SCHOOLTUINEN
Bouw van Westduin Hotel
itaat op losse schroeven
Gespierde taal van wethouder
Hulst over oeververbinding
Eerste mavo-examen Spaans viel mee
PZC/ provincie 15
jmemuiden 6 schiet Duits motorjacht te hulp
Boontjes groeien
niet in een blikje
MTERSCHAP DIENT BEZWAAR IN
ss
HULST „We voelen ons op z'n zachtst gezegd flink
bedonderd. Niet alleen door Neelie, maar ook door de
verschillende opeenvolgende regeringen." Deze gespier
de taal bezigde maandagmiddag loco-burgemeester G. A.
van de Voorde van Hulst voor de Tros-microfoon tijdens
een directe uitzending van het radioprogramma 'Te gast
bij Herman Emmink' vanuit zalencentrum Tiffany in
Hulst. Van de Voorde reageerde daarmee op het niet meer
doorgaan van de vaste oeververbinding over en onder de
"esterschelde.
„Vijftien jaar aan een stuk zo konden een miljoen
luisteraars in Nederland en Belgie van de wethouder
vernemen, „wordt ons die oeververbinding al beloofd Een
verbinding die heel plezierig zou zijn voor vele Zeeuws-
.cMi.ii.sni vooral het zakenleven zou erbij gebaat zijn."
Van de Voorde wees er in het vraaggesprek met Emmink
op dat men in Zeeuwsch-Vlaanderen er echt wel bij wil
horen, maar dat het dan toch wel nodig is dat er voor
goede verbindingen met overig Nederland wordt gezorgd.
„Om goed te kunnen mee-ontwikkelen met de rest van
Nederland fs het noodzakelijk dat er goede verbindingen
zijn en daarvoor is uitsluitend de brug-tunne! een garan
tie". aldus de wethouder. Het muzikale programma werd
uitgezonden van twaalf tot één uur Hieraan werkten mee
Dimitn van Toren, de Belgische zangeres Sofie. het duo
Frank en Mirella en de Michael Mill Company, onder
leiding van Peter Bochem. Het programma van de Tros
wordt wekelijks rechtstreeks uitgezonden, elke keer van
uit een andere plaats in Nederland.
WSDAG 17 MEI 1983
kia
USS1NGEN- .Best te doen'. Dat was
r,r het algemeen de reactie van de
S unenkandidatcn cn dc betreffende
wnlen op het mavo-examen
Wns dat maandag voor het eerst
Zeeland werd afgenomen.
de leerlingen van het mhno die
der meer examen deden in de vak-
a Bezondheidsleer en ztekenverzor-
"I hadden weinig problemen
hndag betekende voor de leerlin-
r- van mavo, leao, lhno. Ito en lmo
vijftig meerkeuzevragen voor hun
neus. die betrekking hadden op vier
teksten die uit Spaanse tijdschriften
kwamen ..Het examen viel me beslist
niet tegen", zei mevrouw R. Swennen-
menkandidate mevrouw M Bordes
uit Middelburg „Ik heb vrij lang over
deze tekst gedaan en daardoor kwam
ik echt in tijdnood Maar verder was
het examen niet echt moeilijk"
EXAMEN,
de Vogel, docente Spaans aan de
Avondscholengemeenschap in Ter-
neuzen „Omdat het de eerste keer
laatste examendag Vandaag en was, hadden we geen beeld van hoe
zijn er nog examens voor het moeilijk of makkelijk zo'n mavo-
nwio. mhno. havo en vwo. examen zou kunnen zijn. Maar het
•"el op de Zeeuwse Dag en Avond- was goed te doen Ik vond de teksten
>sit co!engenieenschap m Vlisslngen als leuk. en de moeilijke, onbekende
de Avondscholengemeenschap woorden waren best te begrijpen door
iws-Vlaanderen in Terneuzen de context Volgens mevrouw Swen-
rdvoor het eerst Spaans op mavo-c nen was de derde tekst, die over een
d niveau geexamineerd. In Vlissin- jong Spaans pop-idool ging. het moei-
9 kregen ongeveer 70 kandidaten lijkst. Dat werd bevestigd door exa-
irrrrnü re weinig tijd
HHi Ina Stoel cn Karin dc Kraki
Ina Stoel en Karin de Kraker van de
scholengemeenschap 'De Wellinge' in
Middelburg waren evenmin op on-
overkomenlijkc problemen gestuit
tijdens het mhno-examen gezond
heidsleer-ziekenverzorging. Dit exa
men bestond eveneens uit vijftig
meerkeuzevragen die waren ver
deeld over anatomie, ziekenverzor
ging en maatschappelijke gezond
heidszorg. Dc leerlingen kregen voor
de vijftig vragen precies vijftig mi
nuten. Veel te weinig tijd", vond
Ina Stoel Ze vond net zoals Karin
dat er een paar vergezochte vragen
bij zaten en dat het soms heel moei
lijk was om een antwoord te kiezen,
omdat er meerdere antwoorden mo
gelijk zouden zijn.
De beide kandidaten waren verder
van mening dat er te weinig vragen
over anatomie inzaten „Terwijl
daar )uist het meest voor moesten
leren" Docente gezondheidsleer aan
'De Wellinge' mevrouw C van Borren
was het met het laatste eens Ook zij
vond dat er enkele verwarrende vra
gen bij zaten, zoals eentje die ging
over de afstand die er uit oogpunt v
veiligheid tussen de spijlen van een
kinderbed zou moeten zitten. „Als een
kind niet met zijn hoofd door de
spijlen kan is dat volgens mij genoeg
Deze vraag waarbij gekozen moest
worden tussen afstanden van 3. 8. 13
en 18 centimeter vond ik nutteloos
Kotgen - Het vissersvaartuig Arnemuiden 6 is maandagavond op de vier opvarenden van het jacht aan boord genomen en het beschadigde jacht op
«rdzêe een Duits motorjacht te hulp gesneld, nadat zich op het plezier- sleeptouw genomen.
JJuig een gasontploffing had voorgedaan. Voor zo ver bekend gisteravond, zouden er geen gewonden zijn. Het
Rtploffing op het jacht deed zich voor zo'n vijf mijl uit de Belgische kust vissersvaartuig wordt vanmorgen, dinsdag, rond 09 00 uur in Breskens
jgte van Nieuwpoort De Arnemuiden 6 van de firma Caljouw heeft de verwacht
Kleuters van t Binnenhof in Goes aan het werk in de schooltuin
jOl'DEKERKE - De plannen voor de bouw van het Westduin Budget Hotel, op de grens van
egemeenten Valkenisse en Vlissingen, lijken te worden doorkruist door een bezwaarschrift
het Waterschap Walcheren tegen de afgifte van een verklaring van geen bezwaar door
deputeerde staten van Zeeland. Volgens opdrachtgever tot de bouw en toekomstig
irecteur E. J. P. Izeboud uit Vlissingen kan handhaving van het bezwaarschrift betekenen
de realisatie van het hotel een jaar later plaatsvindt dan was gepland.
,afmr J A. Lantsheer bevesüg- duin' toe te staan. Dat dat argument ging. uitbreiding en aanpassing aan
idag desgevraagd de beslis- nu weer wordt aangevoerd vindt de de eisen van de tijd. van het bestaan-
het dagelijks bestuur van het heer Izeboud onbegrijpelijk: „Ge- de horecabedrijf. „Mede hierom is het
•hap om een AROB-procedure meente. provincie en waterstaat zijn in dit geval aanvaardbaar om het
beginnen. Hij kondigde tevens aan tot de conclusie gekomen dat verster- bouwen zeewaarts van de bebou-
het waterschap ook bij de Kroon king van de zeewering ter plaatse niet wmgsgrens toe te staan"
kroep zal gaan tegen de afgifte van nodig is tot het jaar 2000".
i bouwvergunning door de gemeen- Volgens ir H. Visser, hoofd van de
la W"
i,
Valkenisse.
•heer Izeboud wil het hotel (kosten:
.^te.eer vijf miljoen) realiseren op de
*iis van het huidige hotel 'West-
Dit gebied ligt echter buiten de
jstelde bebouwingsgrens die ter
itóe ongeveer 150 meter van de
[■ijrpnste duinvoet loopt Het water -
ap wil dn gebied vrij houden om in
toekomst versterkingswerken van
Bewering mogelijk te maken De
m sterking van de duinen ter hoogte
(jk, i de Galgeweg is al jaren aange-
7. ad als reden om geen verbeterin
g-uitbreidingen aan hotel 'West-
a
m Irgelconcert
id van de Wege
ii Kruiningen
m 3UININGEN - Ad van de Wege,
janist van de Nederlands- Het bouwplan voldoet volgens gs aan
«vormde kerk in Kruiningen. be- de in het Streekplan Midden-Zeeland
technische dienst van het water
schap. kent het betreffende gebied
een ongunstige kustontwikkeling en
moet ervan worden uitgegaan dat de
binnenduinvoet in de toekomst („Dat
is niet uit te drukken in jaren, dat zijn
eerder eeuwen", aldus de heer Visser)
ongeveer honderd meter landin
waarts komt te liggen. Om op alle
eventualiteiten te zijn voorbereid
wordt verder nog een strook van
zestig meter vrijgehouden van nieuw-
bouwobjecten zodat toekomstige ver
sterkingswerken zonder bezwaar kun
nen worden uitgevoerd. Volgens de
heer Lantsheer zal rond 1986 een
begin worden gemaakt met de ver
zwaring van de duinenrij Dat heeft
een verplaatsing van de duinvoet tot
gevolg van enkel tientallen meters,
waarbij het terrein waar het hotel
gebouwd moet worden vrij blijft. Na
voltooiing van de verzwaring kan de
zeewering in ieder geval tot het jaar
2000 mee.
Woede
llü!donderdag (19 mei) de winterse-
ikoigelconeerten in de Nederlands-
imormde kerk in Kruiningen. Op
(4 programma staan werken van
DM Buxtehude, Bach, Cleram-
oisitGuilmant, Saënt-Saëns en Flor
de Wege studeerde aan de
feiacademie in het Belgische Sin-
IscbjjiNillaas en bij de organist Herman
Vliet. Momenteel studeert hij aan
houArt Koninklijk Muziekconservato
rium In Gent.
«concert in Kruiningen begint om
W uur.
gestelde eis dat het gaat om
Het Waterschap Walcheren diende
eerder een bezwaar in bij b en w van
Valkenisse. tot verbazing - en zoals
hij zelf zegt - 'tot woede' van de heer
Izeboud echter veertien dagen nadat
de termijn voor de tervisielegging
van de bouwplannen was verstreken.
Om deze reden verklaarde het college
het bezwaarschrift niet ontvankelijk
en ongegrond. Dat werd later herroe
pen door gs die de bezwaren alleen
ongegrond achtte. „De termijn voor
indienen van bezwaren is slechts een
termijn van orde", aldus de motiva
tie van gs om het bezwaarschrift wel
ontvankelijk te verklaren.
De heer Lantsheer is van mening dat
het treffen van een voorbereidingsbe-
sluit voor het gebied, waardoor afgifte
van een bouwvergunning mogelijk
wordt, niet de juiste weg is geweest.
„Dat had moeten gebeuren via een
bestemmingsplanwijziging. Dan was
bij een duidelijke afweging van de
belangen nooit toestemming voor de
bouw gegeven" De dijkgraaf maakte
duidelijk de bouw van het hotel tot in
hoogste instantie te willen aanvech
ten. Het waterschap zal bij de Raad
van State schorsing van de beschik
king van gs vragen en straks hetzelfde
doen als de bouwvergunning wordt
afgegeven, zo verklaarde de heer
Lantsheer
Volgens de heer Izeboud betekent dat
een ernstige bedreiging van zijn plan
nen. „Al betekent het maar een uitstel
van twee maanden, dan houdt dat
nog in dat het hotel niet voor het
seizoen van 1984 open kan. Dan heeft
het verder dit jaar ook geen zin meer.
dan wordt het waarschijnlijk 1985
voor we open kunnen Dat betekent
dat twintig mensen een jaar langer
werkloos thuis moeten blijven". Ot
het bouwplan dan nog uitgevoerd kan
worden staat volgens hem nog niet
vast „Uitstel betekent dat de plannen
5 tot 8 procent duurder zullen worden.
De aanneemsom zal bijgesteld moe
ten worden en ook de bank zal met
een nieuwe offerte komen. We moeten
nog bekijken of het dan nog wel
haalbaar is", aldus de heer Izeboud.
Hij heeft zijn advocaat inmiddels op
dracht gegeven na te gaan in hoeverre
het waterschap zich schuldig maakt
aan onbehoorlijk bestuur en misbruik
van procesrecht. „Als de AROB-
rechter ons in het gelijk stelt zullen we
zeker proberen de geleden schade bij
het waterschap te verhalen". De door
het waterschap geopperde oplossing,
grondruil met staatsbosbeheer zodat
het hotel verder van de duinen kan
worden gebouwd, vindt geen genade
in de ogen van de heer Izeboud
„Het voorbcreidingsbesluit geldt al
leen voor het terrein van het huidige
hotel. Als de lokatie verandert moet
de hele procedure weer opnieuw be
ginnen".
Leerlingen van de Anne Frankschool bezig met de voorbereiding van een tutnproject. De plantjes, die binnen zijn
gekweekt, kunnen korte tijd later in de tuin worden geplant
'xpositie textiele
«rkvormen ZDASG
in Vlissingen
18SINGEN Morgen, woensdag
mei wordt een expositie gehouden
li werken die gemaakt, zijn door
JjjJ irlingen van de dit jaar ut Vlissingen
e!P [jonnen cursus textiele werkvor-
van de Zeeuwse Dag en Avond-
Wengemeenschap. De expositie is
ihet. gebouw van de ZDASG aan de
SJmbrandtlaan in Vlissingen. De ten-
1 onstelling is gekoppeld aan een
Wllchtingsdag en duurt van 10.00
12.00 u
iel
i luiten vernield
thool Zierikzee
IERIKZEE - In het afgelopen week-
nde is In het gebouw van de christe-
ke scholengemeenschap aan de
jbertstraat. in Zierikzee door onbe-
den een aantal ruiten ingegooid,
f schade bedraagt zo'n ƒ750.
rand in woning
iJtSchoondijke
H00NDIJKE Bij een brand
undagmorgen omstreeks kwart
oneven bij de familie R. P. aan de
Bidenl Rooseveltstraat te Schoon-
'(ll, ikt is de serre en een schuurtje
!D8 inel uitgebrand.
[brand werd geblust door de brand-
E-f uit Schoondijke De woning liep
«schade op. De brand is vermoe
id Hjk ontstaan door de oververhitting
b«en frituurpan, die men vergeten
•- uit te zetten.
gaan door bijvoorbeeld de koolzuu-
rassimilatie er bij te halen.
De schooltuin kan bij de lagere
school ook gebruikt worden om
bijvoorbeeld iets te laten zien over
bestrijdingsmiddelen en. zoals Niek
Flipse aangaf, om iets duidelijk te
maken over de voedselvoorziening
Om emge hulp bij de lessen te
geven, stuurt Braber regelmatig les
brieven over alles wat de kinderen
in de natuur tegenkomen aan de
scholen. Die brieven zijn aangepast
aan het jaargetijde. Deze lesbrieven
zijn uitgaven van de verzamelde
Nederlandse schoolhoveniers Ze
worden vrijblijvend aan de scholen
gestuurd en af en toe wordt er met
een formulier geïnformeerd hoe ze
worden ontvangen. Volgens Braber
kunnen natuurlessen die wat verder
weg gaan dan een droge opsom
ming van feiten, van invloed zijn op
het gedrag van de leerlingen. „Er
komt meer respect voor de natuur
omdat ze gewoon wetën hoe die
natuur in elkaar zit Dat kan weer
leiden tot minder vernielingen."
Als voorbeeld noemt hij een school
waai hij op bezoek kwam. Voor die
school laag een groot grijs plein,
omringd door een hoog hek „Het
leek wel alsof daar 25 apen moesten
rondlopen, in plaats van spelende
kinderen Als je zoiets ziet, dan
springen de tranen in je ogen." Het
onderwijs hoeft zich met te beper
ken tot een demonstratie van een
leerkracht die een plantje in de
grond zet. De kinderen kunnen bij
het onderhoud betrokken worden of
inspraak krijgen in de soort plantjes
die uitgekozen wordt, als het om
een siertuin gaat.
In het verleden kwam het nogal
eens voor dat bij scholen gewas
sen werden geplant die in de zomer
rijp waren of biociden. Daar had
den de kinderen dus niet zo veel
aan omdat dat net in de vakantie
periode viel. Daarom wordt meer
en meer gekozen voor planten die
ofwel in het voorjaar ofwel in het
najaar op hun hoogtepunt zijn. Dan
hebben de kinderen niet alleen het
plezier van het planten en de groei,
maar ook van hel 'eindprodukt'.
En het hoeft niet te blijven bij
projecties op school. Het kan gebeu
ren dat kinderen op een boerderij
wonen en de klas uitnodigen voor
een bezoekje In Zeeland haken ook
heel wat scholen in op het ZLM-
project 'De boer op' Daarnaast is
allerlei literatuur beschikbaar over
scholen en wat die kunnen doen
met groen.
Rene Schner
Het zal in Zeeland niet veel meer voorkomen. Maar als een schooljuf
frouw bijvoorbeeld ergens in de randstad aan de kinderen vraagt:
hoe groeien de boontjes?, dan gebeurt het dat kinderen antwoorden: in
een blik. En zo zijn er ook kinderen die menen dat appelmoes uit een
potje komt en dat vis er altijd uitziet als vissticks. Natuurlijk, die
kinderen vormen een uitzondering, maar het schijnt voor te komen.
„Ik vind dat in ieder geval kinderen
uit Zeeland moeten weten wat het
verschil is tussen tarwe en erwten
en eventueel ook tussen gerst en
tarwe Dat zijn per slot van reke
ning onze eerste levensbehoeften."
Dat is de mening van Niek Flipse,
onderwijzer aan de Anne Frank
school voor kinderen met leer- en
opvoedingsmoeilijkheden. Hij is
een van de talrijke onderwijsgeven
den die vooral met praktijk gerichte
lessen proberen de kinderen iets bij
te brengen over de natuur. Een
belangrijk hulpmiddel daarbij vor
men de schooltuinen. Stukjes grond
nabij de school die met hulp van de
leerkrachten, eventueel deskundi
gen, maar vooral door leerlingtn,
omgetoverd worden tot bloeiende
siertuinen of vruchtbare akkertjes.
Bij de Anne Frankschool wordt het
beplanten van de schooltuintjes al
een lange reeks van jaren project
matig aangepakt. Zo krijgen de
leerlingen, vooral in de wat oudere
groepen, eerst tijdens de lessen iets
te horen over allerlei processen in
de natuur. Dan wordt er bijvoor
beeld stilgestaan bij het omzetten
van koolzuur in zuurstof en omge
keerd Of er wordt aandacht be
steed aan de produktie van allerlei
gewassen. Een volgende stap is het
kweken van erwtjes in vochtige
watten en het laten kiemen van
allerlei zaadjes in bakken. Die zaad
jes worden uitgeplant in de tuin van
de school. Een ander onderdeel van
de lessen vormt de Teleac-cursus
'Plant-aardig'
Flipse: „die cursus iaat bijvoor
beeld versneld zien hoe iets
groeit. Dan zitten de kinderen
ademloos te kijken, er gaat een
wereld voor ze open." Hij acht het
van groot belang dat de kinderen
zich bewust worden van het groen
om hen heen en vooral ook het
onderhoud aan dat groen om het te
kunnen behouden. Daarom wordt
gezamenlijk het opruime van de
schooltuin aangepakt. Volgens
Flipse is de ontwikkeling van de
lessen natuurkennis de laatste ja
ren wel in een stroomversnelling
gekomen. Hij acht het tegenwoor
dig ook harder nodig dan in het
verleden.
In verschillende vormen besteden
steeds meer scholen aandacht aan
schooltuinen. En het is dan ook niet
verwonderlijk dat tuincentra daar
wel iets in zien. Nu kan een school
op eenvoudige wijze zelf een klein
stukje grond bewerken, maar het is
ook mogelijk voor de schooltuin een
vakkundige in te schakelen. Zulke
bedrijven worden schoolhoveniers
genoemd. Daarvan zijn er zes in
Nederland, en voor Zeeland is dat
de firma Braber in Renesse.
Die bedrijven kunnen een een
voudige bijdrage leveren, bij
voorbeeld zich beperken tot het
verkopen van de verschillende
planten, maar ze kunnen ook ver
der gaan. Gedacht wordt aan bij
voorbeeld een compleet ontwerp
voor het schoolplein waarin de
tuin wordt opgenomen. Er kunnen
elementen ingebracht worden zo
als een studiehoek, een speciale
lesluin en andere zaken die voor
het onderwijs van belang worden
geacht. De schooltuinen worden in
het algemeen aangelegd na uitvoe
rige besprekingen tussen de leer
krachten. de ouders en eventueel
de leerlingen.
L M Braber „Er is ook in de
scholen de laatste jaren heel wat
veranderd in het denken over groen.
De schoolpleinen met zo'n 1000 grij
ze tegels zijn meer en meer aan het
verdwijnen en maken plaats voor
groene gebieden Ook stelt Braber
vast dat daarbij veel afhankelijk is
van de opstelling van de leerkrach
ten Een grote rol bij de schooltui
nen spelen natuurlijk de educatieve
elementen Dat kan volgens Braber
al op de kleuterscholen beginnen
door de kinderen zaadjes te laten
zien en die op te kweken op vochti
ge watten of later buiten in de tuin.
Natuurlijk horen daar wel de nodige
lessen bij. om dat groeiproces nader
uit te werken. Op de lagere school
kan daar dieper op worden inge-