Geen dioxinetransport
meer naar Antwerpen
PZC
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ntploffing gevolg
an reeks fouten
Onderzoek rol kolonel Valk
BLIJ MET BLOEMEN
MORTIERMIJN 'T HARDE
vandaag
[sraël en VS eens over terugtrekking
PZC/sP°rt
Akkoord VS
en Rusland
over graan
Snuffelt U ook al
/tussen de Kleintjes?
Bronswerk
stukgelopen
HOEK VAN HOLLAND Mirjam van de Ende, werkzaam bij de 'Bloemenveiling Westland' deelde
donderdagmiddag een roos uit aan twee surveillerende politieagenten te paard, die net van het Hoekse strand
aj kwamen In het kader van de aktie 'bloemen, óók op vakantie' deelden enige meisjes 150 rozen uit aan
bezoekers van het strand en de paviljoens van Hoek van Holland
MOGELIJK GEKNOEID MET PAPIEREN
(Van onze correspondenti
BRUSSEL Het vervoer van het uiterst giftige chemische afval dioxine via
de Belgische haven Antwerpen wordt voortaan verboden. De Vlaamse
gewestminister voor milieuzaken Lenssens heeft dit donderdag besloten.
Aanleiding daarvoor is de 250 gram dioxine uit het Oostenrijkse Linz, die
vorige week in een lading van 250 ton ander chemisch afval in de Antwerpse
haven bij verrassing werd aangetroffen.
Het besluit van Lenssens betekent
dat de resterende tanks en treinwa-
gens met chemisch afval van de fa
briek Chemie Linz die voor Antwer
pen bedoeld waren, nu niet in België
ingevoerd kunnen worden. Antwer
pen maakte zich zeer bezorgd over het
mogelijke transport van dit resteren
de afval, omdat met name voor de
treinwagons al toestemming was ver
leend.
In Antwerpen ontstond opschudding
rond de 250 gram dioxine, omdat op
deze lading met stond aangegeven
dat het om dit giftige afval ging In
Antwerpen zijn de laatste jaren overi
gens regelmatig ladingen chemisch
afval, met daarin dioxine, aangeko
men en voor verbranding op zee ver
der vervoerd, zo deelde donderdag in
Brussel een woordvoerder van minis
ter Lenssens desgevraagd mee In die
tijd was dat volkomen legaal.
De 250 gram dioxine die nu in de
haven ligt. zal begin volgende week
door het afvalverbrandingsschip Vul-
canus II midden op zee worden ver
brand.
Ontkenning
Chemie-Linz heeft donderdag overi
gens ontkend dat zijn lading che
misch afval met valse papieren van
Oostenrijk naar Belgie is vervoerd.
In de papieren zou volgens de woord
voerder hebben gestaan dat de lading
afval 'tnchloorbenzeen onzuiver, ge
mengd met ten hoogste tien delen
dioxine op een miljoen delen tnch
loorbenzeen" bevatte Deze aandui
ding heeft niet alleen in de vrachtbrief
gestaan, maar is ook op de container
aangebracht. De lading met het che
misch afval is via het Rotterdamse
verbrandingsbedrijl" 'Ocean Combus
tion Service' <OCS» ter verwerking
aangeboden aan het Antwerpse be
drijf Antwerp Cleaning and Storage'
ACS i, die niet het minste vermoeden
hadden dat het om dioxine ging
In Antwerpen werd woensdag verno
men dal de maatschappij in Rotter
dam waarschijnlijk heeft geknoeid
met de aanduiding van de samenstel
ling van het afval.
WASHINGTON (UPI, ANP) Er
is donderdag tijdens onderhan
delingen in Wenen een principe
overeenkomst bereikt voor
Amerikaanse graanleveranties
aan de Sowjet-Unie.
Landbouw-minister Block heeft
meegedeeld dat het gaat om de
levering van minstens 9 miljoen
ton graan in elk van de komende
vijfjaar. Hij noemde het bereikte
langlopende akkoord „een ge
lukkig ogenblik voor de Ameri
kaanse landbouw".
Wisselvallig
Vrijwel overal droog en af en toe zon.
Middagtemperatuur van 19 graden
aan de kust tot 23 graden in het
binnenland Matig naar west draaien
de wind, kracht vier
!26e jaargang no. 176
'rijdag 29 juli 1983
Slordigheden
in het leger
A Is het goed is zal de
xxmijnexplosie in de leger
ity plaats 't Harde - waarbij
vorige week zeven militairen
[~zLJ-±J om het leven kwamen - nog
lang na-echoën binnen de landmacht.
Het onderzoeksrapport van de Ko
ninklijke Marechaussee is namelijk
erg ondubbelzinnig: het ongeluk
blijkt rechtstreeks te wijten aan ver
gaande .nalatigheid en slordigheid.
..Een reeks van gebeurtenissen en
tekortkomingen, gespreid over een
periode van negen jaar. heeft bijge
dragen tot de mogelijkheid dat scher
pe mijnen als instructiemiddelen zijn
gehanteerd" zo heet het officieel. In
een brief aan de tweede kamer en op
een persconferentie heeft minister De
Ruiter van defensie gisteren openhar
tig opening van zaken gegeven over
de vraag hoe dit noodlottige incident
heeft kunnen ontstaan. In korte tijd is
de weg naar de oorzaak afgelegd en
daarbij is komen vaststaan dat er
kardinale fouten zijn gemaakt bij de
munitie-renovatie compagnie van de
landmacht in Fort Honswijk, waar
scherpe munitie wordt omgebouwd
tot oefen- en exercitiemateriaal. Daar
is bijzonder slordig gewerkt, controle
ontbrak er. de administratie was ken
nelijk niet in orde en zo stapelde de
ene fout zich op de andere.
De opzienbarendste conclusie uit
het onderzoek - waar minister De
Ruiter gelukkig geen doekjes om
wond - is dat al deze onzorgvuldighe
den het zo lang hebben kunnen uit
houden. Het is dan ook een wonder
dat zich niet eerder een explosie als
nu in 't Harde heeft voorgedaan. Waar
het langdurig aan heeft ontbroken is
het besef van veiligheids-gevoelig
heid. juist bij een onderdeel dat met
zoveel riskant materiaal omgaat. De
garanties die instructeurs en leerlin
gen in de mijnenlessen hadden dat er
zonder gevaar voor onvoorziene om
standigheden kon worden gewerkt,
bestonden uit een stukje papier en
een onbetrouwbaar opschrift op een
kist. Minister De Ruiter is het aan
zichzelf en aan de veiligheid van veel
militairen verplicht om scherpe maat
regelen te nemen in het belang van de
verbetering van de omstandigheden,
waaronder binnen het leger moet wor
den gewerkt Omstandigheden die in
dit geval veel hachelijker waren dan
ze leken Dat is de harde les van 't
Harde.
Het gesol met
zwaar vergif
De gifschandalen volgen elkaar
nog steeds in toenemend tempo
op. Het aantal woonwijken m Neder
land dat blijkt te zijn gebouwd op of in
de nabijheid van illegale stortplaat
sen van giftig of gevaarlijk afval lijkt
langzamerhand niet meer te tellen. In
op het oog soms idyllische natuurge
bieden worden af en toe schrikbaren
de bodem- of waterverontreinigingen
ontdekt Onder voormalige chemi
sche fabrieken, onduidelijke opslag
plaatsen of inmiddels afgebroken gas
fabrieken is het niet pluis. En dan is er
- zoals deze week - van tijd tot tijd een
pamekgeval. Antwerpen opgeschrikt
door de ontdekking van 'binnenge
smokkeld' zeer gevaarlijk gif (dioxi
ne). dat bleek te zijn verwerkt in een
container met 25 ton chemisch afval.
De bedoeling was kennelijk dat het
spul geruisloos zou worden afgevoerd
via de verbrandingsschepen van het
in Rotterdam gevestigde en in Ant
werpen opererende bedrijf Ocean
Combustion Service Uit de eerste
berichten en de gebruikelijke verwar
ring die daarop volgde kon worden
opgemaakt, dat het hier zou gaan om
gesol met een uiterst gevaarlijk goed
je. In hoeveelheid en uitwerking te
vergelijken met het gif dat enkele
jaren terug bij een ongeluk in een
chemische fabriek het Italiaanse
plaatsje Seveso in een onbewoonbaar
spookdorp veranderde.
Wat telkens opnieuw opvalt bij dit
soort affaires en de ongerustheid
die ze veroorzaken, zijn de verdachte
en dubieuze omstandigheden waaron
der het gif wordt opgeslagen, getrans
porteerd. gedumpt of verwerkt. Be
rucht is bijvoorbeeld het Uniser-
schandaal. de praktijken waarmee
een op het Moerdijkse industriege
bied gevestigd bedrijf zich jarenlang
heeft beziggehouden Vers in het ge
heugen liggen ook de geheimzinnige
omzwervingen die 41 vaten afval, ver
mengd met dioxine hebben gemaakt
voordat ze uiteindelijk in een onoog
lijke loods ergens in Frankrijk werden
achterhaald. En nu dus weer al die
raadselachtigheid rondom een partij
gif in Antwerpen. Een gang van zaken
die het gemeentebestuur in opperste
nervositeit brengt en die al meteen
aanleiding is om een gerechtelijk on
derzoek te starten naar wat er via
allerlei oncontroleerbare wegen pre
cies aan de hand is geweest Het
welles-nietes-spelletje over de verant
woordelijkheden. het achterhouden or
schimmig maken van verplichte gege
vens. het gemanipuleer met toestem
mingen en vergunningen. - kortom
het hele achterdocht opwekkende
sfeertje dat het gehannes met zwaar
gif en chemisch afval omgeeft, onder
mijnt het vertrouwen in een zorgvul
dig overheidsbeleid op dit stuk van
zaken En waterdichte controle op de
'gang' van gevaarlijk afval blijkt niet
mogelijk, zeker niet wanneer er grens
overschrijdende bewegingen mee wor
den gemaakt Het wordt hoog tijd dat
er meer internationale gemeenschap
pelijke verantwoordelijkheid njpt om
te voorkomen dat het ene land het
andere blijft opschepen met steeds
weer nieuwe gifschandalen.
vdM
WASHINGTON (DPA) De Israëlische ministers van
luitenlandse zaken en defensie, resp. Ytzhak Shamir en
lloshe Arens, zijn het donderdag na 15 uur overleg met
kun Amerikaanse collega's George Shultz en Caspar
Weinberger eens geworden over een formule voor dc
Joorgenomen gedeeltelijke terugtrekking van de Israëli
sche troepen uil Libanon.
Volgens een hoge Amerikaanse regeringsfunctionaris, die
niet met name wilde worden genoemd, bestaat er nog geen
plan voor de verdere ontruiming van Libanon door Israël.
Voljfens het genoemde akkoord moeten de Israëlische
militairen, samen met de Syrische en Palestijnse troepen,
binnen 8 tot 12 weken worden teruggetrokken
Rivaliteit
In Luttele tijd heeft zich een presti
ge slag ontu ikkcld tussen de ren
ners Appeldoorn en Van der Steen
die slnjd werd gisteravond voort
gezet in Bruinisse. waar nu weer
Toon van der Steen de snelste was.
zodat zij beiden nu ieder negen
triomfen op hun erelijst hebben
staan dit jaar
(PAGINA 151
Kadio en televisie: 2
Binnen- en buitenland: 3 en 5
Opinie en achtergrond: 4
Financieel: 6
Kunst en cultuur: 7
Provincie: 9. 11, 12 en 13
Sport: 15
Steun
(Van onze verslaggever)
DEN HAAG Minister De Ruiter van defensie heeft een diepgaand
onderzoek gelast naar de bewering dat Nederlandse militairen betrokken
zijn geweest bij de Surinaamse staatsgreep van 25 februari 1980, De
bewindsman acht dat onderzoek noodzakelijk op grond van nieuwe
gegevens, waarover het ministerie beschikt. De Tweede Kamer zal over
twee weken over de resultaten van het onderzoek worden geinformeerd.
Zoals gemeld bestaat er volgens een publikatie in het wee*kblad Vnj
Nederland bestaat er een geheim rapport over de betrokkenheid van
Nederlandse militairen bij de Surinaamse coup. In dat rapport van de
Contra Inlichtingen Dienst <CID) wordt kolonel H. Valk. het toenmalig
hoofd van de Nederlandse Militaire Missie in Paramaribo. u<- D.
vader van de staatsgreep genoemd Het rapport, gedateerd 7 december
1981, zou nooit aan de verantwoordelijke bewindslieden de ministers van
buitenlandse zaken en defensie ter kennis zijn gebracht.
Minister De Ruiter, die woensdagavond vervroegd van zijn vakantieadres
in Italië is teruggekeerd, heeft nog diezelfde avond contact gehad met de
defensiestaf over deze kwestie. Donderdag heeft hij overleg gevoerd met
PvdA-fractieleider Den Uyl. voorzitter van de Tweede-Kamercommissie
voor inlichtingen- en veiligheidsdiensten
Dc fractie van de PvdA heeft inmiddels opnieuw schriftelijke vragen over
deze zaak aan de regering gesteld.
Zie ook pagina 4)
Er is extra financiële steun nodig
van het rijk voor noodzakelijke
reparaties, door schade die is aan
gebracht door de betonrot, aan
flatgebouwen uit de jaren zestig.
De Nationale Woningraad heeft
het rijk om toezeggingen voor die
extra steun gevraagd.
(PAGINA 5)
Executies
I Generaal Ali Murtopo heeft don-
derdag verklaard dat honderden
1 vermeende of bekende misdadi-
maakte mijn wordt daarna door de
Munitie Renovatie Compagnie in
Fort Honswijk (bij Tul en 't Waal in de
provincie Utrechti tot instructiemate
riaal omgebouwd
De aldus vervaardigde instructiemijn
wordt voorzien van de rode letter „O".
De ontplofte scherpe mijn had dat
teken niet Toch hebben de renovatie
compagnie noch de instructeur het
ontbreken van die letter opgemerkt.
De eerste fouten rond de twee scherpe
mijnen zijn gemaakt in 1974. De reno
vatie-compagnie ontving de mijnen
toen uit een munitiedepot, maar dat
is nooit schriftelijk vastgelegd. In mei
1975 gaf de commandant van de reno
vatie-compagnie opdracht om een
aantal mijnen, waaronder deze twee.
naar de Explosieven Opruimings-
gers in Indonesië zijn doodgescho
ten door het leger Het is voor het
eerst dat de autoriteiten toegeven
dat standrechtelijke executies het
werk zijn van veiligheidstroepen.
(PAGINA 51
ITRECHT ANPi Het reddingsplan
oor Bronswerk Ketel- en Apparaten
bouw i KAB in Utrecht, ivaar vakbon-
Ien, gemeente, provincie Utrecht en
het moederconcern VMF Stork de
l(gelopen anderhalve maand aan ge-
Kerkt hebben is stukgelopen.
Hoewel de drie partijen dicht bij een
ikkoord waren is het misgelopen
ioor het uitblijven van financiële
[leun van de banken. De bank van
Bronswerk. Credit Lyonnais Neder
land voorheen Slavenburg) heeft la-
lew weten geen vertrouwen te hebben
in de toekomst van het bedrijf en
daarom de gevraagde miljoenen kre
Het niet te zullen geven
Minister Smit-Kroes heeft toestem
ming gegeven voor de aanbeste
ding van de nieuwe sluizen bij
Hansioeerl en voor het eerste deel
van de verbreding van het kanaal
door Zuid-Beveland Het is de be
doeling dat nog dit jaar met het
project begonnen wordt.
(PAGINA 9)
Conferentie
Dne dagen duurt naar verwach
ting de conferentie van ministers
van buitenlandse zaken van negen
Latijnsamerikaanse landen in
Panma-stad, de ministers hopen
de spanning tussen de buurlanden
Nicaragua en Honduras te ver
minderen
(PAGINA 3)
(On)vruchtbaar
DEN HAAG Secretaris-generaal G. Peijnenburg van het ministerie van dejensie i
koninklijke marechaussee.
mcijoor D Fabius van de
De naam 'Babycomputer Ovutest
'77 staat voor een apparaatje
waarmee vrouwen zelf kunnen
vaststellen op welke dagen zij <on-
ivruchtbaar zijn. De werking be
rust op de aanwezigheid van een
bepaald soort eiwit m de baarmoe-
PAGINA 3)
bEN HAAG (GPD) De explosie van een mortiermijn in de
legerplaats 't Harde, die vorige week maandag aan zeven
wldaten het leven kostte, is het gevolg van een fatale
lamenloop van een reeks van „voorvallen, fouten en admini
stratieve slordigheden". Twee „echte", geladen mortiermij
nen blijken te zijn vermengd met onschadelijk oefenmate
riaal, doordat de betrokken militairen veronderstelden dat
het ging om oefenmijnen. Die verwarring is ontstaan doordat
fie administratie en registratie van de mijnen aan geen kant
plopte.
e auditeur-militair iofficier van justi-
bij de krijgsraad) zal nu op basis
het proces-verbaal van de mare-
moeten beslissen of er aan
leiding is bepaalde personen justitieel
vervolgen. In het proces-verbaal
fcordt niet aangegeven wie voor het
Jebeurde verantwoordelijk kunnen
worden gesteld,
Minister De Ruiter (defensie) maakte
fconderdag in Den Haag op een pers
conferentie de voorlopige resultaten
bekend van het onderzoek door de
koninklijke Marechaussee.
■olgens minister De Ruiter heeft de
istructeur in de vaste overtuiging
|erkeerd dat hij te maken had met
ïstructiemateriaal. In de kist met
tie mijnen die hij voor de mijnenles
If had opgehaald uit het munitiema-
fcijn, bleken echter twee scherpe
lijnen en slechts één oefenmijn te
ten.
instructeur, de 22-jarige wacht-
aeester De Bakker, noch de maga
zijnbeheerder, heeft de echte mijnen
Bis zodanig herkend, hoewel een her
kenningsteken dat op oefenmijnen
Wordt aangebracht op deze exempla
ren ontbrak. Op de kist stond echter
kuideiijk aangegeven dat het om oe-
renmijnen ging.
laatregelen
Minister De Ruiter heeft opdracht
[egeven om een aantal procedures
alle krijgsmachtdelen die met
ixplosieven omgaan, te verbeteren
teneinde herhaling van deze ramp te
Jroorkomen. Het systeem van muni-
ie-classificatie (met name het ge
bruik van kleurencodes en het mer-
i van oefenmateriaal), de behoefte
i speciaal vervaardigde instruc-
Itiemiddelen en de wijze van fabrica
ge daarvan zullen worden herzien.
)at men in 't. Harde meende met.
Instructiemateriaal van doen te heb-
ten komt. behalve uit een reeks admi-
ustratieve fouten, ook voort uit het
feit dat de landmacht niet alleen
peciaal vervaardigde oefenmijnen
M ebruikt maar ook echt-uitziende mij-
:en.
lat zijn scherpe mijnen waaruit de
pnnglading is verwijderd. Dat ge-
leurt gewoonlijk door de Explosieven
Ipruimingsdienst van de landmacht
i Culemborg. De onschadelijk ge-
Aanbesteding
dienst te sturen, om ze onklaar te
laten maken.
Dat is echter, ondanks een herhaling
van de opdracht, nooit gebeurd
De twee mijnen zijn vervolgens opge
slagen in Fort Snel. de mumtieopslag-
plaats van de renovatie-compagnie
Daar hebben zij gelegen tot Juli 1981
Toen bracht een munitietechnicus de
mijnen zonder dit te administeren
over naar een munitie-werkplaats,
waar normaliter instructiemijnen
worden omgebouwd.
Waarom de militair dat gedaan heeft,
is nog een raadsel. Hijzelf zegt zich
niets meer van het gebeurde te herin
neren. In augustus 1981 is hij overge
plaatst. zonder melding te maken van
de aanwezigheid van de twee scherpe
mijnen. Een opvolger, om dit aan te
vertellen, was er op dat moment trou
wens nog niet
Niet afgeboekt
Intussen had de Munitie Renovatie
Compagnie een drietal andere mij
nen tot oefenmijnen omgebouwd.
Een daarvan werd vernietigd, de
twee andere werden verzonden, maar
werden abusievelijk niet afgeboekt
van de voorraadkaart.
In de administratie stond dus ten
onrechte dat er nog steeds drie in
structiemijnen waren Toen in juni
van dit jaar het artillerieschietkamp
Oldebroek drie instructiemijnen wil
de hebben, haalde een mumtie-tech-
nicus in Fort Honswijk een kist met
twee mijnen tevoorschijn, waarvan hij
op grond van de niet-bijgewerkte
voorraadkaart aannam dat het de
omgebouwde instructiemijnen waren.
De kist bevatte echter de twee scher
pe mijnen. Op de kist was ook duide
lijk aangegeven dat het om scherpe
mijnen ging Maar in de kist lag een
briefje met de vermelding „Instructie-
modellen" Vervolgens pakte de sol
daat een wel duidelijk herkenbare,
onschadelijke oefenmijn en voegde
die bij de twee (scherpei mijnen in de
kist.
Daarna sloot hij de kist, verzegelde
die en plakte er twee stickers op
waarop hij met een balpen schreef:
„Instructiemodellen", en het cijfer 3.
Die kist is op 15 juni 1983 bij het
munitiemagazijn in 't Harde afgele
verd. Ook de transportopdracht ver
meldde dat het om instructiemate
riaal ging.
