PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
roestand in Polen
'genormaliseerd'
Betrekkingen Suriname-Nederland
door uitwijzingen verslechterd
Belgisch dorp wil 48 kruisraketten
Demonstratie bij nieuw
kantoor Amerikaanse leger
Pijpleiding door mijnenveld
Snuffelt U ook al
/tussen de Kleintjes?
lEAGAN WIL GEEN WOORDEN MAAR DADEN
Fietsvierdaagse in
Brabant van start
VAN DEN BROEK: BESCHULDIGING ONGEGROND
226e jaargang no. 170
ifrijdag 22 juli 1983
Zonnig
Droog en zonnig Middagtemperatuur
ongeveer 27 graden, aan zee enkele
graden lager Matige oostelijke wind.
kracht drie. in Zeeland later vrij
krachtig, vijf
rUSSEL (DPA, RTR, AFP, UP1) Het in de Ardennen gelegen Belgische
5 iorpje Vresse heeft het ministerie van defensie in Brussel laten weten dat het
mag bereid is plaats te bieden aan de 48 kruisraketten van de NAVO als de
15 «cring tot opstelling van deze wapens zou besluiten.
i'iïsse is namelijk bevreesd dat het wapendepot van de NAVO, dat in deze
pneente is gevestigd, zal verdwijnen als de raketten elders ln Belgié komen te
aan. Dat zou betekenen dat 160 Vressenaren, die bij het depot werken, hun
tan zouden verliezen, hetgeen voor het toch al niet rijkelijk met werkgelegen-
sid gellegdende dorp een regelrechte ramp zou zijn Omdat de regering een
ïcrkeur voor de militaire basis in Florennes heeft laten blijken, lijkt Vresse
goede kans te maken.
President Reagan is erin geslaagd de goedkeuring van het Amerikaanse Huis
van afgevaardigden te krijgen voor de produktic van de eerste 27 MX-
raketten.
Met een krappe meerderheid stelde het huis de benodigde 2.5 miljard dollar
beschikbaar Volgens Reagan kan de introductie van de MX-raket de
besprekingen over wapenbeperking in Geneve gunstig beïnvloeden. Naar
verwachting zal het voorstel ook door de senaat worden aangenomen,
aangezien de partijgenoten van Reagan daar een meerderheid hebben.
Donderdag verklaarde delegatieleider Paul Nitze dat de onderhandelingen
over middellange-afstandsraketten zijn 'stukgelopen op een onverbiddelijke
houding van de Sowjet-Urue Hij zag echter enige beweging' in de Russische
houding en behield de hoop op een akkoord.
(Van onze correspondent
ÏENEN De staat van oorlog in Polen is ten einde. Na 585 dagen komt de macht in het land
ip vrijdag 22 juli de Poolse nationale feestdag weer in handen van een burgerregering,
iet einde van de staat van oorlog is donderdagmiddag kort na drie uur voor het Poolse
arlement. de Sejm. aangekondigd door de Poolse president Henryk Jablonski, die in een
oespraak van tien minuten erop wees dat de staat van oorlog noodzakelijk is geweest om
er* 'olen voor een chaos te behoeden en dat het eigenlijk allemaal is meegevallen.
fevoren hadden de parlementsleden op een persconferentie Hijweeserop telten in Warschau te analyseren ,Wij
am stem uitgebracht over een aantal dat zijn regering nog geen tyd heeft zijn er voor op onze hoede dat een
«nierstukken, dat de regering voor gehad om de maatregel van de autori- kosmetische'verandering plaats heeft
duur van minstens twee jaar be-waarbij gelijktijdig even bezwarende
negdheden geeft die in wezen weinig I meuwe maatregelen worden afgekon-
Kschillen van die gedurende de ^8 digd. Wij willen geen woorden, maar
•get «at van oorlog. Slechts drie parle- ÏT3 daden", aldus het Amerikaanse
jtatariers, allen leden van de kleine
staatshoold. De Nederlandse regering
wacht af. of de aangekondigde ophef
fing van de staat van beleg in Polen
niet wordt teniet gedaan door de
wetswijzigingen waartoe het Poolse
parlement de afgelopen dagen heeft
besloten.
Nederland, zo deelde een woordvoer
der van het ministerie van buiten
landse zaken in Den Haag donderdag
mee. heeft evenals de regeringen van
andere westerse landen steeds aange
drongen op maatregelen tot een con
crete verbetering van de situatie in
Polen. „Gehoopt moet worden dat de
aangekondigde beëindiging van de
slaat van beleg een wending teri
goede betekent".
TILBURG iANPi Donderdagmorgen heefl de commissaris van de
koningin in Noord-Brabant, de heer Van Agt. in Tilburg de tiveede
fietsvierdaagse Hart van Brabant geopend Dit door de streek-VVV
georganiseerde evenement trok ruim vijftienhonderd deelnemers. Foto:
Van Agt start als eerste op een Michau uit 1880,
instelijke partijen, stemden tegen,
ttarna hield generaal Wojchiec Jaru-
öski, de militaire leider en tevens
remier, een lange rede over de nood-
ikelijkheid van de staat van oorlog
«over de lange en moeilijke weg die
ftlen nu moet bewandelen om econo-
weer op de been te komen.
mnestie
ABP
kSejm heeft ook een wetsontwerp
(Kdgekeurd voor het verlenen van
mnestie aan bepaalde categorieën
politieke gevangenen, die wegens
Itertredingen van de voorschriften
lijdens de staat van oorlog zijn ver-
«rdeeld of op veroordeling wachten,
ueveer 120 mensen die veroor-
Ittld zijn, iets meer dan 400 die op
noordeling wachten en 700 mensen
frop proef zijn vrijgelaten, komen
oor de amnestie in aanmerking,
ksüg gevangenen, voor het meren-
fcel functionarissen van de verboden
ifcbond Solidariteit komen niet in
mmerking. Tot deze groep behoren
»k de vijf leden van de dissidente
Weging Kor, die als adviseurs voor
blldariteit zijn opgetreden, zeven le-
iai van het bestuur van Solidariteit
a vier leden van de verboden confe
ctie voor een Onafhankelijk Polen.
Uien moeten nog voor de rechtbank
ijnen
lor de Polen zelf verandert er in
Rzen met veel, behalve dan dat de
itie met de wet in de hand op hen
inslaan en op hen mag schieten,
di Walesa had liever de staat van
gehandhaafd gezien dan te
itën leven onder de nieuwe wetge-
waarin hij een verslechtering
de politieke toestand ziet en op
waarvan ook hij het risico loopt
ipakt te worden,
van de nieuwe wetten verbiedt
let lidmaatschap van een verboden
Kgamsatie, op straffe van een gevan-
aiisstraf van drie jaar. Dat houdt in.
it als Walesa namens de verboden
ïltbond Solidariteit spreekt, hij zich
rafbaar maakt.
leactie Reagan
k Verenigde Staten hopen dal de
Ibeffing van de staat van beleg in
ilen werkelijke veranderingen met
th zal brengen. In dat geval zal
ishington met zijn bondgenoten in
terleg treden over de opheffing van
•(economische sancties die het wes-
aa de afkondiging van de
beleg in Polen in december
ui.
heeft president Reagan van de
«eiügde Staten donderdag gezegd
De directie van het Algemeen
Burgerlijk Pensioenfonds ont
kent dat er bij bepaalde beleg
gingen in onroerend goed on
regelmatigheden zijn ge
pleegd.
(PAGINA 3)
Doping
Rudy Koopmans dreigt zijn
Europese bokstitel in het half-
zwaargewicht kwijt te raken.
Hij werd betrapt op doping.
(PAGINA 16)
Winnen twee
De tweede klimtijdrit in de
Ronde van Frankrijk pakte
goed uit voor Peter Winnen
Hij werd derde en klom naar
de tweede plaats in het alge
meen klassement
(PAGINA 17)
Radio en televisie: 2
Binnen- en buitenl.: 3 en 5
Opinie en achtergrond: 4
Financiën, economie: 6
Varia: 7
Provincie: 11, 13 en 15
Sport: 16 en 17
PARAMARIBO-DEN HAAG (GPD)
De toch al gespannen verhouding
tussen Nederland en Suriname is
verder verslechterd nu beide landen
diplomaten hebben uitgewezen. Na
dat gisteren Suriname de tweede
man op de Nederlandse ambassade in
Paramaribo, drs. K. A. Schermel.
opdracht gaf binnen zes dagen het
land te verlaten, verordonneerde mi
nister van buitenlandse zaken Van
den Broek de eerste secretaris van de
Surinaamse ambassade in Den Haag,
Glenn Alvares, binnen een week Ne
derland de rug toe te keren.
Schermel zou volgens de Surinaamse
regering „onjuiste en voor het revolu
tionaire proces destabiliserende" in
formatie hebben gegeven aan Neder
landse journalisten. Minister Van den
Broek noemde die beschuldiging gis
teravond „ongegrond, met bewijsbaar
en volledig uit de lucht gegrepen"
Als represaille werd de Surinaamse
tijdelijk zaakgelastigde drs Carlo
Spier (hij vervangt ambassadeur
Henk Herrenberg. die al eerder voor
..consultatie' naar Surmame was te
ruggeroepen» het ministerie ontbo
den. Spier kreeg te horen dat Alvares
(31) binnen een week Nederland zou
moeten verlaten
Alvares was sinds mei vorig jaar aan
Voor miljoen
verduisterd bij
kleuterdagverblijf
ROTTERDAM (ANP) - Een maandag
gearresteerde boekhouder van het
medisch kleuterdagverblijf 'De klei
ne plantage' in Rotterdam heeft vol
gens de Rotterdamse politie ruim een
miljoen gulden verduisterd.
Dit is uit een accountantsonderzoek
gebleken. Aanvankelijk werd het ver
duisterde bedrag op 650.000 gulden
geraamd De boekhouder heeft het
geld gebruikt voor de aanschaf van
twintig renpaarden. Een ervan won
afgelopen zondag nog een belangrijke
ambassadestaf in Den Haag toege
voegd Hij hield zich voornamelijk
met juridische en protocollaire zaken
bezig. Drs. Schermel. een sociaal-eco
noom, is sinds 1976 verbonden aan de
ambassade in Paramaribo en als
hoofd van de afdeling ontwikkelings
samenwerking uiterst goed geïnfor
meerd over de gang van zaken in
Suriname
Verrassing
Volgens de woordvoerder van het
ministerie van buitenlandse zaken
kwam de uitwijzing van Schermel
als een volslagen verrassing. Het
wordt „onbegrijpelijk" genoemd,dat
het Surinaamse bewind aan de ene
kant de mond vol heeft over de
wenselijkheid van goede betrekkin
gen met Nederland en anderzijds
plotseling een Nederlandse diplo
maal uitwijst.
De ambassadeur in Suriname, drs J.
B Hoekman, heeft onmiddellijk pro
test aangetekend tegen de uitwijzing
van Schermel en om bewijzen voor de
beschuldiging gevraagd Die zijn tot
dusver uitgebleven, aldus een woord
voerder van het departement. Verder
heeft Hoekman erop gewezen dat er
vrijwel geen Nederlandse journalisten
worden toegelaten in Suriname. Op
de Surinaamse ambassade in Den
Haag was niemand voor commentaar
bereikbaar.
Drs. Schermel zou volgens de Suri
naamse autoriteiten onjuiste berich
ten hebben gegeven aan de Neder
landse regering, parlement en de me
dia. Hierdoor is. volgens premier
Alibux in een interview op de Suri
naamse staatstelevisie, de menings
vorming in Nederland ten aanzien
van Suriname negatief beinvloed.
Volgens Alibux heeft Schermel een
belangrijke invloed uitgeoefend op
deze informatiestroom.
CAPELLE AAN DEN IJSSEL iANPi Onder zware
bewaking heeft donderdagmiddag in Capelle aan den
IJssel de opening plaatsgevonden van het nieuwe
gebouw van het Military Traffic Management Com
mand (MTMC).
Dit administratieve onderdeel van het Amerikaanse
leger is verantwoordelijk voor aan- en doorvoer van
legermaterieel van de Rotterdamse haven naar het
Amerikaanse leger in voornamelijk West-Duitsland en
Belgie
Enkele tientallen demonstranten van vredesgroepen
uit Rotterdam en Capelle aan den IJssel legden een
rouwkrans bij de hekken van hel gebouw neer De
vredesgroepen zeggen het sterke vermoeden te hebben
dat het legeronderdeel ook transporten van kernwa
pens begeleidt.
Bij het. gebouw waren enorme veiligheidsmaatregelen
genomen. Er was M.E. aanwezig, evenals marechaus
see en Amerikaanse militairen zaten zelfs op het dak
van het gebouw.
Zelfs de bloemstukken, die bij het gebouw werden
bezorgd foto links i. werden buiten de poort van hun
papier ontdaan en gecontroleerd foto rechtsi
SSEN-DEN HAAG-DEN HELDER
iPD) De pijpleiding die de Neder-
odse Aardolie Maatschappij wil
«leggen vanaf blok F-3 op het
«derlands deel van het continentaal
de Noordzee naar de Eemsha-
'n, moet tientallen kilometers door
gevaarlijk mijnenveld boven de
'ddeneilanden. Tot dusver is aan
zaak nauwelijks aandacht bc-
W bij alle beslissingen omdat alle
lUnties zich in hoofdzaak bezig
den met het feit dat de leiding
w het natuurgebied Waddenzee
*st worden gelegd. Het doorkrui-
tvan het mijnenveld kan evenwel
zeer kostbaar en zeer tijdrovend wor
den.
De Duitsers hebben in de Tweede
Wereldoorlog circa veertig kilometer
boven de Dollard een gigantisch mij
nenveld aangelegd. Bij de marine-
voorlichting in Den Helder wordt
voorzichtig geschat dat daar circa
100 000 exemplaren zijn neergezet
Tot voor kort was dit gebied voor alle
scheepvaart gesloten. Schippers die
zich daar waagden, deden dat volledig
op eigen risico Op de laatste zeekaart
is het gebied vrijgegeven voor gewone
doorvaart Maar er mogen geen werk
zaamheden op de bodem van de zee
worden gedaan, cr mag niet gevist
worden en schepen mogen er niet
ankeren.
In de jaren zestig en zeventig is er
tijdens twee grote operaties van de
marine een vaargeul ten noorden van
dit gesloten gebied met mijnenvegers
schoongemaakt, de zogenaamde Te-
xel-Elbe-route.
Volgens een woordvoerder van de
marine in Den Helder zou hel zeer
kostbaar zijn. en minstens een jaar
duren, als er voor een NAM een strook
van circa één kilometer in dit gebied
compleet mijnenvrij gemaakt moet
worden voor de pijpleiding
Polens 'normale'
staat van beleg
"pve meeste Polen zullen
1 i^/zich weinig illusies heb-
ben gemaakt over wat rege-
- -) ringsleider Jaruzelski hen
- J met het oog op vandaag,
nationale feestdag in het land, zou
komen vertellen. Ruim dertig jaar
geleden, op 22 juli 1952. kreeg de
Poolse Volksrepubliek een nieuwe
grondwet Afgelopen week heeft de
Semj. het Poolse 'parlement', goed
keuring gehecht aan een vrij funda
mentele wijziging in de grondwet, die
de regering nieuwe algemene be
voegdheden geeft in noodsituaties
Het bewmd van de ijzige generaal had
de legalisering daarvan nodig om een
einde te kunnen maken aan de staat
van beleg, waarmee het Poolse volk
sinds 13 december 1981 is gekneveld.
In de voorbije anderhalfjaar is vanuit
Warschau elke vorm van democratise
ring in het land geplet In het verleng
de daarvan achten de machthebbers
nu de tijd rijp om terug te keren naar
'normale omstandigheden' Voor Po
len begint een periode om 'de sociale
en economische ensis te boven te
komen' En de nationale feestdag is
uitgekozen om een duidelijk gebaar te
maken: naar de Sowjet-Ume. naar het
Westen en naar het Vaticaan. Amnes
tie zal worden verleend aan enkele
honderden mensen die nu nog vastzit
ten als gevolg van de staat van beleg
Kortom, het regime van Jaruzelski
heeft er kennelijk behoefte aan het
'gezicht' van Polen te veranderen.
Meer dan een volgende vermomming
zal het niet blijken te zijn.
De werkelijkheid van de afgelopen
week in Polen is dat wettelijke
maatregelen zijn voorbereid en door
gevoerd. die de militaire dictatuur als
het ware compleet hebben gemaakt.
Geen noodvoorzieningen voor allerlei
vormen van onderdrukking, maar
heel gewone' voorschriften En die
voorzien dan in strengere controle op
activiteiten van arbeiders, academici
en studenten. Ze verbieden onafhan
kelijke vakbonden. De wet verscherpt
de censuur en hetzelfde geldt voor
bepalingen van het wetboek van straf
recht. Kort en goed komt de voorbe
reiding van de opheffing van de staat
van beleg erop neer dat in Polen
maatregelen van kracht worden, die
ervoor moeten zorgen dat de situatie
van vóór 1981 geen enkele kans krijgt
om terug te keren Lech Walesa heeft
de afgelopen dagen de naderende ver
houdingen raak getypeerd toen hij
simpelweg vaststelde ..Ik heb liever
de staat van beleg'' Het Poolse be
wind van Jaruzelski heeft cynischer
dan ooit besloten om geen enkele
concessie te doen aan wat er werkelijk
leeft onder de Polen.
Waar Jaruzelski de Polen vandaag
op trakteert is een geformali
seerd stuk vrijheidsberoving van de
grondigste soort. Grove middelen re
kenen af met dromen over de eenvou
digste vorm van versoepeling in het
grimmige politieke klimaat. Zonder
omwegen stelt het heersende regime
vast dat de strijd met de (verboden,
maar destijds tien miljoen leden tel
lende i vakbond Solidariteit is gewon
nen. De mededeling, daaropvolgend,
dat ordeverstoringen in de toekomst
krachtig bestreden zullen worden
spreekt in dit verband voor zich Nee.
zoals de zaken er nu voorstaan, lijkt
de pelgrimsreis van paus Johannes
Paulus II aan zijn geboorteland, nau
welijks een maand geleden, voor mil
joenen Polen voorlopig de laatste op
flikkering van hoop op de terugkeer
van de even geproefde vrijheid Toen
wa? er nog een dagenlange demon
stratie van massaal verzet tegen het
verlies van vrijheden en toenemende
druk van de militaire dictatuur moge
lijk De redevoeringen van de paus
tegenover de miljoenen katholieken
in het land waren boodschappen,
waarin onrecht werd veroordeeld en
moed werd gemobiliseerd. Er is lang
naar dit bezoek van de paus uitgeke
ken. de herinnering eraan zal nog
langer blijven voortleven. Maar toch
heeft de rooms-katholieke kerk van
Polen - een niet te onderschatten
politieke machtsfactor in het land -
zich noodgedwongen moeten schik
ken in een positie die weinig of geen
ruimte meer laat voor daadwerkelijk
verzet.
De schijnheiligheid droop uit de
toespraak die generaal Jaruzelski
gisteren in het Poolse 'parlement'
hield Met bombastische opmerkin
gen als Hoop keert terug in Polen"
en ..Het is tijd elkaar de hand te
reiken" kondigde hij in wezen de
wrange nieuwe werkelijkheid aan van
een veel minder opvallende, maar
juist des te hardhandiger blijvende
staat van beleg. Een uitzonde
ringstoestand wordt normaal, com
pleet met bijbehorende wetgeving. En
als er onder die omstandigheden toch
nog problemen ontstaan, dan wordt
het in een handomdraai en zonder
veel vertoon mogelijk een nóg straffe
re uitzonderingstoestand uit lp vaar
digen. Op de nationale feestdag van
de Poolse Volksrepubliek heeft het
Poolse volk zijn grondrechten drasti
scher zien ingeperkt dan het mis
schien ooit voor bestaanbaar had ge
houden.
vdM
Slotzitting CVSE
MADRID (DPAl - De slotzitting van
de Europese veiligheidsconferentie
zal tussen 7 en 9 september in Madrid
worden gehouden. Hierover werden
de delegaties van alle 35 deelnemen
de landen het donderdag eens tijdens
een plenaire vergadering.
Een voorwaarde blijft dat ook Malta
zijn goedkeuring geeft aan de officiële
slotverklaring.