COMPUTER
Automatisering
in de landbouw
staat nog in de
kinderschoenen
manifestatie
kwestie
van
maar
de boer
IINSDAG 21 JUNI 1983
PZC/ zlm -manifestatie
Z
L
M
De 140 jaar oude
Zuidelijke Landbouw
Maatschappij (ZLMi or
ganiseert komende da
gen in Kruiningen een
manifestatie. Drie da
gen waarop de agrari
sche wereld zich presen
teert aan belangstellen
de buitenstaanders,
maar óók aan zichzelf.
Sinds de oprichting van
de ZLM in 1843 is het
steeds gewoonte ge
weest om regelmatig
door middel van een
tentoonstelling aan
dacht te vragen voor de
positie van de boeren.
Daarbij worden vooral
de nieuwste technische
ontwikkelingen ge
toond. Maar gelet op de j
doelstellingen van de
ZLM blijft het daar niet
bij. Ook maatschappelij
ke en culturele ontwik
kelingen komen aan
bod.
Naar aanleiding van de
ZLM-manifestatie gaat
de PZC nader in op en
kele ontwikkelingen in
de agrarische sector.
Zoals de automatise
ring, die schborvoetend
terrein wint Het mo
ment waarop elke boer
zijn eigen huiscomputer
heeft, is niet zo ver weg
voorspellen deskundi
gen. Actueel is ook de
verbetering van de zoet
watervoorziening in
zuidwest-Nederland.
Hoewel menige boer na
het uitzonderlijk natte
voorjaar van 1983 voor
lopig geen regen meer
zien kan (over de scha
de die de regen aan
oogst 1983 toebrengt is
nog niets zinnigs te zeg
gen), wordt onderzocht
hoe de neerslag in droge
perioden (en ook die ko-
men voor) beter benut
kan worden ten behoeve
van de gewassen. In het
kader van de Deltawer
ken komen er zoete me
ren. Werkgroepen bekij
ken in hoeverre de agra
riërs daarvan kunnen
profiteren. Heet hangij
zer in deze is de toe
komst van het Grevelin-
genmeer. Blijft het zout,
zoals milieubescher
mers. watersporters en
vissers wensen of wordt
het zoet? De boeren ho
pen vurig het laatste.
Uiteraard ontbreekt een
programma van het ge
beuren in Kruiningen
niet. En ZLM-organisa-
tor W. Sinke vertelt ivat
er allemaal komt kijken
om een manifestatie
rimpelloos te laten ver
lopen.
TekstRinus Antonis-
se en Cees Maas.
Foto's: Wim Riemens
et is natuurlijk wel een leuk speeltje. Zo'n computergestuurde, op afstand te bedienen
tractor. Of de gemiddelde Nederlandse boer zoiets ooit gebruiken zal, is ondanks de
dige verkooptechnieken zeer de vraag. Trouwens, op afstand bediende tractoren en
indere machines vertonen nauwelijks verschil met de huidige situatie. In het ene geval zit de
loer voor zijn beeldscherm en anders in de steeds comfortabeler cabine. Automatisering
de boer zal er best aan willen, als het nut er maar duidelijk van vaststaat. Ir P. Cevaal,
plaatsvervangend hoofd/onderzoeker afdeling bedrijfskunde van het proefstation voor de
akkerbouw en de groenteteelt in de vollegrond (PAGV) te Lelystad, gelooft dat de
eranderingen die de automatisering in de agrarische sector zullen brengen, lang zo groot
niet zijn als de ingrijpende mechanisatie.
ItCevaal stelt vast dat de automatise-
r.ng in de agrarische sector nog in de
Snderschoenen staat. ,.Dat komt ook
xndat je met relatief kleine bedrijven
\t maken hebt. In andere sectoren,
Bet grotere bedrijven, heeft automa
tisering meer ingang gevonden. Ik
denk ook dat automatisering vooral
belang is voor zeer arbeidsinten-
lieve sectoren. Dat is de landbouw
aletmeer. Je moet dan denken aan de
t I dienstensector, zoals banken bijvoor-
s beeld". Cevaal gaat ervan uit dat de
fcitomatisering in de landbouw zich
al beperken tot 'fijnregelen' en tot
nemen van beter afgewogen be
slissingen. „In- de agrarische onder-
weksfeer is er wellicht wat meer mee
te doen".
De onderzoeker van het proefstation
*i)st erop dat er per onderdeel in de
agrarische sector duidelijk verschillen
5jn in de toepassing van automatise-
rings-mogelijkheden. Volgens hem is
ie veeteelt wat verder in bepaalde
aken en hij noemt als voorbeelden de
latomatische koppeling krachtvoer-
liftmelkgiftcontrole. de voederauto-
ciaten en het tochtigheidsschema. In
ie tuinbouw komen procescomputers
voorde glastuinbouw in zwang. ,,In de
akkerbouw beperkt de inzet van com
puters zich vooral tot: kijken hoe je op
ie kosten kunt besparen en hoe je zo
efficiënt mogelijk de produktiemidde-
fflkunt aanwenden", aldus ir Cevaal.
Prioriteit
legt er de nadruk op dat het
verschijnsel automatisering overigens
uiet verwaarloosd wordt. „Automati-
heeft bij het PAGV prioriteit,
amen met kwaliteitsverbetering. Dat
vordt door de bezuinigingen niet in
ie knel gebracht Wel is er ten aanzien
van het onderbrengen van computer
apparatuur bij de provinciale agrari
sche voorlichtingsdiensten enige te-
mghoudendheid"
lu de afgelopen jaren zijn de mede
werkers van het proefstation bij
Lelystad bezig geweest met diverse
proefnemingen op het gebied van
automatisering. De activiteiten heb
ben tot nu toe geleid tot een systeem
'oor bedrijfseconomische voorlich
ting voor akkerbouwbedrijven met
behulp van de computer (voor de
vollegronds groenteteelt draaien
Proefprogramma's) en tot een sys-
'eem voor ziektebestrijding in win-
'ertarwe, waarbij de computer een
onmisbaar hulpmiddel is.
diverse andere plannen wordt
Sewerkt. Zo moet er een geautomati-
Wd systeem van bedrijfseconomi
sche advisering in alle takken van
fcnd- en tuinbouw komen, dat zo
uniform mogelijk is. Naast het sys
teem ten behoeve van de onkruidbe-
"njding en de bemesting in winter
de, moeten er meer begeleidings
systemen op onderdelen bij de teelt
wmen, In de toekomst zal dan ook de
Phytophthora-bestrijding in aardap
pelen op het programma worden ge-
Plaatst Verder worden er program
pa's ontwikkeld voor de verwerking
',Jn de gegevens van studieclubs (win
tertarwe. suikerbieten). De deelne
mers moeten gebruik maken van uni-
•Ofme schema's om bepaalde waarne
mingen te registreren, zodat met be-
uulp van deze programma's het verge
lijken met andere regio's kan plaats
vinden. Overwogen wordt om ten be
hoeve van de provinciale consulent-
schappen een attenderingssysteem
voor bedrijven te ontwikkelen (op
basis van individuele bedrijfsgege
vens, zoals bouwplan, grondsoort, ras,
en dergelijke).
Praktijk
Ir Cevaal brengt naar voren dat de
medewerkers van het proefstation
niet in de wilde weg aan de slag
gegaan zijn bij het uitstippelen van
plannen, maar zich hebben gebaseerd
op signalen uit de praktijk. Als voor
beelden noemt hij de ontwikkeling
van systemen voor bedrijfseconomi
sche voorlichting voor akkerbouwbe
drijven en voor ziektebestrijding in de
wintertarwe. Cevaal: „Circa acht jaar
geleden werden we geconfronteerd
met verzoeken van bedrijven om be
drijfseconomisch advies. De mensen
klopten aan bij de regionale voorlich
tingsdienst. Die zocht meestal een op
ervaringsgegevens gebaseerde oplos
sing. In een aantal gevallen ging het
om een nogal ingrijpende verandering
in de bedrijfsstructuur. Daarvoor heb
ben we op een gegeven moment de
computer ingeschakeld. Arbeid, werk
tuigen, aandeel loonwerk, opzet
bouwplan die lactoren zijn in ver
schillende varianten bekeken. Dat
was een arbeidsintensieve zaak. met
name het vergaren van de gegevens
en het invoeren in de computer ervan
Alsmede het vertalen van de compu
tergegevens Het was een tijdrovende
procedure, drie tot vier weken per
geval. Daarom hebben we gezocht
naar betere toepassingsmogelijkhe
den door middel van verdere automa
tisering. Dat is gelukt. Er is een aantal
modellen ontworpen. Het werkt veel
sneller. Nu is er gemiddeld 2,5 man
dag per geval nodig".
Ir Cevaal twijfelt eraan of het ont
wikkelde systeem al helemaal dé
ideale manier is. „Een volgende stap
moet zijn dat de voorlichter met een
draagbare terminal naar de boer zelf
gaat. We hebben daar de apparatuur
nog niet voor. maar ik verwacht dat
die er binnen afzienbare tijd wel zal
komen".
Hij wijst erop dat niet voor elk bedrijf
dat bedrijfseconomisch advies vraagt,
de computer ingeschakeld hoeft te
worden. De automatisering is met
name handig voor bedrijven die in een
wat ingewikkelder situatie verkeren.
„Dankzij de computer is er nu een
beter verantwoord advies te geven.
Dat is met handwerk niet te doen. je
rekent je dan een bult", zegt Cevaal
Sinds de ontwikkeling van het sys
teem voor bedrijfseconomische voor
lichting heeft het PAGV zo'n 200
adviezen gegeven. Ir Cevaal maakt
duidelijk dat het proefstation aan een
verwerkingsmaximum van circa hon
derd adviezen per jaar gebonden is
„Als er meer behoefte aan is, dan zal
het verder in de commerciële sfeer
gezocht moeten worden. Bijvoorbeeld
het boekhoudbureau Op dit moment
kunnen wij de vraag nog wel aan.
omd^t het een vrij nieuw systeem is.
dat sinds februari 1982 operationeel
is". Met het oog op de ontwikkelingen
in de Zeeuwse landbouw, laat Cevaal
weten dat het systeem ook van belang
is voor boeren die advies willen met
het oog op het beschikbaar komen
van zoet water en daaraan gekoppeld
intensivering van het bouwplan. Het
plaatsvervangend hoofd van de afde
ling bedrijfskunde was ook betrokken
bij de opstelling van het landbouw-
advies over de toekomst van het
Grevelingenmeer.
Het systeem voor de ziektebestrijding
in de wintertarwe (Epipré genaamd) is
niet door het PAGV ontwikkeld, maar
door de vakgroep fytopathologie van
de landbouwhogeschool Wageningen.
Cevaal merkt op dat het systeem
mede uit een oogpunt van milieu tot
stand is gekomen. Het is door het
proefstation overgenomen, omdat dit
dichter bij de praktijk staat Naar de
mening van ir Cevaal zal het niet
blijven bij dit ene systeem, dat be
hulpzaam is bij het vanden van ant
woorden op vragen als: welke ziekten
worden belangrijk, moeten ze bestre
den worden, wat is het beste bestrij-
dingsmoment, om welke ziekte gaat
het. „We denken ook aan systemen
voor onkruidbestrijdmg en stikstofbe
monstering". betoogt Cevaal
De lijst van activiteiten op automati
seringsgebied is niet indrukwek
kend. Ir Cevaal geeft het grif toe. „Er
is nog niet zoveel. Maar er is ook
internationaal gezien niet zoveel. Het
meeste is in de onderzoekfase". De
onderzoeker van het proefstation
stelt dat er de nodige ideeën liggen.
Hij vindt dat het PAGV in de afgelo
pen penode de automatisering zeker
niet heeft verwaarloosd. „Zeven jaar
geleden hadden we in het proefstation
niks. We zijn voorzichtig begonnen.
Pas 2,5 Jaar geleden hebben we de
eerste mini-computer gekregen. We
zijn wel snel uit onze jas gegroeid.
Enkele maanden geleden is een nieu
we computer geïnstalleerd'
Belangstelling
Cevaal voorspelt dat het moment niet
zo ver weg is. waarop de boer een
eigen computer heeft. „Althans de
voorlopers. We merken de laatste tijd
dat er belangstelling is voor de micro
computer bij de boeren. Goede pro
gramma's zijn er nog nauwelijks, wel
vergroot de computer het inzicht' In
dit verband acht hij een gezamenlijk
gebruik van de computer een goede
zaak Cevaal gelooft dat het gezegde
onbekend maakt onbemind' in deze
wel opgeld doet. al is dat volgens hem
een kwestie van tijd „De automatise
ring zal toch wel doorzetten, ook in de
agrarische sector". Zo wordt er ge
werkt aan een registratie van de kos
ten en opbrengsten per jaar Een
groep boeren op Noord-Beveland en
Schouwen-Duiveland is ermee bezig.
Het project, dat in een aanloopsta-
dium is. moet gegevens opleveren die
het bedrijfseconomisch inzicht ver
groten om zo beter gefundeerde be
slissingen te kunnen nemen bij be-
dnjfsaanpassing.
Cevaal: „Als er eenmaal een compu
ter staat, worden de mogelijkheden
groter. Je kunt koppelingen tot stand
brengen. Op die wijze komt meer
informatie beschikbaar. Dit op een
snellere en doelgerichtere wijze dan
momenteel".
