de MISSIE van THATCHER premier, presidente, koningin feiten, feiten, feiten. PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT KL PZC 1 ZATERDAG 4 JUNI 1983 Het personeel van de Tempatron fabriek in Reading heeft de opdracht gekregen gewoon door te werken terwijl het hoge gezelschap op bezoek is. Dat blijkt niet mee te vallen. Menigeen staart met open mond naar de gasten, de handen rustend op de werktafel. Margaret Thatcher, haar man Dennis, dochter Carol en een kleine honderd icials, veiligheidsagenten en journalisten maken hun langzame ronde door de fabriek, ►vcral blijft de in marineblauw gestoken premier even staan, overal houdt ze een praatje. „Wat boeiend!", roept ze uit, terwijl een zwetende fabrieksdirecteur haar Iaat zien hoe een „Fujitsu bubble lemory" werkt. Dennis vraagt inmid- els aan een tweede hoge baas van de ibriek van microchips: „Doet u aan Jf-jarenplannen? Dat deed ik altijd 1". wacht niet eens op een antwoord, ar vervolgt: „Toen ik nog directeur as,zei ik altijd: je produkt verkopen, is het het belangrijkste, en direct ia je bruto winst" De man van bmpatron knikt schaapachtig. Wie is durven zijn met de ihtgenoot van de premier? kern, zijn zorgvuldig vermeden Als mevrouw Thatcher spreekt, doet ze dat steeds voor haar welgezinde me nigten. De enkele dissident die haar durft te onderbreken, kan ze met groot gemak de baas Dat merkte vorige week de jongeman die in Norfolk iets naar haar nep over kernraketten. Thatcher stopte haar rede, wierp een borende blik in de richting van de schreeuwer, en riep uit: „Hier hebben we iemand die het niet met ons eens is. maar die is in moeilijkheden. Deze mensen houden niet van feiten. En daar gaat het om, feiten, feiten, feitenè" Waarna een hele reeks cijfers volgde ie premier praat onderwijl met de die Thatcher's aanhang steeds er- I-jarige Philip Povey. Nadat haar thousiaster maakte en de arme jonge man deed wegzinken in onbeteke nendheid. Niet de geringste van That chers kwaliteiten is dat ze iemand zich dom kan laten voelen, of dat nu een dissidente schreeuwer is, een jour- eweldig succes oor de directeur is uitgelegd dat de ugdige werknemer bij Tempatron is ekomen dank zij het Youth Opportu- ity Scheme (een door de Conserva- even bedacht banenplan voor de steekt ze met groot enthou- lasme van wal. iT Hoort u dat?", zegt ze luid tegen Iemand in het bijzonder. „We hebben Ier een gèweldig succes Deze jongen )r? pas 16, en hij doet het hier geweldig doet het heel goed, en je doet het eel vlug, hé?", zegt ze tegen Philip, le zijn jonge leven slijt met het irteren van electronische componen- haar verkiezingstournee bezoekt, zijn met veel zorg uitgekozen. Het bezoek aan de microchips-fabriek in Reading bijvoorbeeld maakte deel uit van een dag, waarop maar liefst vijf van deze ondernemingen werden aangedaan om de band tussen mevrouw That cher en de nieuwe technologie te onderstrepen. Het is tekenend voor het professiona lisme van de premier dat zij bij deze, onder ons gezegd en gezwegen, stom vervelende bezoeken voor een ieder en voor alles grote belangstelling weet te tonen. „Dus u legt de groene draadjes in dit vakje, en de rode in dat andere. Wat interessantè", heb ben ive haar horen zeggen, en het leek nog alsof ze het meende ook. De premier voert een campagne die in de verte doet denken aan de manier waarop in de Verenigde Staten presi dentskandidaten zich presenteren. Zo heeft ze haar familie (Dennis en de journaliste Carol die een boek over de nalist die haar een vraag stelt die haar campagne gaat schrijven) steeds bij niet bevalt, of een minister die zich zjCh niet helemaal aan haar beleid confor- meert.f Terug naar de campagne. Zoals ge zegd de plaatsen die de premier op Vooral de aanwezigheid van Dennis komt vaak goed van pas. De 69-jarige gefortuneerde ex-fabrieksdirecteur is altijd de eerste om haar redes voor onveranderlijk volle zalen met ..Hear, hear" of bezield applaus te onderbre ken. Haar zoon Mark, die niet ten onrechte zich de reputatie van losbol heeft verworven, is, zo wil het hard nekkige gerucht, tot na de verkiezin gen met vakantie gestuurd heet bad Mevrouw Thatcher is onvermoeibaar. Terwijl iedereen in haar omgeving bij de vijfde microchip-fabriek naar een heet bad en veel bier verlangt, stelt zij nog indringende vragen over CDC Timers en ID Connectors. „Naar hoe veel landen exporteert u deze compo nenten nu?" Zeer gevoelig is ze ook voor de con stant aanwezige camera's. Poseren doet ze met verve en op een manier alsof het om een niet-alledaags pretje gaat. Zelfs denkt ze eraan met haar beste (linker) kant naar de camera's te gaan staan, zoals haar pr-adviseur Gordon Reece haar dat ook verteld heeft. Pure klasse, dat moeten ook haar tegenstanders toegeven. Mevrouw Thatcher heeft alle reden om met zoveel élan en zelfvertrou wen haar campagne te voeren. Vanaf begin mei, toen ze de verkiezingen voor een nieuw Lagerhuis uitschreef, stond het eigenlijk al wel vast dat ze als winnaar uit de bus zou komen. De vraag is nu alleen nog, hoe groot de meerderheid van de Tories zal wor den. Het is zelfs zo, dat mensen in haar eigen partij publiekelijk hebben ge zegd te hopen dat de meerderheid niet al te groot wordt. Toen haar minister van buitenlandse zaken Francis Pym dat enige weken geleden ook ver klaarde. werd hij op karakteristiek thatchenaanse wijze neergehaald Tijdens een gedenkwaardige perscon ferentie aan het begin van de campag ne in het Conservatieve hoofdkwar tier m Londen veegde ze op subtiele maar met mis te verstane manier de vloer aan met Pym. die nu helemaal niet meer hoeft te hopen op een terugkeer als minister van buiten landse zaken in een kabinet- Thatcher-II daarbij geen enkele vorm v stand duldt. medicijn afgekapt Het was toch al een persconferentie die mevrouw Thatcher op haar best liet zien. Ministers die ook het woord namen, werden door haar afgekapt als ze hen te lang van stof vond. en toen de toch bevriende minister van finan ciën Howe iets wilde zeggen, onder brak ze hem op scherpe toon „Nee Geoffrey, je moet er een microfoon bij nemen". De premier is bazig, en daar zit ze zelf helemaal niet mee Toen een intervie wer van de BBC tv onlangs opmerkte dat ze wel eens als een hoofdonderwij zeres optreedt, antwoordde ze: „Ik ben wat ik ben Ja. krachtig leider schap is mijn stijl. Ja. ik geloof sterk in bepaalde dingen en ja. ik wil men sen ervan overtuigen dat de dingen waarin ik geloof door hen gevolgd zouden moeten worden". Waaraan ze nog toevoegde- „Ik ben veel te oud om nu nog te veranderen". Het zijn tekenende verklaringen voor iemand die er heilig van overtuigd is dat zij een missie te vervullen heeft, en Veel tegenstand heeft mevrouw Thatcher inmiddels opgeruimd. In haar eigen partij heeft ze de afgelo pen jaren met harde hand orde op zaken gesteld. Ministers die zeiden te twijfelen aan haar economische me dicijn. werden de een na de ander ontslagen of op minder belangrijke posten gezet. De Conservatieve partij is onder lei ding van mevrouw Thatcher drastisch van karakter veranderd. De ouder wetse patriciërs, de mannen uit de gegoede kringen met Eton en Oxford of Cambridge als geestelijke bagage henk dam arme jongen is dodelijk verlegen it de situatie. Terwijl de premier m aanmoedigend toeknikt en tien- (llen cameramannen, geluidstechni- fotografen en verslaggevers om een unstig plaatsje knokken, zegt hij uisterend, met de blik naar beneden ïricht: „Yes, ma'am". et is een passende uitdrukking. Ma'am", kort voor „madam", is een oord dat gebruikt wordt als scholie- in tegen de hoofdonderwijzeres pra- ;n, als bedienden instructies ontvan- en van de vrouw des huizes, en als de dningin het woord tot je heeft ge- cht, en je iets terug moet zeggen. Riank you, ma'am". largaret Thatcher is dat alles. Zij is ït hoofd van de huishouding, zij is :t hoofd der school, ze is in het hgeland van vandaag premier én resident én koningin. De manier aarop ze haar verkiezingscampagne oert, maakt dat, voorzover dat nog odig mocht zijn, meer dan duidelijk. netten ïaar de premier zich maar laat zien, veral wachten haar enthousiaste me- Igten. De blauwe rozetten van de onservatieve partij versieren menig noopsgat, er wordt onveranderlijk juicht als ze uit haar campagnebus sn vooral oudere vrouwen in tune mantelpakken zijn tot onver achte staaltjes van geestdrift in laat aaien wild met vlaggetjes en memen elkaar het uitzicht door met 'ote op karton geplakte portretten an de premier rond te lopen. Het is 'es zeer curieus voor een volk dat ders in de wereld voor flegmatiek en een heel netwerk van ..old boys" ite pas komende vrienden» tot hun be schikking, zijn geleidelijk aan uit de voorhoede verdwenen. Onder leiding van deze patriciërs was de Conservatieve partij weliswaar be houdend. maar met een open oog voor de noden van het volk. De kruide niersdochter Margaret Thatcher is de kampioen van een bepaald deel van de Britse middenklasse, dat gelooft dat slechts zuinigheid en vlijt de mens verder kan brengen. Die principes heeft ze rigoureus in praktijk gebracht. Vanaf haar aantre den als premier heeft ze de geldkraan dichtgedraaid. Noodlijdende bedrij ven werden niet langer financieel on dersteund. publieke werken werden minder en minder ter hand genomen, en allerlei subsidies werden als over bodige en te dure luxe afgeschaft. Gevolg: stijgende werkloosheid en so ciale nood. Daarmee vervreemdde ze de ouder wetse Conservatieven, door haar ho nend de „wets" (halfzaehten) ge noemd. voorgoed van zich. Met de enkeling van deze groep, die nu nog in haar kabinet zit (Pym bijvoorbeeld, en minister van binnenlandse zaken Whitelaw), zal ongetwijfeld bij de vor ming van het kabinet-Thatcher-II worden afgerekend. Thatcher-adepten als de keiharde mi nister van werkgelegenheid Norman Tebbitt (net als de premier afkomstig uit de arbeid- en spaarzame mid denklasse) zullen hun plaats innemen, en daarmee zullen de laatste restan ten verzet opgeruimd zijn. en kan het thatcheriaanse experiment met kracht worden voortgezet. inflatie Wat heel belangrijk is om i van mevrouw Thatcher in de opinie peilingen te begrijpen, is. dat ze er kennelijk in geslaagd is de Britten ervan te overtuigen dat een gezonde economie eerst en vooral afhangt van het terugdringen van de inflatie. Want het is toch opmerkelijk dat haar regering, die het op economisch gebied eigenlijk maar matigjes heeft gedaan, sinds een jaar constant op de steun van 45 tot 48 procent van de bevolking mag rekenen, vér buiten het bereik van Labour. Weliswaar daalde de inflatie van 20 procent aan het begin van de regeer- periode-Thatcher tot 4 procent nu. maar de werkloosheid steeg in diezelf de periode van 1.2 miljoen i5 procent van de beroepsbevolking), naar 3.2 miljoen (13 procent) nu, een sterkere stijging dan elders in het Westen. Die grote stijging heeft alles te maken met de afkrnjp-politiek van Thatcher en de haren, net zoals de daling van de industriële produktie (12 procent sinds 1979, ook een veel sterkere da ling dan in ie andere zogenaamde „rijke landen") voor een groot deel op rekening van de monetaristische poli tiek van de Tories kan worden ge schreven. Mevrouw Thatcher heeft de Britten echter weten te overtuigen van de simpele waarheden uit haar jeugd, zoals „elk pond kun je maar één keer uitgeven", en „men moet geen goed geld naar kwaad geld gooien" Kort om ze geloven hun premier als ze zegt even door de zure appel heenbij- ten. straks wordt het beter Dat de recessie in Engeland nog lang niet achter de rug is. dat de juistheid van het monetaristische medicijn nog altijd met bewezen is. dat de opleving van de laatste maanden niet noodza kelijk blijvend hoeft te zijn, speelt in de meningsvorming van de Brit ken nelijk een veel geringere rol. ongeloofwaardig Dat is niet de enige reden waarom mevrouw Thatcher straks de verkie zingen gaat winnen. Er komt bij dat de Labour-partij er niet in geslaagd is, orde op zaken in eigen huis te stellen, en bovendien met een even radicaal als ongeloofwaardig verkiezingspro gramma is gekomen Als Labour in zijn verkiezingsmani fest belooft, de werkloosheid tot een miljoen terug te dringen, dan wordt deze partij domweg niet geloofd Een opvallende enquête in The Sunday Times van vorige week laat zien, dat de werklozen zelf in meerderheid nu Thatcher en haar aanpak steunen. Bovendien speelt de Falkland-factor nog altijd een rol van betekenis. Het gaat er niet zo zeer om dat de Britten hun premier dankbaar zijn voor het Brits houden van de gure eilanden, 12.000 kilometer ten zuiden van Al bion, maar wel, dat ze overtuigd zijn geraakt van haar leiderschap. De premier heeft zich bij de oorlog om de Falklandeilanden bij uitstek ge profileerd als iemand die koppig, te gen alle oppositie in. volhoudt en haar doel blijft volgen. Een aantal bittere en langdurige confrontaties met de niet erg populaire vakbonden (vrijwel allemaal door de regering gewonnen i hebben dat gevoel alleen maar ver sterkt. Hoe zal Engeland er onder een rege- ring-Thatcher II uitzien? Het Conser vatieve verkiezingsmanifest biedt wat dit betreft weinig duidend materiaal. Het is een erg voorzichtig stuk tekst, dat voortzetting van de huidige poli tiek belooft, cn verder weinig nieuws geeft. Maar stel nu eens en de enquêtes sluiten die mogelijkheid bepaald niet uit - dat de Conservatieven na 9 juni met een werkelijk overweldigende meerderheid in het Lagerhuis terug keren? Met bijvoorbeeld 450 van de 650 zetels? Kan mevrouw Thatcher dan de verleiding weerstaan ook haar meest extreme gedachten m praktijk te brengen? Want die heeft ze. De premier is bijvoorbeeld voorstander van het op nieuw invoeren van de doodstraf, ze heeft weinig of niets op met immi granten en zou de wetgeving die naangaande willen verscherpen, ze zou graag de vakbonden nog meer monddood willen maken dan ze de afgelopen vier jaar al heeft gedaan. Het is bovendien de vraag hoe wél ze het meent met het stelsel van de sociale zekerheid. Steeds weer duiken rapporten, regeringsnotities etcetera op die duidelijk maken dat ze geen voorstander is van al te veel staatsbe moeienis op dat terrein. Haar voort durende hameren op ..Victoriaanse waarden" wijst ook m die richting De droom van Margaret Thatcher is. dat de mensen voor zichzelf zorgen Zo zei ze dat enkele weken geleden in een interview met het zondagsblad The Observer „Ik geloof intens dat mensen onafhankelijk van de regering willen zijn, dat ze niet alleen politieke, maar ook financiële onafhankelijk heid willen. Ik wil een kapitaal- verdienende democratie. Iedere man een kapitalist". Of er. als de verwezenlijking van die droom krachtig ter hand wordt geno men, nog plaats is voor bijvoorbeeld de (gratis) genationaliseerde gezond heidszorg. allerhande uitkeringen, staatspensioenen? De Victorianen de den tenslotte ook zonder wereld Tenslotte: wat zal het voor de wereld betekenen als de Conservatieven straks met zeer grote meerderheid zouden winnen? De premier immers, die aan het begin van haar regeerpe riode als echte „little Englander" maar weinig belangstelling voor het buitenland kon opbrengen, heeft sinds de Falklandoorlog de smaak van optredens op het wereldtoneel te pakken gekregen Ze ziet zichzelf nu al als „senior leader" (The Observer. 8 mei) temid den van mannen als Reagan. Mitter rand en Kohl die alleen na haar m functie kwamen, en voelt zich wél in die rol De wereld zal dan ook nog van haar horen, dat staat wel vast. Zo zei ze het vorige week vrijdag in Londen: „Ik geloof dat we meer in de wereld kunnen doen als we straks zeer, zeer veel stemmen krijgen en het gezag van een grote meerderheid heb ben". En. later: „We hebben een onge bruikelijk grote meerderheid nodig ter wille van een sterk NAVO bondge nootschap en om duidelijk internatio naal leiding te geven".

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 17