Vliegtarieven Londen naar
VS dit najaar fors lager
Beurs weinig geanimeerd
Geen multinational die in
de Derde Wereld werkt
Aardappelbescherming
voorkwam hongersnood
SLAPPE PERIODE OVERBRUGGEN
KLM wil onderhoud
luchtmacht VS doen
AMSTERDAMSE EFFECTENBEURS
Ondernemend
- Zeeland -
.DONDERDAG 4 AUGUSTUS 1983
NEW YORK (UPI) De voornaamste luchtvaartmaatschappijen die op de Noordatlantische
routes vliegen willen hun tarieven voor vluchten tussen vijftien Amerikaanse steden en
Londen dit najaar met 26 procent verlagen in vergelijking met de tarieven die het afgelopen
najaar golden. Het laagste tarief New York-Londen wordt 239 dollar (maandag), het hoogste
279 dollar (in het weekeinde).
De tariefverlaging is kleiner dan de
maatschappijen hadden gewild. Voor
een grotere verlaging wilde de Britse
Civil Aviation Authority (rijkslucht
vaartdienst) geen toestemming ge
ven. De voornaamste concurrenten op
de routes tussen de Verenigde Staten
en Engeland. Pan Am, TWA en Bri
tish Airways, hadden voor beide rich
tingen een laagste tarief van 197,50
dollar op het oog.
Aan de tarieven voor het komende
najaar zijn geen voorwaarden verbon
den. Ze gelden tussen 17 september en
17 oktober, een slappe periode voor
het luchtverkeer over de Atlantische
Oceaan. Verleden jaar bedroeg het
laagste tarief in de verlijkbare periode
325 dollar enkele reis. Het is nog niet
zeker of de nu aangekondigde tarie
ven bij de Britse autoriteiten in goede
aarde vallen.
People Express Airline, een betrekke
lijk kleine luchtvaartmaatschappij in 149 dollar enkele reis het komende
Newark die kale vluchten naar Lon- najaar van kracht zal blijven. De grote
den aanbiedt, heeft laten weten dat luchtvaartmaatschappijen beschou-
het nu geldende minimumtarief van wen People Express niet als een se-
Bandenfabriek UBO ontslaat 33 man
UTRECHT (ANP) Bij de Utrechtse
bandenfabriek Banden vernieuwing
en rubberindustrie UBO BV (180
werknemers) zullen 33 werknemers
worden ontslagen vanwege de terug
lopende bandenmarkt. Bovendien zal
het bedrijf intern worden gereorgani
seerd.
In een later stadium krijgt UBO een
andere structuur. De bandenvere-
nieuwing en rubberindustrie zullen
als aparte vennootschappen onder
een houdstermaatgschappij worden
rieuze concurrent omdat zij alleen
maar tussen Newark en Gatwick
vliegt.
Er wordt een opvallende toeneming
van het reizigersverkeer tussen de
Verenigde Staten en Europa waarge
nomen. Dat houdt verband met de
koersstijging van de dollar. Voor
Amerikanen wordt het steeds goed
koper om een vakantie in Europa
door te brengen. Vorige maand ver
voerde Pan Am 6,8 procent meer
passagiers naar Europa dan in juli
van het vorige jaar, TWA 7,8 procent.
ondergebracht, Dit is woensdag door
directie en vakbonden meegedeeld.
Sinds 1981 is dit de derde reorganisa
tie die bij de bandenfabriek wordt
doorgevoerd. Bij de eerdere ingrepen
verloren 147 mensen hun baan. De
directie van UBO ziet de verslechte
ring van de bandenmarkt als oorzaak
van de moeilijkheden bij het bedrijf,
Directie en vakbonden zijn overeen
gekomen om te gaan onderhandelen
over een arbeidstijdverkorting van
tien procent per 1 januari 1984.
Amsterdamse
wisselmarkt
:100i
us dollar
Pond sterling
Duitse mark (lOOi
Franse (rank 100)
Belgische frank
Zwlts (rank (100)
Japanse yen
Ital lire (10.000)
Zweedse
Deense kroon ilOOi
Noorse kroon (100)
Canadese dollar
Oost. shilling IOOi
Iers pond
Spaanse pes. 1001
Austr. dollar (100)
Antll. lis
surin ns
Saoedl riyal
2.97125-97375
4.4695-4745
111,740-790
37.110-160
5.5755-5805
138,025-675
122,23-33
18,875-925
38.055-105
31,045-095
39,930-980
2.40975-41225
15.9050-9150
3.5230-5330
1.9710-9810
2,5975-6075
1,6425-6625
1,6525-6825
86.00-25
BUITENLANDS BANKPAPIER
AMSTERDAM (ANPl De advleskoer-
lands bankpapier geldend in Amsterdam
op de volgende werkdag luidden glste-
Amerikaanse dollar
Engelse pond
Belgische Ir (IOOi
Duitse mark (100)
Ital lire <10 000)
Portugese csc.dOOl
Canadese dollar
•Zwitserse fr 100)
a(100)
Noorse kroon (100)
Deense kroon 1100)
Ooslenr sh (100)
Spaanse pes. (IOOi
Griekse drachme
Finse mark
Joegosl dinar (100)
Ierse pond
41,75
32.75
16.19
51.00 54.00
Algemeen 82.80
Algemeen-lokaal 86.90
Internationals 78 40
Industrie 64,00
Scheep- en Luchlv. 154.10
Banken 204,60
Verzekering 172.80
Handel e.a 70.10
CBS-obllg. Index 78,70
Rendem Siaatsl 12.21
waarvan 3-5 Jr 12,16
wuarvan 5-8 Jr 12.24
8 jr en langer 12.20
nieuwste drie 12,18
rend. BNG-lenlngen 12,12
rend, bankleningen 12.20
rend pandbrieven 13.76
247.3
241.6
115.3
WERK VOOR DERDEN OP SCHIPHOL
SCHIPHOL (ANP) De
KLM onderhandelt met
de Amerikaanse lucht
macht om te zien of de
KLM op Schiphol-Oost
groot onderhoud kan
doen voor in Europa ge
stationeerde Lockheed
Hercules C-130-trans-
porttoestellen van de
Amerikaanse lucht
macht. Een woordvoer
der van de KLM heeft
dit desgevraagd beves
tigd.
Volgens deze woord
voerder zijn de onder
handelingen nog in een
beginfase en staat nog
niet vast hoeveel van
deze Hercules-toestellen
hun grote onderhouds
beurt bij de KLM kun
nen ondergaan. Het
gaat volgens hem in elk
geval niet om grote aan
tallen, Als de KLM het
contract krijgt, is het
voor de maatschappij de
eerste keer, dat zij werk
verricht voor een mili
taire opdrachtgever.
Het grote onderhoud
aan de Hercules-vlieg
tuigen wil de KLM uit
voeren in de voor de
maatschappij zeer be
langrijke sector 'werk
voor derden'. De woord
voerder verklaarde, dat
het hier gaat- om een
eigen initiatief van de
maatschappij met als
doel het op peil houden
van de werkgelegenheid
in dit bedrijfsonderdeel.
De Amerikaanse lucht
macht laat ook elders in
Europa het onderhoud
aan de Hercules-trans
portvliegtuigen uitvoe
ren. Een woordvoerder
van het minister van de
fensie verklaarde desge
vraagd niets te weten
van de onderhandelin
gen tussen de KLM en
de Amerikaanse lucht
macht.
Fokker verkoopt
twee F-28's
aan Mauretanië
AMSTERDAM (ANP) Fokker heeft
twee vliegtuigen van het type F-28
mk 4000 verkocht aan het Afrikaanse
land Mauretanie ten behoeve van de
nationale luchtvaartmaatschappij
Air Mauretanie. Air Mauretanie zal
de twee straalvliegtuigen tegen het
einde van dit jaar in gebruik nemen.
Fokker zegt het contract te hebben
verworven ondanks de felle concur
rentie van Amerikaanse en Britse
vliegtuigfabrikanten. Air Mauretanie
zal met de F-28's vliegen op regionale
routes naar de buurlanden met be
stemmingen zoals Dakar (Senegal) en
Las Palmas (Spanje) en verder op
binnenlandse routes.
De F-28's, die drie Fairchild FH 227
turboprop-vliegtuigen vervangen, zul
len in de standaardversie worden uit
gevoerd en plaats bieden aan 80 pas
sagiers. Extra navigatie-apparatuur
zal worden geïnstalleerd in verband
met de soms slechte weersomstandig
heden in het woestijnklimaat van
Mauretanie.
Het totale aantal verkochte F-28
vliegtuigen is thans 208 aan 48 gebrui
kers in 34 landen.
In de eerste zes maanden van dit
jaar zijn al meer Skoda's (uit Tsjecho-
stowakije) verkocht dan in het gehele
jaar 1982 en zoel 1773 slziks tegen 648
eenheden. Dankzij de RAI-expositie in
het voorjaar kon de Skoda-importeur
het dealemet tot negentig vergroten.
AMSTERDAM (ANP) De prijzen van
goud en zilver zijn woensdagmiddag als
volgt vastgesteld tussen haakjes de vorige
noteringen).
Goud: onbewerkt 39.300-39 800 39.380-
39.880). bewerkt verkoop 41.790 (41.880).
Zilver: onbeiverkf 1095-1165 (1100-1170), be-
werkt verkoop 1230 (1230).
AMSTERDAM (ANP) De Amsterdamse effectenbeurs
maakte woensdag een weinig geanimeerde indruk. I)e
belangstelling om zaken le doen was gering. Het kleine
aanbod kon maar mondjesmaat worden opgenomen
waardoor de koersen hier en daar albrokkelden. Wall
Street was hierin al voorgegaan.
Op de obligatiemarkt was het eveneens erg stil met maar
weinig koersafwijkingen. De enkele veranderingen waren
meer naar boven gerich t Bovendien moet de markt het nu
al een tijdje doen zonder een nieuwe staatslening en het
ziet er volgens handelaren niet naar uit dat er spoedig een
zal volgen.
Bij de internationals, waarvan in de komende weken de
halfjaarcijfers bekendgemaakt worden, waren over het
algemeen iets lager met uitzondering van Akzo. Dit fonds
boekte een winst van f 1 op f 73,90 als gevolg van
buitenlandse kooplust. Dit hangt samen met een interna
tionale tendens van vraag naar chemiewaarden, aldus de
beurs. KLM daarentegen moest een behoorlijke veer laten
en wel f 3,20 op f 158,60 Kon. Olie bleef nagenoeg
onverander liggen op f 135,70. Philips, Hoogovens en
Unilever waren twee dubbeltjes lager.
In de financiële sector viel Nationale Nederlanden op met
een koerssprong van f 3 op f 158,50. De overige verzeke
raars bleven dicht bij huis evenals de banken. Hierbij won
ABN f 1 op f 390 terwij NMB f 0.70 afstond op f 157 De
bouwers, .scheepvaartwaarden en uitgevers veranderden
weinig. Elders op de markt verloor Heineken f 0.70 op I
126,50.
De windstilte strekte zich ook uit over de lokale markt.
De koersafwijkingen waren niet om over huis over te
schrijven.
Meneba wist er desondanks f 3 bij te verdienen op f 64.
KNP klom f 1 op f 55,50. Vmf-Stork werd f 1,30 hoger
geprijsd op 70,80, terwijl Emba f 4,50 won op f 165.
Nij verdal-ten Cate ging f 2 omhoog naar f 94.
Aan de andere kant liet De Telegraaf f 2 liggen op f 144 en
Wegener f 1,50 op f42. Smit Internationale zakte f 1,20 tot f
39 en Van der Giessen - de Noord f 1 op f 123. Op de
parallelmarkt leverde Van Melle de winst van dinsdag
weer geheel in. Prijzen werden gegeven van f 162 tegen een
vorige koers van f 169.
Op de actieve markt bleef het tijdens beurstijd bijzonder
rustig. Voor een aantal fondsen kwam desalniettemin wat
vraag opzetten wat in hogere koersen uitmondde. Zo ging
Ahold naar f 169,50, een vooruitgang van f 1,50, Elsevier
naar f 385, f 3 meer en Heineken naar f 128,30 ofwel f 1,10
hoger.
(limifdfonclscnl koersen koersen
AHOLD 166.50 170.00
AKZO 72 60 72 90
ABN 389.00 391.50
AMEV 124 70 126 50
AMRO bank 66 10 66.00
Boskalis Westm 47 00 47 10
Dordtsclic Pclr 123.40 123 40e
Dordtsche Petr.pr 120.70 121.30
9.00 Maasv OT 102.00 102.00
11.50 Nat.lnv 80 106.00 108.00
11 00 id 74 101.80b 101.80
9 75 ld 74 103.00e 103.00
8 50 ld 75-2 106.30 100.30
1U 00 GasU 74 101 70 101.70
9 50 ld 15J 101.50 101.-50
8.75 ld 75 101.20 101.20
8.50 ld 15) 100,50 101.50
8.25 ld 70 100,60 100.60
7.25 Noderh 731 acllt 6.40 7.00b
9.50 Nütrlcui 74
7 75 NutrlCla 72 108.00 108,00
8 00 Nijverd 79 101.09 101,00
6 50 Oce v d.Gr 60 111.00 116 00
10 00 Pont 74 97.10 97 00
7 50 Proost B 71 97.00 97,00
0.50 Rollneo 67 76.50 77,00
11.50 ld 1000 79 00 79,09
8,00 Sanders 72 97,80 98.00
HALL Trust 216,80 218.50
Holl seasearch 3 65 3.65
Holl Kloos 113,50 114.00
Hunter D 17 00 17,20
HVA-Myen eert 115,00 115,00
IHC-Inter 52,90 53,00
Ind Manisch. 81,00 83,00b
IBBKomlor 230 00 230,00
InlernallO 23,40 23.40
Kempen Bcg 95,50 95,U0e
Alvamy 143,80 144 00
America Fnd 234,00 235 50
Binn.Bcir.VG 142,00 140.00
B.O.G 167 00 165.00
Chemical F 32,90 32,90
Col Or Sh 29,00 29,00
Concenlr» 20,75 20,60
Goldmines 1470X0 1475,00
Holland F 158 50 159,00
Interbonds 602X0 (102,00
En ma 135,50 135,50
FGH 43.30 43,10
Gist Brocades 158,00 157,70
Heineken 126,16 128, aO
Heineken I-Iold 112,80 115.00
8.00 ld 72 98!80 9M0
7 75 ld 72 99,00 99,00
7 50 ld 09 96,70 97,00
7 25 id 60 97 70 97,90
7.25 id 73 97.20 97.40
14.00 SH-V-H 81 127,80 127.811
8.75 Stevln Gr 76 03,00 93,00
5 00 Tvco InlF 60
112.5 V1I1 Hul 711 2 11(1
9 00 VMF-Slork 70 89.50 80.50
Kluwer 103.00e 103.30
KBB 22,60 22.60
ld eert 21,50 2) 70
id 6 eum 9,20 9,20
Kon Ncd Pap 54,50 55.40
Leveraged 163.50 157.00
NcwYörk ind 1100X01185,00
Obum 111,90 113.00
Old Court Dlr 100,00 lOU.OU
SciTech 10,20 10,20
Sumabel 51,00 51X0
.Hoogovens 36,70 36,00
KLM 161 80 158,00
6.50 Id 68 95.20 95.40
8 75 NOB 76 101 40 101.60
7 75 id 73 94.00 94.00
7 00 W'have 78 144,00 144.20
7.00 W'sancn 73 98,80 08,70
Lunell-p&Gl ,27 59 ,27 50
Leids.Wo ,18 20 ïmoOe
Tokyo PI-I 105,00 105,20
Unlfands 19,30 10.20
Kon Olie 135 50 135.70
Nai Nederlanden 158 00 158 80
Nedlloyd Groep 98 00 97 50
NMB 15770 157.50
7.00 ld 06 95 50 95 50
0.00 ld 64 95.OO 95 00a
9.75 NMB 74 103,00 102,50
8.50 NMB 78 07,30 97 811
ACF Hoid 100,60 1G9 30
Maxv. l-ctr 311.00 311 00
MoearaEn" 5I||| 15'5j|
'viking 49.70 40,90
Wereldhavc 154 00 15-1,20
AMERIKA long. aandelen)
Van Ommeren 28 10 28.20
Pakhock Hold 53.20 53.50
Pakhoed Hold. c. 49,80 49.20
Philips 51 70 51.40
Robeco 307 50 308,00
Rodamco 132 70 132,80
Rollnco 302 00 302,50
Rorento 189.60 189,20
Unilever 206.20 200,60
Ver besll VNU 97 80 97.50
Volker Slevln 38 50 36.90
WUH 119 80 117.90
Banken. Handel. Industrie
8.50 N.5. 70 101.80 101.80
7.25 ld 72 94 50 94 50
8 00 Wat.sch 95 40 95.40
7.75 OTRA 72
8 00 P&C-gr 72
7 75 Pakh 73 96 50 94.50
7.00 ld 68 96.00 96.00
7 00 ld 72 95.70 95.50
7.25 ld 66 97.00 97.00
6.50 ld 67 94 60 04.60
5.25 ld 04 9G.30 96.80
7 75 Pechincy 93.40 93 20
9 75 PhlHps75 102.40 102.40
AsdRUtUig 253,00 253 80
An vT 200.00
Ant ven ïyo.oo 196,00
Assst r dam 12 70 73 ft0
147.00 149,(10
nnilci u 1250,00a 1170 00
Ballast-N 79 8q 79 50
BAMHold 52 60 53 10
ualeiidurg 38200 38200
Beek.van 1I1 20 112 20
Beecmann 122,50 122,00
Berkei's P 387'00 387'U0
ij}'"10 6800X0 6800X0
V? 1480,00 1480.00
L 580,00 585,00
MlJnb.W 52200 525 00
Naarden 3700 3fl80
jju,;lr 125.00 125,00
25 30c 25.70
NBM Bouw 6 65 6,70
Ned Crcdiet 23GA0
Nc< .Scheepshyp 220.50 218.50
Ned.sprmgsc joflO.OOb 4050 00b
Am Motors 7 40 7,65
Am.TeliStTcl 61.20 60.60
Asarco 39.30 39.20
All.Rlchf. -17.00 48.30
Beth.Stecl 21 50 21 40
Boeing Comp 42.50 41.20
Burroughs 51.50 51,50
Citicorp. 37.10 37.70
Colgate 20.60
Cons roods
Control Data 53.75 53,50
Dow Chemical 34,80 34.oo
DuPont 47,85 47 40
10.75 Akzo 106.80 107.00
9 50 AkZO 102.00 102 20
0.25 Akzo 10110
11.25 ABN 74 102 60 102.60
10.50 ld 1974 104,50 105.00
9.75 ld 79 99 103 30 102.20
9.50 ld 79-94 102.40 102 40
'WO ld 75 I'll in) ju
H l-l li» -411 M)
8 00 ld 71-80 99 20 98 70
8 00 ld 73-88 100 40 100,20
10.75 Amro 74 102,00 102,00
9.75 ld 75 102,50 102,50
9,75 ld 80-00 103,00 103.50
8.75 ld 73 101.30 101,80
'8.50 ld 73 99.80 95,80
7.75 ld 71-86 99,00 99,00
7 50 ld 73-88 97 70 97 70
8 00 Phillps72 99.70 99.n0
6 00 Pegem57 96.00 96.00
5 50 ld 58 93.00 93,50
5 00 ld 58 93.50 93,50
6 00 PGEM64 93.00 93,50
4 SU id 59 07.10 07.50
6 5(1 R-R Pijp 94.60 94,00
8 50 RlJIllDlS 98,70 98,70
7 12 RilnScl) 7.00 7 10
6.00 Schiphol 80.50 89.30
8 50 Shell 75 100.60 99.70
8 25 ld 71 101.50 101.50
7 75 ld 72 96.00 90.50
10,6 SHV 72 100.5U 100,50
10,6 3HV 73 100.70 10U.7U
7,00 Skol Br. 90.00 98.00
7.25 Total 72 90 10 98.10
8.75 UlUlcv75 100,70 100 50^
Blydenst C I54o!o6 1540410
Boer Druk 83 50 83 no
Bols 96.00 00,10
Borsumlj W 192.00 102,00
Braat Bouw 152.00 152.00
Breevast 205,00 287.50
Breevast eert 204,50 205,80
Bredero 181.U0 180.50
Bredero eert 175.00 174,50
Buhrm.Tell r 50,60 50,60
Caland Hold 34,30 34 30
Cnlve-D I'l l 283,00 288.50e
id 6 pet eert 1740,00 1736.00
Cenl.r.Sulk. 110,50 109,50
ld eert 110,50 110,50
Celeer) 178,00 ÏT7.50
id eert 176,50 175,50
Nutrlela GB 73'sn
Nljverdal 92.00e 94.30
Grens tem 191,90 191.00
<?V"a 78,80 78,50
Pa'the 4500 4000
Porcemes «"0 «0,20
Rwtemwiers 83,80 '^Xfl3
5 ,T 1 155X0 156,00
55 22,50 22,50
RccsinK 24700
fi:i3-n0 53-3-00
Pnhre* lick 620,00 fi22,00
R-nlmnninll 1,7 00 07-0°
SS! "f" «gj
mg
Exxon Corp 36,60 36.50
Floor Corp 21.00 20 90
Fol d Motor 50.70 57 80
General Elee.tr -19 40 49 39
General Motors 73.40 71.30
Getty Oil 63.50 03.80
Gillette
Gulf O!) 38.40 36.20
Honeywell Int 120.00 117,75
IBM 121.00 120,75
Intern,Flavor 20,90 20,70
Intern,Paper 52,60 52,40
intern Tel&Tol. -15,70 45,40
Litton Ind. 62,50 02,00
Lockheed Aircraft 113,00 115,00
L.TV.Corp. 13.80 14X0
Mobil Oil 29.50d 30,00
North Am.Phil 01.60 02,40
7 50 Met"liH72 95,50 96.00b
8 75 BnnqueP 75 98,50 98 00
8 00 Bwf.Llmb 90,20 90 20
8 50 BOZ 98,60 98 80
8.25 ld 97.00 97.80
B.25 Breevast 71 94,80 95,00
8.00 Breevast 73 9210 92.50
8.25Bredero71 97,00 97.00
8.00 Br Petr. 98 70 98 40
725 ld 72 98.00 98 00
lOOOCeehom 114.00 114 00
7 25 CMC 72 96,50 96 50
0 50 CRBoerl bk 100,80 100 80
8.00 Cr LBN 71 98 20 98 20
8 00 Elsev.-NDU 100 50 100,50
7.25 Hagemcyer 96 50 96 50
7 00 Hein Bier 99.50 99,50
712VMF69 -
8 75 VNU 75 90.00 99,00
Converteerbare Obligaties
•1.75 Akzo 86.50 87.40
6.75 AmRo73 100.6O 100,70
5.50 AinRo 09
8 50 Boskalis W 75 97 20 97 10
)1100 Bredero 81 106,00 1064X1
6 25 Buhrm T73
7 25 Buhrm T 76 95,30 9480
7 00 Cr LBN 74-75
4 00 Elaion 80 92.50 91.50
8.75 Elsevier-NDU )10 50 112 (111
7 25 Furn. 73 9600 955U
5.75 GISl-BrOC73 221,00 222.00
5 25 Hoogov 68
Cindu-Key 18,30 18.20
Cluimlndo 302.0U 38500
Credit LBN 50.40 51 10
Deli My 7-1.08 7-1.80
Di.'SSL'atlx 58.9(1 68.50
Dorpen CO. 80.00 81.00
Dumve Egberts 59.20 59.30
Econostü 55,00 55,00
EMBA 18050 164,00
Erlks 80,00 79,90
Fokker 34,40 34,30
Fumcss 43,70 44,00
Gamma H 47,00 -18.50
id 5 pet PW 17,60 17,60
Gel Delft c 158.00 155,00
Gerofabr 75,00b 75.001)
lïffS' K SS!
?.S" 173.00 168.00
5™.V(inirn-M 39.50 40.50
Telegraaf 40,30 I30,0°
TiihHvIhk 7530 76X0
Tw Kabel 11 3,33 3,30
Twvn-ilra en G 224-00 220.00
Willink 27-70 27 60
Vi-iGlW 132,50 13,1 00
vRooemBez 4620
Einrni- 43.50 42 00
Westhav Asci 122-50 123 00
Pepsico 33.80 34,95
Philip Moms 59.60 59.00
Philips Petroleum 34,00 3450
Polaroid Corp 27.10 27 10
Quaker Oats 43,50
R C A. 27.70 27.30
Rep.Steel 22,20 21.00
Sclilumbcrger 54,80 55^0
Sears Roebuck 42.00 4 coo
Shell Oil 43.30 44,00
SperryCorp 40 90 41.60
Standard Oil of Ca) 35.30 35,20
Tandy 44.00 44,00
Texaco 35.50d 35,8o
Texas Instruments, 108.50 110,40
Union Curbidx 65.40 64,80
Union Pacific 55,50 55.50
8 00 H00gov71 97.50 97 50
8 00 ld 72 96,80 96.80
7 00 KI.M 68 96.30 96.30
7 75 Lyons 95.80 95,50
11 00 Maasv OT 102,00 102,00
9.50 Maasv.O T 101,20 101,20
8,75 KNSM 75 ggjoo 98X0
8.75KBB75 82:80 82.20
775 K N.Pap. 72 ll8.5o 12o.OO
7.25 Macintosh 73 i58.00b 160,00
9.00 Meneba 74 99,00 99.50
7.00 NBM-B 72 31,00 32.00
Goudsmit 77.00 77,00
Grasso 147.00 14700
Hairemeijer 44,90 44 90
Hoek s Mach 69 20 70.00
Holdoh 108.00 106.00
Holec 42.50 42.50
A'S',,.,. Sff
ABN Aand londs 200.50 208 00
Alg Fondsen!) 142.00 j^.OO
Alrenta 128.30 l28-30
WestmgnaE|btrl 4570 «XO
Woolworlll 36,30 3660
Xerox Corp. 45,25 44 95
All Lyons 139,00 141 00
AMAX Inc 79,aO 81.00
Burr Corp
P Enl
Clirys)
154,50 154 50
112.00 U1.80
82.60 86.00
109,50 110.50
62,20 61.60
154,00 155,00
198,00 19801)
102,80 102.00
Ford Molen 10
Getty Oil
Gillette
Goodyear
Hitachi
Inco
Int Bus Mach
Int Flav&Fr
lilt Tel&Tel
LUI hid
Lookh C
Mcrck&Co
Minri Mining
Mits El
PepsIco
Phil More
Phil Pclr
Pol Corp
Proci&Gambli
Qunk Oats
RCA Corp
Schlumbcrger
S Roeb
Shell Can
Shell OH
Sp Corp
S< Oil Cal
Tandy Corp
Un SI. SI
Warn-Lamt
West El
03,00
177,50 l
140.00b 1
358,00
87.00
134.00
116.00
238,00
380.00
108,00
180.00
102.00
174,00
99,70
72.00
155 00
130 00
79,80
102.00
122.00
125,00
124.00
105,50
128 50
•.18'! 00
105,50
81,50
132.00
107,30
Breevost, iwit) 50,00
KLMilwrri ino,00
NalNcdlWlT'6) 811,00
Nat Nedewrr'7) 657,00
Sumabel iwrrl 8,00
Ui: (wrrB) 34.50
Algidoprijzen funds (Ni
ABN belegg p 00 28
ABN obllg f 66 38
AMROAF 324 56
AMRO OC 2)3 )5
AMROAC 157.60
AMRO OF 164.00
i belegg 109.89
Belegg V.d.7 13.85
Uemco d b na 10
Borneo J b 305 oo
656,00
3450
L vgf a.
Optimlx
Unico
A. Dirkzwager (commissaris), ir. D J. van der Have. Ipresident-directeurI, J. Sandee (OR) en D.
VANDERHAVE KAPELLE
KAPELLE ..Wij zijn geen 'multinational'. Wij werken op vrijwel geen
enkel gebied met de ontwikkelingslanden. We hegrijpen dan ook niet
waarom de naam van ons bedrijf moet worden genoemd in dat
onderzoek van de Voedingsbond FNV".
President-directeur ir. D J. van dei-
Have van het Koninklijk Kweekbe-
drijf en Zaadhandel van diezelfde
naam is verbaasd over het feit dat
zijn bedrijf wordt vermeld in de
studie van drs A. J. A. Groosman
en drs. J. C. M. van den Meerendonk
over 'De Nederlandse zaaizaadsec
tor, concentratie, internationalisa
tie en relatie met de Derde Wereld'.
Deze studie werd verricht in op
dracht van de Voedingsbond FNV.
Het studierapport moet volgens die
bond de werknemers in de zaaizaad
sector stimuleren om 'een beetje
invloed uit te oefenen op het doen
en laten van multinationale onder
nemingen' (Zie de PZC van 30 juli
1983) De FNV-voedingsbond vindt
op grond van het studierapport
dat multinationals in de zaai
goedsector een steeds grotere be
langstelling tonen voor de wereld
markt. Die multinationals zouden
de boeren in de ontwikkelingslan
den van zich afhankelijk willen ma
ken door die boeren 'hybriden' te
leveren; zaaizaden met weliswaar
een hoge opbrengst, maar niet ge
schikt voor het kweken van nako
melingen van nieuwe zaden dus.
Zes bedrijven in ons land hebben
volgens het studierapport 95 van
de omzet in landbouwzaden, waar
onder Gebeco en Vander Have. Dat
laatstgenoemde, Zeeuwse bedrijf
neemt alleen al 40 van de sector-
omzet voor zijn rekening, zeggen de
onderzoekers. ,,Dat is inderdaad
juist. Voor de rest vragen wij ons af
waarom men ons bij dit onderzoek
heeft vermeld. Ons werkgebied is
niet de Derde Wereld, waar we
slechts een mininaal contact mee
hebben voor het gewas suikerbie
ten. Ons werkgebied wordt voorna
melijk gevormd door de landen van
de Europese Economische Gemeen
schap, en ook Nieuw-Zeeland en
Zuid-Argentiniè. Dat zijn allerminst
ontwikkelingsgebieden".
,,De landbouwzaaizaden waarmee
ons bedrijf werkt grassen, suiker
bieten, maïs, granen, uien zijn
niet aangepast voor de tropische of
subtropische gebieden, maar alleen
voor de gematigde klimaatzones.
Daarmee zou je het hele verhaal van
de heren Groosman en Van den
Meerendonk, dat zij in opdracht
van de Voedingsbond FNV hebben
geschreven, voor zover het ons aan
gaat al kunnen afdoen", zegt ir. Van
der Have.
Niet de juiste weg
Hij staat niet alleen in zijn opvat
ting. Ook oud-directeur, thans com
missaris A. Dirkzwager deelt die
mening, evenals ondernemings
raadsvoorzitter J. Sandee en waar
nemend OR-secretaris C. Bruijnes.
„Het verhaal van de Voedingsbond
is niet lekker bij onze mensen geval
len", zeggen beide werknemersver
tegenwoordigers. Zij vragen zich
ook af of het betrekken van werkne
mers binnen een onderneming bij
het bestrijden van multinationals
altijd wel de meest doelmatige weg
is „Als je kritiek hebt op multina
tionals kun je die beter via de
politiek tot uiting brengen", menen
zij. Men is er bij Van der Have ook
verbaasd over dat de onderzoekers
zich met hebben geörienteerd bij de
bedrijven zelf. De heer Van der
have: „Zij zijn bij ons niet geweest.
Ze zeggen dat ze in de toekomst nog
dieper op de problematiek willen
ingaan. Dan kunnen ze van ons alle
medewerking krijgen. We vinden
dat ze nu echter hun huiswerk
slecht hebben gedaan, Van Oebeco
een concurrent van ons wordt
ook al gesuggereerd dat zij 'multi
national' zijn. Evenals ons bedrijf is
Cebeco 100 Nederlands".
De heer Van der Have verzet zich
ook tegen eerder in de pers versche
nen beweringen over het onttrek
ken van genen dragers van de
erfelijke eigenschappen van be
langrijke voedselgewassen aan de
Derde Wereld, (NRC van 29 juni
1983): ..Zeker waar het ons bedrijf
betreft is dat niet waar. De genen in
een oorspronkelijk bietensoort als
de Beta maritima zijn niet verlori
gegaan, zullen ook nooit verlo '100
gaan. Van de meeste cultuurgewg
sen bestaan de oorsprongssoortt 1
nog altijd, al gaat de verspreidiiclt
van bepaalde primitieve rassffUT'
achteruit door het gebruik van ttanse
ter aangepaste soorten. Het sprotiujkei
je dat er zo een monopolie vibbei
rassenbezit door de multinationijoord
is verkregen kan naar de pruL'e ver
mand worden verwezen". (offel
Maai- hoe zit dat met die hybridgimtc
die niet voor verdere voorttelifluw.
geschikte zaden waarmee de zafe 17-
goedsector de boeren in de ontwihan z
kelingslanden zou willen opzadeltjficiei
om zodoende een min of meer gn he'
dwongen klantenbinding te schtjito v;
pen? De heer Van der Have: „V|Beie
gewassen als tarwe, rijst, casavesmai
dat zijn stapelprodukten en juist fers,
hongerstillers voor de berde Wenjscht
kun je gewoon geen hybridjerdei
kweken omdat het zogenaamde,
zelfbevruchters zijn. Hybriden k|ans(
je kweken van bepaalde groentiuttg
tomaten ook van maïs. Dat weifóbai
inderdaad produktieverhogeiflofdlj
maar dat hoeft toch geen nadeelsvenc
betekenen?" mgeli
en in
'rien
•taat
De heer Dirkzwager wijst op Indien vj
kla
Nederlands
waar de tarweproduklie groeija
31 miljoL
van 12 miljoen ton naar 3
M&T CHEMICALS- VLISSINGEN
VLISSINGEN-OOST De aardappeloogst staat voor de deur. En hoewel
de weersomstandigheden dit jaar niet hebben meegewerkt aan een
optimale opbrengst, staat bet als een paal boven water dat het
gemiddeld produkt toch heel wat beter zal zijn dan de aardappelen die
zo'n goede honderd jaar geleden uit de bodem kwamen. Dat is aan een
aantal oorzaken te danken. Eén daarvan is, dat er een effectief
bestrijdingsmiddel is gevonden tegen schimmels, mijten en andere
ziekten die de aardappel maar ook fruit kunnen aantasten. M&T
Chemicals BV in Vlissingen-Oost heeft een niet onbelangrijk deel van
het produktieprogram gewijd aan het vervaardigen van beschermings
middelen voor de landbouw.
T
ton dankzij betere zaairassen: „DJ p
werden niet geïmporteerd door» C
drijven uit het Westen, maar dm
Mexico, een ander ontwikkelin^i/i
land". Ik wil ook nog even aan e(
Derde Wereldland als Kenya her*
neren, waarmee met Nederland^
hulp een eigen nationale zaaiza» U'
produktie werd opgezet.
In het voor de Voedingsbond
mengestelde studierapport wor[l\\
van Van der Have gezegd dat
bedrijf '100 Suikerunie is'. Is rfOTTI
Unie geen multinational? -otter
,,In het geheel niet", zegt de hej IeSS
Van der Have. „Dat is een volkomfe. st
Nederlandse aangelegenheid.,
initiatief om de Suikerunie tot oiPor 11
holdingmaatschappij te maken I"161"'
van ons, van Van der Have uita°^er
gaan. Wij vonden de continuit?dere
van ons bedrijf, waar 300 mens?" 6e
werken, beter gewaarborgd bij eP de
grote financieel sterke holding, df beei
bij een kleiner familiebedrijf'. rSgev
Gerard C. van iP'sen
feuwe
ïleid
btter
lan.
erker
(omei
Dlgen
Èoord
brder
(eest,
laatss
(recht
eten.
ietsin
irenc
„Sinds 1963, het jaar waarin tot de
samensmelting van M&T Chemi
cals en Billiton-Maatschapij werd
besloten, produceren we deze land-
bouwbeschermingsmiddelen al",
vertelt de heer J. F. M. Nieuwland,
bij M&T belast met de leiding van
de produktieplanning en de com
municaties. De actieve elementen
in de gewas- en fruitbeschermings-
middelen die M&T Chemicals ver
vaardigt zijn organo-tinverbindin-
gen. De produktie hiervan voor
landbouwbeschermingsmiddelen
bedraag bij M&T 60 van het
totaal, Hoe belangrijk voor een goe
de aardappeloogst een effectief be
schermingsmiddel kan zijn, laat de
geschiedenis zien In het late najaar
van 1845 waren de aardappelvelden
in een aantal districten van Ierland
aangetast. Er was sprake van de
schimmel Phytophtera Infestans.
Deze schimmel maakte de plant en
de knollen van de aardappel ziek.
De aardappelen veranderden in en
kele dagen in een natte, zwarte pap,
die een scherpe, zure geur ver
spreidde. Deze aardappelen waren
totaal ongeschikt geworden voor
menselijke consumptie Ook dieren,
die er van aten, stierven. „Ook in
Nederland heeft deze aardappel
ziekte geheerst, maar ze heeft hier
minder schade en slachtoffers
geëist dan in Ierland", zegt de heer
Nieuwland. Omstreeks 1845 werkte
ongeveer 66 van de Ierse bevol
king in de landbouw, meestal op
kleine stukken land. als gevolg van
landdeling, die weer een gevolg van
bevolkingsgroei was. De opbreng
sten waren mede daardoor laag.
Voor Ieren was de aardappel een
belangrijk volksvoedsel, ze aten er
wel 3.5 kilogram per persoon per
dag van. Het was dan ook een
enorme ramp toen in 1846 bleek dat
de aardappelplanten bijna overal
door de schimmel waren aangetast
Dat was ook in 1847 en 1848 het
geval. Het verlies werd alleen al
voor 1846 geschat op bijna 10 mil
joen ton.
De gevolgen waren rampzalig. Het
aantal Ieren dat de hongerdood
stierf, werd geschat op één miljoen.
En anderhalf miljoen Ieren verliet
het land. emigreerde naar de Ver-
enigede Staten, Australië en Enge
land.
De heer Nieuwland: „We mogen
gerust stellen dat het aantal slacht
offers en emigranten beduidend
minder zou zijn geweest, als er door
bestrijding van de aardappelziekte
voldoende opbrengst was geweest.
Bij de voorgestelde remedies werd
aanvankelijk niet gedacht aan che
mische middelen. Men zocht het
eerst in beter landbouwonderwijs
en ook vermindering van het groot
grondbezit. Pas in de 20ste eej
ging men koper- en zwavelverbPve-
dingen, als direct middel, toepas?" m(
(Bordeauxse pap), later ook kopelnen 1
xychloride, en ook organo-tim|na
bindingen zoals trifeny 1 tinacetten^
en trifenyllinhydroxide. De ontdjrj-
king van deze laatste middelen f108®
hun gunstige werking is het wfzeltc
van de Utrechtse professor Van ee
Kerk. Tot de industriële vervaai[ne" 1
ging hiervan heeft M&T Chemie?11
USA veel bijgedragen, en voorop
vervaardiging staat ook onze i1 c
briek in het Sloe". De fabricage v-
organo-tinverbindingen gaat via'PIl
Grignard-reactie, genoemd naar'
Franse ontdekker, die in 1912 '02
Nobelprijs daarvoor ontving. Md
door toepassing van de organo-iP^D!
verbindingen in beschermingsnfouw
delen voor aardappelen ligt de ieken
brengst nu op ongeveer 30 ton |Perilt
hectare. Dank zij de verhoogde
brengsten zijn voedselcatasti#
als deze in het Westen althans rf.zei
r voorgekomen. Gunstig is ookÉler
feit dat de organo-tlnv.erbindinl"
na verloop van tijd o.a. dooi' |®mi(
zonlicht in onschadelijke anorgï"us
sche verbindingen overgaan, enlreet
geen blijvende belasting voor !evr°'
milieu vormen. Inmiddels zoektip Y!
aardappelzetmeelindustrie n|6Vlle
een nieuw soort aardappel via
biotechnologisch bouwprotf01'"1
„Naast verbetering van de zetm?el
kwaliteit streeft men ook naar ?ze 31
beter bestand maken van de a££tere
appel tegen aantasting door sell? mf
mei, waardoor geen bestrijd#"00
middel meer nodig zal zijn. Als
zover is moeten wij van M&T aiÉp'aj':
re nuttige chemicaliën klaar l»ton<
ben om de werkgelegenheid te?efte'
houden", aldus de heer Nieuwlafeillle
Jidszi
Gerard C. van ikenc