
30,00 39 00
130,00 140 50
36 75 39.75
Griekse drachme
Finse mark
Joegosl dinarilOOi
Algemeen 82.80
Algemeen-lokaal i
Internationals 78,
Industrie 64.00
Scheep- en Lucht'
Banken 204 60
Verzekering 172,81
Handel e a 70.10
CBS-oblig index 1
Rendem Slaalsl
waarvan 3-5 jr. 12 1(
137,90 138.8
129,80 1305
146 70 147 9
111.50 112 1
147.60 148.0
115,20 115.0
12.21
12.24
8 Jr en langer 12.20
nieuwste drie 12.18
rend BNG leningen 12.12
rend bankleningen 12.20
rend pandbrieven 13 76
9 25
9.21
Halfjaarcijfers NMB De Neder-
landsche Middenstandsbank zal op
maandag 22 augustus na de officiële
beurstljd (16.30 uur) de resultaten
over de eerste helft van 1983 bekend
maken.
Halfjaarcijfers ABN De ABN zal
de cijfers over de resultaten van het
eerste halfjaar op vrijdag 19 augustus
om 13.30 uur bekendmaken.
juni
De rentekosten waren in het eerste
halfjaar 1983 aanzienlijk lager dan in
de vergelijkbare periode van 1982.
Deze daling kwam vooral tot stand
door een daling van het renteniveau.
Het verlies voor belasting van I' 93,7
min ontstond, vooral onder invloed
van de ontwikkeling bij de divisie
staal, voor circa 90 pet in het eerste
kwartaal.
TEL AVIV (UPI) Is
rael heeft woensdag
zijn munteenheid, de
sjekel, gedevalueerd
met 7,5 procent. Het is
de eerste maatregel van
een nieuw programma
om de inflatie te ver
kleinen en de export uit
te breiden.
De nieuwe koers be
draagt 57,13 sjekel per
dollar. Israëlische ex
porteurs hebben hun te
vredenheid over de de
valuatie uitgesproken.
Ze menen dat de waarde
van de sjekel het laatste
jaar te hoog is geweest.
De uitvoer is in de eerste
zeven maanden van dit
jaar in elk geval vier
procent kleiner geweest
dan in de eerste zeven
maanden van vorig jaar.
Afgelopen dinsdag heeft
een ministeriele com
missie aanbevolen een
miljard dollar van de be
groting te schrappen om
zo de overheidsuitgaven
te verkleinen. De inflatie
in Israel zal dit jaar uit
komen op ongeveer 125
procent. Het tekort op
de handelsbalans wordt
geraamd op hel record
van 4.2 miljard dollar,
tweemaal zoveel als dat
van vorig jaar.
Bij de divisie diversificatie en de
staalverwerking verbeterde het resul
taat t.o.v. het le halfjaar 1982. voorna
melijk door betere resultaten bij de
aluminiumbedrijven en de cementm-
dustrie. In de milieusector leidde het
voortdurend te lage bezettingsniveau
nog tot onbevredigende resultaten. In
de sector staalverwerking bleven de
resultaten vooral ongunstig door het
te lage verkoopprijsniveau van bui
zen-
Het verlies na belasting zal lager zijn
dan het vermelde verlies voor belas
ting. doordat rekening kan worden
gehouden met een belastmgbate.
waarvan de omvang echter pas aan
het eind van het jaar kan worden
bepaald
Uitstel aanleg
NAM-pijpleiding
in Waddenzee
DEN HAAG (ANP) De Nederlandse
Aardoliemaatschappij NAM mag
niet beginnen met de aanleg van de
olie- en gasleiding door de Wadden
zee, nu de voorzitter van de afdeling
rechtspraak van de Raad van State
deze week de ontheffingsvewrgun-
ning voor die aanleg tijdelijk heeft
geschorst.
De schorsing duurt tot het moment
dat de verschillende beroepen zijn
behandeld tegen de vergunning tot
aanleg van de pijpleiding die bij het
Groningse WarlTum aan land moet
komen Dit heeft de Landelijke Ver
eniging tot behoud van de Waddenzee
woensdag meegedeeld
Volgens een woordvoerder van de
NAM hedeft de maatschappij zelf in
gestemd met de opschortende wer
king, omdat het beroep van de Wad
denvereniging bij de aanleg voor een
deel van de 250 kilometer lange pijp
leiding wel opschortende werking
had, maar voor het deel door de
Waddenzee geen opschortende wer
king inhield. „Wij zijn verheugd dat de
Waddenvereniging nu heeft inge
stemd met een verdere versnelde pro
cedure bij de Raad van State, terwijl
ook medewerkers van de Raad van
State hebben toegezegd die te zullen
bevorderen.'' aldus de NAM-woord-
voerder
AMSTERDAM IANPl De goud- en zilver-
prijzen zijn woensdagmiddag als volgt
vastgesteld, tussen haakjes de vorige prijs.
Goud: onbewerkt 39.630-40.130 <39.700-
40 200), bewerkt 42 140 laten <42.21U laten i
Zilver: onbewerkt 1085-1155 (1085-11551. be
werkt 1220 laten (1220 laten)
AMSTERDAM (ANPl Op hel Dam
rak heerste woensdag een wat betere
stemming, hetgeen werd veroorzaakt
door het lichte herstel op de Ameri
kaanse markt. Met name KLM en
Koninlijkc Olie trokken aan de voor
avond van donderdag te publiceren
cijfers flink aan. Shell komt dan met
de halfjaarcijfers terwijl KLM de
resultaten over het eerste kwartaal
van het boekjaar 1982-83 zal publice-
KLM werd aanvankelijk f 4 hoger
verhandeld op f 161.50; rond het mid
daguur werd iets boven f 160 gehan
deld Koninklijke Olie passeerde de
grens van f 140 wat overeenkomt met
1400 procent, een peil dat nog nooit
eerder is behaald. De prijs van f 140.40
betekend een winst van f 1.70. Unile
ver werd zeventig cent hoger geprijsd
op f 204.
Hoogovens, die in de ochtenduren nog
mei weio verhandeld in verband met
de vervroegde publikatie van de half
jaarcijfers. kwam kort na half twaalf
weer in de notering op f 37.20 en dat
was precies gelijk aan de koers die
werd gedaan vlak voordat een vals
bericht de handelaren deed opschrik
ken. Overigens zijn alle transacties
die na de valse melding tot stand
kwamen geschrapt. Later daalde
Hoogovens 1' 0,50 tot f 36,70.
Van de bankaandelen was NMB vast
met een winst van f 3,50 op 1 1G2.50.
Amro Bank werd f 1.00 hoger gewaar-
deeerd op f 65.50. maar ABN liet 1 2
liggen op f 384. Van de uitgevers zakte
Elsevier nog f 4 verder weg lot 1 377
Ahold ging f 1.50 hoger van de hand
op f 168.50 en Gist steeg f 2 tot f 157
De staatsfondsenmarkt was ruim
prijshoudend
Op de lokale markt was weer weinig
te beleven, waarbij de tendentie over
wegend naar boven was gericht.
Enekle bouwaanrielen waren vaster,
zoals Bredcro die f 5 won op f 170 en
BAM Holding met een vooruitgang
van 1 1.80 op f 53. Textielgroep Twen-
the was beleggers f 2.50 meer waard
op 181 en Vereenigde Glas steeg f 3 tot
f 250. Het eonfectiefonds Macintosh
werd f2 hoger gewaardeerd op f 143 en
daarmee was het bekeken.
Ook .op de actieve markt bleef het
rustig. Koninklijke Olie trok nog wat
aan tot 1 140.60. Uitgesproken vast
werd hier Océ-van der Grinten met
een winst van f 3.50 op f 203,50
Op de Europese optiebeurs tKOEi
heerste woensdagmorgen een verdeel
de stemming. De dollar werd 2.5 cent
duurder De actiefst verhandelde
klassen waren Koninklijke Olie en
Akzo. Er werd bij een dalende goud
prijs druk gehandeld in goudopties.
De totale omzet tot 12 uur omvatte
4520 contracten.
Am 11 1' 136 00 139 UOI)
Am T&T ,Ndt, 18811(1(1 195 20
ASARCO I
AU R 144.20 147.00
BComp 118.00 120 00
Binucnl Aand Vormr Laalsi.-
iliuofdfondscm korr-on k.,or>,-n
AHOLD 166 50 169 00e
l!°MNa"ln?8Ö 10050 100 J°
9 50 Nuintu 74
7 75 N-.nr:,72 1U9 00 108 00
HALL TTust 21150 21II5U
Hull seawall li 3 75t 3 80
Holl-KInus 116.00 118 50
CHIC 112 00 1 la 50
Colq-Palm 61,00 63 40
AKZO 73 30 72 Hl
ABN 385 00 384.00
8 501(175 2 99 80 09 80
6 50 O, c tl C.r «9 109.00 109 50
UVA Meen eert lljuo 11500
me Int') 5:120 5250
Cti'-mc-32 70 33.00
Co! C>! Sh 28 70 29 00
ConcctUia 20 60 20 60
Dar, .V Ki 202,50 201.00
Dow CHem 95 50 99,00d
Boskalis Westm 47 :io 4 ou
Dordtsche Petr 126.30 129 50
Dordtsche Petr.pr '24 00 127 00
Elsevlcr-NDU 381 00 373.00
Ennia 135.00 134.50
FGH 41 00 41 50
Gis! Brocades 155 00 156 50
8 75 ld 7a' 103 00 11)1110
8 30 ld 15) 1°° 00 100 00
8 25 ld 70 100,40 100 40
8 00 ld 71 100.30 100 J0
8 00 1(1 72 98.50 98 90
7 75 ld 72 93 "0 98.70
7 50 ld 09 90 50 96.50
1,50 Rolinco 67 7G 00 70.00
6 50 Kl 1U00 "9 00 79 00
8.00 Sanders 72 97.50 97.50
8.75 Sclmllcm.i 7(1 08.2U
14 00 SHV'11 81 127.1U 127.51)
8.75 Stevin (>r 70 92.00 92.00
5 00 Tvcci Int.F Of
UIBKondor 234.50 233 50
IntcrnaliO 25.50 25 50
Kempen Beo 08 00 98 00
KlcncS 282.00 280.00
Kluiver 10250 101,50
KUB 23 50 24.30
ld ten 22 00 22.50
ld 6 CU111 9 90 9.60
1 Inlland F 5.1 00 l iBOO
Inlcrüoll(l,x 600.00 6011UU
Japan Fond 30.80 30 90
Lonacid 157.00 158 80
Now'York Inil 1160.00 1105 00
Old Court Dlr 100 00 10(11)0
E-.xxuii Corp 110 00 111 40
Fluor Corp 02 00d 02,00
Gener El 143.00 M5 00b
GeuV o'n167 -lo 188 00
Gllletle 125 00 126 00
Helneken Hold 114 70 114 50
Hol! beton er 95 50 95.001
Hoosovens 37 10 36.40
KLM 157 00 159 90
KLM irec155 50 160.00
l 50 |d óo 97 00 97 Ï0
8 75NOIJ-. 10140 1IH00
8 50 Volker Sic» lil 78 89.50 80 00
7 OOWsanen 7' 99.70 «LM
Kra snap sky 91 00 0090
Kuallu^ 14 80 14 80
Sumabel 50,00 50 00
Tethl.cluvi 41 70 42 10
102.40 106 40
Umtonds 1910 1910
Hltsciil 830 00 830 00
45 00 44.UU
lm Bui Mach 3J3 oo J52 60
lm Fla: AF, 84 OOd 84 00
Na: Nederlanden 55 156 CK)
Nedliovd Groep 97 50 96 55
NMB 155 00 16250
9 75 NMB 74 lu2 10
ACFHuld lfi5 0O 103 50
Arnlas »2«0 84 HO
Max» Pell 108OO 311.00
Meneba 0950 71.00
MHVAdam 12 50 13.50
Lilt lnd isjoo 183 50
Lockh C i.lUDO 330 00
Oce v d Grinten 2u0 00 20a00
Van Ommeren 28 00 27 90
Pakhoek Hold 56 00 55 50
Pakhoed Hold e 52.00 51.50
Philips 49.501 49,aor
Robeco 304 00 305 40
Rodamco 133 60 133 80
Rolinco 208 00 289 30
8 00 Walsih 94 80 9160
77SOTRA72
8 00 P&C-gr. 72 94 10
7 75 Pnkll 73 96 50 96 70
Anl. Ver"* 20500b 205 00b
AxsSlRtlimi 70.00 71.50
A-.idi-l 155 00 150.50
Ail! Tnd Rl 1210.00 1230,00
Ballusl-N 70.50 75 50
'd 4 1500.00 1500 00
Mulder 590 00 590 00
v'urdm 5^8 00 520 01)
Ain TVI& Tel 63 30 (,5 40
A-...i38 10 37 80
AllRictU 47 90 48 00
Uui|l"iildl"l"P 50 10 51 00
Mils El iióoo 180 00
NabBi UQOo 110.00
Pe'lil'o 187 50 18S 50
Plu! M„n 1711.50 18o)50
lui Pd, HD2.00 103.20
Unilever 203 00 203 70
Ver beril VNU 97 50 96 70
Volker Stevin 35.00 35 50
WUH 115.00 114 60
Banken. Handel, Industrie
11 25 Akzo 103 00 10320
7 M ld 72 95,50 95.50
7 25 ld 00 18M ''7 nu
0 50 ld 67 94 00 84.00
5 25 ld 04 96.80 90.80
BatenbUic 390.00 395 00
Beek alt >06.50 107.00
Boei - 120.50 121 ^0b
Belindo'"1 377 00 J74 00
Ned Ciediet "3370 34 80
Ned IpruiKSl pjo R'b 4100 00b
Colualr 20 70
Cons Fundi
Control Dnta 51 80 52.10
Du» chemie,il 31.20 ,12 10
Du Pülll 46.20 16 00
Easiman Kodak 69 10 7000
Procl&Gnmble 157 nu 100.80
yuuk Oals no 00 1.Ki.oo
RCA Corp „1 r,n ki ion
srRoebbelW' 170 j7.1?"
10 75 Akzo 106 .,0 10', 3D
9.50 Akzo '.02 30 102.30
5 25 Akzo 101 10 10100
11.25 ABN 74 102 30 102 00
iaSÜKil»74 10350 103 50
5 00 ld 58 9393 50
BoCTDnik ^9560 mwi
Oiynalrln [89 00 189 00
iüVo""""* tïiï 4180
Sp^Corp 129.50 HOIK)
UnVae C "3 lib HSOO
9 00id75__ 101.80 102.00
8.00 ld "ï-86 WOU 98 40
3 00 ld 73 38 99 50 99 50
9 75 ld 75 102 211 102 20
9 75 ld 80-00 103,00 102 50
8 75 id 73 101.00 100.50
8 50 ld 73 100.20 100.00
7.75 id 71-80 99 50 99 00
7 50 ld 73-68 97 50 97.20
lo'.G SHV 72 100.30 100.50b
10.6 SHV 73 100.70 100,70
7 00 Skul Ur 97 70 97 70
7 25 Tola) 72 90 10 90.10
8 75 Unl)ev75 100 70 100 70
G (10 Ulilli-vOÖ 94.70 94.70
Bicdrio 17(100 170 00
BilhimT.it. 49 20 49 70
Caland Hold 35 30 35 00
Clllve Dcci! 27900 281.00
ld 0 pel eer! 1700.00 1750.00,1
Idccrl 11())00 108 00
Celeen 175.50 17550
Cliamolle 18 70t 18 70e
Proust Br 'ki 00 'ai 00
Rademafcr.s 15(1 (Hl
Ravast 22 10 22.10
Re. sink 248 011 247 30
111 VA 625330 0 5 1 00
llohte&.ljsk^ '07)00, moub
sirakiTi Ic Vil
II,,::, li:- 11 3 „,l 1 11
IBM 11825 11800
'nlerü TeÜkTel 42.10 42 90
1.1 Hun lm! 59.50(1 60 50
Lockheed An,-ran 111.00 11100
LTVCuip 13.50 13,80
WeMEfInbC 127 ou
AK/mwn"'1 "'""'•Vn')1 22 :u
All) Exp sen')
Breevasl,wm 50.50 48 00
KLM,» IT, 158 00 11,5 00
Nat Nêdiwrr0' 70(1110 785 00
8.75 BanqueP 75 98.00 98 00
8 00 Bwf Limb 90 30 90 70
8 50 BOZ 98.50 98 70
8 25 ld 97 00 97 00
825Breevasi"l 95 00 95.00
8 00 Breevasl 73 92 50 92 50
8 25 Bredere 71 ''7 00 96.50
8 00 Br Petr 97 70 99 00
7 25 ld 72 97 20 97.20
lüOOCeehom 114 00 113 50
7 25 CMC 72 96 00 «00
4 75 Ak'"rh,rr 88 50
6 75 A:nRo7:i 100 .10 100 40
6 25°Bu!»n!T73
7 25 Butirm T 76 9520 95.20
7 00 Cr l.BN 74-75
Clnimindi, 378.110 375 00
Credit LBN 50 011 50 60
DcNM-anV .55.10 5510
EMBA 162 óo 163 00
Fumcsa 45,30 4-1.80
Schllllersv '41 00c 41 50
Snul Intern 40 m 411411
T* Kabel H 216.6?' 21600
Phjhl/V/'l'.Icuni 14 .0(1 14 50
WUH,wnB> .SU» 31.10
ABN In-l.-ue P '1
AMRO Al 32352
AMRO Of Irniu |MS3
Beleen v d 7 ijm us0
8 00 Cr LBN 71 98 20 98.20
8 00 Elsev -NDU 10">3° 10050
7.25 Haeemeyer 96 00 9', 70
7 00 Hein Bier 00 50 99-50
6 00 Holoc Dlv 1,3 30 B5.50
8 00 Hoogov7l 99 50 97.50
7 23 Fum'7 NDt 'M OO '"l 50
5 7 ('is; Hex 73 215 00 216 11»
5.2S1100I10V 08 81.501) 82 00b
7 25 Kappu 73 90.00 98,00
8,75 KNSM 75 90.00 96.50
8,75 KBB 75 78.50 77,811
Gamma H -18.60 49 80e
ld 5 pel PW 17 50 11 70
GelDolRc 155.00 157111)
Gcrofubr 75.80 7', 80
Giessen 120,50 122-00
GoudsinU 80 00b 80.U0Ö
Giasso 1-11.00 14150
WC/MI nen12'lJri 12.3.00
Wc ali.iv AmI sUJOO 2110(1
W0I1. x s me 12100 125,00
W-C' 1:211 42 50
Ümüu Ra' 'lb 50.70 5] 00
II.8,Si, ad 2430 25 45
BemcuJb zone zm,40
BemcnAb 0111,1 0180
Bemin mul 144 60 111 Bft
E.n.I, VRfVAV Pi 21) ld 16
E ll.L Vlifll 12 67 IJ 87
Ea 1 va!., 1) 17 Of. 17 59
7 00 KLM 68 90 30 90 30
7 75 Lyons 95 20 94.50
11 00 Maasv O T 101 60 10120
9 50 Maasv O T 101 20 101.20
7 25 Macintosh 73 157.00 159 00
9 00 Meneba 74 993)0 99 20
7 00NBMB72 34.06 3200
Hoeks Mach 7050 ^O.jOc
Holec 39 80 >7 40
HM® wto®
Xerox Cuip 44.10 44 75
AH 1 v.-.s 142.00 8|
OptlmlX üil 229 21
Unifonds 3000 1980
NISSE Vernieuwing en verdichting van het bouwplan: de boeren
worden met regelmaat aangespoord hij te blijven en de bakens te
verzetten. In feite niks nieuws. De oprichting van de agrarische
standsorganisatics vloeide vooral voort uil de wens om de welvaart op
hel platteland te verhogen door de boerenbedrijven op te krikken in de
vaart der volkeren. Het is voor de agrariërs lang niet eenvoudig nieuwe
paden te betreden. Ten eerste zijn de mogelijkheden beperkt en ten
In cede zijn er vaak aanzienlijke investeringen nodig. Met samenwer
king echter èn oog voor 'de gaten in de markt' valt er nog altijd het
nodige te bereiken.
Dat bewijzen vijf (drie fruittelers,
twee akkerbouwers) Zuidbeveland-
se agrariërs. Ze hebben de samen-
werkingscombina lie zwartebessen-
telers gevormd In nauwe samen
werking met een fabriek (Hero in
Breda) telen ze nu op naar verhou
ding grote schaal zwarte bessen,
allemaal bestemd voor industriële
verwerking (met name cassis). Er is
m 1980 voor een oppervlakte van 25
hectare ingeplant. Het jaar daarop
werden de bessen nog met de hand
geplukt, maar van meet af aan was
het de bedoeling de vruchten ma
chinaal te oogsten. Dat gebeurde
voor het eerst m 1982. toen met veel
succes een uit Engeland afkomstige
Challenger-bessenplukmachine
(van de firma Pattenden) werd inge
zet.
„We merkten dat er behoefte was
aan zwarte bessen in Nederland Er
werd erg veel geïmporteerd, onder
meer uit Polen en Engeland", ver
telt woordvoerder A. de Winter uit
Nisse De cijfers maken dat duide
lijk In 1960 was er in Nederland nog
een areaal aan zwarte bessen van
circa 1400 hectare, in 1980 was de
oppervlakte gedaald tot 25 hectare
De nationale produktie aan zwarte
bessen was in 1980 slechts 125 ton.
terwijl er ongeveer 1500 ton werd
ingevoerd De vijf Zuidbevelandse
boeren ontdekten een gat in de
markt en het bleek mogelijk te zijn
met de Herofabriek een meerjarige
overeenkomst te sluiten Dat was
de basis waarop de agrariërs hun
niet onaanzienlijke mvesteringen in
plantmateriaal en machine konden
doen. De Winter maakt duidelijk
dat de fabriek inhaakte, om minder
afhankelijk te zijn van buitenlandse
leveranties en de handel met Oost-
europese landen
Mechanisatie
De Winter onderstreept dat de acti
viteiten van de combinatie alleen
mogelijk zijn dankzij de mogelijk
heid om mechanisch te oogsten. In
Engeland werden daarvoor het
eerst machines ontwikkeld. In 1976
kwam de mechanische bessenoogst
ook naar Nederland. De lïrina Van
Damme in Iloedekenskerke schafte
voor een oppervlakte van ongeveer
vijf hectare een (nict-zelfrijdende)
machine aan, die werkt op basis
van een schraapsysteem, waarbij
niet alleen de bessen worden ge
plukt. maar ook de bladeren. De
vijf samenwerkende boeren kozen
voor de zelfrijdende Challenger
van Pattenden: vijl' meter In B
drie meter hoog, 2,75 meter bis
en een gewicht van 4,5 ton. B |ge
nieuwste van het nieuwste. Det
chine schuift over de struiken.! ,ja
takken worden door draaiende! ori
len pinnen beetgepakt en flink! bjh
schud. De bessen en trossen vak
eraf en worden achter de mact
in bakjes van vijf kilo opgevaaj
ln een vol gewas wordt 98 pro«
van de vruchten meegenomen.
tniddcld is er vijf tot tien proo
verlies. De bessen worden (w
maal per dag bij de combina r;
opgehaald en rechtstreeks af;
voerd naar de fabriek. Ze won) ent
of rechtstreeks gebruikt, öf ini ver
vroren. igi
De vijf boeren zijn best tevrai
over de gang van zaken Ze roes
de prestaties van de machine ,.e,
gens De Winter komt er 2.000
per uur af „Omgerekend in o
kracht heb je dan ongeveerE
mensen nodig, die dan nog f.
moeten trekken ook" Als hetg. n-
gaat en het weer meezit, kan
bessenplukmachine drie
per dag afwerken. En daar kuna
mensen niet tegenop, nog alge; ÏPI
van bet feit dat het tegemvuon |e|
lang niet meevalt voldoende pt ej
kers te vinden. Er zijn nogal k st
schoolkinderen die zich das1?. oot
aanmelden en als het mooi \W-bov
of ze genoeg zakgeld hebben»: in
dwijnen ze. De bessenplukmatLzui)
kan ook voor rode bessen geto |]a
worden De Winter wijst erop
elders ook frambozen en 'ski
beiers' machinaal geplukt wot:
met soortgelijke machines. Oni
de Challenger van de Zuidbeveis
se boeren lang niet volbezet
kunnen ook anderen er een ben
op doen.
Rinus Anton's.
01
Ie bi
VLISS1NGEN Eind van dit jaar zullen in Nederland ongeveer 14.000
kantoortekstvcrwerkers in gebruik zijn. Men verwacht dat dit aantal
met dertig tot veertig procent per jaar zal groeien. Zo'n twintig procent
van deze elektronische 'typemachines' zal mogelijkheden hebben voor
data-communicatie. Dat wil /.eggen dat zij door middel van telefoonlij
nen bijvoorbeeld kunnen communiceren met andere elektronische
computers, ook met de zet-computers van een drukkerijbedrijf.
Drukkerij Van de Velde BV in Vlis- computer van de diskette afleest in
singen heeft op deze ontwikkeling de code. waannee de fotografische
ingespeeld Daar is een speciaal zetapparatuur van de drukkerij
apparaat, een word-processor', in
gebruik genomen die een koppeling
tot stand kan brengen tussen diver
se elektronische tekstverwerkers,
waar ook in het land. en de Lino-
lron-202-foto-zetapparatuur van de
ze drukkerij
Drukkerij Van de Velde is hiermee
het eerste bedrijf m Zuid-West-Ne
derland dat op deze wijze facilitei
ten aan de clientele kan aanbieden
Klanten, die evenals Drukkerij Van
de Velde in het bezit zijn van Com-
modore-tekslverwerkingsappar a-
tuur. kunnen de met deze appara
tuur op een zogenaamde diskette
een soort grammofoonplaatje op
genomen tekst per post naar de
drukkerij in Vlissingen sturen. Daar
staat een Commodore-micro-com-
puter. die de tekst van dc klant
vanaf de diskette 'inleest' Een met
die computer verbonden ander ap
paraat. de word-processor interfa
ce vertaalt de impulsen, die de
werkt De klant kan naast zijn
tekst ook correcties en instruc
ties op zijn diskette opnemen. De
bij de drukkerij opgestelde appara
tuur verwerkt automatisch ook de
ze gegevens ln het zetsel. Vla een
beeldscherm op de drukkerij kan
het hele proces 'in de gaten' worden
gehouden, en zo nodig worden bij
gestuurd
Maar in feite is het de klant, die zelf
zijn eigen zetwerk verricht, en dit
via de diskette en de beschreven
apparatuur door de drukkerij 'auto
matisch' laat uitvoeren.
Besparing
„Een klant zal nu vlugger bereid
zijn drukwerk te laten verzorgen
door een drukker, die tevens zijn-
diskettes kan alhandelen. dan eerst
die diskettes naai' een loonzetterij
te moeten brengen en het zet-werk
vervolgens weer naar een drukker.
Dat heeft onze directie ingezien.
Een van de medewerksters van Drukkerij Van de Velde bedient de
apparatuur voor data-communicatie
Vandaar dit project. Op deze m
is een besparing van vijftig proc;
van de zetkosten mogelijk", ve::<
D. Verboom. De heer Ver boon
algemeen procuratiehouder
Drukkerij Van de Velde en dt
marketing en onderzoek me'. L
trekking tot de nieuwe apparax
De grootste efficiency wordt I
reikt doordat het overtikken»
de kopij door de zetterij overM
is geworden. Immers, dc typt 1
van de klant heeft de tekst al 1
eerste instantie via haar tekst» 'J
werker op de diskette vastgel®
De drukkerij kan dus snel) nilc
werken omdat de oorspronkelijk
tekst niet meer behoeft te word
overgetikt: „De grootste efficieo
komt dus uit arbeidsbespan u
Daarbij komt dat de moderne to
zetmachines een grote technis x
produktiecapaciteit hebben".» -t
de heer Verboom.
Hij vervolgt: „Drukkerij Van
Velde verkeert m de gelukkige
standigheid dat er gecalculeerdl
worden op volledige bezetting'
de fotografische zetapparatu
Want ook zonder zetwerk voor
den moet er voldoende zetcap*
teit aanwezig zijn voor de clagt#
produktie van de PZC En oveit
paciteit kunnen we nu weer v®
len in een aantrekkelijke pnjsw
zetwerk voor derden"
Maar at nu als de klant
Commodore-, maar andere tck
verwerkers gebruikt? „Dan b
nen wc zijn teksten laten zetten1
een lijn van hel openbare lelefw
net. Bij de zendende klant zorgt»
kastje dat de signalen van r
apparatuur geschikt worden
maakt voor ontvangst aan
kant, waar een zelfde kastje w
voor de 'vertaling', de demod»
tie, Er zitten in de praktijk mg
wat verschillen in de diverse'
des, maar die worden prograoj
tisch opgevangen door onze n*
werker Nico Baljeu. Hij is
expert in en verzorgt ook debö
leiding van de klanten vd
vertalen van de gewenste
structics". aldus de heer Verb*
die stelt dat in dit 'elektron*
tijdperk' ook een drukkerij
klanten met de nodige tcchni»
flexabiliteit tegemoet moet b
nen treden.
Gerard C. va"'
)N