Bouw nieuwe schutsluis in Goese Sas in gevaar FNV wil Europees plan voor regeling kunstmest-industrie STERRENKIJKEN Coördinatie van evenementen laat nog veel te wensen over 'MOORDENDE CONCURRENTIE' m Volkssterrenwacht in Middelburg houdt het universum in de gaten CONFLICT OVER AANKOOP GROND ij DONDERDAG 21 JULI 1983 WiSSBl ZCBUWS' VISSfldCTBr PZC/provincie 11 I IES Het gemeentebestuur van Goes heeft bij de aanbesteding van de jieuwe schutsluis bij het Goese Sas een aardige financiële meevaller [«boekt. In totaal werden zes bestekken ingediend. Ten opzichte van de raming viel de aanbesteding aanmerkelijk lager uit. Volgens wethouder L. de leeuw is er sprake van een verschil van ongeveer 5 miljoen gulden (28 in plaats van 33 miljoen gulden). Het staat nog niet vast wat er met de meevaller gedaan wordt De wethouder jcht het logisch dat alsnog aan de nieuwe sluis enkele vanzelfsprekende Voorzieningen getroffen worden, die door bezuinigingen wegvielen, zoals een tedieningshuis, meerpalen en een aanloopsteiger De kosten van dergelijke voorzieningen - ..het is nauwelijks verantwoord de SlUiswacmer in de open lucht de sluis te laten bedienen" - raamt De Leeuw op ongeveer 500.000 gulden. Ook vindt hij dat rekening gehouden moet worden met voorzieningen aan het kanaal Goes-Oosterschelde. Er zijn zeer slechte oevers, die op sommige plaatsen op instorten staan. Er is een verbeteringsplan gemaakt, dat destijds op 4 miljoen gulden uitkwam „We moeten kijken of er door de meevaller met de aanbesteding wat lucht komt in deze zaak'aldus De Leeuw. Hij wijst erop dat een belangrijk deel van het geld dat de gemeente in de sluis stopt «het njk betaalt overigens via een subsidie van 25 miljoen gulden het meestei uit de algemene middelen gekomen is „Het lijkt me reeel dat er nu een deel van de meevaller terugvloeit in de algemene pot en aan de hand van politieke prioriteiten kan worden bekeken hoe de besteding is". stelt de wethouder. ft'ILHELMINADORP De bouw van een nieuwe schutsluis bij het Goese Sas - een project benodigde grond in eigendom was, waarover tientallen jaren gepraat is - dreigt in de knel te komen. Aanleiding: een conflict ma's^e^mste sltuerin^v^deïluS tussen de koninklijke maatschap tussen eigenaren van gronden in de Wilhelininapolder en de was pas laat bekend, mede omdat het Qost-Bevelandpolder (kortweg de Wilhelininapolder) en het gemeentebestuur van Goes. sluisplan moest worden versoberd. 1 Volgens de wethouder wil het ge- dustrieterrein en dergelijke. Ook Wilhelininapolder volledig deelt en meentebestuur wel Hoewel de aanbesteding voor de nieu- iï sluis al achter de rug is. kan hel rerk niet beginnen omdat de konink je maatschap weigert de benodigde Pnd voetstoots te verkopen. Be ur en directie van het landbouwbe- iijf stellen als voorwaarde voor ver loop van de grond, dat de gemeente ie brug bij Wilhelminadorp in eigen- Jom en beheer overneemt; een wens die al zo'n 20 jaar geleden voor het «erst geuit werd. Het dagelijks be- toppeling grondverkoop/brugoverna- me niets weten. Er is thans een pat- itelling ontstaan. Wanneer er geen oplossing gevonden rordt, zal het gemeentebestuur zijn toevlucht moeten zoeken in een tijd rovende onteigeningsprocedure. In let gunstigste geval betekent dat een rertraging van ten minste zes maan den Het toch al krappe tijdschema (Oor de bouw van de sluis komt dan in let gedrang. Of de voorziening klaar kan zijn vóór het gereedkomen van de stormvloedkering in de monding van de Oosterschelde is zeer de vraag; het ministerie van verkeer en waterstaat Helt 1 januari 1986 wel als opleverda- lum Ook moet worden afgewacht of de gunstig uitgevallen aanbesteding nog gegund kan worden als een beslis- lang uitblijft De zogenaamde termijn van geslanddoening, waar binnen een aannemer zijn bod moet nakomen, is slechts twee maanden en «en onteigeningsprocedure duurt in Ök geval langer Directeur ir. J. Minderhoud van de tomnklijke maatschap onderstreept dat het bedrijf niet uit is op het binnenhalen van zoveel mogelijk geld. maar eindelijk een regeling wil voor «en probleem, waaraan het gemeente bestuur van Goes steeds weigert wat de overname het ook onjuist vindt dat een particu- van de brug praten, maar dan volledig lier een schakel in het openbare losstaand van de grondtransactie. Hij erkeersnet moet verzorgen. Als de erkent dat een onteigeningsprocedure Tegenover het opnieuw afstaan van gemeente de brug overneemt, is het nare gevolgen kan hebben, grond moet dit keer maar eens een landbouwbedrijf bereid een afkoop- De Leeuw weet niet waarom het som te betalen. dagelijks bestuur niet alvast een Wethouder L de Leeuw bevestigt de principebesluit wil nemen over de gerezen problemen. Hij zegt dat het overname van de brug. zodat er over dagelijks bestuur van de gemeente details nader onderhandeld kan wor- aan de brug een landbouwkundige den en de sluisbouw ongestoord kan functie toekent en een koppeling doorgaan. De wethouder wil bevesti- grondverkoop brugovername oryuist gen noch ontkennen dat er collegele- vindt. De wethouder maakt duidelijk den zijn die er geen probleem in zien, dat er over de grondverkoop als zoda- wanneer de brug desnoods ver- nig geen verschil van mening is. Over dwijnt. Hij betoogt dat een afkoop- het totaalbedrag (bijna 4 ton) bestaat som onvoldoende soelaas biedt voor overeenstemming, alsmede ook over een redelijke exploitatie. Aan het de wens van de Wilhelininapolder om bestuur van de Wilhelininapolder is de aloude sluiskom voor recreatieve nogmaals gevraagd de koppeling los doeleinden te gaan gebruiken Het feit te laten. Nog deze maand moet daar- dat er is aanbesteed, zonder dat de over uitsluitsel zijn. werkte de wflhelminapolder mee aan de totstandkoming en uitbreiding van het proefstation voor de fruitteelt. tegenpestatie staan, aldus ir. Minder houd. Geen plicht pe directeur van de Wilhelininapol der tekent erbij aan dat de aanwezig- stuur van de Ganzestad wil van de heid van de brug berust op een aloud recht van de maatschap en géén plicht is. Er zijn geen juridische beletselen de brug, die van 06.00 tot 22.00 uur voor de scheepvaart open moet zijn en dat veelvuldig ook is - meestal vopr de recreatievaart, te verwijderen. Minderhoud voegt er aan toe dat het college van Gedepu teerde Staten de zienswijze van de SECRETARIS VVV IN RETRANCHEMENT: RETRANCHEMENT Er schort nogal het één en ander aan de coördi natie van de evenementen in West- Zeeuwsch-YTaandercn, vindt VVV-sc- cretarïs A. J. de YVitte uit Retranchc- ment. „Het gebeurt nog te vaak, dat de één schade ondervindt van de ander. Dat moet te voorkomen zijn". De VVV van Retranchement behoort tot de actiefste uit de streek. Van begin juli tol half augustus worden Secretaris De Witte. „We proberen het 85 hengelaars mee. De belangstelling de toeristen zoveel mogelijk naar de voor bingo-avonden daarentegen zin te maken" Dat niet alleen toeris- loopt de laatste tijd iets terug VVV- ten. maar ook mensen uit de eigen secretaris De Witte vermoedt dat dit een gevolg is van de bezuinigingen, die ook in de huishoudportemonnee Het activiteitenprogramma is geva- worden gevoeld. Het VVV-bestuur. streek deelnemen aan de ten juicht De Witte alleen maar toe. neerd en omvat onder meer viswed strijden. bingo-avonden, wandelm- onder voorzitterschap van J Ris- seeuw. is met alleeen verantwoorde gen. een lampionoptocht en sinds dit lijk voor de organisatie, maar ook («doen. Hij legt er de nadruk op dat ^kelijks één of meerdere activitei- de brug over het kanaal Goes-Ooster- ten op touw *e'/eL schelde allang een puur openbare functie heeft en nauwelijks een land bouwkundig doel meer dient. Door mechanisatie (bredere, grotere, iwaardere machines) en andere ver werkingsmethoden i zoals bietenVer- roer per vrachtautoi is het landbouw kundig nut van de brug te verwaarlo- »n. Vandaar ook dat de Wilhelinina polder van de brug (kosten ruim 110 000 gulden per jaar) afwil. Minder houd beklemtoont dat de koninklijke maatschap de afgelopen jaren vele malen blijk heeft gegeven liet open baar belang te willen dienen. Er werd - ovengens tegen vergoeding - kostbare g landbouwgrond afgestaan voor we- jen. fietspaden, dorpsuitbreiding, in- jaar ook een iïetspuzzelrit Met voor de viswedstrijden is de belang voor de uitvoering van het program ma. „Een erg enthousiaste ploeg". Kleurentelevisie uit Terneuzense woning gestolen stelling groot. Gemiddeld doen zo'n aldus De Witte Van alle evenementen wordt een uitgebreid verslag ge maakt, dat wordt opgenomen in het jaarverslag, dat dan ook de omvang heeft van een klein boekwerk De Witte „Zonder ons op de borst te kloppen durf ik te stellen dat er niet veel verenigingen zijn die zoveel werk van hun jaarverslag maken als wij" Tot slot nog een beknopt overzicht van de evenementen die nog moeten komen vrij dag 22 juli bingo-avond in cafe Le Hollandais (20.00 uuri. zaterdag 23 juli fietstocht (13.15 uur), woensdag 27 juli landschapswandeling 18.45 uur), vrydag 29 juli lampionoptocht (21.00 uur). 30 juli viswedstrijd 14 00 uur), donderdag 4 augus tus bingo-avond (20.00 uur), woensdag 10 augustus natuurwandeling (9.00 uur), vrijdag 12 augustus bingo-avond (20.00 uur), zaterdag 13 augustus viswedstrijd (14.00 uun TERNEUZEN Uit de woning van A. L aan de Terneuzense Jacob van Lennepstraat is omstreeks 7 juli een kleurentelevisie gestolen. L. deed de ze week pas aangifte bij de politie. De dader(s) had(den) vrij gemakkelijk Het bestuur van de VVV Retranchement, van links naar rechts de heren A.J. toegang tot het huis. omdat een ruitje de Witte secretaris-penningmeester), Visser (bestuurslid), J. Risseeuio in de voordeur stuk was. voorzitterJ. Basting (lid) en J Leenhouts (lid). Optreden Herb Mews an the Mules TERNEUZEN - In de Image-dun ,n Terneuzen treedt zaterdag 30 juli de Brabantse formatie Herb Mews and the Mules op. Het concert begint om 21.30 uur. Herb Mews brengt met zyn Mules muziek uit de vijftiger en zestiger jaren, waarbij een lichte nadruk ligt op rock-and-roll. Maai- ook andersoor tige 'evergreens' staan op het pro gramma. SLUISKIL De Industriebond FNV lijnaleert een 'moordende concur- ttntie' in de kunstmestindustrie, nu het verkoopbureau N'itrix in Zwitscr- 'and, dat optrad als kartel van de Europese bedrijven, uiteen is geval len en de produklie van meststoffen in het Oostblok en het Midden-Oos- kn toeneemt. Districtsbestuurder Piet Janssen wil dat de nationale overheden en de Europese Commis- lie gezamenlijk een plan uitwerken voor de kunstmestindustrie van West-Europa. Hij zegt dat deze week in 'Zin', het ledenblad van de Indus triebond FNV. De organisatie lichtte onlangs tijdens «n scholingsbijeenkomst in Nun- speet de kunstmestindustrie door met leden, die werkzaam zijn bij Neder landse bedrijven. Grootste producent aan kunstmest in ons land is UKF. de üme van Kunstmestfabrieken. een rolledige dochter van DSM met vesti- Sngen in Geleen, Rotterdam en Vel- ten Er werken 3200 mensen. Op de tweede plaats komt de Nederlandse Stikstof Maatschappij (NSMi in Sluis kil met een personeelsbestand van 1300 man Dit. bedrijf is zoals be kend volledig in handen van het Noorse concern Norsk Hydro. Verder opereren op de kunstmestmarkt: Zuid-Chemie in Sas van Gent. Esso en Windmill. Van de Nederlandse kunstmestpro- duktie is circa zeventig procent be stemd voor de export, die in het recente verleden hoofdzakelijk was gericht op landen als India, Pakistan en Thailand. Volgens Janssen wordt die markt steeds minder interessant, nu er in Zuid-Oost-Azië een eigen kunstmestindustrie van de grond komt Dat gebeurt in veel gevallen met steun van het bedrijfsleven in het Westen. Een bedrijf als DSM bijvoor beeld exporteert via zijn dochter maatschappij Stamicarbon ook tech nologie. Toenemende druk op de Westeuropese markt heeft ervoor ge zorgd dat het verkoopbureau Nitnx uiteen is gevallen, volgens de FNV- bestuurder 'een aanzienlijke verzwak king van de Nederlandse kunstmest- producenten'. Concurrentieslag Bedrijven voelen zich niet meer ge bonden aan afspraken en hebben zich in een keiharde concurrentieslag be geven. Nederlandse fabrieken drin gen de Duitse markt binnen en over en weer beschuldigen producenten elkaar van 'concurrentievervalsing'. In een aantal gevallen zijn kunst- meslbedrijven stilgelegd en in ons land vroegen UKF en Windmill werk tijdverkorting aan. Janssen: „Uit contacten met het Europese parle ment en de Europese Commissie blijkt, dat men op Europees niveau absoluut geen inzicht heeft in de ontwikkelingen die zich nu in deze sector voltrekken. Er dreigt een vol strekt chaotische situatie te ont staan. Kartelvorming mag niet van de Europese Commissie, elkaar de strot afbijten blijkbaar wel". De Industriebond vreest, dat. wan neer er geen nieuwe afspraken worden gemaakt, 'het recht van de sterkste zal zegevieren' De Rotterdamse dis trictsbestuurder; ..Voor het kapitaal krachtige Norsk Hydro zal dat geen probleem zijn. Maar wat zijn de gevol gen voor UKF"> Kan het moederbe drijf DSM zich dergelijke verliezen permitteren?" Een woordvoerder van de NSM zei woensdag dat de uitspra ken van Janssen voor het Sluiskilse bedrijf weinig nieuws bevatten. „Je kunt inderdaad spreken van een zorgelijke situatie. Wij zouden ook liever zien dat hij anders was. Aan de andere kant is de NSM dankzij inves teringen in het verleden en de toege paste technologie een gezond be drijf'. De concurrentie op de kunst mestmarkt omschreef hij als 'zwaar maar niet moordend'. Foto boven: Saturnus. de planeet met de mysterieuze ringen, vastge legd met een 150 mm spiegeltele- scoop van de volkssterrenwacht in Middelburg. Foto links: Hans van Brak cl. Danny Siepman en Wim Dekker, sterrenwachters bij de Mid delburgse sterrenwacht Phihppus Lansbergen Foto onder Met be hulp van sterke telescopen kan bij voorbeeld een klem gedeelte van de maan op de gevoelige plaat worden vastgelegd. De foto toont het deel aan de dag-nacht grens (termina tor). Ze leken te zijn uitgestorven, maar we hebben ze gevonden. Er zijn in dit land mensen, die de instelling van de zomertijd maar een beroerde maatregel vinden. Zij kopen er niet zo veel voor, dat ze door de zomertijd elke dag een uur langer van het momenteel schitterende zomerweer kunnen genieten. Want de zomertijd brengt automatisch met zich mee, dat ook de duisternis dagelijks een uur later invalt dan bij wintertijd het geval zou zijn. Nee, voor de mensen van de Middelburgse volkssterrenwacht Philippus Lansbergen kan het niet vroeg genoeg donker zijn. Immers, alleen bij volstrekte duisternis kunnen zij zich aan hun hobby wijden: Het bekijken en bestuderen van sterren en hemelli chamen, ofwel kortweg de astronomie. In de grote tentoonstellingsruimte midden in de stad. nogal ongunstig, n de sterrenwacht, die is onderge- Voor het maken van moeilijke op bracht in het 'multifunctionele' ge bouw aan de Herengracht 52 en gaan we dan ook altijd de polder in. Aan de andere kant is de Middelburg, hangen foto's Duide- ligging van ons gebouw erg gunstig, lijk zijn bergen, kraters en vlakten omdat het voor iedereen bereikbaar te herkennen. Dit onherbergzame is" oerlandschap is te zien op één van Het fotograferen van sterren is de zeer vele foto's van de maan. die maar éen van de vele bezigheden de medewerkers van Philippus van de Middelburgse sterrenwacht. Lansbergen de afgelopen tijd heb- Met name proberen de medewer- ben gemaakt. Als de maan wordt kers van Philippus Lansbergen in te gefotografeerd met een gewone 'ca- spelen op de actualiteit In de me mera, blijft van deze planeet op het teorenafdeling' van de sterrenwacht negatief met veel meer over dan een worden voorbereidingen getroffen stipje van 1 millimeter. De sterren- om de binnenkort te verwachten wachters koppelen hun camera:s 'perseidenzwerm'te kunnen volgen dan ook aan een levensgrote tele- Elk Jaar komen omstreeks 12 augus- scoop. die een spiegelsysteem bevat tus vele honderden vallende sterren dat vergelijkbaar is met een telelens onze dampkring binnen. Een vallen- van 13 meter; ofwel 260 keer zo sterk de ster is een brokje kosmisch gruis, als een standaardlens van 50 mm die op de normale huis-tuin-en-keu- ken-camera's is gemonteerd. Dank zij die sterke telescopen kan telkens een klein stukje van de maan zeer gedetailleerd op de film worden vastgelegd. Al die kleme stukken bij elkaar vormen tenslotte een groot mozaiek van de maan. Het fotograferen van planeten en sterren wordt 'astrofotografie' ge- dat de dampkring binnenvalt en noemd. Deskundige op dit gebied is dan door wrijving verbrandt. Af eh Hans van Brakel „Een probleem bij loe verbrandt niet alles van zo'n het fotograferen van verder gelegen vallende ster -ook wel meteoor ge- planeten. zoals Saturnus, is het ont- noemd- en dan is het de sport om staan van 'korrel' op de film. Zelfs Z0'n stukje, zodra het op aarde is met een telescoop wordt Saturnus terechtgekomen, op te sporen. Om op het negatief zo klein. dat. het dc meteoor te kunnen vinden is het negatief bijzonder sterk moet wor- noodzakelijk om de banen, die de den uitvergroot. Maar dan wordt de vallende sterren hebben afgelegd, structuur van de film ook uitver- nauwkeurig te berekenen. Dit ge- groot. zodat korre! ontstaat En beurt door middel van computerge- naar mate de films lichtgevoeliger geVens en aan de hand van foto's, zijn. wordt de korrel weer groter d,e met behulp van een 'all-sky- Maar lichtgevoelige films hebben batterij'worden gemaakt. Dit is een we juist nodig omdat de planeten systeem van aan elkaar gekoppelde fotograferen nogal 'licht zwak' zijn. We moeten dus films hebben die zowel hooggevoelig zijn als fijnkorrelig. Maar die films zijn weer ontzettend duur." Nog moeilijker is volgens Hans van Brakel het fotograferen van nog camera's, die gelijktijdig alle hoe ken van de hemel afturen. In een andere hoek van de ruimte van de sterrenwacht staan radio telescopen opgesteld. Dit is het domein van Wim Dekker. „Met zo'n zwakkere objecten, zoals andere ra(,iotdcscoop kom je veel verder melkwegstelsels, nevels en sterren- da" ,met gewone telescoop hopen „Omdat de aarde rond haar 7es 'J- "?Ict een nor™fal edem as draait, lijkt het alsof de sterren allemaal rond de poolster draaien plaar kan je een paar miljoen licht jaren ver weg kijken. Mei een ra- Daarom hebben we telescopen, die •Hoteh-woop haal ie relfs 550 mil- de beweging van de sterren kunnen 1°™ lichtjaren. Je vangt dus als het volgen .Als we dat niet zouden doen, zouden alle sterren streepjes worden. Vaak moet de lens name lijk een half uur of langer open staan". Bij de meeste telescopen kan het volgen van de sterren elcctro- nisch worden geregeld. De grootste telescopen ter wereld zijn zelfs aangesloten op een sturende com puter. Hans van Brakel wijst erop, dat amateurs ook thuis foto's kun nen maken van de sterren. Om slrcepvorming te voorkomen, mag de standaardlens van het fototoe stel echter niet langer dan 25 secon den open staan. Voor groothoek- én telelenzen gelden andere getallen. Y'erder raadt Y'an Brakel amateurs al' om kleurenfilms te gebruiken. „De ontwikkelcentrales zijn nu eenmaal niet berekend op sterren- foto's", meent hij. Voorwaarde bij het maken van sterrenfoto's is het bezit van een statief. Foto's met een belichtingstijd van 1'30-seconde zijn, uit de hand gemaakt, al on scherp; dus zeker wanneer een be lichtingstijd van 25 seconden wor den gebruikt. Pas op voor strooilicht' is de laatste tip van de astrofotograaf. Strooi licht is het licht van lantaarnpalen, autolampen en dergelijke Van Bra kel „Wat dat betreft zitten we hier. are signalen op. die 550 miljoen lichtjaren geleden zijn uitgezon den. Die ster, die die signalen toen uitzond, die bestaat nu al niet meer". De sterrenwachters bouwen hun te lescopen zelf. „In Dwingelo en Wes- terbork zijn beroepsastronomen met miljoenen guldens kostende apparatuur in de weer. Wij fietsen zelf iets in elkaar", zegt Dekker. Momenteel ligt het bouwen van telescopen even stil, maar zodra er voldoende belangstelling voor is, zal deze activiteit nieuw leven wor den ingeblazen. Dat geldt ook voor de verdere ontwikkeling van de radiotelescopen, waarvoor Dekker 'electronisch geschoolden met be langstelling voor sterrenkunde' op roept. De andere activiteiten van 'Philip pus Lansbergen' hebben onder meer betrekking op weerkunde en ruimtevaart In de tentoonstellings ruimte staan onder meer weerbal lonnen van het KNMI. barometers en hygrometers opgesteld In ver band met de enorme, door de televi siepraatjes van Chriet Titulaer op gewekte, belangstelling voor de ruimtevaart heeft de volkssterren wacht ook modellen van de Neder landse kunstmaan ANS en van de Space Shuttle in zijn verzameling opgenomen. De volkssterrenwacht Philippus Lansbergen is een stichting, die dus geen leden heeft maar begunstigers. Deze sichting dankt haar naam aan de Middelburgse astronoom Philip pus Lansbergen, die leefde van 1561 tot 1632. De Middelburgse volks sterrenwacht wordt geleid door een bestuur en door een aantal vaste medewerkers. Hun aantal bedraagt momenteel vijftien en is aan uitbrei ding toe. 'Philippus Lansbergen' is een amateur-instelling, die wordt gesubsidieerd door de gemeente Middelburg. In de statuten van de stichting staat onder meer dat de volkssterrenwacht tot doel heeft 'het populair maken van de astro nomie door openbare bijeenkom sten, waarnemingen, lezingen, cur sussen. en door het instandhouden van een sterrenkundige biblio theek. Die doelstelling wordt onder meer nagestreefd door de "open avonden', die de stichting elke vnjdagavond van acht tot tien uur houdt in haar gebouw aan de Herengracht in Mid delburg Vooral in het toeristensei zoen komen daar zo'n vijftig tot zestig belangstellenden op af. De Middelburgers zelf wordt echter aangeraden om nog even met een bezoek aan de volkssterrenwacht te wachten. Wim Dekker: „Door die vervloekte zomertijd zie je nu 's avonds tóch niets. Bovendien is het door de toeristen zo druk, dat we alleen maar wat dia's kunnen laten zien. Door die drukte kunnen we hele maal niet meer ingaan op de vra gen van de bezoekers. Daarom zou ik tegen de mensen-van-hier willen zeggen: 'Wacht met je bezoekje nog maar even tol in het najaar". Koen van Dijen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 23