andbouw erg bevreesd
oor bezuinigingswoede
WWV-uitkerina werkloze
ionaeren verandert.
MET ZN ALLEN ROND
HET MARCUSSEN-ORGEL
Amerikaans staaltje twirien
Vakantiedorp Grevelingen kan
in de eigen energie voorzien
PZC/ provincie
lORGEN BIJ 140 JARIGE ZLM:
\oze karavaan
m in Goes
Ironiek
KNDERDAG 23 JUNI 1983
aangegaan bezuinigingen ook uitvoerbaar lijkt",
grondiger meende Gei
Verguld
Los iOES De georganiseerde landbouw maakt zich ernstige zorgen over de voortdurende
2* ezuinigingen. Met name de kortingen die het ministerie van landbouw en visserij toepast op
onderzoek en voorlichting in de agrarische sector, worden als een bedreiging
rvaren. Dit bleek woensdag uit opmerkingen van A. Doeleman, voorzitter van de Zuidelijke
andbouw Maatschappij (ZLM), tijdens een bijeenkomst in Goes. Hij sprak ter gelegenheid
to an het 140-jarig bestaan van de standsorganisatie en aan de vooravond van de ZLM-
janifestatie. „Wij maken ons zorgen dat door de bezuinigingen wat in het verleden is
Hi pgebouwd, nu teveel ondergraven wordt", aldus Doeleman.
-01 Ie ZLM-voorman stelde vast dat er verlies kent. Geuze hield de ZLM- risch karakter van een bevolkt platte-
l1»" jvoldoende rekening wordt gehou- bestuurders voor dat er vooral ook land. verdient steun, hoe moeilijk het
Sn met de structuur van de land- en met de eigen agrarische jongeren een met de huidige tegenstroom van de
'jinbouw, opgebouwd uit gezinsbe- voortdurende discussie aancreiwinn
[g'j [rijven en mede tot stand gekomen moet worden, veel meer
usbj loor het gevoerde landbouwbeleid, dan de tijd die daarvoor in het verle
ioeleman voegde eraan toe dat het den is uitgetrokken. ,,Het punt dat de
jarktprijsbeleid onvoldoende ruimte jongeren vooral ook zich sterk blijven Het eerste exemplaar van de ZLM-
Bt voor doorvoering van het nade- maken voor het behoud van het agra- kroniek was voor minister G. Braks
nde profijtbeginsel. Hij beklemtoon-
S dat een goed overheidsbeleid van
oor belang is voor een gezonde
pansche toekomst. In dit verband
r ïtte de ZLM-voorzitter het voorts
«langrijk de afzet en verwerking van
;2i' Bd- en tumbouwprodukten door co-
20peratie. handel en veilingen, verder
i ontwikkelen en uit te breiden.
3TÏ barbij spelen kwaliteit en waardebe-
n jling van de produkten volgens hem
sn voorname rol.
poeleman voorspelde dat het gene-
:sch onderzoek in de toekomst een
eer belangrijke plaats zal innemen
S] de verbetering van de opbrengst
ede kwaliteit van de produkten. Hij
a ook dat de opmars van de automa-
Sering niet te keren is en van invloed
al zijn op de verdere ontwikkeling in
li land- en tuinbouw. „Voorkomen
n tent wel te worden dat wij ongecoor-
üneerd allerlei systemen of program-
na's opgedrongen krijgen", betoogde
li voorzitter van de ZLM Hij zag in
deze voor de georganiseerde land
de Souw een duidelijke taak weggelegd
'aansturend' op te treden.
van landbouw en visserij. Hij toonde
zich er verguld mee. Hij ging in op de
ontstaansgeschiedenis van de ZLM,
de betekenis van een standsorganisa
tie voor de boeren en de taakstelling
vandaag-de-dag. De minister wees er
op dat slechts een gering deel van de
bevolking nog zijn bestaan vindt in de
Landbouw. .Maar onze agrarische
sector is wel modem opgezet en
neemt internationaal een toonaange
vende positie in Op landbouwgebied
is Nederland een grote natie en dat
kunnen we niet op alle terreinen zeg
gen". merkte de minister op. Hij on
derstreepte dat de Landbouw als één
van de pijlers van de economie van
groot belang is. Braks roemde de
goede samenwerking die er in de
agrarische sector is tussen bedrijfsle
ven onderling en met de overheid.
ifdmoot van de jubileumbijeen-
omst was de officiële presentatie van
ie kroniek van de Zeeuwse Landbouw
itschappij en van de Noordbra-
A^Sntse Maatschappij van Landbouw
irde periode 1944-1968. De voorzit-
vai de redactionele begeleidings-
smmissle, M. Geuze, gaf in een zeer
ütvoerig betoog een overzicht van de
itwikkelingen in de agrarische sec-
tot '68. Hij kwam tot de slotsom
de huidige ZLM (in 1969 ontstaan
lor fusie van de algemene standsor-
misaties in Zeeland en Noord-Bra-
nti een sterke club is. ondanks het
I dat in het algemeen het organisa-
leven - 'zie de vakbonden' - leden-
Mitiisler Braks ontving woensdag uit handen
landbouwkromek 1944-1968.
ZLM-voorzitter Doeleman het eerste exemplaar van de
BOES In het kader van de 'roze
weck' heeft de landelijke Roze Kara-
n woensdag een bezoek gebracht
i Goes. Het ging om het enige
kptreden in Zeeland. Doormiddel
in theater, cabaret en voorlichting
gillen de leden van de Karavaan de
iindacht richten op homofilie,
bat gebeurde woensdagmiddag bij-
norbeeld op de Grote Markt, waar
in podium was opgesteld. De Kara-
raan verzorgde een cabaretoptreden
pet een sterk theatraal accent. De
ladruk lag op maatschappelijk-kriti-
[che teksten en muziek. Verder kon
enbelangstellenden een tentoonstel-
ig bekijken en informatiemateriaal
ferkrijgen. Het was overigens de der-
je keer dat de Karavaan Zeeland
pndeed.
)e belangstelling voor het optreden
s redelijk. Met name het cabaret-
gramma trok veel aandacht. In het
e gedeelte van de show traden de
(touwen (potten) op. Na de pauze was
iet de beurt aande mannelijke Kara-
n-leden (poten). Het optreden
Srd beëindigd door een dans op de
fiarkt, Verder plakten enkele mensen
n de Karavaan hier en daar roze-
Iriehoekstickers op gebouwen. De
miehoek is het symbool van de homo-
mcipatie. In de avonduren verza
melden de Karavaanleden en bezoe-
iszich in 't Beest in Goes, waar het
baret-programma nog een keer
ferd opgevoerd.
Wigens worden tijdens de roze
(eek i van 18 juni tot en met 25 juni) in
fet gehele land manifestaties en acti-
weiten gehouden door homo-organi-
fcfaties. De week mondt uit in een
ootschalige landelijke manifestatie,
pit jaar vindt dit gebeuren plaats
ifaterdag 25 juni in Leiden
leslaagden voor het
|chauffeursdiploma B
OES De EVO regio Zuidwest-
tderland hield onder auspiciën van
Contactcommissie Chauffeurs
kbekwaamheid (CCV) examens
x>r het chauffeursdiploma B
is geslaagden zijn P. H .1 Apeis, Koe-
Nht, G H. M. Brooymans, Poortvliet, M.
£orré. Middelburg. P A K M van Darome,
meuzen.I P den Dekker. Breskens; J C
(i Dienst, Brouwershaven; G van Don-
1, Dlrksland. F G. M van Doorn. Noord-
ouwe. S van Eenige. Haamstede; A. G
nHal, Sint-Kruis. L P. Hanse. Ellemeet
k Hartens veld. Middelharms. R E J Heij-
Hulst, D A van den Hoek. Kerkwer-
H Hoek. Ouddorp, J GSM Hui-
rchtse. Achthuizen. P J Huizer. Nieuwe
P C. van der Jagi. Yerseke. G W
Stellendam. E E J de Kesel,
raauw. C A Klap. Wemeldinge: J C de
oeijer. Yerseke. A W C. Krijger. Hein-
szand. M C vanLierem Oostkapelle A
I, van Mer, Nieuw en Sint Joosland, H
Nieuwdorp. Kapelle. J J. Oppeneer.
hel. H A Paulen, Oude Tonge; J J C
vleij, Kapelle; I. E B van Regenmortel,
foewacht. J Rinses. Sint-Maartensdijk, P
Bijnhart, Oost-Souburg, H Schoutens
'rabbendijke. D H van Siarkenbu.-g
bt-Philipsland. J A Verluide. Temeuzen,
i-c. van der Vliet. Nieuwe Tonge.
ZLM-concert: het Zeeuws Orkest
onder leiding van Louis Stotijn.
Solist: Kees van Eersel, orgel.
Werken van Felix Mendelssohn-
Bartholdy 1809-18471. Georg Fne-
drich Handel <1685-1759). Gabriel
Faure 1845-19241 en Francis Pou-
lenc 1899-1963
GROTE KERK, GOES.
Met z'n allen gezellig rond het
Marcussen-orgel - dat sfeertje
ademde woensdagavond het ZLM-
concert van het Zeeuws Orkest. Het
magnifieke orgel van de Goese kerk
speelde in het optreden een centrale
rol. het bracht in feite zelfs ZLM.
Zeeuws Orkest, organist Kees van
Eersel en componist Francis Pou-
lenc op n noemer. ZLM-voorzitter
A.J.G Doeleman overhandigde er
namelijk symbolisch aan voorzitter
Blanken van de Orgelstichting de
schenking, die er doorslaggevend
toe heeft bijgedragen, dat het Mar
cussen-orgel klanktechnisch ge
sproken verrijkt kon worden met
twee extra registers 'strijkers',
waardoor de uitvoering van roman
tische orgelmuziek verantwoord
binnen bereik ligt en welke registers
Poulenc's concert voor strijkers, or
gel en pauken zeer bleken te dienen.
Inflatie en loonrondes - kunst kan
niet zonder geld verhinderden,
dat volgens de plannen bij de bouw
van het orgel twaalf registers kon
den worden geplaatst: men kwam
financieel niet. verder dan acht. Bij
dragen van provincie, particulieren,
het Prins Bernardfonds en vooral
ook de ZLM hebben nu de uitbrei
ding met in ieder geval twee regis
ters alsnog mogelijk gemaakt Zoals
Doeleman het bij de .overhandi
ging' formuleerde:
..Buiten de directe belangenbeharti
ging voor de boer, vindt het ZLM-
bestuur het van veel waarde maat
schappelijk en cultureel zo breed
mogelijk bezig te zijn".
Muzikaal stal woensdagavond
Kees van Eersel de show.
Eerst, bij wijze van opwarmertje, in
Handels orgelconcert nummer 7.
Hij speelde het puntig en verend
van ritmiek, kleurrijk van registra
tie en met beheerste virtuositeit; hij
stelde, naar het mij voorkwam,
méér dan Stotijn. de norm voor het
alert en vief reagerende orkest. Ver
volgens legde ook zijn aandeel in
het Poulenc-concert getuigenis af
van een sterke muzikale persoon
lijkheid. zowel in verstilling als in
werveling. Het orkest kon de mu
ziek. met name in de snelle passa
ges. niet altijd gaaf aan. maar gaf
met verrassende vitaliteit partij.
Van Eersel zelf. had wat mij betreft,
al eerder verbaai de show gestolen:
hij beschreef Poulenc's concert ter-
wille van de ZLM-ers m het- pro
gramma dermate schilderachtig
(„de pannen vliegen van de daken,
maar ook dit gaat voorbij We halen
opgelucht adem en maken een
dansje" i. dat men er zowaar Beetho-
vens Pastorale achter zou zoeken -
Poulenc. kwajongen in monnikspij,
zou het vast mooi hebben gevon
den.
De zelfstandige inbreng van het
Zeeuws Orkest was woensdag
avond, in tijd gemeten, beperkt.
Nochtans bood die inbreng reden
tot voldoening: in de eerste plaats
doordat men de keuze liet vallen op
een vrij zeldzaam gespeeld werk
van Faur. de orkestsuite uit .Pelléas
et Melisandein de tweede plaats
doordat er in dat werk met verfij
ning en bezieling werd gemusiceerd.
Het komt me - na gisteren Fauré te
hebben beluisterd en met de Debus
sy van de voorjaars toemee nog in
herinnering - voor. dat de helder
geconcipieerde Franse muzieken
het orkest, ook in klankevenwicht
bter staan dan Brahms of Beetho
ven Of Mendelssohn, woensdag-
avond:aan het notenbeeld man
keerde niet veel, maar als interpre
tatie was de Hebriden-ouverture te
voorzichtig, te weinig plastisch Er
was. in een zeer goed gevulde Grote
Kerk. veel geestdrift voor het gebo-
dene.
Kees Cijsouw
The Bonnie Blue Bells in actie tijdens hun optreden in sporthal Baskensburg in Vlissingen.
VLISSINGEN - Ruim vierhonderd
belangstellenden woonden woens
dagavond het eenmalige optreden
in Vlissingen bij van de Ameri
kaanse twirlgroep 'The Bonnie
Blue Bells'. Deze groep maakt een
toemee langs vijf Nederlandse ste
den. Het enige optreden in Zeeland
verzorgde de groep in de Vlissingse
sporthal Baskenburg. Behalve de
Amerikaanse twirlselectïe traden
het Vlissingse majorettenpeloton
'Stars at Moonlight' en de konink
lijke harmonie 'Ons Genoegen' op.
Na de presentatie van alle deelne
mende twirlers en majoretten volg
de een demonstratie van twirltech-
niek door enkele Amerikaanse
meisjes. Met name het twirien met
aan de uiteinden brandende stok
ken oogstte veel bewondering bij
het publiek. Hierna was het de
beurt aan het A-peloton van de
Stars at Moonlight. Het twirlteam
van dezelfde groep trad het eerst
voor het voetlicht na de pauze met
een 'Amerikaanse parade' 'The
Bonnie Blue Bells' gaven vervol
gens enkele staaltjes acrobatiek te
zien. waarbij vrijwel de voltallige
ploeg een pyramide vormde. Steun
pilaar van-deze menselijk toren was
Paul J. Weber, die ook een goochel
en illisiomstenshow opvoerde. De
Amerikaanse twirlers maken een
toemee van twee weken door Ne
derland. Het Vlissingse optreden
was het voorlaatste
Morgen, vrijdag, treedt de groep op
in Dordrecht. Zondag keert het
gezelschap weer huiswaarts.
STUDIE CENTRUM VOOR ENERGIEBESPARING:
DELFT/DEN HAAG Het vakantie-
dorp, dat volgens de plannen ge
bouwd zal worden op de voormalige
randbank Kabbelaarsbank in het
Grevelingenmeer kan zonder extra
losten zelfvoorzienend gemaakt wor-
len wat betreft energie en water. Dat
oncludeert het Centrum voor Ener
giebesparing in het rapport "voorstu
die zelfvoorziening Kabbelaars-
ïank". Hel centrum heeft het rapport
ipgesteld in opdracht van het minis
erie van landbouw en visserij, diree-
.ie natuurbehoud en openluchtre-
.•reatie.
n het beheersplan voor hel Grevelin-
;enbekken en in het bestemmingf-
olan van de gemeente Goedereede is
vastgelegd, dat op de Kabbelaars
bank, gelegen aan de Bröuwersdam
tussen Goeree en Schouwen, een
vakanUtiÜorp van tussen de 500 en 600
woningen komt. Daarbij komen aller
lei voorzieningen zoals een zwembad
met golfslag, winkels en horecabedrij
ven Het ministerie van landbouw en
visserij is op dit moment in gesprek
met vijf projectontwikkelaars, waar
van er een het dorp zou kunnen
bouwen Over enkele maanden is
meer duidelijk over de termijn, waar
binnen begonnen kan worden. Op het
ministerie wordt de kans. dat net
project gerealiseerd wordt hoog inge
schat
Omdat de Kabbelaarsbank relatief
ver afligt van de bestaande nutsvoor
zieningen wilde het ministerie nage
gaan hebben of zelfvoorziening moge
lijk zou zijn. De studie van het Cen
trum voor Energiebesparing wijst uit.
dat dat haalbaar is tegen dezelfde
gebruikskosten als bij aansluiting van
voorzieningen op het vasteland De
investeringen zullen wel hoger zijn.
maar die worden gecompenseerd door
de grote besparing op fossiele brand
stoffen en waterlevering vanaf Schou
wen Volgens berekeningen van het
centrum kunnen de energievoorzie
ningen in 12 jaar worden terugver
diend als de reële energieprijs jaar
lijks met 1 procent stijgt, Blijft de
energieprijs gelijk, dan worden de
investeringen ook terugverdiend,
maar dan na 15 jaar De tijd van
terugverdienen wordt uiteraard kor
ter als de prijzen van olie en gas
sneller stijgen
Bij de studie is uitgegaan van een
maximale zelfvoorziening in de leve
ring van energie voor komen, tapwa
ter en electriciteit. zonder dat dat
kostenverhogend werkt aan het com-
fort voor de gebruikers - het zwaarte
punt komt op woningen voor verhuur
te liggen - en aan de betrouwbaarheid
van de energievoorziening worden h<3-
ge eisen gesteld Er worden technie
ken gebruikt, die uit het experimente
le stadium zijn en die commercieel
verkrijgbaar zijn De besparing aan
fossiele brandstoffen zal 95 procent
zijn ten opzichte van aansluiting op
conventionele voorzieningen De be
trouwbaarheid is volgens de studie
minstens even hoog
Windmolens
Volgens hel Centrum voor Energiè-
besparing kan de energievoorziening
als volgt worden opgezet: 30 wind
molens met een vermogen van 50
kilowatt elk produceren het grootste
deel van de electriciteit. De rest van
de stroom wordt opgewekt met een
warmtekrachtagregaat en als reser
vé zijn er enkele dieselagregaten. Gas
wordt geproduceerd met een hout
vergassingsinstallatie van een gea
vanceerde versie. Het houtgas wordt
gebruikt voor het koken en het
warmtekrachtagregaat wordt ermee
gestookt. Verder kunnen warmte
pompen worden ingezet, die het op
pervlaktewater van het Grevelingen-
meer als warmtebron gebruiken.
Het probleem van de opslag van wind
energie - het waait niet altijd - denkt
men op te lossen door energie te
bewaren In de vorm van warm water
en grote opslagvaten en in de vorm
van gezuiverd drinkwater. Met behulp
van de windmolens wordt de voorraad
warm water of drinkwater op peil
gehouden.
Ook zelfvoorziening van drinkwater is
uitvoerbaar, zo blijkt uit een deelstu
die van het Rijksinstituut voor Drink
watervoorziening. Om dat te bereiken
wordt een kringloopsysteem opgezet,
waarbij grondwater wordt onttrok
ken. Dat wordt dan in twee circuits
gedistribueerd een leidingenstelsel
voor superschoon drinkwater, dat
wordt bereid met hyperfiltratie en een
stelsel voor gebruikswater. voor toi
letspoeling. Na gebruik wordt het
water gezuiverd in met net begroeid?
vloeiveldjes. waarna het weer aan het
grondwater wordt toegevoegd.
In de studie van het Centrum voor
Energiebesparing wordt opgemerkt
dat het zelfvoorzienend maken vin
het recreatiedorp geen grote finan
ciële voordelen biedt. Maar er zijn
andere voordelen: een aanzienlijk ge
ringere milieubelasting, minder be
hoefte aan fossiele brandstof en hoog
waardige werkgelegenheid. Boven
dien geeft hel project veel innovatie
mogelijkheden voor de Nederlandse
industrie.
Als je onder de 23 bent en WWV ontvangt,
kun je het beste zo snel mogelijk naar de Gemeen
telijke Sociale Dienst of de Afdeling Sociale Zaken
van de Gemeente gaan.
Omdat er voor jongeren een eis bijkomt om
in aanmerking te komen voor de WWV
Met ingang van 1 juli 1983 moet je, in de
drie jaar voordat je werkloos werd, minimaal 130
weken een baan gehad hebben.
Verder zal de WWV niet meer gedurende
twee jaar worden uitgekeerd, maar stopt de uit
kering na één jaar.
Mocht je niet (meer) in aanmerking komen
voor de WWV vraag dan meteen of de RWW voor
jou geldt.
Vergeet dat vooral niet Want RWW krijg je
nooit met terugwerkende kracht.
Bij de Sociale Dienst of de Afdeling Sociale
Zaken van de Gemeente ligt ook een folder waar
de veranderingen precies in staan.
Dit is een publikatie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Zeeuwse en Vlaamse
kunst in Sint-
Anna ter Muiden
SINT ANNA TER MUIDEN Wet
houder G. B. Schoenmakers van Mid
delburg opent zaterdag 25 juni om
16.00 uur in het voormalige ge
meentehuis van Sint Anna Ter Mui
den een grnepsexpositie van Zeeuw
se en Vlaamse kunstenaars.
Er hang', werk van Liesbeth Huser
tekeningen en litho's i Ernest Joa
chim (sculpturen i Johannes Collaard
jr (olieverf en aquarel', allen afkom
stig uit Zeeuwsch-Vlaanderen en dp
Vlamingen Horst de Blaere (aquarel
en etsem. Christine Steel (textiel en
tekeningen), en Matthias Vandewege
(zeefdruk en sculpturem
De tentoonstelling is tot en met zóè-
dag 18 september De openingstijdéh
vrijdag van 39.00-21 00 uur. zaterdag
en zondag van 14 00-17.00 uur
