MUSEUM
'Anders piept het
zo bij het melken
Films
RIJPAG 20 MEI 1983
Het Streeklandbouwmuseum in Heille eeu
wen lundhouwg'eschiedenis in êen van dc
mooiste schuren van West Zeeuwsch-Vlaanderen
viert zaterdag 23 juli het tienjarig bestaan met
een manifestatie voor inwoner en toerist.
Een veekeuring. demonstraties van oude am
bachten en een informatiemarkt moeten min
stens vijfduizend mensen naar het bescheiden
buurtschap lokken, willen de organisatoren uit de
kosten komen
Belangstellenden kunnen die dag ook een aantal
gerestaureerde landbouwwerktuigen en -attribu
ten bekijken tijdens een openluchtshow Het
materiaal vaak honderden jaren oud is
opgeknapt door twee ervaren timmerlieden, die
deelnemen aan het Werklozenproject West
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Het Streeklandbouwmuseum het eruge van die
aard in Zeeland wordt beheerd door een
stichting van de drie West Zeeuws-Vlaamse ge
meenten.
Beheerder, suppoost, manusje-van-alles ('weg
strepen wat niet van toepassing is') Herman
Bakker uit Aardenburg. die tien jaar min een dag
op de winkel past, vertelt in bijgaand verhaal over
zijn ervaringen Een vrolijke man Over bezoekers
In gele regenjasjes, die eigenlijk liever op het
strand van Cadzand hadden willen liggen. Over
schoolklasjes. die denken datje van tarwe alleen
bruin brood bakt En over zijn eigen wonderlij
ke loopbaan van parkeerwachter-voor-een-dag
tot landbouwdeskundige. „Geen bal wist ik er
van Ik kon nog geen ploeg van een eg onderschei
den".
Bob Lagaaij
Foto's: Camile Schelslraele
Het Streeklandbouum
6.000 bezoekers per jaar.
Ik heb zelf musea bezocht met rondleiders", zegt hij. „En ik vind dat al die rondleiders
lijken op de parodie die Paul van Vliet heeft gegeven". Met bekakte stem: „In het Van
appardinstituut....".
jet prototype rondleider, die met een afgezaagde droge stem de rotzooi vertelt. Daar kómen
lensen niet voor", vindt Hermen Bakker. „Hoe kan je dat nou spontaan maken? En ik zeg er
dijk bij: semi-spontaan. Want als jij die rondleiding zes keer gedaan hebt moet je er echt
is inbouwen, want anders is-ie niet meer spontaan. Dan is het echt een kant en klaar verhaal
dat moet je voorkomen. Dat kun je doen door middenin in de rondleiding, als het even
ilvalt, een leuke mop te vertellen. Een anekdote, een verhaal. De landbouw hoeft er
ilemaal niks mee te maken te hebben. Ik had eens een groep.... dat was iets van de
fterinaire keuringsdienst. Hoge pieten in de veeteelt. Die stonden allemaal zeer geïnteres-
erd naar mijn verhaal te luisteren. We kwamen in de koestal. En ik vraag aan één van die
tren: weet u trouwens waarom er vet in de melk zit? Die man begon een moeilijk verhaal
iet een hele hoop moeilijke woorden. Ik zeg: ik geloof niet dat dit het juiste antwoord is. Hij
eer: wat dacht dan? Ik zeg: anders piept het zo bij het melken. Dat zijn van die welbekende
ndbouwmopjes. Dat gooi je er dan tussendoor. Dat vinden de mensen leuk".
[heeft deze week een paar honderd
irt-gele affiches rondgebracht,
jen jaar Streeklandbouwmuseum'
erop. En. 'Een stuk agrarische
ihiedems uit Zeeuwsch-
rnderen bij elkaar gebracht in een
>ke Iandbouwschuur'
erdag 23 juli wordt het jubileum
-nerd met het grootste feest dat
ille ooit heeft meegemaakt Her-
an Bakker (38) volgde vanaf 1973
de ouwe schuur van Maenhout
ïrd volgestouwd met antieke land-
uwspullen. In het begin waren het
welgeteld 64, nu is de collectie
ttienvoudigd. Maar op de dag van
officiële opening stond hij ergens
en weitje auto's te dirigeren.
dat is een prachtverhaal. Deze
ogen had geen werk. was werkloos
»r ziekte geworden. Die liep een
stie uit zijn neus te peuteren en zijn
:u>v te vervelen. Ook toen al. Ha ha
ha. Laat dat er maar uit Dan
n ze die krant gelijk op. Op een
geven moment komt wethouder
n;e van Aardenburg naar me toe
rat daar toen al een beetje in de
iinek. Want ja, je had niks te doen
ian ga je op den duur van alles
l Ook politiek. Dat doe je als je
meer te doen hebt. Oei da's ook
een Straks word ik dat dorp
Igezet. Bonte zegt: Herman, we ope-
n een landbouwmuseum. Meneer
Mingemann. de gedeputeerde,
nt dat doen We verwachten toch
een vijfhonderd mensen, allemaal
hun eigen auto Dat is vijfhonderd
Jo's. Die kunnen we in heel Heille
3kwijt Maar dat is geen probleem
i! ik heb een weiland gehuurd De
nt is wel wat smal en het is er wel
beetje modderig, maar met een
sn beetje duw- en trekwerk krijgen
(die vijfhonderd auto's wel op dat
üand. En jij bent parkeerwachter.
iïegt wil jij dat voor ons doen? Ik
L ah Bonte, ik heb toch niks om-
den, dat wil ik wel even doen Dus
daarheen die dag. Ik heb dus van de
""ling niks gezien, helemaal niks.
Kb ik nooit meegemaakt. Want ik
oud een eind verder in een weiland
stond die auto's dat weiland op te
Een. allemaal mooi in rijtjes. En ik
dal kost vijftig cent En die gleden
mijn binnenzak Die heb ik nooit
idragen. Ha ha ha. Ja. een werklo-
aioet er wat bijverdienen. Het was
'(prachtige dag trouwens. Ik heb
hele dag heen en weer gelopen
c dat welland. En 's avonds om
10 uur was dat museum kant en
sr geopend En toen kwam de
aaialige burgemeester van Sluis,
[teer Van den Beid. die was toen
voorzitter van de stichting, naar
toe Samen met Bonte en dieren-
Hyppolite van de Vijver. En die
Wen dat he je leuk gedaan Bakker
'I jij iets van landbouwIk zeg:
Meen bal. Ik wist het verschil niet
&n een eg en een ploeg. Eerlijk
ffc dat wist ik niet. Ik heb geen
öers, die boer zijn. ik kom niet uit
sboerenomgeving. Ach. zeiden ze:
'is met zo erg. Praten kun je wel.
weken namelijk iemand om dat
Kum open te houden En jij hebt
3 niks te doen: wil jij dat niet een
t" dagen doen0 Tot we een oude
^hebben gevonden, een 65-plusser
die de mensen een beetje kan
i^jzen Ze zetten de deur open. de
fere dag, ze zetten een heel klein
ptafeltje met een hele krakkenuk-
phan Bakker: „In het begin stond
Mjna niks...".
kige stoel middenin dat tochtgat
daar. Daar leien ze honderd kaartjes
op voor volwassenen en honderd voor
kinderen en ze zeiden: nou. begin
maar. Slecht weer. maar veel bezoek,
die eerste tijd Ik verkocht daar maar
kaartjes. Maar in dat museum stond
bijna niks Dat was een hele lege
schuur Dat was een prachtschuur,
maar daar stond niks in Daar ston
den want ik heb ze geteld precies
64 spulletjes in In zo'n hele grote
schuur van veertig bij zestig meter.
En al die Zeeuws-Vlaamse boeren
hadden in de PZC gelezen dat dat zo'n
leuk museum was, dus die kwamen
allemaal kijken cn zeiden, da's hier
ook redelijk waardeloos, jullie heb
ben niks. Maar Ik heb nog wel een
ouwe ploeg, zei er een. En ik heb nog
wel.... Nou. die aanbiedingen stroom
den binnen Maar ik wist niet wat al
die ouwe troep was. Ik zei. schrijf
maar op. ik zal het wel doorgeven aan
dokter Van de Vijver En dan gaf ik
dat door op een lijstje en hij zei ja, dat
kunnen we allemaal gebruiken. De
gemeentevrachtauto van Aardenburg
reed dan een toer door Zeeuwsch-
Vlaanderen en dan kwamen ze met
troep jongensVermolmd, verroest.
een rotzooitje. Dat kieperden ze voor
die deur bij mij. En dan dacht ik: wat
zou dat nou weer zijn? Allemaal din
gen die ik nooit had gezien. En dat
zette ik dan maar ergens neer. En als
er dan een ouwe boer kwam, of ie
mand die er uitzag als een ouwe boer.
dan liep ik maar een beetje met die
familie mee. Dan hoorde ik hem zeg
gen: mao mao... een hieselsteen. Dan
dacht ik dat is een geselsteen. Dan
wist ik dat ook weer 's Ochtends
geleerd en dat zat 's middags in de
rondleiding Toen deed ik dus rondlei-
Waleploeg
Die ouwe 65-plusser heeft het besluui
maar vergeten. Herman Bakker vol
deed uitstekend. Toen na tuee jaar
het arbeidsbureau begon te spetteren
l,.werkt-ie daar nou of werkt-ie daar
niet") werd hij officieel aangesteld.
En nu zegt hij uit de grond van zijn
hart: „Ik zou er nooit meer vanaf
willen. Ik weet van de geschiedenis
van de landbouw en van de appara
ten waarschijnlijk meer dan sommi
ge ouwe boeren. Kijk, ik weet het van
alle apparaten. De boer weel het
alleen van de apparaten waarmee hij
gewerkt heeft. Die had niet al die
apparaten, die in mijn schuur staan,
in zijn bedrijf. Je hebt verschillende
manieren om erachter te komen. Je
kunt lezen van mensen, die het alle
maal al eens eerder hebben uitge
zocht. En vragen. Niet bang zijn om
te vragen. En archiefonderzoek. Dal
doe ik vooral in de winter".
Het pronkstuk van de collectie is de
waleploeg. een grote, roodgeschilder
de houten ploeg op wielen, die volgens
archiefstukken in Middelburg is ge
bruikt tussen pakweg 1610 en 1910.
„Dat was een ploeg voor vier paar
den". legt hij uit. „Voorzover wij we
ten bestaan er van die ploeg op de
hele wereld nog maar twee-en-een-
half. Ik eén. het openluchtmuseum in
Arnhem één en die halve staat in
IJzendijke. Maar die is zeer incom
pleet. Daar missen een hoop stukken
aan. Die hebben ze waarschijnlijk
alweer eens voor andere doeleinden
gebruikt". Die waleploeg hoorde bij
de collectie van Kobus Rosseel uit
Aardenburg, oud-raadslid, heemkun
dige. en één van de 'vaders' van het
Streeklandbouwmuseum Herman
Bakker. „In 1946, toen in Aardenburg
de eerste gemeenteraad na de oorlog
was geïnstalleerd, zeurde hij al: me
neer de voorzitter, wordt het geen tijd
dat we wat gaan doen aan de oude
landbouwspullen0 De voorzitter ant
woordde daarop zeer diplomatiek we
zullen het onderzoeken meneer Ros
seel. Daar bleef het dan bij En elke
raad vroeg hij het weer En elke raad
zei de voorzitter we zullen het onder
zoeken meneer Rosseel En dat onder
zoek heeft gedruud tot 1973. Toen zijn
wij hier begonnen"
Ervaren vaklui, die hij heeft 'geleend'
van het werklozenproject West
Zeeuwsch-Vlaanderen. knappen mo
menteel een aantal stukken op. Bak
ker is dolblij met die hulp Zegt „Iets
wat tien jaar staat gaat achteruit. En
zeker die ouwe spullen, die al verrot,
verroest en met houtwurm erin bin
nenkwam en We hebben eigenlijk^
nooit geld gehad om daar veel aan te
doen En aan de andere kant waren er
geen vaklui Aan het ijzerwerk kan ik
zeil wat doen. Ik kan redelijk goed
schilderen, ik kan redelijk goed roest
schrappen Ik kan niet timmeren. Dus
aan het hout kan ik weinig doen. Ik
kan het insmeren tegen houtworm en
daarmee eigenlijk basta Via dat
werklozenproject kregen we de moge
lijkheid om twee echte timmerlui op
dat museum te zetten. Nou, die jon
gens zijn vreselijk fanatiek begonnen.
Ik zeg altijd ze werken harder dan bij
de baas. Vinden het leuk. zien, omdat
het natuurlijk kleinschalig is. resul
taat en kunnen aan het eind van de
week zeggen dat heb ik opgeknapt.
Het is te hopen dat zij door dit werk
vlug weer een echte baas zullen vin
den. Een heeft er een ouwe balanswe
ger onderhanden genomen Een hele
ouwe. van de vorige eeuw. helemaal
met de hand gemaakt Nou. die heeft
van dat hele ding een replica ge
maakt. Als je dat ziet staan Vroeger
maakte men de landbouwwerktuigen
niet alleen functioneel maar ook nog
mooi Men versierde die met de beitel.
Met rondjes en kringetjes. En er wer
den later biesjes op geschilderd. Dan
zeg ik: nou dan heb ilc twee vaklui in
dienst In principe kunnen die jongens
hier hun VUT halen. Maar dat is niet
de bedoeling van dat project"
Bezoekers
Het Streeklandbouwmuseum trekt
gemiddeld zesduizend bezoekers per
jaar. Bakker leidt hen rond. Een
hoofdstuk apart. „Je hebt ten eerste
de groep agrariërs, zowel uit de
streek als van buiten. De ouwere
mensen komen gewoon hun eigen
leven nog een keer bekijken. Want
daar komt het eigenlijk wel op neer.
Dan heb je een groep jongeren. Die
komen via schoolreisjes, excursies.
En dat is helemaal het tegenoverge
stelde. Die weten er helemaal de
ballen van Aan het begin van een
rondleiding zeg ik: jongens, hoe he
ten die stengels, die je overhoudt als
je graan gedorst hebt? Waarop de
klas in koor roept, hooi Jongens, dat
is stro En wat is dan hooi? Weel ik
niet meneer. Het verschil tussen hooi
en stro is bij onze moderne jeugd
onbekend. Wat maak je van tarwe?
Brood meneer. Weet iedereen, want
dat schijnt in 't schoolpakkot te zit
ten. Wit brood of bruin brood? Brum
brood meneer. En waar maak je dan
wit brood van? Geen flauw idee. Oók
van tarwe jongens. Ook van tarwe
Hoe kan dal dan? Nou en dan komt je
uitleg. Die begrippen zijn hélemaal
wég. Voor die kinderen gebruik ik
dat museum zuiver als een stuk edu
catie. Maar moderne educatie. Ik leer
ze gewoon de dingen van nu. Ik leer
ze geen geschiedenis. Doe ik moed
willig niet. Maar ik leer ze wel: hoe
maak je boter, hoe bak je brood, wat
is 't principe van slachten. Die princi
pes leer ik ze. En die kun je aan de
hand van de oude werktuigen veel
beter uitleggen dan aan de hand van
zo'n heel modern machien met een
computer erin. Daar snapt niemand
meer wat van".
De moeilijkste groep bezoekers zijn
mensen, die eigenlijk helemaal niet
wilden komen „Die waren van plan
om op het strand van Cadzand te
gaan liggen. Maar gezien het Neder
landse klimaat ging dat weer even
niet door. Toen gingen ze maar naar
de slechtweervoorziemngen in Zeeuw
sch-Vlaanderen Die groep komt in
geen geveal geïnteresseerd binnen
Die komt binnen in kleine gele regen
jasjes om alstublieft een hall' uur uit
dat pokkenweer te zijn. Staat dan
droog en denkt dan. nou. wat valt hier
te beleven? Die mensen 't Is wel je
leukste groep mensen. Die jun je
enthousiast maken Die zie je halver
wege de rondleiding enthousiast wor
den. Die vlam slaat niet altijd over.
waarschijnlijk omdat je eigen gesteld
heid de ene dag niet zo is als de
andere. Maar als die vlam overslaat
liep een rondleiding wel eens uit tot
anderhalfuur, terwijl ik hem in princi
pe nooit langer maak dan drie kwar
tier Het kwam voor dat ik die mensen
wel kwijt wilde, maar dat die ménsen
er met uit wilden En bléven vragen.
Zo van: meneer, hoe zit dat nou met
legbatterijen? Hoe maken ze nou eie
ren? Wat eet ik. wat druk ik? Hele
discussies knjg je. Ook de discussie
van mensen die toch wel van zichzelf
vinden dat het voedselpakket niet het
meest gezonde wereld is. Die daar wel
wat aan zouden willen doen mis
schien. maar die daar gewoon geen
gat in zien Ik zeg altijd het helpt niet.
als jij voor jezelf weet dat mayonaise
misschien wel niet zo vreselijk gezond
is. Dan moet je geen halvanaise ko
pen, dan moet je gewoon minder
mayonaise eten"
Hoe eet hij zëlP Grijnst. „Gezien mijn
postuur ben ik geen grote eter. Ik eet
graag, maar probeer me zoveel moge
lijk afzijdig te houden van de welbe
kende overbodige troep".
Het komende jubileum vormt een
aardige aanleiding om aandacht te
vragen voor dc financiële perikelen
waarin het landbouwmuseum bijna
permanent heeft verkeerd. „Er zijn
verschillende soorten geld", rekent
Herman Bakker voor. „Dat klinkt
een beetje gek. Je hebt eerst de
stichting. Daar heb ik weinig mee te
maken, met de financiële toestand
van de slichting. Hij is er door een
sanering wat beter komen voor te
staan dan vorig jaar, toen het er op
een gegeven moment zelfs naar uit
zag dat het museum zou moeten ver
dwijnen Zó diep zat de stichting in
de schulden. De banken zeiden: daar
moeten we toch eens wat aan gaan
doen, hoor jongens.
Maar dat Is een kant waar ik eigenlijk
weinig van weet en ook wil weten.
Want ik heb al zorgen genoeg met hét
dagelijks bestaan Die twee werklozen
kosten niks. maar ze gebruiken wel
materiaal Spijkers, staalborstels en
noem maar op. Bakker ga eens even
achter dit. Bakker heb je dat... Dat
moet ergens vandaan komen De
stichting kan dat niet betalen, dus dat
moet uit het zwarte circuit komen.
Dat zwarte circuit heb ik twee jaar
geleden zelf opgericht door een dona
teursactie te beginnen. Ik heb gezegd:
welke Zeeuws-Vlaming met hart voor
het landbouwmuseum zou daar nou
eens vijf gulden per jaar voor over
hebben? Hij slaat twee vliegen in één
klap. Wie vijf gulden betaalt mag met
zijn gezin en eventuele introdue's het
landbouwmuseum gratis bezoeken.
Aan de andere kant wordt dat geld
nog eens echt ouwerwets gebruikt. We
kopen daar geen moeilijke dingen
voor. wij organiseren daar ook geen
projecten mee. We kopen daarvoor
gewoon spijkers, verf en schuurpa
pier Die actie bracht tot op heden een
kleine 1300 tot 1500 gulden per jaar
op. Dit Jaar met die werklozen is
dat bedrag eigenlijk te klein. Ik zie de
bodem van die pot in zicht komen.
Willen we dat project met die werklo
zen voortzetten, dan zal ik dus meer
donateurs moeten krijgen Binnen
kort. in juni. laat ik op de Aarden-
burgse braderie alle gerestaureerde
spullen zien. En later, op die feestdag
in juli. óók. Kijk jongens, kun je 't
zien: dat hebben we nou met jullie
1300 gulden gedaan Je houdt er bo
vendien een stuk waardevolle appara
tuur mee in stand, waarmee je een
heleboel mensen een plezier kunt
doen".
Hoofdrolspeler Huub Stapel
Lift'.
en regisseur Dick Maas van de film 'De
Luxor Terneuzen brengt deze week een Nederlandse filmpremière: 'De
Lift', een verrassend goede thriller van Dick Maas rond een lifi die
moorden pleegt. Vandaag (vrijdag) om 19 30 en 21 45 uur. zaterdag 14.00.
19.30 en 21.45 uur. zondag 13 45.16.00.1S.45 en 21.15 uur. maandag 13.45.
16.00. 18.45 en 21 45 uur. dinsdag en woensdag 20.00 uur
Luxor en De Koning van Engeland in Hulst prolongeren Gendarmes in
paniek' Luxor: vandaag vrijdag121 45 uur. zaterdag 19.30 en 21.45 uur.
zondag 16.00 cn 21.15 uur maandag 18 45 en 21 15 uur. dinsdag en
woensdag 20.00 uur Luxor biedt tenslotte familie-amusement uit de
Disney-atellers '101 Dalmatiers' Vandaag ivrijdagi 19 30 uur. zaterdag
14 00 uur zondag 13.45 en 18 45 uur: maandag 13 45 en 16 00 uur
Het Ledellheater in Oostburg houdt het op suspence van grote klasse:
'Firefox'. de strijd om een geheime Russische straaljager Spionage in de
grootse stijl van James Bond.
Vandaag vrijdagi 20.00 uur, zaterdag 19.15 uur, zondag 14.00 en 20.00
uurmaandag 14.00 uur. Verder: Jonge wilde meisjes', zaterdag 21.30
uur. zondag 16 30uur. maandag 16.30 en 20.00 uur.' dinsdag 20.00 uur.
'De gendarme in paniek' draait vandaag ivrijdagi om 19.1~5 uur in De
Koning van Engeland in Hulst En voorts: zaterdag 18 45 en 21 15 uur.
zondag 13.45. IS 45 en 21.15 uur. maandag 13 45, 18.45 en 21.15 uur en
dinsdag 20 00 uur
In Hulst ook 'Who dares wins' vandaag (vrijdag) 19.15 en 21.30 uur,
zaterdag 21 15 uurzondag 13.45,16.15 en 21.15 uur. maandag 13.45.16.15
en 21 15 uur. dinsdag 20 00 uur. 'Game of death 2 vandaag vrijdagi
19 15 uur: zaterdag 18 45 uur. zondag 16.15 en 2115 uur. maandag 16 15
en 18.45 uur
Opuindende dromen' vandaag 'vrijdag/ 21.30 uur. zaterdag 18.45 en
23.15 uur zondag 16 15 en IS 45 uur. maandag 14 30. 16 15 en 18 45 uur.
'De getuige kan niet dansen' vandaag vrijdag 21.30 uur. zaterdag 21.15
uurzondag 18 45 uur. maandag 21.15 uur. dinsdag 20.00 uur. The
Excorclst' vandaag (vrijdag21.30 uur, zaterdag 21 15 uur. zondag 18.45
en 21.15 uur maandag 18.45 en 21 15 uur Puberty Blues' vandaag
vrijdagi 19.15 uur. zaterdag 18.45 uur, zondag 13.45 en 16.15 uur;
maandag 13 45 en 16.15 uur
