KLM wil mogelijkheid
aandelenemissie in VS
11
f f
Actieve waarden omhoog
l
Radio Holland brengt
een nieuwe stuurautomaat
PZC/ financiën en econom
TER FINANCIERING INVESTERINGEN
Indonesië stelt minstens
vijftig projecten uit
Rente blijft stijgen
Ondernemend
- Zeeland -
KORT
OBLIGATIES
II
AMSTERDAMSE EFFECTENBEURS
sir si-1
iaiStv- isiS
E
n ii
DINSDAG 7 JUNI 1983
AMSTELVEEN ANP) - De KLM wil de mogelijkheid openen om eventueel nieuwe aandelen
uit te geven op de Amerikaanse effectenbeurs. Dit past in het streven van de KLM om de
financiering van het huidige investeringsprogramma voor 1983-84 van f 1,1 miljard - het
grootste uit de geschiedenis van de KLM - rond te krijgen.
De emissie zou f 50 tot f 100 min
kunnen opbrengen. Aan de aandeel
houders zal op de komende jaarverga
dering toestemming worden gevraagd
voor een dergelijke emissie, zodat de
maatschappij in staat is nieuwe aan
delen uit te geven, als hier inderdaad
Wellicht lagere
conversiekoers
Bijenkorf-lening
AMSTERDAM - De trustee van de
8,75 pet 15-jarige achtergestelde con
verteerbare obligatielening van Ko
ninklijke Bijenkorf Beheer komt op
de tweede vergadering van houders
van de stukken met een aanvulling
van het voorstel, dat een verlaging
van de conversiekoers van f 93.40 tot
f 45 behelst.
Bij aanvaarding van het gehele voor
stel is KBB bereid, obligatiehouders
in staat te stellen de obligaties a pari
om te wisselen in nieuwe winstdelen-
de, achtergestelde obligaties zonder
vaste rente, die recht geven op uitke
ringen ter hoogte van het dividend
dat wordt uitgekeerd op de 10 pet
cumulatief preferente aandelen. Deze
nieuwe obligaties zullen in beginsel
pas opeisbaar en aflosbaar zijn op 1
mei 2033. Beusnotering zal worden
aangevraagd.
Bij omwisseling keert KBB over de
aangeboden stukken 8,75 pet rente uit
over de periode 15 augustus 1982 tot 1
mei 1983 of f 62,10 per obligatie
Ondertekening
onderzoeksprogram
wateren Indonesië
DEN* HAAG (ANP) - Minister Deet-
man van onderwijs cn wetenschap
pen en de Indonesische minister van
staat voor onderzoek en technologie
zullen vanmorgen in Den Haag het
tuscn Indonesië en Nederland over
eengekomen programma voor onder
zoek in de Indonesische wateren on
dertekenen.
Deze zogenaamde Snellius-II expedi
tie is een gezamenlijk project van de
Nederlandse Raad voor Zee-
onderzoek iNRZ) van de Koninklijke
Nederlandse Akademie van Weten
schappen (KNAW) en de Indonesische
Akademie voor Wetenschappen Lipi.
De expeditie, waarvoor de NRZ het
vorig jaar aangekochte oceano&ra-
fisch onderzoekschip Tyro beschik
baar stelt, begint volgend jaar april en
zal tot april 1985 duren. Nederland
betaalt alle onderzoekkosten, in to
taal zo'n 26 miljoen gulden, terwijl
Indonesië het motorschip Samudra
zal inzetten. Dit laatste schip is spe
ciaal geschikt voor onderzoek in de
ondiepe kustwateren. Voorts zorgt In
donesië voor alle logistieke onder
steuning. Zowel Nederlandse als Indo
nesische wetenschappelijke onderzoe
kers, in totaal achttien man, zullen
aan de expeditie deelnemen.
Los van deze expeditie hebben Indo
nesië en Nederland overeenstemming
bereikt over een gezamenlijk project,
waarbij gezocht wordt naar de moge
lijkheden van energiewinning door
gebruik te maken van de tempera
tuurverschillen van het zeewater.
toe wordt besloten Een en ander
heeft een woordvoerder van de KLM
desgevraagd bevestigd.
Het grote investeringsprogramma
van de KLM hangt samen met de
aankoop van nieuwe Airbus A-310
vliegtuigen, waarvan er dit boekjaar
zes worden afgeleverd. Bovendien
ontvangt de maatschappij dit jaar een
nieuwe Boeing 747.
Op verschillende manieren is de KLM
bezig de financiering van de in veste
ringen veilig te stellen. Eerder werden
tergestelde obligatieleningen uitgege-
g in Nederland van f 125
ven. De lening ii
min had als
obligaties warrants gekoppeld zijn.
De constructie bleek tot dusver een
succes.
De eventuele emissie in Wall Street is
mogelijk, omdat de KLM als enige
EIB-lening De
waarop op 7
schreven, is
9.25 pet. De
steld op 99 pet
ve rendement
aldus de
De lening, per
groot.
niet-Amerikaanse luchtvaartmaat
schappij notering op de beurs heeft.
De transactie zou eind dit jaar begin
volgend jaar kunnen plaatsvinden.
Overigens is ca. 70 pet van het aande
lenkapitaal in handen van de Staat,
het ligt in de bedoeling, dat de Staat
een meerderheidsbelang houdt.
DJAKARTA (ANP) - Het aantal
ontwikkelingsprojecten dat Indo
nesië moet uitstellen om te voor
komen dat het tekort op zijn beta
lingsbalans volledig onhanteer
baar wordt blijkt tussen vijftig en
zestig te liggen, het bedrag dat
ermee gemoeid is rond de 21 mil
jard dollar.
Dit heeft de Indonesische minister
van economische zaken, Ali
Wardhana, tijdens het weekeinde
meegedeeld.
Als we de uitvoering van de projec
ten voortzetten neemt het tekort
op de lopende rekening van de
betalingsbalans in het lopende be
grotingsjaar tot zeker tien miljard
dollar toe. nu houden we het waar
schijnlijk binnen de 6.5 miljard,
aldus Wardhana. Het ontbreken
van voldoende geld voor de voort
zetting van alle ontwikkelingspro
jecten is het gevolg van de vermin
dering van de Indonesische olieèx-
port en de daling van de olieprijzen
AMSTERDAM (ANP) De rente in ons land blijft langzaam maar zeker
stijgen. Maandag hebben diverse financiële instellingen de afgiftekoersen
voor het publick van spaar-, bank- cn pandbrieven weer verhoogd, waardoor
de rendementen op deze stukken weer omhoog gaan. De werkelijke rente ligt
nu in sommige gevallen al boven de 9,5 pet.
Industrielanden
garen in 1982 meer
ontwikkelingshulp
(ANP) - De industrielanden
bij het Comité voor Ont-
(DAC) van de Orga-
Samen-
(OESO)
jaar 27,9
miljard dollar uitgegeven voor finan
ciële steun aan de ontwikkelingslan
den, negen procent meer dan in 1981,
zo heeft de voorzitter van het DAC,
Rutherford Poats, op een persconfe
rentie in Parijs meegedeeld.
Hij zei dat er voor dit jaar opnieuw
grotere bedragen zijn toegezegd.
De Verenigde Naties hebben als mini
mum voor de financiële hulpverlening
aan de ontwikkelingslanden 0.7 pro
cent van het bruto nationaal produkt
(de marktwaarde van alle geprodu
ceerde goederen en diensten) van de
rijke landen gesteld Maar drie landen
voldoen daaraan: Nederland. Noorwe
gen en Zweden. Gemiddeld gaven de
industrielanden verleden jaar 0,39
procent van hun b.n.p. aan ontwikke
lingshulp uit tegen in 1981 0.35 pro
cent.
Skagerrak verboden
voor schol-vissers
DEN HAAG (ANP) - Minister ir. G.
Braks van landbouw cn visserij heeft
met ingang van vandaag de scholvis
serij in het Skagerrak voor Neder
landse vissers verboden.
Het ministerie van landbouw en visse
rij heeft dat maandag meegedeeld. De
minister heeft tot deze maatregel be
sloten omdat de voorlopig voor het
kalenderjaar 1983 aan de gezamenlij
ke Nederlandse vissers toegewezen
hoeveelheid schol in het Skagerrak
(1500 toni is opgevist,.
AMSTERDAM - De aandelenmarkt
trok zich maandag in het algemeen
weinig aan van de nog steeds stijgen
de rente. Integendeel, mede door de
vaste dollar gingen veel actieve waar
den in koers omhoog. Enkele financi
ële fondsen, onder leiding van ABN en
Amev, waren vast. Ook Hoogovens
zette de opgaande lijn voort De obli-
gatiemarkt was flauw met voor de
staatsfondsen nieuwe verliezen van
tussen de een half en een vol punt.
Voor de ABN werd rond het midda
guur f 9 meer betaald op f 353. Voor de
Amrobank gaf men f 1,70 meer op f 56.
terwijl NMB f 1 aantrok tot f 138,50
Van de hypotheekbanken moest
Westland-Utrecht f 1,50 terug naar f
112. Bij de verzekeringswaarden on
derscheidde Amev zich door een voor
uitgang van f 2 op f 115.60. De andere
fondsen in deze sector trokken lichter
aan
De internationale aandelen ontvingen
enige impuls door de vaste dollar, die
rond het middaguur f 2.8850 waard
was. Unilever won f 1,70 op f 199,20 en
Kon. Olie was beleggers f 0,80 meer
waard op f 120,30. Zeer vast was ook
Hoogovens en op f 32.30 werd f 1,20
gewonnen. De bouwers lagen vriende
lijk in de markt met voor BosKalis f 1
winst op f 46.80. Van de uitgevers werd
Elsevier-NDU f 3 duurder op f 315.
Een uitzondering werd gevormd door
KLM. die f 2,50 verloor op f 139. De
beurs schreef dit verlies toe aan be-
stuursuitlatingen. als zou de maat
schappij later dit jaar aandelen willen
uitgeven op de New Yorkse beurs.
Voor Braat. Bouwstoffen ging de stij
ging onverdroten voort en op f 125
werd vergeefs f 9 meer geboden. Smit
was f 3.20 in herstel op f 43 en Ver.
Glas werd f 11 duurder op f 221
Westhaven steeg f5 tot f215 en VMF f
2 tot f 62,50. Ook Buhrmann en Cha-
motte Unie waren gevraagd.
Anderzijds wendden beleggers zich
verder van Amfas af en op f 68,20 werd
een nieuw verlies geleden van f 3,30
Reesink kelderde f 11 tot f 229 en Bols
was f 1,50 op zijn retour op f 83,50.
Verder bleef het op de lokale markt
erg kalm.
Op de actieve markt gingqp. de note
ringen van de staatsfondsen later ver
der naar beneden, waardoor het ge
middelde van de verliezen dicht bij
een vol punt kwam Bij de aandelen
bleef Hoogovens verder oplopen. On
der meer door Duitse vraag nam de
winst toe tot f 1,50 op f32,70. Olies en
ABN moesten iets afstaan, maar KLM
haalde een deel van het verlies in.
Op een nogal verdeelde optiebeurs
bedroeg de omzet om twaalf uur 3039
contracten Het actiefst verhandeld
werden Akzo en Hoogovens. Bij een
stijgende dollarkoers was er ook druk
ke handel in valuta-opties,
IRl
jure
epa
j*e
fi-ni
i
De nieuwe DAP-360
VLISSINGEN „Onze DAP 360 behoort tot de meest
recente van een eeel nieuwe generatie stuurautomaten.
Een bedrijfszeker instrument dat geheel voldoet aan alle
door de scheepvaartinspectie gestelde eisen". Dat zegt de
heer C. van der Zouwen, bedrijfsleider van de vestiging
Vlissingen van Radio Holland BV.
Het nieuwe apparaat DAP 360 is zer ^ijgt met de gegevens, die het
omrv
;t ufs
een nauwkeurig werkende-automa
tische 'roerganger', die veel taken
van de schipper kan overnemen:
„Hij kan veel. maar vooruitzien, dat
kan-ie niet. En dus zal hij nooit de
uiteindelijke verantwoordelijkheid
van de kapitein kunnen overnemen.
Sturen blijft mensenwerk, maar de
ze zelf-aanpassende stuurautomaat
kan het sturen wel bijzonder ge
makkelijk, veilig en comfortabel
maken", zegt de heer Van der Zou
wen.
De DAP 360 zelf-aanpassende
stuurautomaat is een boordcompu
ter, die ontwikkeld is door Radio
Holland op basis van de meest
actuele resultaten in de meet- en
regeltechniek.
„Tot nu toe moesten bij het auto
matisch besturen van een binnen
vaartschip de veranderde omstan
digheden als gevolg van zuiging,
zijwind, snelheid, of diepgang met
de hand worden gecorrigeerd. Dat
hoeft niet meer, nu we de DAP 360
hebben. Deze stuurautomaat, past
zich zelfstandig en geheel automa
tisch aan aan de verschillende vaar-
omstandigheden. Hij controleert
bovendien zijn eigen stuurgedrag
aan de hand van eerder geprogram
meerde referentie-gegevens", ver
telt de heer Van der Zouwen
Binnen het electronisch brein van
de DAP heeft het meet- en regelpro-
gramma een belangrijke taak. Het
regelprogramma vergelijkt de infor
matie, die het van de befcfrtaariwij-
van de stuurhendel krijgt en geeft
aan de hand daarvan stuurcom
mando's.
„Het meetprogramma vergelijkt de
samenhang van die roercomman
do's met eerder geprogrammeerde
vaareigenschappen van het schip
en werkt als het ware aan de hand
hiervan het regelprogramma
voortduurend bij, zodat het schip
onder alle omstandigheden de
meest optimale koers kan varen'",
zegt de Vlissingse bedrijfsleider.
Het bedieningspaneel van de DAP
360 is zeer compact en telt nauwe
lijks nog bedieningsorganen, ex
dat ligt voor de hand bij zo'n I
doorgevoerde vorm van automl'
sering. De schipper gebruikt ela
lijk alleen de stuurhendel c
bochten in te stellen. De rest v<
de DAP 360 zelfstandig uit. 1
desgewenst kan de stuurknupffij!
ook worden gebruikt om geheelnMri
de hand te sturen. „Ik wil er riFs
bijvertellen zegt de heer VantF3
Zouwen dat deze nieuwe stuur]®"
tomaat kan worden aangeslotenP;
praktisch elk type bochtaanmjr
en stuurmachine. Daarbij ïsT
'adaptief op roersnelheid. Dat r
zeggen: hij past zijn 'gedrag' aanr
de roersnelheid van het schip' ?r
dus de heer Van der Zouwen. J8
Radio Holland-DAP 360 is ookg*
gebruik op de onlangs in de vi
genomen moderne mosselkotf'
Yerseke 19.
Gerard C. van 1#
MIDDELBURG 'De Gouden Na
gel' is de' naani van een nieuwe
juwelierszaak aan de Lange Delft
125. Directeur-eigenaar is de heer C.
Lesener, telg uit. een oud geslacht
van goud- en zilversmeden, die Am
sterdam voor het Zeeuwse ruilde.
Hij beheerst nog volledig de edels
meedkunst: „Wij maken alles zelf
met de har.d, zijn ook gespeciali
seerd in het werken met bloedkora
len en granaten en het vervaardigen
van zilveren miniaturen", aldus de
heer Lesener, die zijn zaak 4 juni
open stelde.
ANTWERPEN Voor de '20e maal
wordt in het Antwerps Sportpaleis
de Handelsjaarbeurs gehouden en
wel van 4 tot en met 19 juni.
De enorme ruimte van het Sportpa
leis en de moderne zaal B bieden
samen ruimte aan een 180-tal stand
houders in ca, 350 stands.
-1
Dit jaar worden heel wat expt
ten in de bloemetjes gezet:
50-tal standhouders neemt ree
jaar deel aan de Handelsbi
daarvan is er een 30-tal dat
jaar aanwezig is en een 10-tal rt
20 jaar.
De variatie in tentoongestelde[t D
dukten is bijzonder groot:
huisdecoratie, keukens, meubdj
onderhoudsprodukten,
bouw, juwelen, isolatie, wijnen,
catessen.kleding, doe-het-a
produkten, boeken, tv-, stereo-
video-apparatuur, huishoudappïT
ten kortom alles wat men a
maar enigszins kan indenken wol
op de Handelsjaarbeurs tentoo
steld.
De openingsuren zijn: dagelijks il
14 tot 22 uur behalve zondag 1£
dan tot 19 uur). Donderdag i(
beurs gesloten.
Amsterdamse
wisselmarkt
li
171 98 70
ia ill"
bkSV
',Sa ik
00 NBM-B 72
üv-su-
Es».
sis
j,L_Trusl 181.00
'1
Wijk en Her 10
Xerox Corp 47 75
AMAXlnc 81M
Am H P 136 00
Am M 24.40
Am TétT 'Ndv 184,00
ASARCO I 106 00
