DELTAWERKEN
MENSENWERK
DUIKER
IJSLAND
'een kwestie van je
hoofd erbij houden
EERSTE ZETELS
IN GESCHIEDENIS
vrouwenpartij helpt
de problemen oplossen
PZC/ weekendkrant
ZATERDAG 21 MEI 1983
André Coppeiis
<- - j
ndré Coppens weet het nog goed. De eerste keer dat hij onder water zou gaan. „Toen ik
f\me in dat pak hees en allerlei voorbereidingen werden getroffen, voelde ik me nog een
(linke vent. Maar dat ging snel over zodra ik naar beneden moest. Want als je kop onder water
terdwijnt zie je geen steek meer. En je hoort ook niets. Alleen jezelf. Dat is toch wel even
ij* rennen. Ik moest echt eerst eens slikken voordat ik verder ging". Dat heeft kennelijk
ffholpen, want Coppens werkt nu dertien jaar bij het Bergen op Zoomse duikbedrijf Vriens
i 3V. Inmiddels is hij de afzondering van de wereld boven water als een weldaad gaan
ichouwen. „Het is daar beneden lekker rustig. Geen geouwehoer aan je hoofd. Zeker
iroeger, toen er nog geen gesloten televisiecircuits en microfoons waren voor de verbinding
iet boven".
ifenneer Coppens (33) vertelt hoe hij bodemonderzoek, snijbranden. Ias-
de duikerij is beland, krijgt hij sen. beton storten en het gebruik van
explosieven. Dal alles onder water,
wel te verstaan' en vaak op grote
t de
ilujd
te maken met ongelovige ge-
Khten. Hij is namelijk eerst groente-
un geweest. Zijn zaak is opgedoekt diepte. André Coppens: „Noem
pdat het tussen zijn compagnon en maar op. Alles wat boven water kan
niet boterde „Ik zag toen op een gebeuren, doen wij beneden",
jtgeven moment een advertentie in Het is duidelijk dat een duiker die
ie krant staan. Vriens zocht mensen verscheidene tientallen meters onder
de problemen gekomen. Hij is de
laatste tijd wat minder vaak onder
water te vinden. Als. zo heet die
functie, seinmeester is hij nu een van
de mensen die het duikwerk van
bovenaf begeleiden.
ponton
ie wilden worden opgeleid tot dui-
tf. Daar heb ik op geschreven. Nou.
het wateroppervlak in de weer is meer
risico's loopt dan bijvoorbeeld een
fja ik werd aangenomen. Dat was een ambtenaar die zijn werkdag aan een
itenkansje, want op zo n manier bureau doorbrengt. Toch vindt Cop-
je er nu nooit meer bij. Tegen- pens het duikwerk niet zonder r
oordig worden hoge eisen gesteld gevaarlijk. „Je moet natuurlijk wel
iüi de vakopleiding van de mensen weten wat je doet. Een kwestie van je
i# bij ons komen werken. En zonder hoofd erbij houden en geen gekke
■age duikervaring kom je ook al met dingen doen Ze pakken de zaken bij
ons trouwens professioneel aan. Er
er aan de bak".
Bet duikbedrijf Vriens heeft mede wordt niets aan het toeval overgela-
g2 link zij de ervaringen die het als ten". Zo heeft Vriens de beschikking
IN inderaannemer bij de uitvoering van over een duikarts die de duikers regel-
lr deltawerken heeft opgedaan, de matig onderzoekt en de manier van
ifgelopen tien jaar een sterke groei werken in de gaten houdt. Deze zorg-
ioorgemaakt. Momenteel zijn er 45 vuldigheid heeft er in belangrijke ma
rkers in dienst die in zowat alle te toe bijgedragen dat in de 25 jaar dat
nmtinenten onder water klussen uit- het bedrijf bestaat slechts een paar
toeren. Het bedrijf uit Bergen op keer een duikongeval heeft plaatsge-
Zoom is vooral gespecialiseerd in vonden Coppens zelf is nog nooit in
Bij de bouw van de stormvloedke
ring in de monding van de Ooster-
schelde werken de duikers van de
speciaal voor dat doel uitgeruste
ponton Johan V. Aan boord zijn on
der meer een duikklok, een duikka-
mer (speciaal ontworpen voor het
herstel van beschadigde funderings-
matten) en natuurlijk een decom-
pressieruimte. Zes jaar lang hebben
de duikers vanaf de Johan V grondon
derzoek uitgevoerd. Dat gebeurde
met de duikklok, van waaruit twee
duikers de bodem in het tracé van de
pijler dam hebben bemonsterd en
gesondeerd. Dat is overal twee keer
geschied. Eerst om de samenstelling
en de stabiliteit van de bodem in
kaart te brengen en vervolgens om te
controleren of het verdichtingsschip
Mytiius zijn werk goed had gedaan.
Verder maken de duikers draden vast
aan de ankerpalen die volgens een
regelmatig patroon in de Ooster-
scheldebodem staan en ze controle
ren de matten. Dat laatste blijkt,
ondanks dat er een speciaal onbemld
voertuigje voor is ontwikkeld (de
Portunus), toch nog nodig. In de
praktijk werkt het zo: de Portunus
spoort met zijn camera's eventuele
beschadigingen in de mat op, waarna
duikers de juiste omvang van de
schade gaan vaststellen.
Het repareren van zo n mat behoort
volgens Coppens niet tot de interes
santste werkzaamheden voor een dui
ker Op de beschadigde plaats wordt
de duikkamer neergelaten Twee dui
kers gaan er met de duikklok heen.
ruimen eerst het gescheurde doek en
de door elkaar geraakte lagen zand en
grind van de mat op om dan tenslotte
het gat volgens alle regels van de
kunst weer op te vullen. Daarbij
wordt de duikkamer steeds op een
nieuwe plaats boven de beschadiging
gezet. Bij de grootste scheur die tot nu
toe in een funderingsmat is ontstaan,
nam het herstel vijf a zes weken in
beslag „Ontzettend saai werk", vindt
André Coppens. „Daar zit nou totaal
geen afwisseling in De eigenlijk repa
ratie-met zand, grind, doek en pennen
om de verschillende lagen bij elkaar
te houden gaat nog wel Maar aan het
opruimen van de rommel is-echt geen
aardigheid aan".
Een duiker pleegt een aanzienlijk deel
van zijn werktijd in de decompressie-
ruimte door te brengen. Immers onder
water staat een duiker aan een druk
bloot die groter is dan boven het
wateroppervlak Naarmate hij dieper
komt wordt die druk groter Om te
voorkomen dat bij terugkeer in de
normale atmosferische druk stikstof
bellen in het bloed ontstaan ide be
ruchte caissonziekte), moet de druk
geleidelijk worden teruggebracht. Dat
kan door langzaam naar boven te
komen en ondertussen een aantal
stops te maken of door in de decom-
pressieruimte de druk stapje voor
stapje aan te passen. Via een sluis
kunnen de duikers vanuit de duikklok
in die decompressieruimte stappen.
Bij de mattenreparatie betekent een
en ander vier uur werken en vier uur
decompresseren. Het verplichte ver
blijf in die drukruimte heeft Coppens
steeds als een van de minder plezieri
ge kanten van zijn werk ervaren. „Je
verveelt je rot. Slapen mag niet, want
als je lang in één houding blijft liggen,
loop je toch het risico dat ergens in je
bloedvaten stikstofbellen blijven
vastzitten Dus je leest maar wat of je
kletst met je maten, want meestal zit
je er met twee of drie man in" Colle
ga's van Coppens zijn wel eens twee
enveertig dagen onder druk geweest
Dat was toen Vriens in de Straat van
Belle Isle bij New Foundland op een
diepte van 120 meter monsters moest
nemen Wanneer ze niet werkten ble
ven ze al die tijd in een drukkamer.
Vooral geestelijk is dat volgens Cop
pens erg zwaar. Vriens kreeg de Cana
dese opdracht nadat twee andere
Amerikaanse bedrijven er met in
waren geslaagd de benodigde grond
monsters te nemen.
is om zijn onderwaterflora en -fauna,
heeft Coppens daar bij zijn vele dui
ken nauwelijks iets van gemerkt. Dat
komt omdat op de plaats van de
stormvloedkering een brede strook is
voorzien van bodembescherming,
waarop geen zeeanemonen en derge
lijke voorkomen. Bovendien is het
zicht in de monding van de Ooster-
schelde meestal erg slecht. Het is een
cliché, maar diepzeeduikers kijken
echt met hun vingers. Coppens: „Al
les moet vrijwel op de tast gebeuren.
Je wordt daar op den duur wel han
dig in. Zo weet je dat je je gereed
schap steeds goed moest vasthouden,
want als je iets laat vallen ben je hel
meestal meteen kwijt ook".
rinus antonisse
ben jansen
flora en fauna
Hoewel de Oosterschelde vermaard Foto: Wim Riemens
Ontwapenende lach, blond haastig opgestoken haar boven een pittig, onopgemaakt
gezicht en beweeglijke, opvallend lange handen. Ze rookt als een schoorsteen en haar
pols wordt aan het gezicht onttrokken door een knol van een horloge. Niettemin arriveert ze
een uur te laat op de afspraak. Even buiten Reykjavik bleek de tank van haar auto minder
benzine te bevatten dan ze had vermoed. Plotseling gepruttel, absolute stilte, een snel
ingedrukt rempedaal en drie auto's die achter haar van de weeromstuit op elkaar klapten.
Sigridur Kristmundsdottir: „En daar wilde de politie even over praten".
Sigridur zit sinds 23 april 1983 in het brauwfronsend zal zijn aangehoord, „koekjes die we bijvoorbeeld zelfzou-
Althing, het nationale parlement van Om r
IJsland. Samen met twee zusters van kraag te vatten: hoe denken de geach-
r een klein voorbeeld bij de den kunnen gaan maken in plaats van
te voeren" en over de „veel te
de Samtok um Kvennalista. de vrou- te damesafgevaardigden de jaarlijkse grote vismtoot, die best toe kan met
van de dne leden van de 'Vrouivenpartij', die in het IJslandse parlement toerden gekozen. Links de journaliste
aistin Haldórsdórsdóttir en rechts de antropologe Sigridur Kristmundsdottir
Btj de laatste parlements
verkiezingen op IJsland
deed zich een voor de wereld
Mek feit voor. Voor de eerste
keer in de geschiedenis slaagde
een vrouwenpartij erin zetels te
verwerven in het parlement. De
Samtok um Kvennalista van de
antropologe Sigridur Duna
Kristmundsdottir verzamelde
hiim vijf procent van alle uitge
brachte stemmen en zit nu met
dne vertegemvoordigsters in
het Althing, het IJslandse parle
ment.
rob van den
dobbelsteen
Rob van den Dobbelsteen sprak
met mevrouw Kristmundsdottir
en vernam onder meer dat het
mnnen van een land dan iets
gecompliceerder mag zijn dan
het mnnen van een huishou
den, maar dat het in principe
hetzelfde is. Oftewel, misschien
dat de vrouwen nu een oplos
sing zullen bedenken voor de
schrikbarende inflatie van hon
derd procent 's jaars die IJs
land nu al enige tijd teistert.
„We zouden bijvoorbeeld zelf
koekjes kunnen gaan maken in
plaats van ze in te voeren".
wenpartij van IJsland, die nota bene
pas een maand voor de verkiezingen
werd opgericht. Zevenduizendhon-
derdvijfentwintig vrouwvriendelijke
lieden i Siondur „Onder wie ook man
nen") brachten een stem uit op deze
voor de wereld unieke politieke partij,
maar dat hadden er beweren de
vrouwen van de partij met grote stel
ligheid nog meer kunnen zijn „als
we maar een week langer campagne
hadden kunnen voeren".
Maar, vijfeneenhalf procent van alle
stemmen en drie zetels in het zestig
plaatsen tellende parlement, daar
kan je als debutant toch niet al te
sikkeneurig over gaan doen Daarbij
mag met. uit het oog worden verloren
dat de Samtok um Kvennalista mo
menteel nog maar driehonderd leden
telt en dat is een aantal waaruit je
is de eerste opwelling makkelijker
drie capabele parlementsleden haalt,
dan vier Sigridur ivan dergelijke op
wellingen duidelijk met gediend i
Wij zijn geen partij met een smalle
top. we hebben een heel breed kader
In principe zou elke vrouw uit onze
partij in het parlement plaats kunnen
nemen Een of twee Zetels meer was
voor ons geen enkel probleem ge
weest.
Een opmerking die door de overwe
gend uit mannen bestaande rege
ringspartijen (in het oude parlement
zaten ondanks de in IJsland al lang
geaccepteerde emancipatie slechts
drie vrouwen) ongetwijfeld wenk-
inflatie van om en nabij de honderd
procent weg te poetsen9 Sigridur een-
zo'n dure trawler minder" Maar
zelf zien ze ook wel in, dat zelfs deze
voudig „We hebben geleerd een huis- ferme ingrepen IJsland met uit de
houden te runnen. Het runnen van misère zullen helpen Sigridur „Daar
een land mag dan iets gecompliceer
der zijn. in principe is het hetzelfder.'
inderdaad meer voor nodig Maar je
zal toch ergens mee moeten begtn-
Een zienswijze die op zijn minst ver- nen
bazingwekkend kan worden ge- Vastgesteld dient echter te worden
noemd Sigridur strijdlustig „Waar- dat ook het oude parlement reeds
om9 Mannen doen nogal laatdunkend
over dergelijke opmerkingen.
heb al lang geleerd, die naast me neer „Men wil hier z
„ergens mee wilde beginnen Sign-
dun charmant maar vastberaden:
te leggen Ze weten nauwelijks wat
het is een huishouden te leiden, Daar
bij moeten ze. vind ik. ons op z'n
e industrie naar toe
halen daar zijn we tegen. Er zijn
genoeg andere mogelijkheden
wordt de gemakkelijkste weg geko-
minst het voordeel man de twijfel zen. maar we hebben ook nog zoiets
gunnen. Zelf hebben ze het de laatste
jaren tenslotte ook niet zo goed ge
daan. Ons land staat er financieel-
eeonomisch zeer slecht voor"
ont wikkelingsland
Sigridur (bijgestaan door de eveneens
voor de vrouwenpartij in het parle
ment gekozen journaliste Kristin Hal
als een milieu waar we rekening mee
moeten houden".
Een partij met wat men noemt „enigs
zins linkse" ideen dus. Kristin Hal
dorsdottir. het estafettestokie voor
een ogenblikje overnemen: „We zijn
niet links en we sajn niet rechts We
zijn er voor de vrouwen omdat we van
mening zijn dat daar te weinig voor
dorsdottin mag dan in een land leven. wordt gedaan Huisvrouwen hebben
dat men in het algemeen een hoge geen pensioen bijvoorbeeld en moe-
levensstandaard toedicht, ze schrikt ten na het grootbrengen van de
er geenszins voor terug het de „struc- kinderen weer helemaal opnieuw
tuur toe te kennen van een „ontwik- beginnen als ze buitenshuis willen
kelmgsland Nogal verrassend Sign- gaan werken Aan die onrechtvaardig-
Dat kan best wezen, maar toch heden ten opzichte van mannen, wil
ls het zo Wij zijn afhankelijk van len we iets doen. Met links of rechts
maar een ding en dat is vis Dat is niet heeft dat niets te maken'
goed"
Een mening die niemand zal durven
bestrijden Maar het alternatief? Si
gridur en Kristin brommen iets over
Maar moest daarvoor nu een speciale
vrouwenpartij worden opgericht? In
vliegende haast nog wel9 Kristin, Si
gridur en hun 298 zusters hadden ook
lid kunnen worden van »een reeds
bestaande grote partij om van daaruit
het huidige „regime" te bestoken
Kristin „Dat ziet u fout. De politieke
partijen hier hadden ons nooit de
kans geboden, die we nu onszelf heb
ben gegeven Politiek is altijd een
mannenbedrijf geweest. Er werd ge
woon geen rekening met ons gehou
den
meer respect
Nu wel? Sigridur tevreden lachend:
„Ze zullen wel moeten. Wat ons in elk
geval is opgevallen is, dat de mannen
ons na de verkiezingen met veel meer
respect behandelden dan daarvoor.
We zijn hun heiligdom binnengedron
gen en of ze dat nu leuk vinden of
niet: we vormen een bepaalde
machtsfactor. Dat was precies onze
bedoeling. Ons streven is er op ge
richt geweest dat we in een posittc
kwamen waarin de mannen niet
meer om ons heen zouden kunnen".
Die tijd lijkt nog niet helemaal te zijn
aangebroken Drie vrouwen tegen een
overwegend mannelijke, van .jurk-
angst" doortrokken, rest Je krijgt
bij het tegenover elkaar leggen van
deze cijfers zomaar het vermoeden
dat dat wel eens een ongelijke strijd
zou kunnen worden Sigridur „Dat
ziet u te zwart-wit. Ten eerste zijn er in
de andere partijen nu ook bij elkaar
zes vrouwen gekozen we hebben nu
dus negen vrouwen in het parlement
en dat waren er maar drie en ten
tweede slaan we nog maar aan het
begin van een ontwikkeling Een
ontwikkeling, zo mijmeren Signdur
en Knstin hardop, die zich niet alleen
zal beperken tot IJsland. Felicitatie-
en bijvalstelegrammen uit de hele
wereld hebben bij de Samtok um
Kvennaliste hel idee doen postvatten
dat er meer landen zijn waarin bin
nenkort vrouwenpartijen de politieke
arena zullen binnenmarcheren. Sigri
dur met semi-dreigende stem „Lét
maar op. In Nederland zult u ct
binnenkort ook wel meer van horen".