Ik heb nog nooit iets gedaan dat men van mij verwachtte FORD ORION GEWIJZIGDE GOLF COMPONIST DR. KONRAD BOEHMER: Journalist of manager neemt elektronische schrijfmachine en agenda mee op reis Nieuwe gezinssedat Vijf pk's méér voor^ Ritmo Abarth 130 TC PZC/ varia WOENSDAG 3 AUGUSTUS 1983 (Door Wim Henk Bakker In Keulen was het geen leven meer. Ik moest met Stockhausen samenwerken, en dat was een dodelijke aangelegenheid. Toen ben ik gelukkig naar Nederland kunnen komen, eerst naar Utrecht, later naar Amsterdam en hier ben ik gebleven. Ik ben nu ook Nederlander". De componist Konrad Boehmer (42) is bijzonder goed gehumeurd. Hij heeft met zijn opera „Dr. Faustus", die in 1985 in première zal gaan, een prijs van 75.000 Duitse mark gewonnen, uitgeloofd door de Hamburgse Koerber-Stiftung. Koerber is een industrieel. Zijn stichting beweegt zich op allerlei terrein, onderhoudt bijvoorbeeld in Hamburg een bejaardentehuis maar looft ook culturele prijzen uit. De operaprijs, die dit jaar voor het eerst is toegekend, gaat naar Boehmer op voordracht van een onafhankelijke jury, die bestond uit opera intendanten in Europa. Zij kozen uit 55 nog niet uitgevoerde werken. Toen Konrad Boehmer in 1966 naar Nederland kwam had hij gestudeerd in de vakken filosofie, sociologie en muziekwetenschap en was hij aan de Keulse universiteit gepromoveerd op het onderwerp „De theorie van de open vorm in de nieuwe muziek". Hij bezit het vermogen om de meest vreselijke dingen te zeggen over com ponisten en hun werk. „Tot 1968 heb ik gewerkt op het Instituut voor Sono- logie in Utrecht bij Frits Weiland en de hele reutemeteut. Daarna vroeg Vrij Nederland of ik de pen wilde voeren. Van '68 tot '72 heb ik dat gedaan met, tot mijn grote genoegen, de nodige commotie in het land". Boehmer moet lachen bij de herinne ring daaraan. „In '71 of '72 ben ik bij het Haagse Conservatorium terecht gekomen. Ik doceer daar muziekgeschiedenis en theorie van de moderne muziek. Ge schiedenis geef ik vanaf de Neander thaler tot aan de minimal-music. Al les dus. Er bestaat geen „mooie" muziekgeschiedenis. Ik zie ontzettend vaak bij collega's dat ze stokpaardjes hebben. Daarbij vergeten ze soms hele tijdperken. Dat vind ik volstrekt ontoelaatbaar". Laatje wel eens iets van je voorkeu ren merken? „Boehmer: „Nou, ik maak ongeveer bij ieder onderwerp rotopmerkingen. Maar ik laat hooguit eens een keer .blijken waarom ik een bepaalde waar dering voor iemand heb. Ik zal mijn studenten echter nooit vertellen dat ik de muziek van Rossini zo vreselijk vind. Oppervlakkige riedeltjesmu- ziek. Riedeltjesmuziek, die overigens heerlijk klinkt „Ik sprak ooit voor de radio over Strawinsky en die heb ik toen uitge scholden door hem de Rossini van de 20e eeuw te noemen. Dat bedoelde ik echt.als een belediging". Dood Je componeert zelf. Je bent voorzit ter geweest van het Nederlands Ge nootschap van Componisten. Wal is je antwoord als componist op de stel ling, dat de avant-garde is overleden? „De avant-garde van gisteren, die is dood. En dat betekent, dat componis ten die vandaag met de denkbeelden en middelen van gisteren te werk gaan, doodgeboren produkten leve ren". „Maar er is iets merkwaardigs aan de hand. In mijn ogen zijn er veel compo nisten, die menen zich tegen de avant- garde van gisteren te moeten verzet ten en die daar tegenover een soort neo-romantiek plaatsen. In Duitsland noemen ze dat Neue Einfachkeit, ik zeg alle nieuwe simpliciteit, dat klinkt leuker. En ook die componisten pro duceren doodgeboren kinderen". „Je hebt in Nederland ook zo'n groep neo-romantici. Het is natuurlijk vol strekt onaardig als ik nu meteen „Tristan Keuris" noem. die schiet me nu net te binnen. En dan Peter Jan Wagemans. Vreselijk.. Die mensen kennen hun vak wel, maar oh, hun mentaliteit. Peter Schat gaat trou wens ook die kant uit". „Wanneer het klopt, dat de eerste avant-garde van na de Tweede We reldoorlog dood is. dan wil dat nog niet zeggen, dat een soort anti-avant- garde, zoals we die nu zien, de geschie denis voor zich mag claimen. In mijn visie zijn er in deze eeuw een paar terreinen van het muziekdenken ont gonnen, maar deze zijn onbebouwd gebleven. Bijvoorbeeld de theorieën van Edgar Varèse, die zich zeer sterk gericht heeft op klank, niet als object, zoals daarvoor in Europa, maar als proces, als iets wat de compositie zelf is. Daar is in de jaren zestig de Keulse school, waaruit ik zelf komt, een beetje op ingegaan, maar verder heeft men de zaak laten liggen voor wat ze is". „Ik heb de indruk dat we door de ontwikkelingen van de elektronica en de chips weer op Varèse terug zullen komen en dat er totaal nieuwe vormen van klank-composities zul len ontstaan, beter: composities die op klank gebaseerd zullen zijn en niet op toonhoogte, zoals tegenwoordig weer bij de neo-romantici het geval is". „Ik ben er zelf ook mee bezig en ik bespeur op sommige intelligente ge bieden van de popmuziek, dat de collega's daar in precies dezelfde rich ting werken. Als je bepaalde platen van David Bowie hoort, dan zie je dat ook hij met dat probleem bezig is. Als je naar de nieuwe funkmuziek, of de Neue Deutsche Welle kijkt, dan gaat dat ook in die richting". „En dan is er iets spannends aan de gang. Hier vindt een herwaardering aller waarden plaats. En het zou best eens kunnen zijn, dat wat wij tegen woordig onder belangrijke Concertge- bouw-muziek verstaan, bijvoorbeeld de Serie C, over 20 jaar als saaie Hollandse, academische, fantasieloze troep wordt beschouwd. En wellicht zullen Konrad Boehmer en David Bowie, die je nu nergens kunt onder brengen, over tien jaar dichter bij elkaar staan dan Boehmer en dat stelletje componisten van de zogehe ten ernstige muziek wat een rot woord van thans". Je denkt hier duidelijk niet aan minimal-music. „Nee, dat is kunstnijverheid. Verder hoeven we daar niet over te praten. Gewoon Amerikaanse kitsch, waar voor we ons zouden moeten scha men". Ik hoor Michael Fahres (organisa tor van MM-concerten en ook zelf componist daarvan) al brommen. „Michael Fahres is een buitengewoon handige organisator, die achter zijn talent zijn muzikale beunhazerij weet te verstoppen. Maar mij vertelt nie mand iets over de kleren van de keizer". Wat jullie gemeen hebben is de afkeer van Stockhausen. Boehmer: „Maar dat is toch niet moei lijk, ik heb nog nooit iemand gezien die Stockhausen bemint, of hij moet niet goed bij zijn hoofd zijn. Die man zeurt nog precies hetzelfde als twintig jaar geleden. Een onaangename, vet tige, slecht gesoigneerde, arrogante, pissige heer, dat is-ie". Gek Je deelt je werk nergens bij in. Beschouw je jezelf als uniek? „Ja. Maar niet uniek in de zin van beter. Iedere componist heeft het recht gek te zijn op een andere ma nier dan zijn collega's. Er zijn op dit moment twee gtoepen, die tegenover elkaar staan. Er zijn componisten, die altijd een systeempie moeten heb ben, en daar eindeloos over zeuren. Ik hoef hier alleen maar dat afschuwe lijke blad Keynotes (uitgave van Do- Konrad Boehmer nemus, een stichting ter bevordering van de belangen van hedendaagse Nederlandse muziek, red.) te noemen. In ieder nummer daarvan kun je artikelen vinden waarin componis ten hun systeem toelichten. Die men sen denken dat het principe van de klassiciteit overeind gehouden wordt door het systematisch formu leren van structuren". „Tonaliteit was voor Beethoven en Mozart precies datgene wat gramma tica voor ons taalgebruik is. Binnen de taal van toen formuleerde iedereen wat hij kwijt wilde. Mozart tussen drie flessen wijn. Beethoven tussen acht flessen wijn en twee flessen whiskey door. Maar tegenwoordig is het zo, dat veel componisten eerst een systeem uitdenken en dan toepassen. Daarbij vragen ze zich helemaal niet meer af wat ze te vertellen hebben. De Neder landse muziek van nu gaat uitslui tend over reeksen en akkoordjes. En daarover moet muziek nou net hele maal niet gaan. Muziek moet niet over haar eigen materiaal spreken". „Schoenberg heeft fantastisch mooi werk gemaakt, maar die kon nog onder zijn eigen systeem uit. Ik zelf probeer mijn eigen werk zo open mogelijk te maken. Ik heb geen last van systeem-dwang, ik formuleer pre cies wat ik kwijt wil. Een componist moet formuleren in plaats van gram- matica-regels te etaleren. En zo zie je dat we op het ogenblik de systeem- pies-componisten hebben en de vrije jongens, zoals ik, bij wie je de creativi teit kunt vinden". „Die situatie is niet nieuw in de geschiedenis. In de tijd van Mozart, wie was toen de grote man? Niet Mozart. Dat was' alleen maar een jongen, die in een punk-kostuum rond liep. aan de biertafel zat, smerige ansichtkaarten schreef aan lieve meisjes en composities maakte op teksten als „Lik me reet". „Mozart is wat tegenwoordig Doe Maar is. De grote man van toen was ene Salieri, maai- van hem horen we nooit meer iets. Nog een voorbeeld. Schubert was de Jacques Brei van zijn tijd. Maar de man die alles kon, alle regels kende, was een zekere Simon Sechter. Maar naar zijn muziek luistert geen hond meer. Tegenover de wereld van het systeem staat die van het vrije denken Ik ga liever naar een concert van David Bowie dan naar een première van Jan van Vlij men". Je spreekt over je baan aan het Haags Conservatorium. „Het zal me wat. Ik laat me de mond niet snoeren, door levenden noch do den. Uit dit alles wordt wel duidelijk dat ik op twee vragen niet kan ant woorden. Op wie lijkt je muziek en wie ben je precies. Ik jat alles wat ik leuk vind en verder lijkt mijn muziek al leen op de mijne en wie ik ben weet ik niet. Ik kan mij zelf niet omschrijven". De prijs „Ach ja. Een van de leuke dingen was, dat de jury het libretto, dat is geschre ven door Hugo Claus, in het Duits heeft laten vertalen om het op kwali teit te kunnen beoordelen. Ze hadden daar absoluut geen vermoeden dat het door een vakman gemaakt was. En als er één een vakman is, dan is het Hugo Claus. Daarom heb ik hem ook genomen". „Mijn opera gaat over de echte Faust. Het is geen literaire Faust. Het is een vulgaire, niets en niemand ontziende man, die iedereen een loer draait, waar hij maar kan. Maar hij wordt door anderen verneukt waar hij bij staat. Het is een drama in muziek met veel cynisme en ironie. Dat kun je van Claus en mij ook verwachten". Niemand verwachtte een opera van jou. „Natuurlijk niet. Als ik een coup de théatre start, dan is die vanzelfspre kend raak en verrassend. Ik heb nog nooit iets gedaan dat iemand van mij verwacht had". (Door Hugo van der Heem) r is een nieuwe generatie Perso nal Computers aan het ontstaan. Een kleine, draagbare, ongeveer zo groot en dik als een telefoonboek. Hij steekt wat mogelijkheden betreft de grotere tafelcomputers naar de kroon. Het is een apparaat dat mak kelijk in een aktentas past en op accu's of batterijen werkt. Het is als tekstverwerker (een elektronische schrijfmachine), communicatie-ap paraat (met de zaak via de telefoon lijn), agenda en adresboek te gebrui ken. De pas gelanceerde TRS-80 mo del 100 van Tandy is daar een prima voorbeeld van. De Personal Computer een term die uit de USA is overgewaaid is de computer die je met niemand deelt. Hij maakt dus geen deel uit van een groter (zakelijk) systeem, maar is van je zelf, en alleen voor jou beschikbaar. Het duidelijkste voorbeeld is de zak- of handcomputer. Het is een uit zijn krachten gegroeid rekenmachientje, dat de beginners-computertaal 'BA SIC' spreekt en dat je in staat stelt een groot aantal (met deze computer tjes meestal berekeningen) zaken ach ter elkaar af te handelen. De tweede soort Personal Computer is eveneens al bekend. Het is wat tegenwoordige de 'tafelcomputer' wordt genoemd: een schrijfmachine toetsenbord met kast er aan vast of erachter (met een snoertje verbon den). Daarbij hoort een (kleuren)TV of een zogenaamde monitor. Op het beeldscherm kan men plaatjes of in formatie in de vorm van letters en cijfers oproepen. De nieuwe generatie portable compu ters zit daar wat grootte betreft tus sen. Hij kan niet meer in de zak Mondjesmaat De Tandy-keten, die het apparaat mondjesmaat kan leveren, heeft een enorme belangstelling voor het elek tronische 'telefoonboek' kunnen be merken. De interesse komt van de zijde van vertegenwoordigers, mana gers en kranten- en tijdschriften redacties. Het computertje is voorals nog ook gezien de prijs alleen zakelijk aantrekkelijk. Voor een uit voering met 800P tekens opslag in het zogenaamde vrij te gebruiken geheu gen, is men bijna f2200 kwijt. Dit geheugen is echter onbruikbaar klein. Een andere uitvoering laat het vrije gebruik van 24.000 tekens toe. Dit De aktentas-computer is door middel van een speciaal verbindingskaslje model 100 kost bijna f2800. Het ge- aangesloten op de telefoon. Op deze wijze kunnen rapporten, artikelen en heugen kan maximaaluitgebreid wor- cijferreeksen worden overgebracht naar kantoor of redaktie. (jen tot 32.000 tekens. gestoken worden als de pocket-com puter, omdat hij ook een volledig schrijfmachine-toetsenbord heeft. Maar inplaats van een heel klein venstertje met slechts één regel, heeft hij meerdere regels tot zijn beschik king op een behoorlijk LCD-scherm. Liquid Crystal Display is de zilverach tige horloge-uitlezing, die ook prima in de zon kan worden gebruikt. Batterijen Dat kan dan ook des te gemakkelij ker, omdat er batterijen in het appa raat zitten en het verbruik niet ge weldig groot is. De 'telefoonboek'- computer overtreft de zakcomputer in bedieningsgemak (gewone toetsen) en mogelijkheden vele malen. Hij ...uui meegenomen worden on der de arm, in een draagtasje, of in een aktentas. Hij is te meer zo waar devol omdat de fabrikanten erin sla gen bijna evenveel functies en moge lijkheden in het 'telefoonboek' te proppen als in de tafeleomputer. De Tandy model 100, die zojuist in Nederland is geintroduceerd, is daar een duidelijk bewijs van, Er zit al een aantal mogelijkheden ingebouwd die bij moderne portable computers pas sen. De 100 is bedoeld voor de reizen de zakenman of journalist. Daartoe is een tekstverwerker (een elektronische schrijfmachine) in de computer inge bouwd. Memo's, brieven of artikelen kunnen onderweg in trein, vliegtuig ol op de hotelkamer worden ingetypt. Ze kunnen alleen op het scherm zicht baar worden gemaakt, maar via aan sluiting op een elektronische printer (op kantoor: direct worden uitgetikt. Een andere boeiende mogelijkheid is het communicatiepakket, dat de com puter ook heeft. Dan kan de computer via een apart aan te schaffen kastje (modem) aan de telefoon worden gekoppeld. De memo's of artikelen kunnen dan direct via de teloonlijn naar kantoor of redactie worden ge zonden. De Amerikaanse uitvoering heeft in verband hiermee zelfs een ingebouwde (modem)aansluiting. Voor de Europese markt is die echter uit het toestel verwijderd, omdat de telefoonnormen in de USA anders, en vooral makkelijker zijn dan op ons continent, Er is dan een elektronische printer nodig om tekst uit te werken op papier. Maar het aktentasmodel heeft een standaardaansluiting voor een zo'n printer. Ritmo Abarth )e /Door Jan de Vos) Na de fabrieksvakanties brengt Volkswagen een nieuwe Golf op de markt. Nadat er sinds 1974 zes miljoen van dit model, vervan ger van de kever, zijn gemaakt. Vijf jaar geleden luidde de op dracht voor de VW-ontwerpers: de nieuwe Golf zal een Golf moeten blijven, zodat de vorm duidelijk herkenbaar is, evenals zijn tech nisch concept. Er is duidelijk niet gekozen voor een geheel nieuwe opzet die af wijkt van het bestaande Golfcon- cept, maar toch wel voor een van bumper tot bumper vernieuwde auto. Enerzijds continuteit, maar verder vooruitgang in details en kwaliteit. Daarbij stemde men het op de marktontwikke ling en op de wensen van Golfko- pers meer ruimte, nog beter rij- comfort, lager brandstofverbruik en nog grotere actieradius. De verschillen tussen de oude en nieuwe Golf lijken daarom gering. De wielbasis is echter 75 mm gro ter geworden, de spoorbreedte is toegenomen met 23 a 50 mm, de totale lengte is met 170 mm ver groot en de breedte met 55 mm, zo won men interieurruimte. De capa citeit van de bagageruimte steeg met dertig procent. Wel is de nieu we Golf met zijn 845 kg' zwaarder geworden hetgeen te „wijten" is aan de vijf liter groter geworden brandstoftank. Een bijzonder staaltje precisiewerk. Door nauwelijk waarneembare verfijningen in het uiterlijk ilr-is luchtweerstand van de nieuwéfc® minder geworden en wel rnetfe.: ventien procent: nl. cW is; 0.3|j^ Het motorenprogramma is ulr^ breid met een 1,8 carburatiemfce Voor de 1,1 liter komt een vd"»<i< van 1.3 (55 pk liter met eent^,® van 150 km-uur, En dan is er)aan.< een 1,6 motor (75 pk) voorj^ uitrustingversies C, CL en GL.frm i als nieuw de zeer luxueus ui|oedl voerde GLX-versie. De moto- zijn zuiniger (zeventien proefje de passagiersruimte is royaler^ mede dankzij een hulpreservefesb is er ruimte in de kofferbak dertig procent meer) gewomi Tenslotte is er nog de GTI-ve met injectiemotor (112 pk). 1 (Door Jan de Vos) :n nieuwe gezinssedai 1 gramma van deze autofabrikant tussen Escort en Sierra moet liggen. Een Taunus nieuwe stijl, zeggen sommigen, een Escort met een kontje menen anderen. Ford zegt: een geheel nieuw concept voor een echt Europese gezinssedan. Dus een auto met een kofferbak die 224 mm langer is dan de Escort en maar 201 mm korter dan de Sierra. Fords zegslieden verder: een nieuw concept, géén oud Fordje met een kontje, maar een echt nieuwe Ford in de middelste sector van de Europese markt van gezinsse dans, met een keuze uit zes modellen. De Orion heeft voorwielaandrij ving, rondom onafhankelijke wiel ophanging en hij kent twee uitvoe ringen: GL en Injection. Het moto renprogramma beslaat 1,3 tot 1.61, dus met injectie en tevens met een dieseluitvoering. Er is keus tussen een vijfbak en een automaat. De hoogste prestaties worden gele verd door de Orion Injection met een top van 186 km-uur. Extreem zuinig is de Orion 1600 diesel (hier in wordt Fords nieuwe diesel voor het eerst toegepast). Bij 90 km-uur constant gebruikt deze diesel slechts 4 1 per 100 km, d.w.z. één liter dieselolie op 25 km. sterk gebogen achterruit is ook een van de factoren die de lucht weerstand helpt te verminderen. Anti-vandalen gecombineerd met het ven mingselement in de achteruit.'#C maatregel én tegen vandalism&an voor betere ontvangst van zvde ke signalen. Ford gaat in Engeland en S|he louis (West-Duitsland) jaarken 130.000 Orions bouwen. Dit len< denkt Ford er in ons land zjn, 1500 van te verkopen. In '84 rjjm; dan 3000 eenheden in concurreren met bijvoorbeeld Opeis Ascorjen. De nieuwe Ford Orion, I'ierdemt sedan met vijfbak, gaat in de toe GL-versie f23.433.- kosten i f23.996,- als 1600 GL. De injeL uitvoering van de 1600 is 30.090.- geprijsd. Ruimte Comfort en uitrusting waren toch wel eisen die Ford in deze gezins sedan wilde verwerkelijken. Daarom tamelijk veel hoofd- en beenruimte ook voor de passa giers op de achterbank. Dat is bereikt door toepassing van een geraffineerd ontwerp van zitting frame en kussens met te samen een uitgekiende rugleuning opstelling (zoals die aangetroffen kan worden en zeer luxueuze reis- auto's). Om de bagageruimte te vergroten kan de rugleuning van de achter bank, voorzien van een integrale, middelste armsteun, in twee asy- metrische delen worden neerge klapt, waardoor de Onon dezelfde veelzijdige en praktische gebruiks mogelijkheden biedt als zovele an dere wagens met grote achterklep. De voorwielaangedreven Orion vair 4,19 m en 895—913 kg gewicht, is verkrijgbaar met vier verschil lende motoren; 1,31 (69 pk), 1.61 (79 pk), 1,6 injectie (105 pk) en 1,6 dieselmotor (54 pk). De achterspoi ler is onopvallend verwerkt in het kofferdeksel en mede hierdoor is er een luchtweerstandscoeffeciënt bereikt van slechts 0,37 cW. De De Ritmo Abarth 130 TC, vervanger van de 125 TC, met zijn 2 liter mL n die vijf pk's meer levert, is nu de snelste auto in het Fiat-progrLd( geworden. Het vermogen is 130 pk, de top ligt iets boven de 190 km per uutyp; de acceleratie van 0 tot 100 km per uur vraagt nauwelijks 8 seconden. Tieer is deze auto vrij zuinig gebleven: bij constant 90 km per uur wie rijdt[aa overigens in zo'n auto?) 1:15,23 en bij 120 km per uur 1:11,43. Met de 130 TC heeft men getracht èn een sportief karakter te behouden,1( het weggedrag van een verfijnde GT te bieden, De nieuwe uitvoering van de Abarth heeft ook nog verschillende verbek g< gen van koetswerk en mechaniek De 130 TC komt tegen het einde var. jaar in ons iand en zal ongeveer f28.000 gaan kosten. Ovengens. nieuwe 130 weegt liefst 30 kg lichter dan zijn voorganger '980 kgi.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 6