PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Ruim 19.000 banen
ioor plan-Deetman
Suriname krijgt beperkt
wapentuig van Brazilië
PZC
Wetsontwerp voor bevriezen
minimumloon en uitkeringen
WRTER WERKEN ONDERWIJS
Snuffelt U ook al
tussen de Kleintjes?
Man overleeft schok 10.000 volt
VULKAAN
ACTIEF
vandaag
Warmpjes
Enkele regen- of onweersbuienmaar
ook perioden met zon. Middag tempe
ratuur van 18 graden vlak aan zee tot
23 graden in het binneland. Weinig
wind.
26e jaargang no. 126
t/oensdag 1 juni 1983
wmmam
OOSENDAAL (ANP) Een 26-jarige monteur uit Roo-
•ndaal heeft dinsdag een aanraking met een hoogspan-
ngsleiding waarop 10 000 volt stond, overleefd. Hij liep
el ernstige brandwonden aan zijn handen en gezicht op.
ij is in een ziekenhuis in Roosendaal opgenomen. Het
vensgevaar is geweken, aldus de politie dinsdagavond.
e man werkte bij de Suikerunie aan de installatie van
n nieuw transformatorhuisje. Hij was aan het werk in
een sleuf in de grond en heeft waarschijnlijk, aldus de
politie, bij het overeind komen ergens met zijn handen
steun gezocht en per ongeluk een onder hoogspanning
staand onderdeel aangeraakt. Daardoor ontstond kort
sluiting met als gevolg dat een steekvlam metershoog de
lucht in schoot. De monteur liep derde- en vierdegraads
brandwonden op aan zijn vingers en tweede- en derde
graads verwondingen aan zijn gezicht.
EN HAAG (ANP) Minister Deetman heeft een onderwijs-
lan opgesteld voor verdeling van de arbeid in het onderwijs,
at voorziet in 10.000 nieuwe banen in het kleuter- en lager
nderwijs, 5.500 in het voortgezet onderwijs en 3.800 in het
'etenschappelijk onderwijs.
iij stelt voor de arbeidstijd van de
ormbetrekking met tien procent te
erkorten, met 'merkbare gevolgen
oor de inkomenspositie' van mensen
ie in het onderwijs werken.
>e bewindsman heeft het plan vervat
i de beleidsnota „herverdeling van
rbeid in het onderwijs". Het plan is
insdag gepubliceerd, nadat het kabi-
et er vorige week zijn goedkeuring
an heeft gehecht. Het plan wordt de
nderwijsvakbonden voorgelegd. De
rbeidsverkorting gaat gepaard met
en evenredige inkomstenverminde-
ing. De overheid zal deze verminde-
ing vastleggen na overleg met de
rganisaties van onderwijspersoneel
n schoolbesturen.
ïitgangspunt is daarbij, dat het on-
erwijs zelf de gelden voor verbete-
ing van de werkgelegenheidssitua-
ie in het onderwijs moet opbrengen.
n beginsel gelden de onderwijsvoor-
tellen naast eventuele algemene
maatregelen, die, zoals gebruikelijk is
:olgens Deetman, ook voor het onder-
rijs van kracht zullen zijn.
)e voorstellen komen niet alleen neer
p arbeidstijdverkorting, maar ook op
et bevorderen van deeltijdarbeid en
nder meer kleinere taken voor de
•eginnende leerkrachten. Voorts kan
erwerkelijking van de voorstellen po-
itief uitwerken voor de emancipatie
'an de vrouw, meent Deetman. Een
an de onderwijskundige gevolgen is,
at het systeem van klasseonderwij-
er wordt losgelaten. In de discussie
met de personeels- en besturenorgani-
gties over de voorstellen en bij de
itwerking ervan, zullen dan ook de
choolorganisatorische en onderwijs
kundige consequenties aan de orde
moeten komen.
Het gaat bij de arbeidstijdverkorting
om iets anders dan vrijwillige beper
king van de arbeidsduur, die de indi
viduele leekracht met zijn schoolbe
stuur kan afspreken. De tien procent
vermindering van de arbeidstijd bij
een normbetrekking betekent voor
het kleuter- en lager onderwijs ver
mindering met een schooltijd tot acht
per week. Voor het voortgezet onder
wijs denkt Deetman aan het terug
brengen van de 29 leseenheden voor
de volledige betrekking naai- 26. In
het wetenschappelijke onderwijs Ls
werktijdverkorting mogelijk door een
uur per week minder te werken en het
geven van onbezoldigd verlof rond
Kerstmis en Nieuwjaar als de univer
siteiten en hogescholen zijn gesloten.
Om de beginnende leerkrachten een
grotere kans te geven aan werk te
komen, wil Deetman hen kleinere
taken geven. In het kleuter- en lager
onderwijs zouden ze dan vijfjaar- lang
zeven in plaats van negen schooltij
den werken. Het maximum van 29
leseenheden in het voortgezet onder
wijs zou overeenkomstig verlaagd die
nen te worden tot 23 voor beginnende
docenten.
Voor bevordering van deeltijdarbeid
suggereert de minister onder andere
'gedeeld' ontslag. Nu kan het zijn, dat
bij het opheffen van een personeels
plaats een man of vrouw de straat op
moet. Op vrijwillige basis zou de pijn
kunnen worden verzacht door het
ontslag te spreiden over meer perso
nen. Daarbij ontvangt dan elk perso
neelslid naar rato wachtgeld. Een
andere suggestie is het mogelijk te
maken de schoolleiding te laten ver
vullen in deeltijd of door meer dan
een persoon.
lezuiniging Den Haag De
iaagse gemeenteraad is in de nacht
;an maandag op dinsdag akkoord
egaan met het voorstel van b. en w.
m in vier jaar tijd 188 miljoen gulden
bezuinigen. Het uitgangspunt is dit
onder gedwongen ontslagen te doen.
DEN HAAG (ANP) Actievoerders
uit Limburg demonstreerden gisteren
voor het ministerie van verkeer en
waterstaat in Den Haag tegen het
voornemen om vier Zuidlimburgse
spoorlijnen op te heffen. Mevrouw
Smit-Kroes, minister van verkeer en
waterstaat, kreeg tienduizend hand
tekeningen aangeboden. Een van de
actievoerders bood haar bovendien
een Limburgse vlaai aan.
u
Raad Venray tegen
plaatsing raketten
op vliegbasis De Peel
VENRAY (ANP) De gemeenteraad
van Venray heeft zich dinsdagavond
uitgesproken tegen het plaatsen van
kruisraketten op de slapende vlieg
basis De Peel. De raad aanvaardde
een nota van het college van b en w
waarin dit standpunt is verwoord.
Alleen de drie man sterke VVD-
fractie stemde tegen, net als zes van
de veertien CDA-leden.
In de nota wordt erkend dat Venray
plaatsing van kruisraketten niet kan
tegenhouden als de rijksoverheid een
dergelijke beslissing neemt, maar
daar wordt aan toegevoegd dat de
gemeente zich daar wel met alle wetti
ge middelen tegen kan en zal verzet
ten.
De Peel ligt voor een belangrijk deel
op het grondgebied van Venray. De
gemeente is niet van plan vrijwillig
afstand te doen van gronden die even
tueel nodig zijn voor een uitbouw van
het vliegveld. Verzoeken om vergun
ningen zullen strikt formeel worden
afgehandeld. Verder wil de raad als
dat mogelijk is tegen eventuele beslis
singen van de rijksoverheid in beroep
gaan bij de raad van state.
De zes CDA-ers stemden tegen omdat
zij de mogelijheid willen openhouden
om na afronding van de onderhande
lingen in Genève hun standpunt te
heroverwegen afhankelijk van de uit
slag van dat overleg.
Schipper Jonker (links) laat zich de eerste Hollandse Nieuwe smaken. Dal deed ook een in Oudhollandse kleding
gestoken heer. die bovendien vond dat een Hollandse 'sterke' slok bij deze feestelijke gelegenheid niet zou
misvallen, De heer Vrolijk midden) reder van het winnende schip, kijkt tevreden toe hoe 'zijn' haring weggehapt
wordt
IJMUIDEN (ANP) De Scheveningse hektrawler
'Onderneming 2' is dinsdagochtend kort na halftwaalf
als winnaar van de eerste haringrace sinds zeven jaar
met de eerste Hollandse Nieuwe de haven van IJmui-
den binnengevaren. Schipper Wim Jonker (34) uil
Katwijk en zijn bemanning werden met scheepstoe
ters onthaald.
De verwachting is dat een Hollandse Nieuwe aan de
kraam zo'n drie gulden per stuk gaat kosten. Op de
afslag in Katwijk deed de grotere haring per stuk één
gulden en de kleine vijftig cent.
Op de afslag in Katwijk werd stevig geknokt om de
primeur van de eerste Hollandse Nieuwe (80 ton van de
'Onderneming 2'). Vier bieders boden tegen elkaar op
om het eerste pak haring. De hoogste bieder kon zich
voor 5.800 gulden eigenaar noemen. Later deden
soortgelijke pakken haring nauwelijks tweehonderd
gulden.
Overigens moest de 'Onderneming 2' een nek-aan-nek-
race voeren om de haringrace te winnen met de
Katwijkse hektrawler 'Jan Marie'.
De Hollandse Nieuwe is gevangen op de visgronden in
de Noordzee, nabij het Schotse Aberdeen. Traditiege
trouw zal het eerste vaatje Hollandse Nieuwe, ook wel
Koninginneharing genoemd, aan onze vorstin worden
aangeboden.
De 'Onderneming 2' is eigendom van rederij Vrolijk in
Scheveningen. Deze rederij heeft al vaker de race
gewonnen.
'LEGITIEME DEFENSIEBEHOEFTE'
BRASILIA ANP/RTR/DPA) Suriname, zal in beperkte mate wapens
krijgen om te voorzien in de 'legitieme defensiebehoefte'. Het zal niet gaan
om geavanceerde wapens. Dat was dinsdag de conclusie van minister van
buitenlandse zaken Van den Broek na een gesprek met zijn Braziliaanse
collega Guerreiro, dat ruim tweeénhalfuur duurde, anderhalf uur langer dan
voorzien.
-VQV
Minister Van den Broek onderstreep
te tijdens het gesprek dat wapenle
veranties aan Suriname de eigen ver
antwoordelijkheid zijn van Brazilië.
Volgens Van den Broek zullen even
tuele Braziliaanse wapenleveranties
aan Suriname de betrekkingen met
Brazilië zeker niet schaden. Brazilië
wil voorkomen dat Suriname wordt
geïsoleerd en onder invloed van Cuba
komt, Over Midden-Amerika bleken
er opnieuw geen verschilpunten tus
sen Nederland en Brazilië. Belde lan
den vinden dat er een oplossing moet
komen zonder bemoeienis van de gro-
REYKJAVIK (REUTER) De activi
teit van een vulkaan onder de glet-
cher Vatmajokul op IJsland is dins
dag toegenomen. Deze grootste vul
kaan in Europa stootte de stoom uit
tot op 4000 meter hoogte. Een deskun
dige. de geoloog Sigurjon Rist, gaf
intussen ais zijn mening dal er geen
reden is voor de vrees dat de uitbar
sting tot grootscheepse overstromin
gen zal leiden. Hij wees erop dat zich
daarvoor te weinig ijs in de krater
Grimsvoth bevindtDat was bij de
vorige grote eruptie in 1934 anders,
toen er een hoeveelheid water vrij
kwam die tienmaal zo groot was als
die van de Amazone.
te mogendheden. Ook de Brazilianen
steunen het hiertoe strekkende Con-
tadora-initiatief.
Gesproken is ook over de economi
sche betrekkingen. Brazilië houdt per
jaar meer dan een miljard gulden over
aan de handel met Nederland. Vol
gens minister Guerreiro zou Neder
land zijn export naar Brazilië kunnen
opvoeren indien de financiële en kie-
dietfaciliteiten van Nederland verbe
teren. Hierop is overigens weinig
kans. Want Nederland beschikt zoals
bekend niet over vergelijkbare goede
faciliteiten zoals andere landen die
verschaffen.
Premier Lubbers liet zich dinsdag
positief uit over het bezoek aan Bra
zilië. Hij onderstreepte het belang
van de democratisering in Brazilië
en het belang van steun daaraan.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG Minister De Koning
ran sociale zaken en werkgelcgen-
ïeid heeft bij het parlement een
wetsontwerp ingediend om per 1 juli
ie minimumlonen en sociale uitke
ringen met uitzondering van de uit-
seringen op grond van de Ziektewet
:n Werkloosheidswet te bevriezen.
Sonder deze maatregel zou de verho-
!'g op 1 juli ongeveer 2 procent
ledragen. Als het parlement het wets-
mtwerp goedkeurt wordt een ombui-
ïing bereikt van 400 miljoen gulden.
De bevriezing is reeds aangekondigd
in de miljoenennota 1983 en maakt
onderdeel uit van een pakket maatre
gelen dat verder oplopen van het
financieringstekort moet voorkomen
Staatssecretaris De Graaf heeft bij
het parlement een wetsontwerp inge
diend om per 1 juli de kinderbijslag-
bedragen met een half procent te
verlagen.
Deze verlaging is noodzakelijk omdat
de Tweede Kamer een voorstel om de
kinderbijslagen voor in het buiten
land wonende kinderen te verlagen
heeft afgewezen De verlaging van 0,5
procent betekent voor dit jaar nog een
ombuiging van 60 miljoen gulden en
in 1984 van 120 miljoen gulden.
De bedoeling van de bevriezing van
de minimumlonen en uitkeringen is
bedoeld om een verder oplopen van
het financieringstekort van de over
heid te voorkomen. Minister De Ko
ning wijst er op dat werknemers in het
bedrijfsleven de prijscompensatie
hebben ingeleverd voor arbeidstijd
verkorting. Worden de minimum lo
nen en uitkeringen niet bevroren, dan
zouden de verdiende lonen en uitke
ringen met met elkaar in de pas lopen.
Ook in januari werd de stijging van
het minimumloon al beperkt. Met de
per 1 juli voorgenomen wijzigingen
in de sociale premies zal het totale
koopkrachtverlies voor de minima in
1983 nu 3 procent bedragen. Dit wil
het kabinet ondervangen door eind
van dit jaar een extra eenmalige
uitkering te verstrekken. Hierover
zal het kabinet op korte termijn
voostellen doen. De boven-minimale
uitkeringen ondergaan een groter
koopkrachtverlies.
Omroep-redame
De Nederlandse omroepen maken
veel te veel reclame voor zichzelf.
Uit een onderzoek van Utrechtse
studenten blijkt dat de wettelijke
beperkingen ruim worden over
schreden
(PAGINA 2)
Wapenhandel
De Westeuropese NAVO-landen
willen meer evenwicht in de iva-
penhandel tussen West-Europa en
de Verenigde Staten. Minister De
Ruiter waarschuwde gisteren in
Brussel voor ernstige spanningen
binnen het bondgenootschap in
dien de VS opnieuw maatregelen
nemen, die de eigen wapenindus
trie beschermen.
(PAGINA 3)
Defensie
Nederland zal niet bezuinigen op
defensie. Met deze boodschap gaat
minister De Ruiter naar de voor
jaarsvergadering van de NAVO.
(PAGINA 3)
Minister De Ruiter
RSV
'Puur technische problemen' ver
hinderen de beëindiging van de
surséance van betaling van de
Koninklijke Maatschappij De-
Schelde. Het wachten is op het
moment dat de Nationale Investe
ringsbank de nodige miljoenen ter
beschikking stelt, dan kan De
Schelde op jacht naar orders.
(PAGINA 9)
Medicijnen
De Koewachtse huisarts R. van
Berkel mag zijn patiënten medicij
nen blijven verstrekken. De apo-
theekhoudende huisarts is in het
gelijk gesteld na een beroep legen
het besluit van de commissie voor
gebiedsaanwijzing, die bepaalde
dal de patiënten naar een apo
theek in Axel moesten,
(PAGINA 11)
Voetbalconflict
De overschrijving van de Middel
burgse voetballers Taco van de
Velde en Gerrie Eikenhout naar de
VC Vlissingen krijgt een staartje.
De voetbalvereniging Middelburg
tekent bezwaar aan bij de KNVB.
omdat er gehandeld zou zijn in
strijd met de amateurbepalingen.
(PAGINA 17))
Radio en televisie: 2
Binnen- en buitenland: 3 e
Financiën, economie: 7
Provincie: 9, 11, 13 en 15
Sport: 17
Naweeën van
waterschade
''iQ-Q-Qv 7~\e gevolgen van het re-
fVvJii 1 L^cord-natte voorjaar in
Nederland beginnen ge-
j- -| ducht voelbaar te worden.
t" De stemming in de land
bouw is in de langdurige regenperio
des van de maanden april en mei met
de dag somberder geworden. Veel
agrarische ondernemers schrijven
1983 nu al af als een verloren, in ieder
geval zeer slecht jaar. De afgelopen
dagen nog bereikten de grote rivieren
een extreem hoge waterstand (voor de
tweede keer al in korte tijd) met de
niet geringe overlast en schade die
daarbij steeds optreedt.. In de op
recreatie en toerisme ingestelde be
drijfstakken is het tot nu toe ook
tobben geweest. Opvallend is in dit
verband dat reisorganisaties na aan
vankelijke aarzelingen op hun markt
een stijging in de verkoop van vakan
tiereizen naar 'de zon' constateren.
Een verschijnsel dat zich vaker voor
doet na een mooie zomer met beloftes
over aantrekkelijk vakantie houden
in eigen land. Kortom, de bijna per
manente herfst die het Nederlandse
klimaat sinds oktober vorig jaar heeft
gekenmerkt drukt een vrij bepalend
stempel op de samenleving. Vaststel
len dat het natte voorjaar weer eens
heeft bewezen hoe afhankelijk onze
economie is van de weersomstandig
heden is natuurlijk het intrappen van
een open deur. Toch is er alle reden
om stil te staan bij de financiële,
economische en sociale nadelen die
het somberste en natste voorjaar van
deze eeuw nu al op zijn naam heeft en
die pas later dit jaar in volle omvang
duidelijk zullen worden.
Het hoeft geen verbazing te wek
ken dat de georganiseerde land
bouw inmiddels de noodklok heeft
geluid. Zo wil het Landbouwschap
van het kabinet een grote mate van
soepelheid voor de agrarische sector
waar het de inning van belastingen en
mogelijkheid van uitkeringen voor
probleemgevallen onder boeren en
tuinders betreft. Op grond van eerste
indrukken is vooral in het noorden
van het land sprake van rampzalige
omstandigheden. In Friesland zijn al
becijferingen gemaakt. Omdat daar
eind mei nog maar heel kleine percen
tages pootaardappelen, suikerbieten
en uien de grond in waren respec
tievelijk gezaaid werd voor de ak
kerbouw een schade van 40 miljoen
of 40.000 per bedrijf voorspeld, In de
veehouderij kwam men tot prognoses
van 200 miljoen of 23.000 per be
drijf. En dat is dan nog alleen de
directe schadepost. Voor de agrari
sche loonbedrijven, een bijzonder ka-
pitaals-intensieve tak van ondeme-
mingen die rechtstreeks afhankelijk is
van wat er in de landbouw gebeurt,
zijn de vooruitzichten bijzonder pre
cair. Nu al is de verwachting dat
veertig procent tot de helft van deze
ondernemingen er financieel onder
door zal gaan. Al bij al reden genoeg
voor bezorgdheid over de grote kwets
baarheid van het agrarische bedrijfs
leven in situaties als op het ogenblik.
Ernstige verstoringen van de rende
mentspositie van deze ondernemin
gen zijn het. die zich steeds weer
voordoen.
Voor de Nederlandse economie als
geheel zal het super natte weer
van de afgelopen maanden ook niet
zonder naweeën blijven. Onze export
is ernstig in het geding, doodeenvou
dig omdat agrarische produkten een
aanzienlijk deel van het Nederlandse
exportpakket uitmaken Daarmee
wordt nog eens scherp duidelijk hoe
zwaar onze economie op de landbouw
(en alles wat daarmee annex is) leunt.
Trouwens, in gebieden van het land -
zoals Zeeland - waar nog een bedui
dend deel van de bevolking voor zijn
dagelijkse bestaan afhankelijk is van
de gang van zaken in de agrarische
sector, komt zo'n ingrijpende water
schade extra hard aan, Een ander
regelrecht gevolg van de moeilijkhe
den in dit. natte voorjaar zal zijn dat
de prijzen voor landbouwprodukten
stevig omhoog zullen gaan. De finan
ciële vertaling van het overtollige
water is, kortom, nog maar bij bena
dering te overzien.
Ook andere weergevoelige bedrijfs
takken gaan een kritisch jaar
tegemoet. In de binnenlandse recrea
tie- en toeristen-'industrie' houdt men
zijn hart vast. De beruchte storm die
op Hemelvaartsdag over het kustge
bied van Nederland raasde heeft al
voor de eerste schrik gezorgd. En
eerste vergelijkingen met de fraaie
zomer van 1982 vallen op het ogenblik
zeer nadelig uit. Juist in deze sector
zit Nederland met de handicap dat
het rendement van de ondernemingen
er in een kort seizoen moet uitkomen.
Als daar dan in de beginperiode al een
ernstige aanslag op wordt gepleegd
met een voorjaar dat maar niet op
gang wil komen, is de ruimte niet erg
groot meer. Bij alle economische mi
sère is dus een waterschade van het
kaliber zoals we de laatste twee maan
den hebben meegemaakt een extra
tegenslag, die vergaand zal doorwer
ken. Noodmaatregelen in het belang
van de mensen die de zwaarste klap
pen te verduren krijgen kunnen dan
ook niet uitblijven.
vdM
Landbouw De belangrijkste Bel
gische boerenorganisatie. de Boeren
bond. is tot de conclusie gekomen dat
de Belgische bóeren als gevolg van
'het slechtste voorjaar sinds mensen
heugenis' nu al een verlies geleden
hebben van zeven miljard frank, dat is
bijna 390 miljoen gulden. Er wordt
rekening mee gehouden dat de boeren
met «en gemiddelde schade van zo'n
280 gulden per ha zullen komen te
zitten.
