v rv
WONEN IN EEN PONSKAART
t
het resultaat van tik-tak-tor
y
1! TERDAG 9 JULI 1983
'fotografie wim riemens
ie wil wonen op de vijftigste verdieping? Wie durft op 130 meter boven de grond op een
balkon te staan? Wie zich zeker genoeg voelt op zulke hoogten, kan in twee tot drie jaar
een unieke woontoren in Rotterdam terecht. Aan het Weena, midden in het Rotterdamse
itgaans- en winkelcentrum, komt de hoogste woon-wolkenkrabber van Europa, 50
Érdiepingen hoog (125 tot 130 meter), die neerkijkt op alle andere gebouwen in de moderne
avenstad.
WK woontoren boezemt vanaf de te-
stafels ontzag in. Niet zozeer vanuit
t besef dat het hier gaat om een
bouw dat het Europese hoogtere-
d breekt. Wat de toren nu al,
fordat het eerste beton is gemengd
jestort, beroemd maakt is het
rlljk. Het gebouw is niet alleen
ter hoog, maar ook zeer mooi. Het
ptwerp is rank. sierlijk, zwarte raam-
«ningen willekeurig uitgestrooid
'er witte gevels. Het effect is verras-
ind en heeft het gebouw al een
naam bezorgd: de ponskaart. ,,Een
ma naam", zegt de architect H.
B Under er zelf van.
W t vereist durf om hoog te bouwen.
naam van de ontwerper zal aan
'n letterlijk hoogtepunt verbonden
Üven, wat hij voor moois of lelijks
rder nog zal maken. Klunder: „Met
'n gebouw word je inderdaad be-
<md ja, Het staat er. Niemand kan
"omheen. Ik ben er trots op dat ik
ets kan maken in mijn geboorte-
Waarom heeft hij gekozen voor het
opvallende ponskaartuiterlijk.
Wat voor Henk Klunder voorop stond,
was dat het woongebouw duidelijk
moest ogen als een woongebouw en
geen kantoor. „Dus wat we niet wil
den was een gesloten gevel of van die
horizontale banden zoals je bij veel
kantoren ziet". De woonfuncties
moest zichtbaar worden in de gevel
door de aparte eenheden te laten zien
via de raamopeningen.
Vervolgens bepaalde de techniek de
rest. Klunder: „We wisten al heel snel
dat de raamopeningen niet recht on
der elkaar mochten zitten. De gevels
hebben een dragende functie in de
constructie. Als je de ramen dan recht
onder elkaar zet blijven daartussen
smalle kolommetjes over en dat is te
zwak".
De gekozen hoogte is ook niet vrij
bepaald. „We dachten aanvankelijk
eerst aan een gebouw van tachtig
meter hoogte omdat dat net zo hoog is
als het vlakbijgelegen Shell kantoor.
Maar het bleek dat als we een gebouw
van die hoogte zouden funderen op de
eerste zandlaag dan zou de tunnelbuis
van de metro er vlak naast zo'n zes tot
zeven centimeter kunnen verzakken.
Dus moesten we funderen op de twee
de zandlaag, op vijftig tot 55 meter
diepte. Dieper funderen is uiteraard
veel duurder. Alleen al omwille van de
bouweconomie moesten we dus wel
hoger. De meerkosten van de funde
ring moesten over meer woningen
verdeeld worden om het betaalbaar te
houden".
Als dat besluit eenmaal is genomen,
dan maakt het volgens Klunder niet
veel meer uit hoeveel verdiepingen
erop komen. Niet voor de bewoners
zelf die vanaf de vijftiende verdieping
net zo'n gevoel voor hoogte zullen
als op de vijftigste. En ook
Projectie van de woontoren in het beeld van de Lijnbaan, het Rotterdamse winkelcentrum.
niet voor kijkers op straat. „Als je
beneden staat, zie je niet meer of een
gebouw tachtig meter, honderd of 140
meter hoog is.".
eisen
Er waren meer eisen vooraf die het
uiterlijk hebben bepaald. De dragen
de constructie moest van beton zijn.
Staal mag in Nederland niet voor
woongebouwen worden toegepast
omdat het bij brand zou smelten en
zo'n gebouw dan in elkaar zakt. De
beschikbare plek bood ruimte voor
een toren van minimaal 25 bij 25
meter tot maximaal dertig bij dertig.
Alle technische eisen, veiligheidseisen
en andere voorwaarden beperken in
principe de ontwerpvrijheid Klunder:
„De constructieve aspecten van zo'n
gebouw zijn nog net meest Interes
sant Je moet proberen daar het maxi
maal mogelijke uit te halen en dat te
verwerken in een verschijningsvorm
die niet alledaags is".
„De stedebouwkundige voorwaarden
lagen natuurlijk vast. Rotterdam wil
de op deze plaats een woontoren
omdat ze weer meer bewoners midden
in de stad wil. Een aantal jaren terug
wilde iedereen de stad uit Er is zo
langzamerhand weer een trend terug
ontstaan. Jonge mensen zonder kin
deren willen dichtbij de stedelijke
voorzieningen, bij de bioscoop, uit
gaan winkels, openbaar vervoer".
Hij verklaart daaruit ook de enorme
belangstelling van potentiële bewo
ners voor het gebouw. Na een eerste
serie advertenties in Rotterdamse
dagbladen hebben zich 1800 mogelij
ke bewoners gemeld, waarvan dui
zend serieuze gegagdigden zijn over
gebleven. Wie wil in de ponskaart
wonen?
Volgens Klunder zijn het jonge alleen
staanden of stellen zonder kinderen
die vlakbij de binnenstad met al haar
voorzieningen willen wonen. „Het
meest aantrekkelijke van dit gebouw
is natuurlijk het fantastische uitzicht.
Je kan elk schip in Hoek van Holland
binnen zien komen", prijst de Rotter
dammer aan.
kosten
Het worden geen peperdure apparte
menten. Dat is het uitgangspunt voor
zowel de bouwer, de Hollandsche
Beton Groep en de meest waarschijn
lijke financierder van het project, het
Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds.
De totale kosten worden begroot op
37 miljoen gulden. Dat is uitgaande
van het maximale aantal van 350
flats bij 50 verdiepingen, ruim
105.000 gulden per woning. Als het
huurwoningen worden, dan betekent
dat een maandprijs van 650 gulden.
Het ABP wil echter liever geen huur
woningen maar koopwoningen. Om
de maandeijske lasten betaalbaar te
houden, onderzoekt het pensioen
fonds nu een speciale hypotheekvorm
josé smits
die rekening houdt met inflatie en
groeiende inkomens. Er wordt ge
dacht aan een hypotheekrente van 5,6
procent, al wil het. ABP dat cijfer niet
bevestigen.
Het ABP stelt overigens nadrukkelijk
dat ze nog geen enkele formele besis-
sing over het ponskaartproject heeft
genomen. Als straks de werkelijke
belangstelling voor huren of kopen
tegenvalt, trekt het ABP zich alsnog
terug. Belangrijk is ook of de bereken
de bouwkosten van totaal ongeveer 37
miljoen haalbaar zijn.
verenigde staten
Architect Klunder is daarom ook
juist aangezocht als ontwerper om
dat hij veel ervaring heeft met wo
ningbouw in de sociale sector. Hij
moest ervoor garant staan dat het
ontwerp niet te luxe en te duur zou
worden. Dat hij als architect nog
nooit hoger bouwde dan acht verdie-
Architect H. Klunder
pingen werd van minder belang
geacht.
Klunder is speciaal naar de Verenigde
Staten afgereisd, naar New York de
stad die beroemd is om zijn wolken
krabbers. om uren met het hoofd in de
nek inspiratie op te doen. „Je hebt er
eigenlijk niets aan", concludeert hij
nu „De veiligheidseisen bijvoorbeeld
zijn hier in Nederland veel hoger. In
de VS mag wel met staal worden
gebouwd, hier niet. Er is daar ook£en
totaal andere houding tegenover het
wonen in zulke hoge gebouwen".
Eén belangrijke vraag kon aan de
hand van de ervaringen in de VS
makkelijk beantwoord worden. In het
eerste ontwerp van de Weenatoren
was uitgegaan van niet te openen
ramen. „Wij waren bang dat er op die
enorme hoogte windturbulenties zou
den kunnen ontstaan die gevaarlijk
zouden zijn als je bijvoorbeeld een
raam zou openen. In de VS bleek dat
het helemaal geen probleem is. Om
dat de potentiële bewoners hier in
Rotterdam allemaal lieten blijken dat
ze wel frisse lucht wilden hebben en
zelfs buitenruimte, hebben we de ra
men toch zo gemaakt dat ze open
kunnen en zelfs bij elke woning een
loggia (een klein balkon) getekend".
De ramen kunnen met verder open
dan twintig centimeter. Niet zozeer
om zelfmoordpogingen tegen te gaan,
maar meer om ongelukken bij bijvoor
beeld het ramen lappen te voorko
men. En zelfmoord. „Ach, als je dat
per se wilt, lukt het ook vanaf de zesde
verdieping", aldus de ontwerper.
Tijdens het doorrekenen van de con
structie is gebleken dat de toren,
ondanks zijn hoogte, eigenlijk heel
traditioneel gebouwd kan worden. De
vloeren en wanden worden gestort
volgens de traditionele gietmethode
in bekisting Dat betekent: eerst vloer
en wanden storten, laten harden, de
bekisting los maken, op de verse vloer
plaatsen en opnieuw beginnen. Het is
een langzame methode maar wel de
goedkoopste en meest zekere.
Alle leidingen en transporten kunnen
toe zonder tussenstation. Er hoeft
bijvoorbeeld niet op de helft van de
hoogte een waterreservoir te komen
om vandaar de bovenste verdiepingen
te voorzien. Volgens Klunder zit de
bovenste verdieping er. dank zij de
goede isolatie, en de aansluiting op
het stadsverwarmingssysteem, er net
zo warmpjes bij als de onderste.
