toon van de velde
i li W
trainen voor
de marathon
nog iedere dag op
het veld bij axel
PZC/ weekendkrant
ik denk niet dat we
nü in zeeland op
ie goede weg zijn
T
arend
karenbeld
uitdaging
zit in
de mens
ÜTERDAG 11 JUNI 1983
25
Ïij is nog maar net achttien. Toon van de Velde, en hij maakt die middag zijn debuut in het
eerste elftal van Axel. De tegenstander is van een bescheiden niveau en Axel moet
ormaal gesproken winnen. Dat gebeurt dan ook, maar na afloop is iedereen het er over eens
al er maar één man heeft geschitterd. Toon van de Velde is met drie doelpunten de gevierde
peler en hij begint die dag aan een opzienbarende carrière. Jaren later speelt Axel dicht
egen de top van het Zeeuwse voetbal. Er wordt zelfs een clublied gemaakt over het
evreesde binnentrio: Toon van de Velde, Jan Jonkman en Jo Deij. „Die voorhoede maakte
onderd doelpunten in een seizoen", weet Toon van de Velde nog.
jfenveertig jaar later Is het inmid- ook geen schatten niet haar sport.
en over enkele maanden neemt maar ik heb bewondering voor de
wa van de Velde (62) voor de derde overgave die ze uitstraalt. We hadden Toen Axel tien jaar geleden terug uit
Toon van de Velde ..Ik kom nog
iedere dag op hel veld en dat blijft zo.
Want écht afscheid nemen zou ik niet
kunnen.
heb ik hel op het laatst als trainer
ook moeilijk gehad"
de tweede klas wegviel, is de afdaling
razendsnel gegaan Er is wel beweerd
(zo weet ook Toon van de Velde) dat
het bestuur van Axel de weg terug
zocht met betalingen van spelers.
Toon van de Velde ontkent dat: „Ik
zou me daar altijd tegen verzetten
omdat het evenwicht in een elftal
we nu m Zeeland op de goeie weg zijn.
als er inderdaad spelers worden weg
er afscheid bij Axel Eerst als spe- jaren geleden bij Axel spelers die dat
in 1952. twintig jaar later als ook hadden, die bezieling tijdens een
iiner van de eerste selectie en bin- training of in een wedstrijd. Dat is
inkort als secretaris. Als er ooit op onze grote kracht geweest, vooral als
11 veld van Axel een standbeeld we op eigen veld speelden",
ordt gezet, dan mag Toon van de
©poseren. Hij is vergroeid met de Voor vele toeschouwers was Toon van
lull als geen ander. „Ik kom iedere de Velde, toen hij nog trainer was, een
agophet veld", verzekert hij, zo kort dictator langs de lijn Hij heeft er wordt verstoord. Als Axel één speler
oor ajn afscheid „En volgend jaar. nooit een geheim van gemaakt .Ik zou betalen, zou er onrust komen bij
■ikgeen functie meer heb. zal ik dat bepaalde van tevoren de tactiek en de rest van de ploeg. Ik geloof niet dat
gwel blijven doen". daar had iedereen zich aan te houden.
verschil met vroeger is alleen dat Een klein beetje inspraak kon ik wel
'mg ran de Velde iets meer afstand verdragen, maar tol een zekere hoog
hemen: ..Ik vertrek deze week voor te. Mijn eigen inzicht liet ik altijd voor
en vakantie van twee maanden naar gaan. Ja. dat botste wel eens tijdens
totok Dat zou ik anders nooit een wedstrijd, als het niet ging zoals
«daan'nebben. Alles was-altijd afge- ik het wilde"
stemd op het voetbalseizoen en op de Het elftal van Axel dat jarenlang in de
dagdat de training weer begon. Het is tweede klas speelde, is voor Toon van
nrnrzeiden gebeurd dat ik iets ge- de Velde nog altijd het toonbeeld van
nasilieb bij de vereniging". discipline en ijver. ..Met die-ploeg
Heüsdan ook niet verwonderlijk dat, hadden we zelfs de eerste klas kunnen
Tmi van de Vplde het, zich heeft, halen", denkt hij Maar talentvolle
ssugeirokken dat Axel zo veel in spelers als Piet Verpoort,e, Hans Her-
ilveau is gedaald. Tien jaar terug. man. Peter Deij en Tonnie Sheilds
ten hij zelf plaats maakte voor een verdwenen later naar andere clubs en
frits bakker
lieuwe trainer, was het verval van de het niveau van tóen heeft Axel nooit Toon van de Velde vooruit ..Het, is
scipline
khcbcr altijd één goeie reden v
gekocht. Ik weet zeker dat het ge
beurt,: Boudewijn Corijn gaat weg bij
ons. Hij speelt volgend jaar bij Ter-
neuzen en hij heeft, me heel eerlijk
verteld wat hij daarvoor krijgt"
..Ik moet het nog zien, hoe dat afloopt
met VUssingen bijvoorbeeld", kijkt
■roeger ook al bij HVV in Hulst
gebeurd. Daar werd Staf Martens ge
kucht door een sponsor, maar binnen
de kortste keren ging hij weer weg
Het gevolg is meestal dat er nog meer
spelers verdwijnen, door al die on
rust"
zeven goals
!l) al duidelijk te zien De lichting meer kunnen bereiken
aimee Toon van de Velde in de top
■c. de tweede klas had gespeeld, tCTUgVCl
trdween langzamerhand uil het
sld. Daarna is Axel afgedwaald „Ik zeg niet dat die terugval er is
ar de vierde klas en zelfs daar gekomen, omdat er nu geen diseïplï-
trvvlt de huidige ploeg een beschei- ne meer is bij Axel. Maar toch: er is
natuurlijk wel veel veranderd de
laatste jaren. De sport is een afspie
geling van de maatschappij en ook de
voetballer is gemakzuchliger gewor
den. Bij een individuele sport ligt dat
üimen vinden dat we zo lang bij de anders. Iemand die een marathon
tpvan Zeeland hebben gespeeld", loopt kan zeggen: ik heb schijt aan
trklaart de trainer die twintig jaar alles en ik bereid me voor zoals het
ng hel bewind voerde. „In al die moet. Maar in een voetbalploeg heb
rui heb ik van de spelers een je met elf man te maken. De een
discipline geëist. Een voetbal- speelt met veel meer inzet dan de
'lal moet gedisciplineerd zijn in de ander. Daarvan ben je als trainer strijd bij RKC. „Als je niet weet waar
«bereiding op iedere wedstrijd, afhankelijk, dat heb ik zelf ook ge-
t moeten het hier in Zeeland niet merkt. Na die goeie jaren bij Axel
- -en met: we zijn toch maar ama-
turljes. Ik zit soms naar het gezicht
nBettine Vrïesekoop te kijken, als
.optelevisie is. Dat meisje verdient
Zelf' heeft hij nooit een cent gevan
gen, verzekert hij. En toen Toon van
de Velde, Jan Jonkman en Jo Deij de
zo gevreesde voorhoede van Axel
vormden, was er ook nog geen be
langstelling van betaalde clubs. Een
keer werd Toon van de Velde stic-
kum aangesproken tijdens een
je naartoe moet. dan mag je gerust bij
ons komen praten", zeiden ze, toen
m van de elftallen waarin Toon van
Velde zelf actief was. Achterste rij
n links naar rechts Ko Dieleman,
loDanschutter, Arjaan Seijs, Rinus
draven. Piet Verpoorle, Gerard den
Wisman. Zittend Cees van de Ber-
Jan Jonkman. Toon van de Velde.
Deij en Piet Peelers
hij hel veld afkwam. „Daar is hel bij
gebleven, wat mij betreft. Ik heb ooit
eens in Clingc, toen we met 7-1 won
nen. alle zeven de goals gemaakt.
Maar zelfs vanuit Belgiè was er toen
nog geen interesse".
„We hadden dal binnentrio". vertelt
Van de Velde. ..dat was het beste deel
van de ploeg. En verder ook een
fantastische keeper: Henk Dieleman.
Ik weet nog dat we op pinkstermor
gen in Goes met, t.wpe Zeeuwse elftal
len tegen elkaar speelden. Henk Die
leman stond bij de ene ploeg in het
doel en Frans de Munck bij de andere.
Ik heb Henk Dieleman nooit zo goed
zien keepen als in die wedstrijd. Hij
was onbetwist de ster van het veld"
Toon van de Velde speelde tot zijn 32e
jaar in het eerste elftal en werd daarna
trainer. Dat hield hij twintig jaar vol.
zonder een onderbreking „Ik moet
wel eens lachen als ik nu trainers hoor
zeggen dne jaar bij een ploeg is lang
genoeg Ik vind bet eerder een voor
deel als je de spelers stuk voor stuk
goed kent. Kijk maar naar Piet de
Winde bij Breskens. die haalt er dit
jaar ook het maximale uit".
bestuurder
De jaren als trainer maakte Toon van
de Velde ook al deel uit van het
bestuur. Hij was al vanaf 1951 secre
taris: Hij gaat weg, omdat er nu een
opvolger is, maar blijft natuurlijk bij
de vereniging betrokken. „Anderhalf
jaar geleden hen ik afgekeurd voor
m'n werk. Ik was al veertig jaar
loodgieter, maar ik kreeg ontzettend
last van mijn rug. Bij een onderzoek
is gebleken dat er slijtage was aan
m'n enkels, m'n knie en m'n heup. Het
was maar beter dat ik met dal werk
zou stoppen, zeiden ze. Ik voel me
inderdaad veel beter sinds die tijd.
maar dat wil niet zeggen dat ik
helemaal niets meer kan".
Een ding zou Toon van de Velde zich
bij zijn afscheid wensen: „Dat we
volgend jaar weer een kampioenschap
van Axel kunnen vieren Wc moeten
terug naar een hoger niveau, daar
werken we allemaal aan Ik hoop dat
dat in de komende jaren al gebeurt.
We hebben een jonge en een vrij
talentrijke ploeg Ze hebben ons in
het afgelopen jaar de kampioen van
de vriendschappelijke wedstrijden ge
noemd Dat moeten we nu ook in de
competitie maar eens waar gaan ma
ken"
„Kijk maar eens naar die accommo
datie hier" gebaart hij met een on
miskenbaar gevoel van trots „Een
paar weken terug was het Belgisch
elftal bij ons. Guy Thijs kwam naar
me toe en vroeg of hij eerst de kleed
kamer mocht zien .Dat ziet er goed
uit", zei hij. Ja. Ja. op zo'n moment
straal ik toch wel een beetje.
vr r f
Arend Karenbeld, de trainer van de succesvolste Nederlandse mara- op een echte grote wedstrijd, dat
thonloper Gerard Nijboer, heeft geen aansporing nodig om uit te heeft hij bewezen. Na één mislukte
wijden over de atletiek, l it zichzelf begint hij zijn verhaal en slechts een marathon moet je dat niet zomaar
enkele keer is er aanleiding en gelegenheid om een vraag te stellen. Het is ineens wegcijferen"
de betrokkenheid met de sport die Karenbeld op zijn praatstoel brengt,
niet het streven om zijn eigen rol daarin te benadrukken. StitTllllëfCH
De 50-jarige inwoner van Haren, do
cent aan de Groninger Academie
voor Lichamelijke Opvoeding, relati
veert zelf steeds zijn eigen inbreng
Zo zegt hij over zijn bemoeiiemssen
met Gerard Nijboer „Door de suc
cessen van Gerard sta ik tegenwoor
dig wat in de belangstelling, maar
een jaar of zes geleden was mijn
invloed veel groter. Toen heb ik hem
als beginnend atleet gestimuleerd.
Ik maakte hem duidelijk wat op-
bouw is en leerde hem zichzelf te
ontwikkelen. Nu is hij veel zelfstan
diger als destijds".
Arend Karenbeld is geboren in Diep
enveen. vlak bij Deventer. Voetbal
was de eerste sport die hij beoefende.
„Ik was geen geweldige speler, maar
maakte door mijn snelheid veel doel
punten. Een onderwijzer raadde mij
aan op atletiek te gaan. maar als
dorpsjongen ging je niet zo snel naar
de stad om daar op een club te gaan.
Mijn ouders gaven mij echte: een
paar spikes op mijn verjaardag en
dat is het begin geweest",
Karenbeld behoorde al snel tot de
nationale sprinttop. maai' conclu
deert nu dat er eigenlijk meer in had
gezeten. „Het ontbrak me destijds
aan een goede begeleiding. Nadat ik
in Groningen de ALO had afgemaakt
wilde ik er nog eens goed tegenaan
gaan. maar door een blessure aan de
achillespees kon ik me niet meer
optimaal inzetten. Ik heb in die tijd
ook een corlisone-injectie gehad Het
was nog met bekend dat de pees
door een dergelijke behandeling de
genereert".
band
Met liet stijgen van de prestaties
van zijn pupillen verdiepte Arend
Karenbeld zich steeds meer in liet
lopen over langere afstanden. Het
aanvaarden van een baan op de ALO
in Groningen betekende het einde
van zijn werk bij Daventria, maar
de band met een aantal atleten bleef
beslaan. Roelof Veld, Henk Mcnlink
en uiteraard Gerard Nijboer bleven
ondanks hel probleem van de grote
re reisafstanden prijs stellen op de
begeleiding door Arend Karenbeld.
die tot een jaar geleden ook meer
kampster Tineke Hidding (nu onder
de velcugels van bondscoach Wil
Westphal) terzijde stond. Middenaf-
standloopster Saskia Brouwer heeft
onlangs de contacten met Karen-
beid weer aangehaald.
Karenbeld: „Het trainen van atleten
is voor mij een hobby. Met uitzonde
ring van twee jaar ben ik er nooit
voor betaald Ik heb een goede baan
en beschik over te weinig tijd om me
full time voor die atletiek in te zet
ten. Als ik betaald werd zou ik veel
geld vragen en dat is voor de vereni
gingen in Nederland niet op te bren
gen. Daarom ben ik liever een hob
byist. Dat geeft ook een zekere mate
van vrijheid al verwachten andere
mensen ook m die situatie vaak dat
je altijd present bent"
in de clinch
„Ik heb wel eens tegen Gerard Nij
boer gezegd dat hij me niet als
trainer hoeft te houden omdat mijn
tijd beperkt is. Hij heeft er echter
zelf voor gekozen om op deze manier
door te gaan en dat houdt in dat hij
ook bepaalde dingen van mij moet
accepteren. Ik laat hem weliswaar
niet gauw in de steek, maar raak af
en toe wel eens een beetje met
mezelf in conflict. Ik kan nu een
maal niet zeggen tegen de Academie
dat ik niet kom omdat ik met Ge
rard Nijboer op stage moet. Als ik
het vroeg zou het misschien nog wel
kunnen ook, maar ik wil dat niet".
„Gerard kreeg onlangs de gelegen
heid om in Helsinki het parcours van
het wereldkampioenschap te gaan
verkennen Via bondscoach Wim
Verhoorn werd ik uitgenodigd om
mee te gaan. Het was voor het eerst
dat ik een dergelijke trip met op
eigen kosten hoefde mee te maken.
Om niet in de problemen te komen
met ons werk kozen we het Pinkster-
weekeinde uit om naar Finland te
gaan Vier dagen zijn maar kort.
maar Gerard kon evenmin langer
omdat, hij een collega moest inwer
ken. Ooki hij wil geen privileges"
De verkenningstocht annex trai
ningsstage in Finland paste overi
gens precies in het straatje van Ka
renbeld. „Ik ben er een voorstander
van datje van tevoren gaat bekijken
waar je een belangrijke wedstrijd
moet lopen Voor het Europees kam
pioenschap in Athene is dat ook
gebeurd en dat heeft zijn voordeel
gehad Deze keer speelde bovendien
mee dal Gerard er best even tussen
uit mocht Hij had tenslotte een paar
tegenslagen te verwerken gehad"
„In februari liep hij in Japan waar
het qua prestatie wat tegenviel. De
marathon van Rotterdam werd ook
een teleurstelling. Achteraf was liet
echter niet, zo'n verrassing dat hel
daar fout ging Gerard tobde al enige
tijd met pijnlijke hamstrings en had
lichte knieklachten. Mijn voorzichti
ge advies was aanvankelijk om niet
te lopen in Rotterdam, maar een test
in Dwïngeloo pakte zo goed uit dat
besloten werd toch mee te doen Er
waren niettemin aanwijzingen dat
het mis zou kunnen gaan. Bovendien
kwam er nog die hondebeet tijdens
een training overheen en ook dat
ondermijnde het zelfvertrouwen.
Toch heeft Gerard in Rotterdam
tussen de twintigste en dertigste
kilomet.ev goed gelopen Hij maakte
toen een deel van zijn achterstand op
Cor Lambregts goed. Die problemen
met de hamstrings staken vervol
gens de kop op en toen was het
over".
minst snel
„Ik vind het nog steeds jammer dat
het zo gelopen is, want ik had wel
eens willen zien hoe het anders was
gegaan. Ik probeer Gerard er name
lijk van te overtuigen dat hij er voor
moet kiezen om niet met de top te
vertrekken. Van alle vooraanstaan
de lopers is hij het minst snel op de
tien kilometer en daarom heeft hij
problemen met een rap begin. Hij
durft echter niet los te laten omdat
hij bang is dat hij er dan later niet
meer bijkomt. Ik denk niet dat in
een marathon de eerste tien kilome-
ter doorslaggevend is. Het bewijs
had in Rotterdam, waar Gerard de
toppers immers snel liet gaan. gele
verd kunnen worden".
Na die door Robert de Castella ge
wonnen wedstrijd in de havenstad
vroeg Nijboer zich hardop af of hij
wel recht had op uitzending naar het
wereldkampioenschap. Hij had im
mers de limiet met gehaald en ver
klaarde andere Nederlandse atleten,
die dit jaar wel een sterke marathon
volbrachten, niet voor de voeten te
willen lopen Karenbeld betreurt die
reactie van zijn pupil ..Dat was
jammer Hij liep in Rotterdam niet
goed. maar het is terecht dat hij toch
voor Helsinki geplaatst is. Gerard
kan zich geweldig goed prepareren
„Bovendien, als Gerard straks niet
in vorm is. zal ik adviseren dat hij
niet gaat. Iemand met zijn reputatie
loopt daar in Helsinki niet om te
figureren".
De wereldkampioenschappen atle
tiek op Fmse bodem beginnen over
twee maanden Nijboer is nog steeds
niet helemaal verlost van zijn proble
men met de hamstrings, maar kwam
volgens zijn trainer mentaal gesterkt
terug uit Helsinki. „Die trip heeft
stimulerend gewérkt. Het heuvelach
tige parcours stond Gerard wel aan.
Hij denkt dat die snelle jongens het
daar moeilijk zullen hebben In Athe
ne pakte het immers ook goed voor
hem uit Toch zou je denken dat hij
als zware vent moeilijker tegen een
berg opkomt dan een licht kereltje.
Inderdaad, net als bij het wielren
nen Hel komt op een dergelijk tra
ject ook op andere factoren aan en
wat dat betreft brengt Gerard veel
mee Hij kan in een wedstrijd, waar
hij zijn zinnen op heeft gezet, heel
diep gaan. Bovendien hoopt hij dat
die mensen met een grote basissnel
heid in Helsinki niet zo hard van
stapel durven te lopen vanwege de
zwaarte van het parcours".
De voorbereiding van Nijboer op
Helsinki verloopt afgezien van de
fysieke tegenslagen met op die ma
nier. die Karenbeld als ideaal ziet
Hij zegt Gerard is een perfectionist,
maar hij wil ook voldoen aan sociale
verplichtingen Hel beste zou zijn
wanneer hij de laatste paar maanden
voor Helsinki geen beslommeringen
meer zou hebben. Dan zou hij hard
kunnen trainen en voldoende kun
nen rusten. Gerard wil echter
werken. Op zich is dat natuurlijk
prima, maar de passieve rust, ik
bedoel slapen of relaxen, moet niet
in het gedrang komen. Ik zou h'et ook
een goede zaak vinden wanneer de
voorbereiding zich in groepsverband
voltrok Een man of drie en een
trainer Bij Daventria stimuleerden
de atleten elkaar ook enorm Het is
jammer dat die ploeg uiteen is geval
len"
Karenbeld beseft dat de marges in
de topsport smal zijn. „Je werkt
tegen de grens van overbelasting
aan en je moet zorgen er niet over
heen te gaan. Een topsporter kent
dat risico ook. Door een goede basis
te leggen kan hij echter in de meeste
gevallen blijvende nare gevolgen
voorkomen. Ik zet vraagtekens bij
sportprestaties die tot stand komen
met middelen, die ethisch niet ver
antwoord zijn. Ik zeg ook tegen de
door mij begeleide mensen dat ik
niet wil meewerken aan zaken waar
ik niet achter kan staan. Daarom
ben ik bijvoorbeeld legen topsport
voor kinderen. Dat gaat in veruit de
meeste gevallen niet van hen zelf
uit. maar van de buitenwacht. Ik
ben niet legen het leveren van pres
taties of het nu in de sport is of op
ander gebied. De uitdaging zit in de
mens en iedereen heeft ergens ta
lent. Men moet wel zijn mogelijkhe
den en onmogelijkheden kennen.
Voor mij als trainer staal echter
niet de prestatie centraal, maar de
mens die de prestatie levert".
roelof hoekman
