Ion Lutz regisseert verder:
Maskers af, dit is toneel!'
een meneer op toernee
LOUIS d'OR
bazel dichter bij nu
U 30 JAAR GEEN TIJD OM TE STOPPEN
I
Vleeshal
Oldenburg
TENTOONSTELLINGEN andré oosthoek
ff
li jjPAG
17 JUNI 1983
PZC/ku nst/cultuur
p zijn zesentwintigste startte hij bij het Residentie Toneel en deed in de navolgende
jaren regies in het studenten- en amateurtoneel. In 1953 deed hij bij Puck zijn eerste
irofessionele regie over Molières „De schelmenstreken van Scapin" en daarna was het tot op
leden niet alleen vele posten in gezelschapdirecties maar vooral seizoen na seizoen één of
aeerdere stevige rollen en één of meerdere stevige regies...
)it jaar krijgt Ton Lutz zijn pensioen. Voor het overgrote deel van arbeidend Nederland het
i(in om niets meer te doen.
pensioen? Ach dat is niet meer dan ken overigens geen Russisch, Chiem samenleving. Die vragen heb ik zelf
etekent dat ik niet meer directeur
lïn het Publiekstheater kan zijn
ut ik bij gezelschappen slechts een meer levenslust. Met grote open ogen
ntract kan krijgen voor één, hoog- een toekomst zoeken Misschien was
ïl twee produkties. En ik kan die die toekomst er wel met, maar anders
jop in m'n kop niet omzetten dus ga was het wel",
s gewoon door". Bent u dan wel niet in Sharoffs toneel-
1.8. ltl het gevoel van: Mijn bol is leeg? traditie getreden, zijn wijze van ac-
Xee hoor. ik voel me alsof ik vijfen- teurs stimuleren heeft u wel doorge-
in. Sharoff werkte in het
erlengde van Stanislawski. Ik heb
met een duivetil, de ideeén springen die methode gelezen, toegepast. Maar
suit. Je wint aan inzicht en noemt je vertaalt hem toch altijd naar je
st gewichtig, wijsheid. Je ontdekt zelf. Ik ben denk ik een geboren
stra verdiepingen en misschien hoef didacticus; geef al vijfentwintig jaar
;iuet meer zo nodig, zodat er op een les op de Amsterdamse Toneelschool,
egeven moment ruimte in je ontstaat Laatst zei iemand tegen me: Je bent
de dingen zichzelf als het ware laat een mensen-regisseur. Goed, ik zeg
■jidienen. Het is allemaal op mijn altijd: De toneelspeler, wat doet hij?
reg gekomen, heb nooit ergens om Hij maakt een levend mens. Of je nu
Hïiaagd. Toneelgroep Puck (voorlo- die mens maakt mét een prachtig
ervan Centrum) vroeg mij in '53 voor geslepen, directe spiegel, opdat je
vond dat kunt spreken van superrealisme, om
ihet best zou aankunnen. Van Pari- niet te zeggen naturalisme... wat ik
ion en Hans Tobi kenden mij nog van overigens verfoei, vijand van de
!e toneelschool waar ik vanzelfspre- kunst. Als er geen vervreemding op-
soort klasseoudste, een treedt is het niet interessant, kun je
»ort leider was. ik was wel een lastige net zo goed alles kieken...
ging om kort te gaan, vanzelf, Ja, je kunt ook een gebroken spiegel
er niets aan doen. In 1954 duwde laten zien zodat je fragmenten
iuus Oster van de Nederlandse Co-
krijgt. En je kunt een lach-
oedie me min of meer Elektra in spiegel tonen Als je altijd maar ver
inden: Ank van der Moer, Guus trekt vanuit degene die zich spiegelt:
Ik De acteur. Nooit vertrekken vanuit
het effect van het spiegelbeeld, want
heb ik direct opnieuw ver- dan krijg je grapjasserij en grapjasse-
sald. de Grieken later ook, en Tsje- rij is maskerade. En dat mag toneel ket en lonesco en dat deed hij
nooit zijn. Het gelegenheidsgezicht -1
ineens met stemverheffing: „Oh moet af. Laatst zei iemand: In het
5od laten ze toch nooit het Grieks en dagelijks leven spelen we ook toneel.
iermus. Ko van Dijk. Ellen Vogel...
rond ook geen enkele vertaling goed.
administratieve maatregel. Het wel"
,Hoe het er precies uitzag, tja, dat had
je moeten zien. Het ging vlugger met
nntig ben. Willem Jan Otten (Baal- zet.
anaturg, auteur van „Een „In zekere z
Seeuw"schreef me laatst: Jouw kop
jngen, veel praatjes enzo..."
„Goed, maar waar was ik gebleven.
ook'
„Die houding bepaalt de methode
voor een regisseur die voor alles echt
mensen wil maken. Want als het geen
levend mens is, is er geen bal aan".
Er ontstaat een klein dispuut over de
vraag hoe echt theater kan zijn en
mag zijn. Lutz is bijzonder ontevreden
met de stelling dat toneel een leugen
is. Hij reageert met stemverheffing:
„Je kunt het waarheidsgehalte van
toneel zo hoog opvoeren dat het ster
ker waar is dan de waarheid. Daarbij,
wat is liegen. Is iets maken dat er niet
is, liegen? Taal, dat is een schijnbewe
ging: „Zeer geachte mevrouw, ik ken
u niet maar..". Protocol, clichée,
maar het bestaat en is daarom toch
geen leugen. Imiteren, ja. dat is liegen,
maar (Lutz zegt het met nadruk)
verbeelden niet. Kijk, de stelling dat
toneel op straat ligt, deugt niet. dat is
onzin, toneel is altijd buiten-gewoon,
het is nooit de werkelijkheid. De epi
sche poeet kan de werkelijkheid gi
gantisch geweld aandoen door dingen
te laten gebeuren die in werkelijkheid
met kunnen gebeuren. Hij hanteert
aspecten verhevigd, vergroot, maakt
ze erger, helderder en ontmaskert
daarmee de werkelijkheid"
Het repertoire dal u hebt aangepakt
laat veel Grieks drama zien, veel
Tsjechov en maar af en toe een lones
co, een Kroelz niet zo lang geleden.
Bespeur ik iets van een voorkeur?
„Er is wel een voorkeur ja, maar het
werkt anders. Kijk, Kees van Iersel
deed bij zijn gezelschap Studio, Bec-
goed
het was daar zo op z'n plaats dat ik
me er niet in hoefde te mengen.
Nochtans ben ik naar Studio gegaan
:;tLatijn op de scholen afschaffen, en Ik zeg: Ja, we doen allemaal een en heb daar Arrabal gedaan met een
:ooit het Frans. De armoe is zo ver- masker voor met het oog op. Dat doet
iedereen die zichzelf verkoopt. Je kent
het wel. de Succesreeks. Dat is maske
rade. Of neem de politiek, de partijpo
litiek. De slogan verkopen, minzaam
Khrikkelijk!"
"sjechov
heeft veel Tsjechov gespeeld en
jegisseerd. Een band neem ik aan?
jazeker. We hadden hier in de jaren
Btig eén Russische regisseur Sha-
rff, een banneling. Een groot leraar,
ijzonder begeleider van acteurs in
weg van zichzelf naar de rolfï-
Adept van Stanislawski, zeer
Itdetailleerd. Maar ook in het ver-
kgde van Stanislawski, stond hij, het nieuw-realisme bespeur. Nee, to
totaai onbekende Utrechtse student
Marius Crans en met de debuterende
regisseur Krijn ter Braak".
„Dat was in 1967. De Architect en de
Keizer van Assirië. Ik keeg er mijn
„Nu, zo gaat het altijd. Als ik het zoek,
of dingen ga doen die niet echt vanuit
mezelf komen, dan kom ik niet tot
mijn beste prestaties. Dan ga je lie
gen Zo heb ik artistieke leugens
gedaan, heus wel Werk dat ik heb
aangepakt zonder de impuls om het te
moeten doen".
„Dus om te antwoorden op voorkeur.
Het komt. Ik heb wel eens iets bewust
niet gedaan. Regie over de Gijsbrecht
bijvoorbeeld. Buiten dat ik het onno
dig vindt om dat stuk jaarlijks te
spelen vind ik het niet interessant in
zijn dramatische concept. Die prach
tige eerste vijf zinnen, daar weet ik
wel raad mee: Badeloch rusteloos
heen weer. Deur open, bevrijdingsge-
druis. Gijsbrecht komt op en plant nu
eens niet dat enorme zwaard in de
grond, maar fluistert zijn vrouw in het
oor „Het hemelse gerecht heeft ten
langen leste, ontfermd over...", afijn
enzovoorts. En dan: „God zij gedankt,
de moffen zijn weg. Maar dan komt in
de volgende scène die verdomde por
tier van het klooster en dan weet ik
het niet meer".
Frisse neus
U heeft in uw carrière veel van gezel
schap gewisseld...
„Bij het Publiekstheater zit ik nu acht
jaar omdat ik de laatste jaren dacht:
Nou ja. moet ik nu nog weg. Ik kan
hier mooie rollen spelen, biedt het
beste aan wat ik heb. dat is voor het
gezelschap goed en aardig voor het
publiek. Dat bedoel ik positief hoor,
met de gevaarlijke schijn van ijdel-
heid. maar waarom zou je jezelf weg
gooien9 Maar als ik terugkijk ben ik
verder nooit ergens langer dan zeven
jaar geweest. In zo'n periode, of nog
eerder, is de koek op. dan moetje iets
nieuw 'beginnen. Werktheater was
goed en nieuw. Maar nu herhalen ze
zich... Iets nieuws beginnen echter is
niet gemakkelijk. Te weinig speel
plaatsen en te veel contractuele over
eenkomsten die ontslag of onaantrek
kelijk maken of eenvoudig verbieden.
Het gevolg: geen doorstroming en dat
is apert fout. Bescherming is sociaal
gesproken oké. en ook al zie ik talent
om me heen de jury had wat betreft
het verdelen van prijzen wel eens wat
meer naar het marge-theater mogen
kijken toch zag ik vroeger veel meer
nieuwe gezichten".
ain
sede door zijn leeftijd, aan het einde
in een periode. Hij blikte met
ostalgie terug naar het verloren
[{fane. De, zeg maar op middelbare
«ftijd geraakte intelligentia die
houvast meer had, wier bestaan
uit de vingers gleed. Weemoed",
lin die verstikkende ondergang van
ïd cultuurperiode heeft hij ook de
laten delen: De student, het
;onge meisje, ze willen allemaal naar
Moskou. Nu kun je naar Moskou
sülen en weten dat je er nooit komt
de: omdat je in een verstikkend milieu zit.
Je kunt ook ondanks alles watje voelt
,0:t iaar Moskou willen. En die blik naar
i! ie toekomst heb ik steeds gevoeld als
slangrijkste aspect van Tsjechovs
«erk: Het gevecht om verder te gaan
plaats van het moede hoofd in de
hoot werpen".
ui Sharoff zei tegen mij: „Loets du bist
"te jog, mach ein neuer Tsjechov. Maar
hoe doe je dat? Echter, toen in dat
?ar 1969 stond ook ik bij een periode,
alleen dan wel aan het begin. Niet
Imigblikken. En van daaruit ont-
- stond een hele nieuwe Tsjechov. Ge-
«oon door dat standpunt. En er volg-
fc meer. Kort nadat ik Globe had
[ericht deed ik Oom Wanja en dat
een absolute doorbraak van de
•JScaroff-traditie. Daarna twee maal
Kersentuin. Weer bij Globe de
ie Zusters, een tamelijk legendari-
ïhe, hoog geémotioneerde produktie.
iti: dan was er nog het Publieksthea-
aproject van de grote Tsjechov-
sukken, waarvoor Chiem van Houwe-
ringen en ik nieuwe, en veel levendi-
$>|3tr vertalingen hebben gemaakt. Ik
de zaal inkijken om te doen geloven eerste Louis d'Or voor: drieentwintig
dat je het goed meent met de mensen rollen in een monoloog van veertig
van dit land. Of neem het vormingsto- minuten. Surrealistisch stuk. disso-
neel. Neuzen op en boe-roepen, ja dat nant in mijn repertoire ja, maar on
derdeel van een van de gelukkigste
jaren uit mijn toneelcarieère. Een jaar
waarin ik deed waar ik zin in had, was
op vrijersvoeten. Datzelfde jaar kreeg
ik de Defresneprijs voor regie en de
Albert van Dalsumprijs voor Thyestes
van Claus. Dat jaar kwam omdat het
moest komen. Eigenlijk net zoals
Bernhard kwam. Baal introduceerde
u heb ge-
op mijn
is leuk voor Orarye-dag
Masker af
„Allemaal maskerade, zoals ik ook in
neel is ontmaskeren. Toneel is mas
kers af: Kijk eens, hier sta ik en ik
heb dat van binnen verzameld.
vouw mij open, kijkt u maar en doe hem en zonder dat ik t
vraagd kwam hij in
weg"
er mee wat u wilt. Ik heb ook nog e
paar vragen te stellen over u en uw
Ton Lutz kreeg de Louis d'Or voor zijn rol van Morilz Meister in „Uber
allen Gipfeln 1st Ruh". de Thomas Bernhard-produktie van het Publiek
stheater De jury gaf üo van Stek de Colombina voor haar rol in „Een
Sneeuw" van Willem Jan Otten, een produktie van toneelgroep Theater
waarover Lutz regie voerde. Dubbele waardering voor een acteur
regisseur met een ongelooflijke staat van dienst „Nooit om rollen, nooit
om salaris, nooit om engagementen gevraagd", zegt hij: „Ik moet weten
hoe het zit en als me dat niet bevalt verdwijn ik. Je moet niet aan een
raam morrelen dat niet opengaat..."
In de Middelburgse Vleeshal
wordt tot 17 juli een - ingelaste -
tentoonstelling gehouden van
collages (Frank van Hemert) en
beelden (Piet Tuytel).
Deze expositie moet het gat in
de Vleeshalbezetting dat ont
stond door het schrappen van
het Festival van de Nieuwe Mu
ziek, enigszins opvullen. De
Vleeshal is open: dinsdag tot en
met zaterdag van 13 tot 17 uur
en op zondagen van 14 tot 17
uur. Opening tentoonstelling,
vandaag - vrijdag - te 17 uur
(Stadhuis Middelburg, Grote
Markt).
Vanaf 19 juni wordt in Museum
Boymans-van Beuningen in
Rotterdam het voltooide-
schroefboog-projecl van de
Amerikaanse kunstenaar Claes
Oldenburg getoond. Oldenburgs
werkstukken zijn geïnspireerd
op gebruiksvoorwerpen. De
schroef werkte hij uit tot een
schroefboog, die hij zich onder
meer verbeeldde op de nieuwe
Willemsbrug.
Dom
„Wil je c
kom je bij kunstbeleid en dat bestaat
hier niet. In plaats daarvan regeert
het profijtbeginsel-denken. Zo Hol
lands als de pest. Voor wat hoort wat,
voor een dubbeltje op de eerste rij.
Het begrip voor culturele zaken is er
wel, maar de daad die dat begrip
moet concretiseren tot iets tastbaars
als, laat ik ordinair zeggen, kunstcon
sumptie ontbreekt. Kijk naar Parijs,
al zwaaien in de socialistische lan
den de hamers, de kunst wordt
geacht. Of kijk naar Engeland, al
wordt de pond twee cent waard,
kunst blijft bestaan. Maar dan ook
echt natuurlijk, vanuit de natuur.
Hier ontbreekt dat. Marsman zei al:
„Volk ik wil zingen, maar mijn lied
klinkt niet".
„Het is nooit écht bevorderd. Nooit
ergens geld voor. Goed. tussen zwarte
gordijnen kun je ook tot iets moois
komen, maar er wordt toch iets weg
genomen".
„Gekke is dat ik dat geknibbel al
dertig jaar meemaak. Toen al ging het
van: Denk erom het decor moet in één
vrachtwagen kunnen, en we moeten
er iets tegenover stellen dat een beetje
geld opbrengt. Dat moet met nodig
zijn. Dan krijg je de Januskop van het
twee vliegen in één klap. Dat is goed
koop. dat is liegen".
„Men ziet het belang niet in. Het kost
geld dus het is onzin. Daarbij is het
raar Doe maar gewoon. Een oerhol-
landse gedachte die zelfs doorklink in
de actie Tomaat. Niet dat Tomaat
slecht was. het vormde wel degelijk
een doorbraak, maar dat men in die
tijd tot het zelfexpressieve denken
kwam van het identificeren, en je bent
het zelf en toneel ligt op straat, dat is
ridicuul!" En meer en meer verhit
vervolgt Lutz: „Dat zijn domme ge
dachtes. Je mocht geen communist
spelen in Toller zoals Hans Bentz van
den Berg omdat hij er zelf geeneen
was..."
„En ook dom is het dat de overheid
een failliet gaande broodfabriek sub
sidieert en de failliet gaande speelfa-
briek niet. En je kunt ze nota bene
niet eens verwijten dat ze met beleid
voeren, want ze hebben niets om tot
beleid te komen. Het is dom. Het is
DOM. Als men vindt dat het aan
schaffen van onderzeeörs noodzake
lijk is omdat ze onderdelen van de
oude moeten uitwisselen, en als ze
vinden dat er F-18's moeten komen
omdat de F-17's uit de lucht lazeren
en meer van die grrappen, dan MOET
men daar evenredig tegenover geld
of geen geld, dan verzint men maar
iets een geestelijk tegenwicht ge
ven Anders gaat het nog sneller ka
pot dan het al dreigt te gaan1"
Koland Holst Het Neen.
Letterkundig Museum en Documen
tatiecentrum in Den Haag heeft een
nieuwe aanwinst 248 brieven, waar
van A. Roland Holst er 130 schreef
aan zijn oom Richard Roland Holst.
De overige werken aan A. Roland
Holst werden geschreven door Ri
chard en'of Henriette Roland Holst.
De correspondentie beslaat een perio
de van 1908 tot 1952. De collectie
brieven kon worden verworven met
financiële steun van het Prins Bern
hard Fonds, het A. Roland Holst
Fonds en de Stichting Vrienden van
het Letterkundig Museum.
Antonio Segui 'Solo Polios y gente' 11983
In het Utrechts museum hangt
een doek van de Argentijnse
schilder Antonio Segui iCordoba
1934) dat doet denken aan een fami
liekiekje: een gezapig uurtje ge
zinsleven in een omgeving waar
'rust' tot de grootste geneugten
behoort. Is die rust zo volmaakt, of
zitten er schaduwzijden aan? Er
hangt een waas over het klein
geluk, er zit dreiging in de lucht.
Wat doen die mensen daar, op dat
moment? Ze hebben duidelijk ge
zocht, maar wat gevonden?
Onlangs zag ik in de Vlissingse
galene Marquis zo'n zelfde schilde
rij. Segui heeft het. tien jaar gele
den. Bella Vista' genoemd. Weer
die familie: een opgedoft meisje met
een strik, een man met een zonne
bril en een vrouw met zichzelf, on
der de parasol tegen een achter
grond die - inderdaad - om de naam
'Bella Vista' smeekt. Het gezel
schap heeft dat fraaie uitzicht even
wel de rug toegekeerd, drinkt thee
en houdt de kring gesloten. Ze
horen, gedneén, niet in het grotere
geheel, zijn buitenstaanders. Hoe
lang zijn ze onderweg? Was dit het
doel, een veilige haven wellicht, een
réfugié?
Wie vragen stelt, zoekt antwoorden
en bouwt aan een verhaal. Het zal
duidelijk zijn dat de materialen bij
Segui worden aangeboden. Literai
re figuratie heet dat; binnen het
schilderij een verhaal dat andere
verhalen losmaakt.
D~ e sprong naar het heden is niet
heel groot. Ook in het recente
werk van Antonio Segui - het is
deze zomer in het souterrain van de
galerie tc zien - staat rust tegen
over rusteloosheid.
Segui gebruikt er ditmaal het man
netje Sir voor. Het lijkt een heer.
maar het is een meneer, een glad
achtig heerschap met glimschoe-
nen, spiegelzolen, slobkousjes, een
malle hoed en messcherpe vouwen
in de pantalon
Dit wezen is voortdurend op sjouw.
Hij trekt een spoor door stad en
dorp, bos en beemd, op zoek naar
zichzelf. Hij zoekt en vindt, komt
zichzelf memgvoud en in zeer ver
schillende gedaante tegen.
Een kleine man schiet door en het
baksel parvenu is plotseling overal.
Wie zal nog zonder hem kunnen9
Wie zal met op hem letten9 Sir
herinnert overal met grote beslist
heid aan zijn bestaan. Zijn aanwe
zigheid dient geèrd te worden. Men
dient, hem te tellen onder de Groten
en zijn aanwijzingen naar dat glo
rende licht der erkenning moeten
worden opgevolgd.
Het is net gewone verhaal van de -
toch - kleine man in de grote wereld.
Hij blaast zich op tot niemand de
proporties nog kan bevatten en
alleen de speld die prachtige pronk-
ballons reduceert tot slappe rubber
velletjes, uitkomst biedt.
Antonio Segui blaast, prikt en
jaagt zijn schelm door 's werelds
piste: een rondreis in gloedvolle
pastels.
Marquis, Nieuwendijk 15. Vlissin-
gen. Prijzen tussen 2.250,- en
f3.500,-. Openwoensdag, donder
dag. vrijdag, zaterdag en zondag,
vanaf 14 uun.
Antonio Segui 'Salta-paisaja' <1983i.
In de gebouwen van de Muster-
messe in Bazel is woensdag
avond de veertiende editie van de
jaarlijkse Kunstmessc geopend.
Ook ART '83 trekt duizenden naar
de Zwitserse Rijnstad, knooppunt
van handel.
Deze kunstbeurs heeft, de concur
rentie van Parijs en - de laatste
jaren - Madrid meegeteld, nog
steeds de faam de grootste en geva-
rieerdste ter wereld te zijn.
Het is en blijft, ook in een tijd
waarin althans over recessie ge
spróken wordt, een miljoenen-affai
re.
Ruim driehonderd kunsthandels en
galerieen bieden er hun topstukken
aan. Zij vertegenwoordigen zo'n
tweeduizend kunstenaars van alle
werelddelen.
Dit jaar is onder meer de inbreng
van de staatsgalerijen van Oost
bloklanden .als Bulgarije, de DDR.
Tsjechoslowakije, de Sowjet-Unie
en Hongarije opmerkelijk. Voor het
overige zijn er weinig nieuwkomers:
Liechtenstein vindt men - als ande
re - naast Japan en de USA.
De Nederlandse vertegenwoordi
ging is wat groter: tien kunsthan
dels en galerieen staken hun centen
in ide dure) stands Art Amsterdam.
Delta Rotterdam. De roode Boom,
Den Haag, Dijkstra Waalwijk,
d'Eendt Amsterdam, Hüstegge Den
Bosch. Lieve Hemel Amsterdam.
Scherpel Bussum, De Sluis Leid-
schendam en Wending Amsterdam.
De Nederlandse kunstenaars vor
men als gebruikelijk slechts een
klein contingent dat voornamelijk
krachten recruteert onder de top
pers van de evergreensVan
Heemskerck, Van Doesburg. Mon
driaan. Van Dongen. Appel mét - de
ook al gebruikelijke - aandacht voor
kunstenaars van nu als Dekkers,
Schoonhoven, Struycken, Boezem.
ART '83 is in enkele opzichten
interessanter dan haar dertien
voorgangers. Zo komt de handel,
die par nature wat uitgesteld rea
geert op ontwikkelingen in hel
kunstbeeld, aanzienlijk dichter bij
de actualiteit dan ooit het geval
was.
Men mag in dat verband rekening
houden met een naijleffect van de
jongste Documenta waar Rudi
Fuchs de klassieke modernen afge
wogen samenbracht met de diena
ren van het experiment
Ook in Bazel komt, zonder voorby
te gaan aan het recente en wat
verdere verleden, de eigen tijd ruim
bemeten aan de orde. De organisa
tie is een mélange echter uit de weg
gegaan, de gelijkvloerse presentatie
is voor de 'klassieken' en heden
daagse ontwikkelingen vereisen een
opwaartse beweging. Wie zich niet
ergeren wil kan de knop van de lift
laten rusten en dat geldt dan in
twee richtingen. Die splitsing
brengt een nauwelijks verrassend
verschil in sfeer mee Beneden tiert
de kunsthandel, boven kan de meer
programmatisch ingestelde galerie
aan haar trekken komen.
De indruk van de laatste jaren, als
zou ART-Bazel meer en meer een
festival van winkeldochters worden,
is nu - vooral door de nogal boeien
de krachten op de eerste verdieping
- grotendeels weggenomen Eén van
de oorzaken zal zonder veel twijfel
de hernieuwde belangstelling voor
het figuratieve element in de beel
dende kunsten zijn. Concepten,
mooi doordacht of niet, bleken -
buiten het museale circuit - altijd al
wat moeilijk verkoopbaar. En, de
schone woorden over de Voortgang
der Mensheid ten spijt, om die ver
koopbaarheid draait ART-Bazel in
dit land der Zwitsers waar de duiten
tellen.
De veertiende Kunstmesse - tussen
Cezanne en Nu - ontruimt de Mus-
termesse maandagavond en dan
zijn de duizenden geteld.
