AUKE PATTIST
Polisario
De Geest schenkt ons aan elkaar
Oorlogsmisdadiger
vraagt om begrip
Keukenhof nog open
t/m2ePmkstemaa
7
BEVRIJDINGSBEWEGim
POLITIEK GEÏSOLEERD
PZC/ °P'n'e en achtergrond 4
"VRIJDAG 20 MEI 1983
met wat er met hen nog verder ge
beurd is".
Zondebok
De tot levenslang veroordeelde
spreekt er vervolgens zijn verwonde
ring over uit dat andere betrokkenen
betrekkelijk korte vrijheidsstraffen
hebben ondergaan: „Wat mij verwon
derde is dat de chef van mijn com
pagnie, ook een Nederlander, de
hoogst verantwoordelijke voor deze
actie, na zes, zeven jaar al weer vrij
was. Ik heb in Spanje toevallig nog
een sergeant van diezelfde eenheid
getroffen, die me is komen opzoeken
en die ook al veel vroeger vrij was en
die mij ook vertelde dat van mijn
"Z_ (Van ome correspondent)
in Spanje verblijvende Nederlandse oorlogsmisdadiger Auke Pattist voelt zich 'moreel
J_/niet schuldig'. Hij zegt dat in een interview met een correspondent van Radio Nederland
Wereldomroep. Hij gelooft dat allerlei wandaden die tijdens de bezetting in Drente zijn
gepleegd hem in de schoenen zijn geschoven omdat hij er tijdens de berechting niet bij was en
•dus als 'zondebok' kon worden aangewezen.
«Öattist, door de bijzondere rechtbank
3) Assen tot levenslange gevangenis-
-straf veroordeeld, had een gesprek
jSet de journalist José Maria Olona in
"het huis van bewaring van Oviedo Hij
werd in 1950 bij verstek veroordeeld.
Hij verbleef toen als vrij man in
Spanje Nederland heeft de Spaanse
autoriteiten jarenlang tevergeefs ver
acht om uitlevering. Gisteren werd
duidelijk dat Pattist met zal worden
uitgeleverd.
1 In het vraaggesprek geeft Pattist toe
"volgens de letter van de wet wel
schuldig te zijn aan landverraad en
^dienstneming in vreemde krijgs
macht. Hij verklaart die daad met een
verwijzing naar de omstandigheden
,van de eerste oorlogsjaren: ,.Ik was
toen 22.23 jaar oud. idealist, kwam uit
een nationaal-socialistische familie en
dé strijd tegen het communisme was
toen ideaal voor heel veel jonge Euro
pese mensen Ik heb me daar voor
ingezet"
Hoogeveen
"Auke Pattist werd veroordeeld voor
misdrijven die hij later in de oorlog in
.Drenthe pleegde, met name in de
omgeving van Hoogeveen. In het
vraaggesprek zegt hij daarover nu:
„Wat nu de actie in de buurt van
Hoogeveen betreft wij waren daar
een militaire eenheid van de Waffen-
SS, met te verwisselen met de Alge
mene SS van de concentratiekampen
waarmee wij mets van doen hadden
Wij werden daar 's nachts door men
sen van het verzet beschoten en moes
ten daartegen actie nemen Daar is
een aantal gevangenen gemaakt en
daarbij zijn harde klappen gevallen.
.Dat wil ik niet negeren Maar ik wil er
ook nog steeds bij zeggen, dat die
hoogstens een paar blauwe plekken
hebben veroorzaakt waarvan de men
sen na vier. vijf dagen weer genezen
waren. Meer mishandelingen zijn in
mijn eenheid, waarvan ik met de chef
was. (ik had nog twee chefs boven mij
staan), niet voorgekomen. Van de
gevangenen is ongeveer de helft weer
naar huis gestuurd omdat ze er eigen
lijk niet bij betrokken waren en de
■andere helft hebben wij op bevel van
•hogerhand aan de andere Duitse au
toriteiten moeten afgeven. Ik weet Jaulce Bert Pattist
eenheid iedereen in de eerste helft
van de jaren vijftig al weer vrij was.
Ik begrijp natuurlijk, ik was er niet
bij toen het proces over deze actie in
de buurt van Hoogeveen plaatsvond.
Ik was natuurlijk de zondebok, alles
wat in die buurt gebeurd is, of het
nou van de Waffen-SS, van de SD,
van de Landmacht of wat dan ook
was, schijnt mij in de schoenen ge
schoven te zijn. Want wat ik nu in de
kranten lees, ik neem dat alles met
een korreltje zout. Er komt veel sen
satie bij".
Pattist zegt zich niet schuldig te heb
ben gemaakt aan wreedheden, zoals
hem ten laste is gelegd: „Daarover
kan ik hier met mijn hand op mijn
hart rustig zeggen: wij hebben geen
joden vervolgd en wij hebben nie
mand gedood noch zeer ernstig mis
handeld De enige jood die toevallig in
onze handen viel, is nog ontsnapt.
Daarbij wil ik ook zeggen, dat ik toen
ik dienst nam in de vreemde strijd
macht automatisch mijn Nederlandse
nationaliteit verloor. Toen ik in 1944
in Nederland terugkwam, was ik al
Duits staatsburger"
Prins Bernhard
Hij maakt dan de vergelijking met
prins Bernhard. die volgens hem lid
was van de 'Ruiter-SS' alvorens met
prinses Juliana te trouwen en de
Nederlandse nationaliteit te verwer
ven „Gedurende de oorlog heeft hij
voor Nederland gevochten zoals het
zijn plicht was Ik heb. toen ik de
Duitse nationaliteit aangenomen had,
voor Duitsland gevochten zoals het
toen mijn plicht was"
Op de vraag of hij contact heeft met
neo-nazi's antwoordt Pattist: „Sinds
ik in Spanje ben heb ik me niet meer
met de politiek afgegeven. Ik heb
contacten met allerlei mensen. Ik heb
contacten met mensen van de uiterst
rechtse kant en ik heb net zo goed
contacten en vrienden onder de. laten
we zeggen, linkse politieke richting".
Aan het slot van het vraaggesprek
doet Pattist een verzoek om begrip
voor zijn houding van destijds: ..Ik
zou hier nog graag willen zeggen dat
ik in principe en ook als mens niets
tegen de Nederlandse verzetsbewe
ging heb. Zij streden veertig jaar
geleden voor hun ideaal, maar van de
andere kant verzoek ik ook te begrij
pen dal wij ook voor ons ideaal
streden in die tijd. Of dat nou goed of
slecht was, dat komt er niet op aan.
Het was in ieder geval ons ideaal. Wij
streden tegen elkaar en in een oorlog
vallen klappen. I)at is niet te vermij
den en dat heeft niets met meer of
mindere verachting of waardering
van de vijand te maken".
(ADVERTENTIE)
Geniet t/m 23 mei nog van een dagje voorjaar.
Bovendien t/m de sluitingsdatum extra: LELIETUIN '83,
een overdekte lelieshow met een oppervlakte van
2500 m2. Dagelijks, t/m 23 mei, I fcit-uVJii 'n'.iv"'Fl
van 08.00 tot 19.30 uur. I
Keukenhof - in Lisse - is meer dan u denkt
-'F'1 M
lDoor Gerrit-Jan Hoek)
Feest in de woestijn. Dat gebeurt vandaag, vrijdag, in de buurt van
Tindoef, gelegen in de Sahara vlakbij het drielandenpunt van Algerije.
Marokko en Mauretanië. De bevrijdingsbeweging Frente Polisario viert de
10-jarige herdenking van het begin van de bevrijdingsoorlog van de
voormalige Spaanse kolonie van West-Sahara en de bevrijding van een van
de oprichters van het Polisario, El Ouali, uit gevangenschap van de
Spaanse bezetters.
Het jubileumfeest wordt dit jaar ech- eerste uur, die de aspiratie van het
ter gemarkeerd door enkele sombere Polisario van meet af aan gesteund
schaduwzijden, na eclatante politie- hebben, hebben zich de laatste tijd
ke successen m de afgelopen jaren, op een subtiele manier van de bevrij-
onder andere diplomatieke erken- dingsbeweging gedistantieerd, om-
ning van de RASD (de Socialistische dat er andere belangen in het spel
Arabische republiek van de Sahara) zijn.
door een dertigtal landen en de for- De tljden dat Algerijnse soldaten zij
mele toelating tot de Organisatie aan zy met het Poijsarj0 acties in de
van Afrikaanse Eenheid (OAE) in westelijke Sahara uitvoerden, zoals
februari vorig jaar. is het Polisario in de slag Qm Amgala in 1976 ajn
door de ontwiKkelingen in de regio defjnitief voorbij. De huidige Alge-
emgszms in een po ïtiek isolement rijnse president Chadbi Benjedid
geraakt. Bovendien lijkt het erop of schenkl anders dan zijn voorganger
het referendum over het zcllbeschik Boumedlenne een hoge prioriteit
kingsrecht van de Saharawies waar- aan een ander jdeaal dan het gteu.
toe de Organisatie
Afrikaanse
nen van het Polisario: het herstel
Eenheid in juli 1981 in Nairobi be- ïan dc goede nabuuIrelalles. v00ral
sloot, door allerlei procedurele ob- met Marokko en de realisering van
stakels. opgeworpen door Marokko. be, Arablsche droombeeld van een
op de lange baan wordt geschoven. grQol Maghreb tussen Marokko. Tu-
nesiè en Algerije.
R UStig Vooral de stijgende invloed van Libië
Tekenend voor de precaire situatie ?PJ"1 «tor Chadbi aan-
waarin hel Polisario zich momen- '«'ding ™°r Stoeiende be-
teel bevindt, is dal het in het evplo- Maar een vergelijk met
sieve gebied in de noordwoslkop Marokko levert Algerije mogelijker
van Afrika niet meer a> rustig is andere politieke revenuen
geweest als nu. sinds de voormalige °P «n mogelijke toegang tot de
Spaanse kolonie van Westelijk Sa- Atlantische Oceaan via El Aiouni en
hara via hel Driclandenakkoord olliciele erkenning door Ma okko
van 1975 werd opgesplitst tussen van de Algerijnse souvereinlWit over
Marokko en Mauretanië. De laatste omstreden gebied van Tindoel.
grote militaire actie in het omstre- Het zal daarom zeker geen toeval
den gebied (dat momenteel volledig Zjjn geweest dat de historische ont-
ondcr Marokkaans bewind staat, moeting na jarenlange openlijke vij-
nadat Mauretanië zich eerder vrij- andschap van Chadbi met zijn voor-
willig uit zijn gebiedsdeel had te- malige aartsrivaal Hassan II van
ruggetrokken) dateert van novem- Marokko samenviel met de dag
ber 1981. Toen slaagde het Polisario waarop het Polisario de oprichting
erin tot diep in het territoir door te Van de RASD herdacht. Een symbo-
dringen en het Marokkaanse leger ]jscher daad voor de Algerijnse
uit Guelta Zemmour te verdrijven, koersverandering is nauwelijks
De aanleg van een aarden wal van denkbaar,
enkele honderden kilometers rond
de zogenaamde „nuttige driehoek" ~lnAnff]
rond de belangrijkste plaatsen als El KJUUUJj
Aioun en Smara en de fosfaatmijn Maar ook kolonel Gadaffi van Libië,
van Bu Craa (die medio '82 na lange belangrijkste beschermheer van het
tijd weer in werking werd gesteld) is Polisario, blijkt danig in zijn maag
zeker niet de enige reden dat er de te zitten met zijn steun aan de
laatste tijd geen sprake meer is van bevrijdingsbeweging voor Weste-
opvallend militaire successen, waar lijk Sahara. Ten einde een breuk in
het Polisario goeddeels zijn interna- de Organisatie van Afrikaanse Een-
tionale erkenning mee heeft afge- heid te vermijden en het opstappen
dwongen van Marokko en een aantal andere
De oorzaak van de impasse waarin Afrikaanse landen te voorkomen,
het Polisario zich momenteel be- heeft Libië het Polisario vriendelijk
vindt, ligt veeleer op het politieke doch dringend verzocht weg te blij-
vlak- diverse bondgenoten van het ven van de (toch mislukte) conferen
tie van vorig jaar in Tripoli. Xf pil
meer gekruide taal bezigde de tw» pj
dc man van Libië. Yallud: „Als is
Polisario de Arabieren verdeë, M
dood dan aan het Polisario".
Ook van Spaanse kant hoeft j fa
bevrijdingsbeweging niet meer 5 {d
onvoorwaardelijke steun te rekena
Ook voor Spanje geldt, dat rustiso
regio en stabiliteit van vooral Mara
ko de Spaanse belangen (Ceuta;
Melilla) het beste dient,
solidariteit en akkoorden ten sf.
Zelfs bij de recente conferentie is
de niet-gebonden landen in Nienïfel
Delhi bleek het Polisario gedegr, x
deerd van een eertijds gevierde orp n
nisatie tot een minder welkte fa
waarnemer. De Polisario-delegaij
bracht de meeste tijd in volstrefa h
afzondering op de hotelkamer dc« s
Referendum
Hoewel de OAE de kwestie vanfct
referendum voor zelfbeschikkirs
recht uit het slop probeert te haik
terwijl ook de commissie van 4
mensenrechten van de Verercr.-
Naties in februari van dit jaari«
opriep tot een officieel staak;-*,
vuren en directe onderhandel^
tussen Marokko en het Polisaa,i!
het er niet in dat dat referenda
korte termijn plaats zal vinden, lit
rokko (intussen gesterkt door ctj
toenadering van Algerije en Span;?
weigert met het Polisario rond ói
tafel te gaan zitten. De eis van
bevrijdingsbeweging dat Marokki
zijn troepen 150 kilometer oven
eigen grens moet terugtrekken,
voor Hassan II ten enen male nl
acceptabel.
Een ander twistpunt is nog steedsó 111
vraag wie er precies als Saharawii f°5
aangemerkt mogen worden en sten
recht in het referendum krijgen. Vra
Marokko bestaat het Polisario allee fJJ
maar uit nomaden uit Algerije, Md Ba
en Niger, terwijl het Polisario Mam! f1
ko ervan beschuldigt Marokkaara f
nomaden in de Sahara „geïmpc111
teerd" te hebben. Legio obst
blijven bestaan, die Hassan
gelegenheid stellen om het refers B
dum op de lange baan te schuit
Een referendum dat volgens de 1
rokkaanse monarch niet verder I
gaan dan de bevestiging van
Marokkaanse souvereiniteit c j"
Westelijk Sahara.
Een veeg teken is dat de reeks n w
tegenslagen al repercussies bü
gehad en geleid hebben tol ernst?
interne tegenstellingen binnen
Polisario. Al met al dreigen de Sab
rawies door deze ontwikkeling 4
nig tussen de wal en het schip!
erdagen.
Met het oog op het pinksterfeest hebben zowel de
presidenten van de Wereldraad van Kerken als
het moderamen van de generale synode der Her
vormde Kerk zich met een boodschap tot de kerken
en gemeenten gericht. „Het is aldus de eersten
door de Heilige Geest dat diegenen die gescheiden
zijn door ras, sekse, klasse, religie en cultuur,
gedoopt worden in het ene levende lichaam van
Christus en de verschillende gaven van God mogen
delen, in het bijzonder die van de liefde".
In een wereld, waarin het menselijk leven en de
schepping worden bedreigd terwijl mensen zich leeg
voelen hetzij omdat ze de meest noodzakelijke
dingen ontberen hetzij omdat ze zo veel hebben en zo
weinig betekenen, mag de kerk in woord en daad
verkondigen dat God in Christus onze leegte heeft
vervuld met het leven in de Heilige Geest.
Het moderamen van de Hervormde synode zegt:
„Mogen wij allen zo, eendrachtig volhardend in het
gebed om de Heilige Geest, ook elkaar zoeken en
vasthouden". En dit dan tegen de achtergrond van
het beeld van wantrouwen, tegenstellingen en zelfs
conflicten dat sommige gemeenten vertonen als
gevolg van tweedracht en polarisatie: er heerst
verschil van inzicht in sociale en economische vra
gen: uiteenlopende standpunten worden gekoesterd
inzake vrede en veiligheid, en dat alles in verband
met verschillen in geloofsinzicht en interpretatie van
de Bijbel. Toch benadrukt het pinksterverhaal uit
het boek Handelingen juist de eendracht. „Pinkste
ren is het feest van de eenheid van alle gelovigen,
rustend in het ene werk van de Messias, gezonden
door de Ene God van Israel om verdeeldheid en
verwarring, tegenspraak en conflict, partijschap en
tweedracht, zonde en hoogmoed te genezen. En waar
anders zou iets van dat genezingsproces zichtbaar
zijn als het met in de gemeente van Christus was?"
Verbondenheid
Het is de oproep tot verbondenheid en eenheid die
beide boodschappen gemeen hebben. Ik kan me
overigens voorstellen dat nogal wat mensen daar
wat sceptisch op reageren: mooie woorden, maar
wat halen ze uit? Oproepen tot eenheid en daarin
tot vrede worden immers overal gehoord. Je kunt
haast ziek worden van alle goede bedoelingen in een
wereld die immers toch niet verandert.
Intussen. Pinksteren is niet een oproep om goede
bedoelingen te realiseren. Dat maakten we er mis
schien wel eens van. omdat we met het vreemde feest
niet goed weg wisten In verband met de Heilige
Geest dachten we aan een verheven diep-menselijke
bezieling: iets anders konden we er ons nauwelijks
bij voorstellen En zo nam hij het karakter aan van
erg persoonlijke overtuigingen, gedachten en gevoe
lens. In het bijbelverhaal is hij veeleer iets dat over
mensen heen komt. er gebéurt iets met hen Ze
worden, zoals ze daar in Jeruzalem bijeen zijn met al
hun verschillen, betrokken bij dat wat door allen als
daden van God wordt ervaren. En dat bindt hen aan
elkaar Straks thuis zullen ze zeker weer heel ver
schillend denken en functioneren. Maar steeds op
nieuw mogen ze zich realiseren, dat ze ondanks dat
alles en zelfs wonderlijk genoeg! - ondanks
zichzelf bij elkaar behoren: door Gods Geest zijn ze
aan elkaar geschonken, zoals lied 247 uit het Lied
boek der Kerken onder woorden brengt:
Wij zijn in Hem gedoopt
Hij zalft ons met zijn vuur
Hij is een bron van hoop
in alle dorst en duur
Wie weet vanwaar Hij komt
wie wordt zijn licht gewaar?
Hij opent ons de mond
en schenkt ons aan elkaar
De eenheid en verbondenheid zijn niet (zeker niet in
de eerste plaats) iets dat, nagestreefd moet worden;
ze zijn een gegeven feit
Dat moeten we lijkt me in een tijd van
polariserende tegenstellingen en oecumenische laag
conjunctuur duidelijk tegeni elkaar zeggen. Want als
we al erg genoeg daarin te kort schieten, dat we
elkaar daarop niet aankijken, dit weten bleef hoe
verborgen ook toch onder en in ons aanwezig dat
wij in de gemeente van de Heer slechts uit die
gegeven eenheid kunnen leven, omdat ze
gemeente-zijn zelf is. We vormen méér dan de
optelsom van een kleiner of groter aantal mensen
met hun individuele overtuigingen en gevoelens. We
zijn bijeengebracht in de gemeenschappelijke ont
moeting met de ene Heer en vinden daarin
wellicht tot wederzijdse verwondering elkaar. Dat
is ook 't geheim van de kerkdienst. Daarin gaat het
nog wel om iets anders dan om bevestiging van wat
ons persoonlijk bezighoudt. Gelet op Pinksteren zal
zo n dienst bovenal betekenen dat we een gemeen
schappelijke betrokkenheid bij Gods daden beleven.
Liedboek
Daarom is weinig zo belangrijk als liet lied. Natuur
lijk, liederen zijn door mensen gemaakt. Maar als
het goed is worden ze door de gemeente ervaren als
een haar van hogerhand gegeven mogelijkheid om
een belijden onder woorden te brengen. Het is niet
zo maar een zeggen van wat je denkt of voelt. Het is
een al zingend betrokken worden bij het hoe vaak
stemmen uil de kerken
ook uciwijieJd toch nu weer opnieuw beleden
werken van God in deze wereld en in mensen.
Tien jaar geleden om precies te zijn op zondag 20
mei 1973 werd in de Nieuwe Kerk te Middelburg
het Liedboek der Kerken in gebruik genomen door
de Doopsgezinde Broederschap, de Lutherse Kerk,
de Remonstrantse Broederschap, de Gereformeerde
Kerken en de Hervormde Kerk. Zondag cantate,
zondag van het lied was het, zoals sinds eeuwen de
vierde zondag na Pasen in de traditie der kerk
genoemd wordt. Sindsdien worden in deze vijf ker
ken de psalmen en andere liederen uit deze gemeen
schappelijke bundel gezongen. Daarin ben je dus
geen vreemden meer voor elkaar; in een dienst van
een andere kerk kan je meezingen en je zo met de
mensen daar verbonden weten. Bij alle nog aanwezi
ge verschillen ben je zo samen aan het belijden!
In de bundel werken naast liederen uit de genoemde
kerken ook liederen uit de Rooms-Katholieke Kerk
en uit andere tradities opgenomen. In een groot
aantal liederen werden bijbelgedeelten berijmd of
anderszins weergegeven. De psalmen ontvingen er
een nieuwe, nauw bij de bijbeltekst aansluitende
bewerking. Zo komt men met het Liedboek derhalve
heel dicht bij de Bijbel zelf terecht en niet te vergeten
bij de liederen van Israel Als iets ons aan elkaar
verbinden kan. dan is het ongetwijfeld dat.
Bij het Liedboek bleef het niet. Nieuwe liederen
hoe kan 't ook anders?ontstonden daarna en
kwamen in meerdere kerken tot léven. De Raad van
Kerken in Nederland brengt in de uitgave 'De eerste
dag' voor elke zondag lezingen van de Schrift en
liederen bijeen, opdat er in de diensten van de
verschillende kerken een zekere gemeenschappelijk
heid kan worden gebracht Basisgemeenten, niet
zelden op een afstand van de kerken, leveren liederen
die hier en daar ook in de kerken zelf gezongen
worden. Zingen komt niet tot stilstand, het is een
levende zaak.
De oecumene moge dan geen tijd van hoogconjunc
tuur meemaken en allerlei tegenstellingen mogen
verdeeldheid in de kerken brengen, toch betekent
dat niet dat het geschenk van de gegeven eenheid
niet te beleven zou zijn en... beleefd wórdt. Je kunt
heel verschillend denken over allerlei vragen van
ons leven en van dc samenleving, je kunt elkaar
daarover soms zelfs danig in de haren zitten, maar
met elkaar laat je je als gemeente dragen door de
liederen die je samen aanheft. En de Geest doet zijn
werk: Hij opent ons de mond en schenkt ons aan
elkaar.
Dat gebeurt niet. zo moeten we tegen mogelijke
sceptici zeggen, omdat deze liederen aan de verschil
punten voorbij zouden gaan. Wie echt luistert wat
erin onder woorden wordt gebracht moet opmerken
dat ze niet wereldvreemd en allerminst neutraal zijn.
Wie ze op de lippen neemt legt daarmee alle
vrijblijvendheid af. Het onrecht is erin opgenomen en
de angst wordt erin uitgesproken, de strijd tegen
hetgeen Gods bedoelingen met deze aarde door
kruist wordt er niet in geschuwd. Het zijn echter- 2
goéde liederen niet de particuliere meningen, (fa
deze of gene erin naar voren schuift, het zijn niet \S
in elk geval niet alléén) de persoonlijke gevoelense
reacties die een of ander mens erin weggeeft, h?
wórdt ons op de tong gelegd, het heeft iets van es
objectieve geldigheid, in Gods naam. En het vra3£
onze overgave. Goede liederen zijn niet iets van oa
(zoals talloze ook godsdienstige versjes jamms
genoeg wel zijn met hun kort-dragende gevoelighe
den of quasi-verstandelijke uitspraken, waarmee dar.
ook geen eenheid gediend is), maar ze zijn wonder-
boven-wonder dragers van de adem van God, die
scheppend met mensen bezig is. En is immers he!
geheim van Pinksteren. Met de liturgische toon, zo
zei daarom dr G. van der Leeuw, is het in orde,
wanneer de gemeente weet dat de kerkdienst niel
óver God spreekt, maar God aanbidt en ontvang!
Heel diep beleefd wordt het zo in grote innigheid en
blijdschap door de gemeente van de Heer gezong»
of wat hetzelfde is beleden met de woorden, die
ons in Psalm 26 op de lippen worden gelegd:
Verenigd in uw naam
met allen die tezaam
U dienen met oprecht gemoed,
zal ik uw lof verheffen.
Mijn weg is recht en effen:
ik treed U zingend tegemoet.
De eendracht en eenheid, waartoe de geciteerd!
pinksterboodschappen oproepen, worden gevondö lij
en beleefd door een gemeente, die zich laat dragen op
het geheimenis van de liederen die de eeuwen detf
gezongen werden en telkens nieuw gezongen zulte
worden Daarin moet wel zoveel spankracht verbor
gen zijn. dat je het daardoor ook bij de scherp® !e
tegenstellingen met elkaar uithoudt. Dat zal dan wa
heel dicht in de buurt van het pinksterfeest ajs ar
waarvan Handelingen 2. 9-11 ons vertelt, dat Par
then. Meden. Elamieten en nog velen meer. t
verschillend als ze zijn. samen de grote daden Gods
te verstaan krijgen. En dat is waarachtig g
kleinigheid.
T. Rmked
