Dienproject PZEM doet lilieu erg veel tekort' Welkom voor 25.000-ste 'Strenge normen van havenschap gelden niet voor PZEM' PZC provincie HULDIGING MLIEUORGANISA TIES: The Tramps in Westkapelle westavond indaag in 'ierikzee Het spectaculaire Vlissingse antiquair biedt munten te koop aan BDAG 9 AUGUSTUS 1983 va 11 NKENSZAND Bij de ombouw van de oliecentrale in Borssele van de Provinciale uwse Energie Maatschappij (PZEM) tot kolencentrale, wordt het milieu op vrijwel alle iten tekort gedaan. De economische haalbaarheid van het project (kosten 830 miljoen jen) mag kennelijk niet in gevaar komen en het is wel erg jammer dat dit steeds ten koste het milieu gaat. Zo is er sprake van een rookgasontzwaveling van slechts vijftig procent; •dt de uitworp van stikstofoxyden onvoldoende beperkt door het ontbreken van goede ligingstechnieken; is er geen sprake van overdekte opslag van vliegas; wordt er roldoende gedaan om de waterverontreiniging binnen de perken te houden; zal de hinder door de keuze van verkeerde filters groter zijn dan nodig is. (samengevatte) kritiek uitte J. nink maandag tijdens een hoor- ig over het PZEM-ombouwpro- namens de stichting Zeeuws -ai dinatieorgaan voor natuur-, schaps- en milieubescherming »en de Vereniging Milieuhygiëne i (VMZ). Hij gaf in de bijeen- gehouden in het gemeente van Borsele te Heinkenszand ^lichting op een eerder door de organisaties ingediend bezwaar- Ift op de aanvraag van de PZEM een bouwvergunning. Bannink mtoonde dat de uitstoot van de astige kolencentrale (zwavel- bde, stikstofoxyden) de verzuring ■het milieu verergert. Hij stelde Be alarmerende toename van zure Jetere regeling tyrgurwingen !/^joor Sloegebied felNKENSZAND Voor het opeeijrst in de geschiedenis van het ie rojjoegebied is er bij het verlenen se Brhn vergunningen door de over- sprake van een goede on- erlinge afstemming van activi- toasten. Inzet is de ombouw van aand^oliecentrale van de PZEM tot ilencentrale. De gemeente :1e, die de bouwvergun- moet verlenen, is nu ook iw betrokken bij de afgifte allerlei andere vergunnin- i, die met name bij de provin- Zeeland vandaan moeten ko- :n, maar ook wet verontrei- ;ing oppervlaktewateren rijkswaterstaat. ier de vergunningcoördinatie üde burgemeester G. van den ïvel zich maandag tijdens hoorzitting in het gemeente- te Heinkenszand erg con- Hij merkte op dat de onder- je afstemming en het overleg tjes'^oed verlopen. De burgemeester kiiciNorvdhet niet meer dan logisch dat het gemeentebestuur, alvo- idre rens de bouwvergunning te ver- •rlan: enen. op de hoogte is van de )i. p: mdereimilieuiaspecten van een 52. b.: oorgenomen vestiging/bouw. "co- Bij beklemtoonde dat bouwei- en óók moeten zijn afgestemd >p milieu- en andere eisen. Van "i^Is 'en Heuvel herinnerde eraan dat iet Borselse gemeentebestuur al 'ele jaren doende is een bestem- 5. se: ningsplan voor het Sloegebied bonts maken. In de jongste versie is ïsprake van een milieu-advies- ipportage, die het gemeentebe- -'5 tuur wil hebben voordat ge- een telijke vergunningen ver- ïend worden. In de huidige ing van zaken zag drs Van den euvel een goede aanzet in het - eiveeg brengen van harmonisa- l0'4* e tussen bestemmingsplan- anfe' lorschriften enerzijds en mi- ituks ^voorschriften anderzijds'. regen voldoende reden geeft om de Borsselse centrale zo schoon mogelijk te maken. Bannink herinnerde eraan dat het openbare nutsbedrijf voortdurend be weert dat de omgebouwde centrale aan de milieu-normen en -eisen zal voldoen. Hij wees erop dat het daarbij wel om uiterste grenzen voor het Haydn-ensemble in hervormde kerk te Domburg DOMBURG In de hervormde kerk in Domburg wordt woensdagavond (morgen» een concert gegeven door het Haydn-ensemble. Op het pro gramma staan vijf werken van de Oostenrijkse componist. Uitvoeren den zijn Ferenc Hutyra, fluit, Frans Karei Adriaanse, viool, Kees Lim burg. cello, Leen de Broekert, clave- cimbel. Het concert begint om halfne- gen en is georganiseerd door de cultu rele raad Domburg-Oostkapelle. milieu gaat. ,,Het is gewoon zaak om daar zoveel mogelijk beneden te zit ten". aldus Bannink. De woordvoer der van ZCO en VMZ constateerde dat de opstelling van de PZEM niet uitgaat van een zo milieu-vriendelijk mogelijke kolencentrale, maar van een project dat financieel binnen de perken blijft en voldoet aan minimale milieu-eisen. In vergelijking tot de uitstoot van de huidige oliecentrale voorspelde hij een toename van 33 procent van zwaveldioxyde en 28 pro cent van stikstofoxyden. Filtering De zienswijze van de milieu-voorman werd van PZEM-zijde bestreden door ir J. Schoonderwoerd. Hij voerde onder meer aan dat de rookgasont zwaveling veel verder gaat dan de voorgeschreven vijftig procent („we kunnen komen op een ontzwavelings gehalte van ongeveer zeventig pro cent"). De PZEM-medewerker onder streepte dat het nutsbedrijf zich houdt aan de gestelde eisen. Vergaan de reiniging van stikstofoxyden (door middel van zogheten denitrifi- VERTEGENWOORDIGER TOTAL catie) achtte hij niet nodig, omdat wordt voldaan aan de eisen door toepassing van zeer speciale ontwer pen (grotere vuurhaard, getrapte ver- sloking, grotere afstanden branders). Toepassing van doekfilters in plaats van electrofilters in verband met stofhinder, zag Schoonderw oerd niet zitten. Hij meende dat met de electro filters 'In een heel groot gedeelte' de mogelijkheden van doekfilters wor den benaderd en dat de inspectie volksgezondheid zich neerlegt bij toepassing van electrostatische fil ters. Ir Schoonderwoerd weerlegde de ge dachte dat er aan afvalwaterreiniging niets wordt gedaan: ,.We hebben aan getoond dat er een waterreiniging mogelijk is, die acceptabel is". De zorgen over de opslag van het vliegas deelde hij niet. Volgens hem moet het vliegas (een zilverachtig, chemisch neutraal poeder) worden verkocht voor diverse industriële toepassingen, zodat er slechts een beperkte opslag ruimte (twee hectare voor 100.000 ton per jaari nodig is. Het overdekken van de opslagruimte vond Schoonder woerd niet nodig: er komt een ondoor laatbare bodembedekking en de as wordt regelmatig besproeid. Hij deel de de zorgen over het probleem van de zure regen en bracht naar voren dat er naarstig gestudeerd wordt op dit pro bleem. Ir Schoonderwoerd legde er de nadruk op dat de uitstoot van de kolencentrale in nationaal verband bekeken moet worden en dan draagt de ombouw er juist toe bij dat er minder wordt uitgestoten dan na tionaal -— momenteel het geval is. Desgevraagd door burgemeester G. van den Heuvel van Borsele, maakte PZEM-directeur ir M. Dalebout dui delijk dat de ombouw van de oliecen trale op kolen (met ook de mogelijk heid op gas te stoken) noodzakelijk is voor een nationale energieplanning („het is niet meer een enge PZEM- beslissing"). Dalebout zei dat de PZEM best op olie wil blijven stoken, wanneer er eén oliemaatschappij te vinden is die daarvoor over een pe riode van dertig jaar spijkerharde afspraken durft te maken. HEINKENSZAND Met name van wege de veiligheid moest de olieraffi naderij Total Nederland NV destijds (1969) ingrijpende en kostbare maat regelen nemen voor de aanvoer van olie naar het Sloegebied. Nu de NV Provinciale Zeeuwse Energie Maat schappij kolen wil aanvoeren naar Vlissingen-Oost - voor de nieuwe ko lencentrale bij Borssele - gelden die strenge normen kennelijk plotsklaps niet meer. De voorschriften nood zaakten Total toen wel tot de aanleg van een peperdure zeesteiger in de Westersehelde: kosten 20 miljoen gul den. Dit bleek maandag tijdens een hoor zitting in het gemeentehuis van Bor sele te Heinkenszand - gewijd aan de bouwaanvrage van de PZEM voor de kolencentrale - uit opmerkingen van Total-vertegenwoordiger L van dei- Wal. Hij stelde dat de raffinaderij veel waarde hecht aan de veiligheid in het havenschapgebied en toentertijd ook de voorschriften accepteerde, met alle financiële gevolgen van dien. Van der Wal merkte op dat Total erover ver baasd is dat voor de PZEM een nieu we (kolen) haven gegraven kan wor den. Hij beklemtoonde dat de activi teiten in de nieuwe Kaloothaven geen roet in het eten mogen gooien bij de ongestoorde afvoer van Total-produk- ten in de Van Cittershaven. Directeur J. van Konijnenburg van het havenschap liet weten dat in 1969 weloverwogen argumenten pleitten voor de aanleg van een zeesteiger door Total ..Destijds lag het in de verwachting dat de raffinaderij nog sterk zou groeien, waardoor de Van Cittershaven te klein zou zijn voor alle scheepsactiviteiten. Er was ook onze kerheid over het gereedkomen van de pijpleiding vanuit Rotterdam, van daar de noodzaak om te kunnen be schikken over de grote zeesteiger. Bovendien zou in de Van Cittersha ven havengeld nodig zijn en aan de zeesteiger niet", aldus Van Konijnen burg. Hij onderstreepte dat de veiligheids normen zijn verzwaard, maar dat er voor olieschepen toch andere eisen gelden - in bepaalde opzichten - dan voor schepen geladen met vaste stof fen, zoals kolen. Personenauto in Goes uitgebrand GOES Op de kruising Westhaven- dijk/Ringbaan-west in Goes is maan dagmorgen een personenauto, eigen dom van de firma Scala te Utrecht, uitgebrand. De vrijwillige brandweer bluste met behulp van twee hogedrukspuiten het vuur De brand is hoogstwaarschijn lijk ontstaan doordat benzine - vrijge komen via verdroogde slangetjes, om dat het voertuig doorgaans op gas loopt - vlam vatte. WESTKAPELLE De Amerikaanse soul-groep 'The Tramps', die al meer dan tien jaar regelmatig op de inter nationale hitparades schittert, geeft woensdag 10 augustus morgenI een concert in disco De Hooizolder in Westkapelle. Het optreden begint rond half twaalf 's avonds. p:l. n..;, R1KZEE Bij goed weer wordt to: ivond (dinsdag) in Zierikzee ter ;o j liting van de toeristendag het Jier. programma afgewerkt dat vori- 41 b*eek in verband met het slechte moest worden afgelast. iraie(jtën 19 30 en 22.00 uur treden op Havenplein verscheidene arties- en groepen op, waaronder de ans-Mexicaanse show 'Los Coba- 2i orl{est 'Take Five', dansgroep colï hat' en zangeres Rita Young. imerfeest in rpleegtehuis fr Valcke Goes ds x»S Het Goese verpleegtehuis *8. AlValcke' viert zaterdag 13 augus- een zomerfeest. Wanneer de uintx omstandigheden het toelaten, \an*urt dat in de tuin van het ver- gtchuis. Het feest wordt om- b 76-3 sks 10 uur geopend. Daarna volgt "e optreden van een Beiers orkest. - la10 30 uur doen rolstoelpatiënten ;8 eaj aan een ringsteekwedstrijd. 3 '2||nia volgt om 11 uur een zogc- hubc nd play-back festival. 210,2 middagprogramma begint met 380; r: rolstoelendans om 13,30 uur, De :M25 ïhoslowaakse muziek- en dans- 1 '.'ir Polana verzorgt om 14 uur een velD Bden 0m '6-45 wordt de uitslag j'hj loverloting bekendgemaakt. Ko- 147. 5 n Ho zal muzikaal van zich laten 1701 oom 18 uur. De gehele dag is er in 1170 tin een fancy-fair. Belangstellen- ;72„r "mden daar onder meer een pof- skraam, een grabbelton, een t itacktent. een barbecue en een •msês Nomen Nescio, de zieken- ikont *P. verzorgd de muzikale omlij- 2 24 -Behalve bewoners van Ter Valc- sn Dn ook familie en kennissen en dneli ners van bejaardentehuizen en ceflats uit de omgeving welkom. MIDDELBURG l)c leden van de familie P. Taselaar uit Rotterdam keken maandagmiddag vreemd op, toen zij uitbundig werden binnenge haald in de jachthaven Middelburg, die wordt geëxploiteerd door de wa tersportvereniging 'Arne'. Het uit vijf leden gezin en twee Amerikaanse gasten, varend op een honderd jaar oude Zeeuwse botter, was het 25.000ste jacht, dat sinds de opening van de jachthaven binnenliep om een plaats voor de zogenaamde passan ten in te nemen. De heer R. Elias, tweede voorzitter van de 'Arne', heette het gezelschap welkom en overhandigde een grote taart aan de schippersvrouw met de woorden 'Welkom 25.000' Verder kre gen de Rotterdammers een foto van de Spijkerbrug. die speciaal voor hen werd geopend om naar hun gratis ligplaats te kunnen varen. Het gezel schap werd verder uitgenodigd een feestelijke borrel te drinken in het verenigingsgebouw van de 'Arne' De familie Taselaar is bezig aan de laatste week van hun vakantie die wordt doorgebracht op de Zeeuwse wateren. Taselaar „Meestal gaan we met de boot naar Scandinavië, maar dit jaar vonden we dat we maar eens in eigen land moesten blijven, en met name op de Zeeuwse wateren" De jachthaven aan de Middelburgse Kinderdijk werd geopend op 28 au gustus 1976. De vereniging 'Arne' heeft inmiddels achthonderd leden en beheert verder de ligplaatsen aan de Maisbaai. het Prins Hendrikdok, de Dokhaven, het Balkengat en een der de van de ligplaatsen in de jachtha ven Oostwatering in Veere Directeur J W Jacobi van het Ko ninklijk Penningenkabinet in Den Haag. Directeur J. W. Jacobi van het Koninklijk Penningenkabinet in Den Haag heeft al zoveel muntenvondsten op zijn tafel gehad, dat hij niet meer nerveus wordt van de waarde die al die plakken bij elkaar zouden kunnen vertegenwoordigen. Maar tijdens een nader gesprek moet hij toch wel toegeven, dat het best een lekker gezicht is, zo'n berg van die munten te zien liggen, terwijl het zonlicht al die glimmende gouden schijfjes doet schitteren. Nee foto's van die berg mogen er niet gemaakt worden Op dat punt heeft de directeur van het pennin genkabinet strenge instructies ge kregen van expeditieleider Rex Co- wan, die de mooie plaatjes voor zichzelf wil houden om er straks exclusieve reportages mee te kun nen illusteren. Maar bekijken mag wel. Oppakken zelfs ook. Vrijgevig drukt de directeur mij een schep van die munten in de handen, om me ook eens even zo'n oom- Dagobert-Duck gevoel te geven „Voelt lekker aan, he", zegt hij meelevend. Ik kan niet anders dan hem gelijk geven Maar er is nog iets anders wat een rol speelt Iets ge voelsmatigs. Zulke waardevolle din gen in handen gestopt krijgen, mun ten die daar 260 jaar onaangeroerd op de op de zeebodem hebben gele gen en hebben toebehoord aan mensen die samen met een schip ten onder zijn gegaan: dat laat een mens niet onberoerd. Over de marktwaarde van de ge vonden gouden munten kan drs. Jacobi geen zinnig woord vertellen. „Als een individuele munt 500 gul den zou opbrengen, kun je dat niet zomaar met 2000 vermenigvuldigen. Want met deze vondst is 1732 in één klap een van de gewoonste jaartal len geworden" Het is iri die periode geweest dat de meeste gouden du katen naar 'De Oost' werden ver scheept. Daar is wel wat van terug gekomen, maar veel munten wer den omgesmolten om als pure grondstof te dienen voor sieraden. Als er gepraat wordt over een waarde dan is het alleen reëel om uit te gaan van de gouden inhoud van de munten, waarbij in elk exemplaar drie en een halve gram goud is verwerkt. Dat komt bij 2000 gouden munten neer op een totaal van zo'n 7 kg aan goud, wat weer gelijk staat aan een waarde van tussen de 280.000 gulden en de drie ton. Wat de munten straks bij een veiling gaan opbrengen kan cchtcr aanzienlijk veel meer wor den. Want wie zou er uit curiositeit niet graag zo'n muntje met die historische achtergrond in bezit willen hebben? De ontdekking van de kist met tweeduizend gouden munten en nog duizenden zilveren munten, die er overigens conditioneel slecht aan toe zijn is voor de hergingsexpedi- tie op een uitermate gunstig mo ment gedaan. Vorig jaar nog lag de verdeling van de opbrengst zo: een kwart voor de staat en driekwart voor de expeditie. Maar omdat er twee seizoenen lang veel geld in de berging was gestoken en er naar verhouding weinig waardevols bo ven water was gekomen, had de dienst der domeinen juist bij aan vang van het nieuwe speurseizoen 1983 de hand over het hart gestre ken en een nieuwe verdeelsleutel vastgesteld tien procent voor de staat en de rest voor de bergers. Daarvan uitgaande krijgt het minis terie van financiën dus straks zo'n tweehonderd gouden dukaten uit de voorraad van 2000 gouden plak ken die uit de kist werden opge diept. De vondst van in de driehonderd gouden munten in St. Maar tensdijk maakte op directeur Jaco bi van het Koninklijk Penningen kabinet enkele jaren geleden meer indruk door de grootte en de diver siteit van de verzameling. „Dit is natuurlijk op. het eerste gezicht een beetje saai 2000 keer hetzelfde Het spectaculaire zit 'm meer in de massa En je hebt voor het eerst een complete geldkist Daar had je eerst wel een idee van. maar nu heb je kunnen zien hoe zo n kist precies in elkaar zit, hoe alles is verpakt: gouden munten in het midden, de zilveren plakken er om heen en turf als opvullingsmate riaal Het vinden van zoveel van dezelfde exemplaren heeft daar naast ook nog de wetenschappelij ke waarde, dat er dingen kunnen worden onderzocht die anders niet mogelijk zijn. Zo hoopt drs. Jacobi aan de hand van een stempelonder- zoek zoals hij dat ook verrichtte in de massale goudvondst uit het wrak van de voor de Noorse kust gezon ken Oost-Indiè-vaarder 'Akeren- dam' enig houvast te kunnen krij gen over de omvang van de munten- produktie destijds Het tijdrovende en met behulp van microscopen uit te voeren stempelonderzoek heeft nu al kenmerken aan het licht ge bracht. waaruit blijkt dat het muntstempel diversiteiten ver toont. Muntenvondsten uit VOC-schepen: ze kunnen aardig oplopen als we even uitgaan van de situatie rond de 'Akerendam', m 1725 gezonken bij het eiland Runde voor de west kust van Noorwegen. Dat wrak gaf tijdens speurtochten door duikers met minder dan 56.000 munten prijs Maar daar waren dan wel dertigduizend dubbeltjes bij. „En die zijn zo gewoon als het zand van de zee", licht drs. Jacobi toe. Toch was het aantal gouden dukaten dat boven water werd gehaald met mis 6600. De bijna zeshonderd dukaten, die het aandeel vormden van de Nederlandse staat liggen nog steeds in een kluis en zullen binnenkort op de markt worden gebracht Het gaat hier om Utrechtse dukaten, geslagen in 1724. Drs. Jacobi vindt het niet juist om de speurtocht naar restanten van de Akerendam en 'tVliegenthert' op één lijn te stellen. goed als het daar voor de ÏValcherse kust gaat, met een be trouwbaar duikteam, in samen werking met mensen van het mu seum in Vlissingen en van het rijksmuseum in Amsterdam, zo fout is het daar voor de Noorse kust gegaan. Dat is daar een wilde schatgraverij geweest, met list en bedrog en merkwaardige toestan den". Met de registratie van de gegevens rond de muntenvondst uit 'tVlie genthert' kan het geschiedkundige verhaal over de geldstromen in vroeger tijden weer verder worden aangevuld. Niet in alle gevallen komen de muntenvinders in Neder land met hun ontdekkingen op de proppen bij het Penningkabinet. Dat verzwijgen komt volgens drs. Jacobi voort uit een onberedeneer de en onterechte angst, ook al is er geen misverstand over het eigen domsrecht omdat de ontdekking op eigen terrein is gedaan. Men vreest voor het aan de grote klok hangen van die ontdekking. Als men dat niet op prijs stelt, houdt het Pen ningkabinet dat echter stil. „Maar we hebben dan wel de mogelijk heid om de gegevens over die vondst vast te leggen". Die informatie ging voor het Pen ningkabinet verloren in het geval van een reusachtige rijksdaalder vondst die een jaar of wat geleden in Zeeland moet zijn gedaan, maar die angstvallig is geheim gehou den. De vinders hebben er nooit mee aangeklopt bij het penningen kabinet dat in dat soort gevallen gratis diensten aanbiedt in de vorm van het wegen van de mun ten, het beschrijven de exemplaren en het geven van verkoopadviezen. In de loop der tijd zijn er mondjes maat nog wel rijksdaalders uit die vondst geveild. Het betrof hier munten van rond 1570. Drs. Jacobi schat dal het totaal aantal rijks daalders rond de duizend moet hebben bedragen. Een vreselijk interessante ontdek king. Maar drs. Jacobi en de zijnen hebben het nakijken gehad. Voor ons was er alleen de wrange na smaak". zegt hij. Jacques Cats Vanwege zijn ver trouwensrelatie met de bergers van 't Vliegenthert heeft een Vlis singse antiquair, Gerard Kloeg, toestemming gekregen om in zijn zaak aan het Bellamypark vijftig exemplaren te koop aan te bieden van de in de afgelopen maanden gevonden Utrechtse gouden duka ten. De aankoopprijs varieert, af hankelijk van de kwaliteit van de afzonderlijke munten, van zeshon derd tot achthonderd gulden. Al direct na het bekend worden van de uitzonderlijkeaanbieding meld den zich de eerste gegadigden. Met de muntenschat, die dezer da gen aan het wrak van het voor de Walcherse kust gezonken VOC- schip 't Vliegenthert' is ontfutseld houdt de gcldvondst niet op. De ontdekking van vele losse munt stukken in de loop van totaal drie seizoenen zoeken, geeft voldoende wezenlijk houvast dat er nog ten minste eén geldkist aan boord moet zijn geweest. Het aantal los gevonden muntstukken is. waar het gaat om gouden exemplaren, inmiddels opgelopen tot omstreeks zevenhonderd. De los gevonden munten moeten naar wordt aangenomen afkomstig zijn uit een geldkist die tijdens de ramp uiteengeslagen werd De losse gouden munten, waarvan de meeste exemplaren - ruim driehonderd - de afgelopen maanden zjjn gevonden, zijn gouden dukaten uit Utrecht De gouden munten uit de dezer dagen opgehaalde grenen kist zijn duka ten uit Holland. In beide gevallen dateren de munten uit 1729. Tijdens een eerste onderzoek door het Koninklijk Penningenkabinet in Den Haag is aan het licht geko men dat de Utrechtse munten met de hand zijn geslagen. De exempla ren zijn daardoor nogal onregelma tig van vorm De Hollandse munten zijn keurig met een schroefpers ge- sla geslagen. De munten moeten direct na ver vaardiging in 1729 in een kluis zijn opgeslagen, waar ze vijfjaar hebben gelegen voordat ze eind 1734 aan boord van 't Vliegenthert' door ge nomen. Vrij kort na het uitvaren uit Zee land verging het schip voor de Wal cherse kust. Omdat de munten nim mer in omloop zijn gekomen ogen ze splinternieuw, als dat tenminste kan worden gezegd van geldstuk ken die zo'n 250 jaar weliswaar in een afgesloten kist. op de zeebodem hebben gelegen. Om te weten te komen, wat de munten 'doen' op een veiling, heb ben de Engelse leiders van de ber gingsexpeditie enkele los gevonden exemplaren laten veilen door het Amsterdamse kantoor Schuim an. De opbrengst was toen per munt zo'n 750 gulden, exclusief veiling- kosten.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 21