V OLKSTUINDER
Produkten 'krimpen'
dank zij elektronica
Stamslabonen hebben
geen stokken nodig...
PZC/'
Onderzoek
Besparing
INSDAG 14 JUNI 1983
Door Hans Hoogendijki
rwaalf mannen in duidelijke vrije-tijdskleding staan op een druilerige zaterdagmorgen
dicht bij elkaar. De collectieve tuin heeft de mest binnen. Drie kruiwagens de man. Er
lijn maar twee kruiwagens en twaalf mannen die haast hebben. Ze hebben het voorjaar in het
loofd, hoewel de temperatuur nog winters is. Hun stukje land is omgewerkt en ligt
itnodigend te wachten op mest en zaaigoed. Elk voorjaar speelt dit tafereel zich af op de
onderdduizenden volkstuintjes. De hele winter kijkt de tuinder die zo graag groenten en
ruit van eigen land heeft, niet of nauwelijks naar zijn bezit om. Vanaf september heeft het
ikruid vrij spel.
geroutineerde volkstuinder heeft
ar natuurlijk geen last van. Hij
irgt wel dat zijn paar honderd vier-
nte meter keurig verzorgd de win-
rlngaan. Maar de echte beginneling
thet voorjaar goed in de problemen.
;ker als hij een tuin overneemt van
rn van de velen die na een jaar ol
ne machteloos zwoegen tegen
steek, boterbloem en distel de hark
lleen nog maar voor het bloemen-
olntje achter het huis gebruikt, die
Ie nek in de schuur laat verkomme
ren zijn groente weer gewoon bij de
raenteboer of de supermarkt haalt,
ndat is dan de kans voor de nieuwe-
ng die smachtend heeft zitten wach
en op het moment dat hij de weerbar
üee grond te lijf kan.
noktober arriveert er bij zo'n enthou-
lasteling een briefje van het bestuur.
is een stuk vrijgekomen van 150
lerkante meter. Voor 75 gulden per
jar Inclusief drie wagens mest. Op de
its voor een eerste inspectie. Een
inde bestuursleden wijst het perceel
an. De eerste indruk is lichtelijk
ileurs tellend.
[onderdvijftig meter is minder dan
el op papier lijkt. ,.Het is net een
oelbalveld", roept een van de kinde-
Bechter en daar zit wel wat in. Er is
gras, kweek en diverse andere
orten onkruid hier en daar nog een
oortje aarde te zien. „Ja, uw voor
ineer heeft er niet veel van gebak-
in. Die man had er echt geen kaas
K gegeten", zegt het bestuurslid,
arja", voegt hij er troostend aan
e, „dat heb je snel genoeg weer voor
laar". Het gereedschap wordt aan
schaft. Riek, klauw, spa. Een hark
latnog wel in de schuur. En dan een
litskist. Want zo'n stuk land levert
flink wat op.
"Boenen van eigen geteelde slaboon-
(6 midden in de winter opgediend
c.eigen gekweekte rabarber, terwijl
een groot gedeelte van de medebur
gers zich moet behelpen met doperw
tjes zeer fijn uit blik.
Adviezen
In de stromende novemberregen
maakte de nieuweling de eerste pak
weg 80 vierkante meter enigszins
onkruidvrij. En als de blaren zijn
geheeld valt de winter. Tijd genoeg
om informatie bij kenners in te win
nen. De adviezen liegen er niet om.
Uiteindelijk blijft een grijze brij tips
over, aangevuld met een stapeltje
boeken uit de bibliotheek.
De collectieve turnvereniging werkt
biologisch en dus moet er kennis
worden vergaard over de opbouw van
een perfecte composthoop. Na avond
en studie gevolgd door een toene
mend minderwaardigheidsgevoel,
brengt een kennis uitkomst. „Joh,
koop nou gewoon maar Turkenburgs'
groente en fruit uit eigen tuin en het
boek Alwin Seifert over Tuinieren
zonder gif en houd je ogen open". Een
gouden advies.
Eind februari worden de tuinzaden
aangeschaft Veel te vroeg natuurlijk,
maar. denkt de enthousiaste begin
ner, beter te vroeg dan te laat Nu heb
ik nog keus. Half pond plantuitjes,
sjalotten, tuinbonen, bieten, spinazie,
slabonen. Alles bij elkaar een halve
achterklep vol. Thuis wordt de aan
schaf ingevuld op het tuinplan De
bedden zijn keurig ingetekend. Op
schaal. Een meter twintig breed en
tien meter lang.
Op het land is het echter nog kommer
en kwel. Terwijl de gelouterde volks
tuinder zijn winterrogge onderspit,
ploetert de beginner met enorme hoe
veelheden onkruid op zijn riek. De
mest komt zaterdagmorgen en daar
moet je snel bij zijn. Want ook in zo'n
kleine gemeenschap geldt, wie het
eerst komt, die het eerst maalt. De
gemoederen lopen behoorlijk hoog op
als enkele ouwe rotten menen te con
stateren dat een ander een vracht te
veel neemt. Het almachtige, overal
tegenwoordige bestuur, sust een op
komende ruzie.
Koeiepoep
De arme beginner gooit zijn koeie
poep op het al omgewerkte stuk.
Zeker 60 meter, en dat kan heel veel
zijn, is nog onontgonnen. Daar gaat
weer een weekeinde Doodmoe thuis
gekomen, vraagt hij zich af: „waar ben
ik aan begonnen". Maar een week
later is ook zijn land om. De mest
wordt verspreid en opnieuw moet hij
vele goedbedoelde adviezen verwer
ken. Want de sociale controle is groot
Hoe groot wordt hem later nog duide
lijk
Zaaien en poten. Een vak apart. De
bedden liggen uitnodigend in het
voorjaarszonnetje. Een oudere man
kijkt wat zuinigjes toe. Inderdaad, de
bedden van de beginner liggen er niet
helemaal kaarsrecht bij. Die van hem
wel. Ze zijn niet alleen waterpas, ze
lijken ook als langs een lincaal ge
trokken. „Ja. harken is een vak
apart", zegt hij. En om het dodelijke
van die opmerking goed te maken,
voegt hij eraan toe: „Ik heb nog wel
wat aardbeienplantjes".
Sifeds meer volkstuinvereni-
(iigen laten grondmonsters on
derzoeken. Dat gebeurt in Oos-
lerbeek bij het Bedrijfslalpora-
lorium voor Grond en Gewason-
derzoek. De kosten: f78,65. Op 1
mei komt daar 5.5 procent bij.
Hei laboratorium onderzoekt de
pond op ph-gehalte, humus,
klei, slib, fosfaat, kali en magne
sium. En dat onder het al 55 jaar
leidende motto: „Beter geen
monster dan een onjuist geno
men monster".
Aan de hand van de resultaten
wordt een bemestingsadvies ge
geven. „Ook alternatief tuinie
rende mensen kunnen bij ons
terecht", zegt woordvoerder
Knol. „Het zijn er nog niet zo
veel, maar het komt toch wel
voor". Iets minder dan de helft
van de grondmonsters wordt on
derzocht op verzoek van particu
lieren. Op bodemverontreiniging
worden de monsters niet onder
zocht. „We bekijken alleen de
vruchtbaarheid", aldus Knol.
Vooral de laatste tijd zijn er
nogal wat berichten geweest
over volkstuincomplexen op
zwaar verontreinigde grond. In
hel zuiden hebben verschillende
volkstuinders hun hele op
brengst moeten vernietigen, om
dat die vergiftigd was. Toch valt
het allemaal erg mee, zegt
woordvoerder Herman Puthof
van de Landbouwhogeschool in
Wageningen. „Over het alge
meen is de groente van eigen
land gewoon goed" Een uitzon-
oenng is het natuurlijk als zo'n
complex boven op een gifbelt
ligt, maar nogmaals; dat komt
vnjwel nooit voor". Een uitge
breid onderzoek naar „Lood in
groenten uit volkstuinen bij de
snelweg", is vorig jaar gepubli
ceerd in het tijdschrift Chemisch
Magazine, nummer 35.
Hoeveel bespaart de volkstuin
der1 Niet veel. dat wijst onder
roek van het Produktschap voor
Siergewassen wel uit Het ver
bruik van verse groente, exclu
sief eigen teelt, schommelt zo
rond de 48 kilo per persoon per
jaar De winkelprijs van groen
ten ligt rond de een f 1.25 per
kdo. Als de eigen teelt op 15 kilo
Per persoon wordt gesteld, dan
hespaart de moestuinder die
voor 100 procent in de eigen
behoefte voorziet voor een gezin
van vier personen ongeveer
'320.-. Daarvoor is hij dan wel
«n flink deel van het jaar in
louw. En van die f320,- gaat ook
rijn pacht, zijn plantmateriaal
en de stroom voor zijn vriezer af.
Hij houdt in feite maar een
schijntje over. Maar daar gaat
bet ook niet om. Volkstuinder is
men voor zijn plezier.
Honderdduizenden Nederlanders hebben een volkstuin. Ze zijn er bijna het
hele jaar zoet rnee Dertigduizend van hen zijn aangesloten bij het in
Amsterdam zetelende Algemeen Verbond van Volkstuinders Verenigingen
Nederland.
Een verbond met acht man in volledige dienst. Naar schatting is een derde van
de volkstuinders bij de vereniging aangesloten. Maar de vereniging telt alleen
die tuinen die groter zijn dan 100 meter en niet bij huis liggen. Andere
schattingen duiden op een veel groter aantal. Een steekproef van hel
Produktschap voor Siergewassen bracht als verrassende uitkomst dat een
kwart van alle Nederlanders op de een of andere manier zelf iets verbouwt, of
het nou hennep is of boerenkool
De aardappels gaan erin. Gaatjes van
een centimeter of acht, handje com
post erin en dicht Volgende aardap
pel. Foute boel. De routinier doet dat
anders. Hij heeft een klein handharkje
met schepje en met een paar handge
baren bouwt hij het hele stuk kruisge
wijs vol. Plantuitjes: de hark in de
lengte van het bed. even aandrukken
en in het ontstane geultje worden de
plantuitjes gezet Aardig bedacht,
maar de experts doen dat met een
touwtje en een stukje van een maat
lat, zodat de plantuitjes als tinnen
soldaatjes in het gelid staan. En zo
hopen op een dag hard werken de
frustraties zich op.
Als de slabonen royaal boven de
grond komen, volgt een kleine excur
sie voor het hele gezin. De tuin mag
gezien worden. Ze zijn dan ook diep
onder de indruk Er valt nog wel niks
in te vriezen, maar er staat al heel wat
boven de grond. Alleen die bonen
willen maar niet langs de nieuw aan
geschafte bijna professioneel geplan
te, tonkinstokken omhoog. Vader pro
beert zijn onrust te verbergen als een
expert komt aangeslenterd Maar hij
zakt bijna letterlijk door de grond als
de ervaren collega zo langs zijn neus
opmerkt: „Dat zijn stamslabonen. die
hebben geen slok nodig". De zoveel
ste pijnlijke les. Er volgen er nog vele.
Groene waas
Door een verkeerde indeling van de
schaarse vrije tijd heeft het onkruid
tijdens een vochtig broeierig weekje-
vrij spel gehad Er ligt een groene
waas over het land, bij hem wel. bij
veel van zijn buren niet Door alle
mogelijke omstandigheden, veel meer
tijd of betere tijdsindeling, is op hun
land slechts groente te bespeuren
Een aantal van hen zit 's ochtends al
op het land. Twee beugelflessen bij de
hand. Eén met melk. één met bier
Pakje boterhammen, praatje maken
en als er een grasspriet of andere
ongerechtigheid de grond dreigt te
doorboren, wordt deze met geweld
verwijderd. Bij de beginner niet en
dus is hij in hun ogen al niet' veel beter
dan zijn voorganger Een constatering
die met woord en gebaar wordt onder
streept.
Het wordt een droge zomer Het be
stuur heeft besloten dat er op dit stuk
van het complex een put moet worden
geslagen. Opnieuw aanleiding voor
gekrakeel, want hoe vredig het land
ook is. de rust is voorbij als de mens
zich ermee bemoeit. De een wil de
pomp niet bij zijn land, want dan
heeft hij last van het geloop, de ander
wil hem dichterbij, want dan hoeft hij
minder te sjouwen. Volslagen tegen
strijdige adviezen worden gegeven en
onder invloed van de brandende zon
dreigt de discussie in ccn ordinaire
ruzie te ontaarden. En dan grijpt het
bestuur weer in De put wordt bij het
schuurtje geslagen. Punt uit
Dankzij de geweldige zomer is de
oogst overvloedig. De eigen wortels,
bonen, sla en tomaten smaken onein
dig lekkerder dan die uit de super
markt, ook al is daar enige subjecti
viteit niet vreemd aan. De oogst valt
voor zo'n eerste jaar best mee. Ook al
waren er door foute planning 20
kroppen sla tegelijk oogslbaar en
viel de piek en de slabonen gelijk met
de aftocht voor de grote vakantie,
hetgeen lot enig huiselijk gekrakeel
aanleiding was.
De vriezer zat toch redelijk vol en het
hele gezin kwam gezond etend de
winter door En dat is heel wat waard.
Natuurlijk kost zo'n volkstuin han
denvol geld en tientallen uren zwoe
gen en werd de strijd tegen het on
kruid dat eerste jaar niet volledig
gewonnen maar nu een jaar later,
voelt diezelfde beginner zich bijna een
routinier. Hy heeft erg veel geleerd
dat eerste jaar Lessen die in het
najaar en hel voorjaar in praktijk
werden gebracht Het omwerken ging
veel beter en de aardappels en uien
zijn keurig in de grond gestopt. Dit
jaar geen stam-slabonen, maar stoks-
labonen. Geen blaren meer op de
handen en zowaar een prijzend woord
van een buurman. De bedden liggen
er bijna recht bij en vlak achter het
land zit een eend te broeden. Dit
tumseizoen kan al bijna niet meer
kapot
Computer
i door Hugo van der Heemi
Twee voorbeelden van verregaande miniaturisering door het toepas
sen van hooggeintegreerde. slimme chips. Chips dus waar verschrik
kelijk veel functies in opgenomen zijn. terwijl ze niet veel groter dan een
duimnagel zijn geworden. Een in de consumentensfeer en een bij
computers. Hoewel, de computer en zeker de computer die voortkomt uit
de rekenmachine, groeit hoe langer hoe meer naar de consumentensfeer
toe. Zeker nu ook de zakcomputers steeds betaalbaarder worden. En dan
is er nog de TL-buis. Die is gekrompen tot de afmetingen van een gewone
gloeilamp.
Matsushita Electric Industrial, een zijdse naam voor het moederbedrijf
van Quasar. National, Panasonic en Technics, heeft nu echt de allerklein
ste kleurentelevisie die er bestaat aangekondigd, bhet beeld is niet veel
groter dan een postzegel.
De tv's die tot nu toe aanspraak
deden op die titel waren de Sony
Watchman en het tv-polshorloge
van Sanyo met de niet zo minimale
prijs van ongeveer f 1100) Beide tv s
geven 'slechts' een zwartwit beeld
te zien De nieuwe telg van Matsus
hita heeft de naam 'Color Travelvl-
sion' gekregen, wat al aangeeft hoe
makkelidk hij op reis is mee te
nemen. Hij weegt dan ook slechts
600 gram (met batterijen 750 gram)
en is bijna 4 centimeter hoog, 11
centimeter breed en 18 centimeter
diep
Voor dit dubbelhoge sigarendoosje
moest een speciale kleurenbuis ont
wikkeld worden. Het beeldscherm
maar ongeveer 5 centimeter
van de eeTSte pocketcomputer
(PC 12111. heeft zich inmiddels op
weer een nieuwe generatie program
meerbaar tekst- en rekentuig ge
stort de handcomputer Het meest
opvallend op dit moment is de
zojuist ook in Nederland versche
nen PC 1251
Het apparaatje ziet er even on
schuldig uit als een plat, klein
rekenmachientje. In werkelijkheid
is het een volledig in de Basie-
computertaal aanspreekbaar hand
computertje. dat thuis ook deel kan
uitmaken van een heus. zij het
uiterst klein, computersysteem.
Het neemt dan niet meer ruimte
dan een dubbelgevouwen schrijf
blok.
r-dialect dat het meest voor de
handcomputer geschikt is. Daar
door is hij ook voor de beginner
gemakkelijk te gebruiken. Het kent
ook een keur van rekenkundige- en
tekstmanipulaties. Hij sluit boven
dien aan op 's werelds eerste hand
computer uit 180. de PC-1211.
Programmatuur die voor deze voor
loper van de PC-1251 werd geschre
ven is in te lezen, opnieuw te gebrui
ken. uit te breiden en te verfijnen.
Er is voor het nieuwe computersys
teem ook kant en klare programma
tuur te verkrijgen op microcassette,
waarmee allerlei technische en fi
nanciële zaken kunnen worden ver
werkt
breed, dus inderdaad niet veel meer Een compleet systeem bestaat in
dan een- uitheemse postzeoel
een land dat vindt dat de rechterbo
venhoek van een brief een kleurig
miniatuur mag bezitten
Technisch is het apparaatje extra
interessant omdat het zowel een
portable tv is, als -een video
monitor. Als reis- en zak-tv
principe behalve uit de computer,
uit een display, meestal een beeld
scherm een printer, waar de resul
taten op papier kunnen worden
vastgelegd en een of ander extern
massageheugen. Dat is allemaal sa
mengebracht in het 'dikke schrijf
blok'. Het display zit op het hand-
geschikt gemaakt om op vier ver- computertje zelf, printer en micro-
schillende stroombronnen te func
tioneren. Het werkt op het lichtnet.
auto-boordnet. gewone batterijen of
oplaadbare accuutjes.
Het kleuren-tv'tje is dezer dagen op
de befaamde Consumers Electronic
Show, die in Chicago wordt gehou
den. aangekondigd. De kans is aan
wezig dat hel op de Berlijnse Fun-
kausteliung, een van de belangrijk
ste Europese shows dit najaar
voor het eerst zal worden getoond.
Tegen die tijd zou het in Japan en
in de Verenigde Staten op de markt
moeten zijn.
Matsushita heeft al eerder zo'n klei
ne tv met een 5-centimeterbeeld op
de markt gebracht. Maar dat was
een zwartwit-tv. Hij werd in i968 ten
doop gehouden en ook 'Travelvi-
sion' genoemd. Vooral in 1981 ver
kocht dit apparaat enorm goed.
toen er een nieuwe en relatief goed
kope versie door de fabrikant werd
aangeboden Travelvision. zo merk
te men. werd door mensen gebruikt
bij sportieve evenementen in sa
menwerking met videorecorder
Men kon ter plaatse de resultaten
van een wedstrijd zien
Interessant aan het kleuren-tv'tje is
natuurlijk vooral de mlcro-
miniaturisering van alle onderde
len. Vérder is het batte
ijverbruik uiterst laag 3 Watt. goed
voor uren beeldbuisgenoegen (met
loupe) op slechts acht penlitc batte
rijtjes. Er werden 14 patenten voor
dit sigarendoosje aangevraagd Er
was nog ruimte om een luidspreker
in te bouwen'
TL-tamp
cassetterecorder voor het afdruk
ken en opslaan van gegevens ma
ken deel uit van een standaard waar
de computer in kan worden gescho
ven i typenummer CE-125) Er zijn
geen losse verbindingskabels, alles
past logisch in elkaar
De Sharp 'spreekt" Basic. Beginners
All Purpose Symbolic Instruction
Code, en daarvan een programmee-
Nieuwe tl-lampen. zo groot als gloei
lampen
Een derde voorbeeld van miniaturi
sering ligt op een ander gebied Niet
de elektronica, maar de elektro
techniek zorgde voor een verrassing
toen Osram, op de onlangs gehou
den Hannover Messe, een nieuwe en
zeer compacte fluorescentielamp
introduceerde In feite ging het om
een TL-lamp zo groot als een gloei
lamp. Resultaat daarvan stroom-
bespanng en grotere lichtop
brengst
Weer een stap vooruit naar een
zuiniger huishouden. Toen Philips
nu twee jaar geleden de PL-lamp
introduceerde, was dat de eerste
hoogrendementslamp die in een ge
wone schroeflïtting pastte. De bol'
van de lamp was echter aanzienlijk
groter dan die van een gloeilamp.
Osram heeft nu met de nieuwe
'Centralux-lampen' weer een stap
verder gezet. De lampen geven ook
het vertrouwde, zij het enigszins
gele lichtschijnsel, dat als 'gezeUig'
wordt ondervonden
Wel moet in dit geval de fitting
worden aangepast maar dan past
hij zonder makenkeren in elk sche
merlampje De fitting van de lamp
is nadrukkelijk anders omdat de
Centraluxlamp een fluorescentie-
lamp is die door middel van een
starter en een voorsehakelapparaafc
ontstoken moet worden Jammer
maar helaas.
De nieuwe lamp gebruikt voor de
zelfde lichtopbrengst slechts een
kwart van wat een gloeilamp aan
stroom nodig heeft. Anders gezegd,
de lichtstroom neemt met 75 pet af.
Verder heeft men zich veel moeite
getroost om ook het lichtschijnsel
bij dat van de gloeilamp aan te
passen. De ingebouwde starter is
electronisch en zorgt voor de ont
steking van de lamp zonder flakke-
De prijs van Centraluxlampen ligt
veel hoger dan van een gloeilamp,
de te verwachten levensduur Is ech
ter aanzienlijk langer Alleen moet
de eerste maal de fitting in de lamp
vervangen worden. Op den duur
zullen naar verwachting echter alle
gloeilampen door zulke nieuwe pro
dukten overbodig worden
Zakrekenmacluentjes die steeds
meer functies krijgen is al een be
kend verschijnsel sinds de Jaren '78
en 'S9. De stap naar een compleet
computertje, in feite de program
meerbare rekenmachine, met een
geheugen en ook tekstmogelijkhe-
den. bleek niet zo groot. Twee mer
ken streven daarbij om de hegemo
nie Casio en Sharp Van du eerste
merk is op dit moment iets beneder.
de f 250 al een zakcomputer met de
Basic-programmeertaal te koop
Sharp maakt de meest geavanceer
de produkten op dit moment ue
fabriek, die in 1980 de wereld ver
baasd liet staan bij de introductie
Miniatuur computer
