MELA NGEURS
FRISSE KERELS
langzaam herstel
sigarenindustrie
jan te veldhuis prijst
de speling van het lot
ITERDAG 14 MEI 1983
PZC/ weekendkrant
17
iCC
gervangelder
J el roken van een sigaar is weliswaar een afstervende cultuur, maar
verschaft nog altijd prestige. Niet meer in de zin van weleer. De tijd
urin de sigaar nog gold als kenmerk van burgerlijke standing van de
ulsman, notaris, hereboer en rijke kooplieden. De bazen van de maat-
bppij rookten ze. In de eerste drie decennia van deze eeuw hield de
[wikkeling van de afzetmarkt voor sigaren in Nederland gelijke tred
,e/ tideverburgelijking van de arbeidersklasse. Er ontstond een algemene
rïjj tralie van sigarenrokers.
Nederlandse sigarenindustrie Karei I) is van Consolidated, dat
De Tweede Wereldoorlog weer een vertakking is van het Ame-
iechter de speer die de sigarenin- rikaanse Gulf and Western. Schim-
«fcne zw ar verwondde, ondanks melpenninck is van Rothmans, een
(o: overwinningssymbool gewor- dochter van het Westduitse Brink-
Davana van Churchill. We wer- mann-concem. Ritmeester, dat zélf
idirect na de oorlog overgeleverd eigenaar is van Oud-Kampen (waar
betgebruiksartikel American to- de exclusieve Hajenius-sigaar wordt
'io.Het roken van de lekkernij si- gemaakt) behoort tot het Britse Gal-
l«erd een tweederangs vermaak lagher-concern (ook eigenaar van
j'Jet meer tot de culturele ver- Theodorus Niemeijer in Groningen).
(Ég sprak. De noeste generatie Elisabeth Bas. de producent van de
Krakers stierf uit en dat had in tot topper geworden La Paz-sigaren,
Sf.stn zeventig een dalende siga- is van de Zweedse tabaksindustrie
Bmsumptie tot gevolg. (een staatsmonopolie),
udeJaarlijks in Nederland gepro- Vreugdevol meldt voorzitter mr. Th.
petde 2.3 miljard sigaren sterven J. G. van Belkum van de Nederland-
[onsland zelf „slechts" 700 miljoen se Vereniging voor de Sigarenindus-
ilangzame dood. Ongeveer 50 si- trie enkele ontwikkelingen ten gun-
ren per jaar per hoofd van de be- ste van de vaderlandse sigarenindus-
Bng. trie. „Smit en Ten Hoove, de makers
neergang van de Nederlandse si- van Balmoral en Panter, is sinds 1
(nindustrie wordt geweten aan april weer in Nederlandse handen.
Ier meer te hoge loonkosten door
en late mechanisering. Overigens
id! de Nederlandse sigarenindus-
weer wat hoop op betere tijden.
Btuatie stabiliseert zich. -
w Brabantse Kempen. Achterhoek. De AGIO-fabrieken .eigendom van
Iderse Vallei. Daar wortelde de een ^riere tak van de familie Win-
erlandse sigarenindustrie. De re- terma"s» hee^ 'iet bedrijf van de
ligt voor de hand. Het maken Amerikaanse bezitter gekocht. Smit
m sigaren is oorspronkelijk een en Ten Hoove werd vijftien jaar gele
«fielt handwerk Arbeidsinten- £en door Douwe Egberts gekocht,
vakmanschap is meesterschap. Douwe weid vijf jaai geleden op zijn
cop van de industrile ontwikke- ^eurt Amerikaans bezit. De Amen-
voert altijd langs sociaal achter- kaanse Do"wc ervoer snel dat de si-
fven gebieden Daar is de ar- 8aar vooral organisatorisch moeilijk
Iskracht goedkoop in te huren. laB in ziJn pakket. dat zich graag
ïaseind vorige, begin deze eeuw ricbt op de „kleine genoegens voor
kd Werland het geval in genoemde mens Voor dit genoegen mosten
o'y. kien en is internationaal nóg zo 120 mlnse".ln dienst blijven voor een
derde- in verhouding kleine omzet.
Dat werd de Amerikanen te gortig.
AGIO dat nog altijd de grote Gou
den Oogst sigaar hoog in het vaandel
heeft, produceert ook Compaenen
voor een verband van Nederlandse
sigarenwinkeliers en nu dan dus ook
de duurdere Balmoral door die over
name van Smit en Ten Hoove.
Verder onderhandelt de Nederlandse
20.000 mensen hadden er directie van Willem II met Consoli-
aan. Nu zijn er nog 14 sigaren- dated over de overname van een
iektn met 2500 werknemers, pakket meerderheidsaandelen. Met
belangrijk deel van die fabrie- recht mogen we dus weer spreken
is in buitenlandse handen. Ook van een gunstige ontwikkeling
nog. Slechts veertig procent van wat hebben we verder nog zelf aan
nderlandse sigarenproduktie is grotere bedrijven: De Hofnar-
ïtrkclijk Nederlands. De invoc- industrie van de familie Wolters. De
van liet sociale voorzieningen- Graaf Tilly-fabriek van de familie
Jet na de Tweede Wereldoorlog Hermans, de Washington-Industrie
il luid begroet door grote delen [waar Victor Hugo wordt gemaakt)
de bevolking, maar de arbeid m Hyppolytushoeve en Cadena van
jMc sigarenindustrie dreigde Claessen in Hapert De veer die enke
leer dezelfde langzame dood te ie van deze Nederlandse bedrijven
wél moesten laten en daarmee de
Nederlandse arbeidsmarkt is ver
plaatsing van een deel van het ar
beidsproces naar Malta iAGIOi. Ier
land (Cadena) en Belgï iHofnar).
Verder zijn AGIO en Douwe Egberts
bezig met een nieuwe fabriek in
Djokjakarta in Indonesi, het land
waar de beste tabakken worden ge
hulde de Nederlandse regering tceld (Java, Sumatra). Daar halen de
Ijds graag verlost worden van Nederlandse tabaksfabrikanten van
kleine bedrijven, waar nauwe- oudsher hun grondstoffen vandaan,
«•toezicht op te houden was. dic gemengd met andere tabakken
fiiepoging in de loop der tiental- ,uil Brazilï en Cuba) tot de specifiek
Mn is geslaagd wordt gesymbo- Nederlandse sigaar worden „ge-
ui door het toenemende aantal mengd".
tn wikkelvormen dat als een Die menging is de grote kracht van
'relikwie bij steeds meer men- de Nederlandse sigarenmakers die
J hr. de muur hangt momenteel zo'n tien modellen op de
gj jaren zestig kreeg de intema- markt brengen, zoals de corona, pa-
k sigarettenindustrie belang- natella. wilde havanna, senorita.
K -ivoor de Nederlandse sigaren- sprietje, cigariilo en knakmodellen
«ij Zoals al eerder vastgesteld 'bolknak. tuiknak. rmgknak en de
«i de familiebedrijven het om gewone knakmodellen).
t «redenen niet meer bolwerken. Door het in de loop der tijden ont-
machinepark was vaak verou- wikkelde vakmanschap van de Ne-
°e stijgende loonkosten en derlandse melangeurs heeft de Ne-
*as er ook geen familiaire op- derlandse sigaar een aandeel op de
wereldmarkt bevochten (vooral
rkelijk genoeg echter ztjn het Frankrijk is met 30 procent van onze
Je oorspronkelijke, grotere fa- export een goede afnemer), waar de
Wrijven die zich altjjd met Nederlandse schatkist aan accijns en
en tand verdedigd hebben te- btw jaarlijks 48 miljoen gulden over-
'Jitenlandse inmenging Niette- houdt. De melangeurs zijn de men
ist terrein worden prijs gege- sen die de samenstelling van het bin-
"lem II (ook producent van nengoed bepalen én de daarbij pas
sende tabakssoorten voor het om
blad (het wat vochtige blad dat om
het binnengoed wordt gerold om het
stevigheid te verlenen en samen met
dat binnengoed dan „bosje" heet) en
het dekblad (het buitenste blad).
opent deuren
ontwikkelings
landen.
verval
it neergang wordt in de eerste
k bedoeld de verschrompeling
de bedrijfstak. Nederland telde
2500 vooral kleinere bedrijven
sigaren werden gemaakt. On-
Een Nederlandse sigaar opent nog
altijd deuren in het buitenland. Een
Parijse taxichauffeur en een Lon-
dense hotelportier zijn handelbaar
der als ze een Nederlandse sigaar
aangeboden krijgen. In tegenstel
ling tot het short filler-binnengoed
van de Nederlandse sigaar worden
Cubaanse sigaren gemaakt van on
gesneden tabak (long filler). Dat
levert ook een goede sigaar op, maar
biedt minder variatie in de melan
ges.
De hedendaagse Nederlandse siga
renrokers kiezen voor de kleinere
sigaar, die met .gematteerd is. Het
matteren (aanbrengen van poeder op
het dekblad) had vroeger meer
plaats en gebeurde om de sigaar een
mooie gelijkmatige kleur te geven.
Bovendien slaat de as wit uit. De,
kleur van de as echter is met bepa
lend voor de kwaliteit van de sigaar.
Bovendien ervaren de meeste rokers
van nu de poeder als onprettig (lip
pen, vingers).
Een goede sigaar moet geurig en
smakelijk zijn, bij het roken de rook
gemakkelijk doorlaten zodat de ro
ker met zwaar hoeft te trekken, goed
en gelijkmatig branden en een aan
zien hebben dat de roker aanspreekt.
Juist dit laatste vraagt „fingerspitze-
n-gefuehl" van de fabrikant. Inspe
len op wat de klant zou willen.
Vooral nu de jaarconsumptie in Ne
derland nog altijd dalende is, on
danks de toegenomen belangstelling
van de jongere generaties
sigarenclubs
ven als haar prudukl.
i artikel
ü?aar is door de overheid altijd
sten luxe artikel beschouwd en
worpen aan accijns- als blw-
"5- Om een betere controle te
tn op de produktie van de siga-
'^dustrie ivoor de accijnsbepa-
Sigarenclubs zoals er nog enkele
zijn in Engeland zijn in Nederland
onbekend. Toch is er ééntje, in Gro
ningen: de Groninger Studenten Si
garenrokers Vereniging „The Ci
gar".
Penningmeester U. D. Froentjes ont
kent dat „The Cigar" een exponent
van het nieuwe snobisme zou kun
nen zijn. In slechte tijden is de
neiging om zich te onderscheiden
van de massa groter. „The Cigar"
begon vier jaar geleden met 6. 7
liefhebbers, maar telt nu al 80 jonge
ren die het sigaren roken regelmatig
sociaal bedrijven op clubavonden.
..Het is eigenlijk moeilijk* aan te
geven waarom we zo genieten van
een sigaar en kennis willen vergaven
over alles wat met de sigaar samen
hangt door het organiseren van le
zingen en excursies. Persoonlijk be
schouw ik het roken van een sigaar
als een soort euforie. Maar we zijn
geen elitevereniging en passen geen
ballotage toe. iedereen die lid is van
de studentencorpsvereniging Vindi-
cat kan toetreden".
vakkennis
De sigaar is lange tijd alleen aan de
man gebracht door sigarenspeciaal-
zaken, die in aantal echter gelijke
tred hielden met de afkalving van de
industrie
De tabaks- en detailvakopleiding
ondervindt echter een groeiende be
langstelling. De Stichting Vakoplei
ding en -examens levert jaarlijks
120 mensen af. Zij leren dat Colum
bus pas op zijn tweede ontdekkings
reis naar Amerika (rond 1500) in de
gaten kreeg dat hem door indianen
aangeboden bladeren bedoeld wa
ren om ze in brand te steken en de
rook te inhaleren via een buisje.
-Maar het duurde tot midden vorige
eeuw voordat de sigaar in de „be
schaafde wereld" doorbrak en bij
voorbeeld in Nederland ooit symbo
lisch was voor maatschappelijk
aanzien. Prestige, euforie of beide:
ze zijn evenzeer vastgeplakt aan het
roken van een sigaar als het plak
middel waarmee als laatste produk-
tiehandcling het dekblad aan de kop
van de sigaar wordt vastgemaakt.
Onlosmakelijk.
Het is een ontzettend mooie hondebaan: ik prijs nog altijd de speling van het lot".
Mr. Jan te Veldhuis (36) uit Middelburg is sinds vorig jaar september Tweede Kamerlid
voor de VVD. Hij is één van de negentien, meest jonge nieuwkomers in een fractie van 36 man,
die de VVD een ingrijpende face-lift hebben doen ondergaan. De zuinige degelijkheid van
Koos Rietkerk, die -'right or wrong, onze Wiegel'- zijn fractie tot onvoorwaardelijke gehoor
zaamheid aan het eerste kabinet-Van Agt bracht, heeft plaatsgemaakt voor de 'jongehonde-
righeid' van de volstrekt onconventionele Ed Nijpels, die een groepje gelijkgezinde 'pups' óm
zich heeft verzameld en dat verwijt het CDA hem althans de huidige kabinetsperiode tot
permanente verkiezingscampagne heeft verklaard.
Te Veldhuis „Ik denk dal hier ge
woon een jonge, frisse kerel als fractie
leider aan het werk is. en die heeft nog
een aantal jonge, frisse kerels in z'n
fractie verzameld
Die VVD-fractie is ingrijpend ver
jongd, wat leeftijd betreft De jeugdige
leden althans doen niet direct moeite
er in overeenstemming met hun jaren
uit te zien Ze dragen zelfverzekerde
pakken -de vergelijking met het
'corps', met Nijenrode. is vlug ge
maakt
Binnen het aandachttrekkende clubje
is Jan te Veldhuis niet eens één van de
jongere leden en niet één van de zich
sterk profilerende: géén Robin Lin-
schoten (26. jongste kamerlid) die zich
via z'n portefeuille m de sociaal-
economische hoek in de belangstel
ling werkt, géén Jaap Metz ook. die
om weer heel andere redenen enige
aandacht heeft gekregen Hij is wel
licht anders gebouwd: „Ik heb mij in
derdaad ook wel eens verbaasd over
de neiging van sommigen die op de
korte termijn punten willen scoren.
Te Veldhuis was tot 8 september van
het vorig jaar hoofd van de afdeling
milieuzaken van de provinciale griffie
De volgende dag zat hij m de trein
naar Den Haag, op weg naar de eerste
fractievergadering. „We hadden van
te voren als kandidaten wat bijeen
komsten gehad met zittende kamerle
den, de sfeer wat geproefd, maar ik
was nog nooit in de fractiekamer ge
weest. Dan kom je dus binnen, met
bloemen, en er was zo'n 'lachzak... 't Is
een beetje de sfeer van een noviet: wat
opgewonden, lacherig ben je. In 't was
er het nodige feestgejubel. maar we
gingen vlug in een zakelijker sfeer ver
der"
klasje
De eerste momenten worden in ge
paste' verwondering doorgebracht,
maar 't echte werk begint snel. Nieu
we VVD-kamcrleden worden vlug
wegwijs gemaakt via 't klasje van
Theo Joekes, „die hier al zo lang zit
dat-ie zowat ieder stofnest kent".
„Een van de opvallende dingen is dat
je dan al die mensen ziet d e je anders
in de media tegenkwam: die Aha-
Erlebnis wanneer je aan Van Agt
wordt voorgesteld en hij zegt -li zult
wel zo'n beetje weten wie ik ben. Ver
der zijn hel allemaal, zeker als de me
dia niet in de buurt zijn, gemiddelde
Nederlanders, die écn ding gemeen
hebben. Ze zijn alemaal bijzonder ge
motiveerd, bewogen om bepaalde
ideeën uit te dragen en de maat
schappij in die richting te sturen die
het best bij hun gedachten past. Ze
hebben daar ontzaglijk veel voor
over -dat is misschien hel verschil
met werk dat wat minder tot die be
trokkenheid leidt".
Jan te Veldhuis is geen Zeeuw van ge
boorte. Hij werd in Winterswijk gebo
ren, volgde gymnasium-Alpha, ging in
'66 in Utrecht staats- en administra
tief recht studeren, was 3 jaar lang
hoofd van de afdeling algemene zaken
van de gemeente Vorden om vervol
gens in '75 naar Limburg te gaan als
waarnemend-secretaris van het wate-
r- en zuiveringsschap Limburg. In '79
kwam hij naar Zeeland om onder ge
deputeerde Don hoofd van de milieu-
afdeling te worden. In de Limburgse
tijd was Te Veldhuis VVD-
gemeenteraadslid in Roermond. Een
carnere met een politieke toekomst
als zelfbedachte horizon9
Te Veldhuis: „Als ik een politieke car
rière had gepland, dan had ik niet
naai- Zeeland moeten gaan. maar in
Limburg moeten blijven, want daar
zat ik middenin het politieke gebeu
ren Die knop hebben we echter omge
draaid Als je naar Zeeland gaat. en je
hebt geen enkele lijn uitgezet, dan is
je doelstelling niet -ik zal eens in de
Tweede Kamer proberen te komen
Dat gaat gewoon niet. Bovendien. Jan
de Voogd was toen nog Kamerlid- Het
is een toevallige samenloop van om
standigheden. Ik ben er wel gelukkig
mee. maar het was géén bewuste plan
ning
kans
Te Veldhuis heeft het kamerlidmaat
schap op zich af zien komen. Hij was,
in de zomer van 't vorig jaar na de val
van het kabinet-Van Agt-Den Uyl,
VVD-hoofdbestuurslid en als zodanig
betrokken bij 't maken van een lijstje
met wensen, in die zin dat men op
zoek ging naar mensen die ieder voor
zich een bepaalde discipline beheer
ste. Te Veldhuis en de Kamercentrale
Zeeland hadden een aantal namen in
gedachte van mogelijke kandidaten,
nadat ex-kamerlid De Voogd zich ze
ker wist van een plaats in 't nieuwe
college van gedeputeerden. „Een hele
groep mensen hebben we benaderd,
maar die zeiden om uiteenlopende re*
denen 'nee Inmiddels was via het
hoofdbestuur duidelijk geworden dat
men iemand met ervaring op het ge
bied van de milieuwetgeving nodig
zou hebben Te Veldhuis. .Het krin
getje sloot zich steeds enger Toch
had ik mezelf niet ln beeld. Nadat de
Kamercentrale mij gevraagd had.
hebben we er thuis veel over gespro
ken, want het heeft nogal wat gevol
gen voor je gezinsleven. Om een aan
tal redenen heb ik het gedaan. Je
krijgt zo'n kans natuurlijk nooit meer,
en het is toch heel aantrekkelijk om in
dat circuit mee te kunnen gaan lo
pen"
„Ik heb mezelf van te voren nooit als
kandidaat beschouwd. Ik woonde ten
slotte nog maar drie en een halfjaar in
Zeeland. Ik was wel politiek actief
hoor. maar ik zag mezelf niet als ka
merlid. Als een ander 'ja' had gezegd,
dan was ik helemaal niet meer in
beeld geweest. Die bescheidenheid
past hier wel bij
van links
Te Veldhuis heeft, -politiek gesproke-
n- de lange mars van links, via het
centrum naar de VVD gemaakt. „Ik
ben opgegroeid in een gezin waarin
de politiek aanwezig was, maar geen
hoofdrol speelde. Mijn vader was wel
geinteresseerd: hij zat in de gematig
de socialistische hoek. de DS-'70-
sfeer. Hij werkte in de textielindus
trie en heeft, liet als ik, die hele af
brokkeling meegemaakt. In dat soort
streken hebben de socialisten nogal
een sterke aanhang".
..Ik ben tijdens de Provo-tijd in
Utrecht binnengekomen, in de tijd
van de linkse studenten die het corps
wegdrongen, de tijd van de bestor
ming van het Telegraafgebouw 't Was
een beetje inherent aan die tijd datje
links was -linkser dan gematigd links
ben ik overigens nooit geweest."
Te Veldhuis „De ommekeer is geko
men toen ik in '68 een week of drie in
het Oostblok ben geweest, in Polen,
Rusland. Oost-Duitsland. Die landen
noemden zich ook socialistisch."
Langzaam „Ik heb daar heel duide
lijk het gebrek aan vrijheid gevoeld,
de flagrante ontkenning van vele
rechten We waren met zes studenten
in een oude auto. maar 't feit dat we
die auto hadden werd ons al kwalijk
genomen, en 't feit dat we niet in alle
vrijheid over de velschillende syste
men mochten spreken heeft ons alle
maal eigenlijk zo aangegrepen dat we
zeiden -dit kan toch nooit de bedoe
ling zijn van het socialismeDat is
het overigens ook niet van de socialis
ten hier en van de linkse beweging,
maar vanaf die tijd ben ik langzamer
hand uit de linkse hoek getrokken, en
via éénmaal een stem op DS'70 bij de
WD terechtgekomen...''
Later „Nadat de Russische stoorzen
ders hun werk hadden gedaan en we
Radio Helsinki konden ontvangen
waarop de Mama's en de Papa's te ho
ren waren, hebben we met z'n allen
meegezongen, want het was een hele
opluchting om dat weer te horen. Uit
eindelijk kwamen we via de Noord
kaap in Oslo waar we een krant koch
ten. Nieuws was dat WD-voorman
Oud was overleden, maar de grote
koppen gingen over de Russische in
val in Tsjecho-Slowakijke..."
„Ik denk er nog vaak aan. niet in die
zin dat ik er wakker van lig overigens,
maar je vergeet het toch niet wanneer
je. na twee grensposten te zijn gepas
seerd. tussen twee muren wordt ge
dreven en de bajonetten op je gericht
worden, om de simpele reden dat m'n
vijf vrienden wel een stempeltje ln
hun paspoort hadden staan dat bij
mij ontbrak
ander werk
Te Veldhuis is tot nu toe om de drie a
vijf jaar op zoek gegaan naar een an
dere baan: „In die periode heb je de
gelegenheid je in je werk te verdie
pen, wal eigen lijnen uit te zetten en
te proberen zoveel mogelijk van je flëClië
ideeën te realiseren. Als de trein een
maal rijdt en je alleen nog maar rails
hoeft aan te leggen, dan vind ik het
voor weel te vinden is 't verloren.
Dan kan je wel op de korte termijn
succes geboekt hebben, maar het
mooiste is wanneer een minister uit
eindelijk je gedachten overneemt. Je
ziet die neiging tot profileren bij
voorbeeld in de inflatie van 't vra
genstellen. Als je op ministeries met
beleidsambtenaren praat, zeggen ze
soms -je bent de eerste die 't zélf
vraagt... meestal krijgen we die vra
gen schriftelijk binnen..."
Natuurlijk, als niemand wat van je
hoort wordt er op den duur gevraagd
-wie is dat eigenlijk, wat doet-ie? Dat
moet ook gebeuren, maar je moet het
niet overaccentueren Toch is het op
vallend dat vooral die korte termijn
zaken veel aandacht krijgen Om een
voorbeeld te noemen we hebben pa?
de nota Landelijke Gebieden vastge
steld. waarin in feite wordt bepaald
wat er met Nederland gebeurt welkt
gebieden een natuurfunctie krijgen,
welke landbouw, en waar die functies
gemengd worden. Dat is een zeer ma
jeure beslissing, maar die zaak heeft
alleen maar de aandacht getrokken
door een motie over de Peel, waar die
zaak van de kruisraketten speelt... Als
je dat dan vergelijkt met alle heisa
over inleveren..."
„Je moet de politiek overigens niet
identificeren met korte termijn-acties.
Het uitzetten van de grote lijnen is
onze primaire taak". En Te Veldhuis
wijst op de aardgasinkomsten: nu nog
zijn er leveringscontracten met het
buitenland, maar die lopen af in de
komende jaren. Daardoor dreigt een
inkomstenbron van pakweg 18 mil
jard weg te vallen. „En je ziet hoe
moeilijk het nu is om 3 miljard bijge
steld te krijgen". Te Veldhuis. „Over
een jaar of tien is mijn oudste dochter
zo ver dat ze een eigen leven zal gaat
ontwikkelen We hebben de plicht om
nu niet met allerlei ad-hoc-ideeen te
werken, maar om een langere termijn
visie te ontwikkelen..."
interessanter om op zoek te gaan
naar een andere trein en andere rails.
Maar met dit werk weet ik het echt
niet. Je hebt hier veel meer mogelijk
heden om wat aan de realisatie van je
ideeën te doen..."
„Als ambtenaar heb je natuurlijk wel
mogelijkheden om een visie te ont
wikkelen, maar dat moet altijd bin
nen de bestaande wettelijke kaders
Bovendien moeten je ideeën gefiat
teerd worden door je bestuurder, en
die moet vervolgens proberen die
zaak binnen zijn college over de eind
streep te halen. Het aantrekkelijke
van het kamerlidmaatschap is dat je
ideeën niet binnen een bepaald stra
mien hoeven te passen Je hebt hier
meer de kans om de gedachten die Je
hebt als lijn uit te zetten".
Hij noemt het voorbeeld van z'n
ideeën op het gebied van bestem
mingsplannen. die uitgaan van een
wat minder detaillistische regeling.
„Ik heb daar in mijn werk altijd mee
te maken gehad je ziet de bottle
necks en je kunt dat nu beter voor het
voetlicht brengen. De minister steekt
daar positief op in, zeker !n 't kader
van de deregulering, en zo geef je wel
licht de aanzet tot een wetswijziging,
die veel plezier voor veel mensen ople
vert..."
profileren
Het grote verschil tussen hel lid
maatschap van de Kamer en dat van
een gemeenteraad wordt bepaald
door de grote publicitaire aandacht
voor het werk, vindt Te Veldhuis:
„Dat punten-scoren, profileren, heeft
me wel verbaasd. Het is wel leuk om
dat te doen met opvallende ideeën,
maar als je daar geen meerderheid
Het leven van een kamerlid uit Zee
land, zeker wanneer die tot de VVD
behoort, wordt voor een niet onaan
zienlijk deel bepaald door Neelie Smi
t-Kroes. minister van verkeer en wa
terstaat, die in een halfjaar net zoveel
maatregelen heeft genomen -ten goe
de, ten kwade- dan haar twee voor
gangers bij elkaar, om het eens simpel
samen te vatten Te Veldhuis, die zegt
zich inderdaad Zeeuws kamerlid te
voelen, acht zich echter niet vleugel
lam.
Dat heeft ook te maken met het nu
door de VVD-fractie gepredikte dua
lisme: fractie en bewindslieden heb
ben eigen, met altijd parallel lopende
verantwoordelijkheden. Te Veldhuis:
„Voor zover de maatregelen onbillijk
zijn of procedureel onjuist heb ik Nee
lie daarop aangesproken. Dat geldt
voor die plotselinge brief over de veer
diensten: ik heb vrij openlijk stelling
genomen op dit gebied..'
„Ik moet echter ook bekennen dat
Neelie een aantal goeie zaken voor
Zeeland doet. Van de Oosterschelde
heeft ze weer een nationale zaak ge
maakt, dat moet toch ook de mensen
uit de milieuhoek en de visserij aan
spreken, de weg over de stormvloed
kering, die verloren was, heeft ze bin
nengehaald. de zaak van de dijkver
sterkingen heeft ze geregeld. En de
I.PG-problematiek is toch ook op
haar departement opgelost. Dat is po
sitief. De VVD in Zeeland moet niet
in het kielzog van de PvdA meelopen
die Neelie's beleid alleen maar zit af
te katten. Maar het is het lot van een
regeringspartij. Je moet de kritiek
maar over je laten komen, en voor
zover die onterecht is op de goede
kanten wijzen..."
De meest vervelende boodschap
waarmee Te Veldhuis tijdens z'n ka
merlidmaatschap is thuisgekomen
betreft de KMS. ..Dat heeft me aange
grepen Je ziet daar een worsteling
van goedwillende mensen die graag
willen werken en die zien dat iets
wordt afgebroken, builen nun schuld
om Maar je hebt ook je politieke ver
antwoordelijkheid en je moet de zaaK
bedrijfseconomisch bekijken. En er is
natuurlijk niemand die ontkent dat
RSV een bodemloze put was. Je zat
met een dilemma kies je enkel voor
de mensen, met als gevolg dat er el
ders in 't land andere mensen op
straat komen, of zoek je en fundamen
tele oplossing probeer je de bron van
de ziekte weg te nemen en een gezond
lichaam over te houden Uiteindelijk
is er een oplossing gekozen waar té:
vredenheid over bestaat Voldaanheid
is een te groot woord, want Je houd*
die grote misère ln gezinnen waar de
ontslagen vallen..."
Behalve te Veldhuis zijn er méér
Zeeuwse Kamerleden Eversdijk
tCDAi en Van der Doef (PvdA) bij
voorbeeld „Ik voel geen echte concur
rentie. Beiden zijn politici die al jaren
meelopen en hun sporen al iang heb
ben verdiend Ik kom pas kijken. Ik
geloof niet dat Zeeland van mij ver
wacht dat ik van de ene op de andere
dag eenzelfde brede kijk en ervaring
heb. maar ik weel dat er buiten hen
ook nog andere mensen aan t werk
zijn en ik probeer daar een beetje ca
chet aan te geven
Een beetje cachet, in een tijd die uit
terst ontvankelijk lijkt te zijn voor
hel 'harde realisme' van de VVD. zo
als Te Veldhuis het noemt, cn voor de
frisse jongens van Ed Nijpels. Bij 36
zetels kun jc immers niet meer van
een partij voor een beperkte groep
spreken: „Dat rijkeluis-label dal ze
ons opplakken is natuurlijk onzin,
want dat zou betekenen dat we 2 mil
joen rijkelui in Nederland hebben.
En dat lijkt me overdreven..."
