Vlaatregelen nodig voor
)ehoud plattelandsbouw
Willem van Oranje
Rustige eerste dag VWO en Havo
Geen reden voor paniek
bij aanhoudende regen
VEERE DECOR
VOOR TV-SERIE
PZC/ provincie
R VAN OOSTEN IN ZEEUWS TIJDSCHRIFT:
J'.'/,,
VANDAAG IS DE PZC VOOR
ABONNEES EXTRA GELD WAARD!
LET OP
DE PZC PLUSPUZZEL
CBTB-VOORZITTER P. BLOKLAND:
ISDAG 3 MEI 1983
13
DDELBURG - De karakteristieke bebouwing van het Zeeuwse platteland is snel aan het
kwijnen. Wettelijke maatregelen zijn noodzakelijk om dit proces te keren. Tot deze
oclusie komt mevrouw ir M. van Oosten-Snoek in het Zeeuws Tijdschrift (2e nummer
'gang 1983).
H gaat vooraf om de karakteristieke landschap en tot vermindering van de
;n. schuren en (boerenarbei- toeristische aantrekkelijkheid van
%-) woningen. De grote beschadi- verschillende streken die mede door
Vfeen die in de tweede wereldoorlog hun specifieke bebouwing een eigen
1953 werden aangericht zijn in karakter hebben aldus mevrouw Van
^steden en dorpen met grote voort- Oosten
Jffendheid hersteld. Dat gebeurde
estal met het doel om cultuurhisto- Zij ziet twee mogelijkheden om het
|h waardevolle gebouwen in stand tij te keren, namelijk het vaststellen
voor de aanpassingen in hun bouw
projecten.
De schrijfster bepleit geen rigorueze
bouwstop of iets dergelijks. Wel vindt
ze dat door het stellen van voorwaar
den de aantasting van de plattelands-
ken van gemeentelijke monumenten- bebouwing tegengegaan moet wor
verordeningen. Zijn er voor het plat- «en Daarbij denkt ze aan het ver
leland dergelijke regelingen dan plicht gebruik van traditionele bouw-
kunnen er bij de afgifte van bouwver- materialen «gebruik van baksteen en
>uden. Het laatste gebeurde ech-
isscflzden op het platteland
lo- vrouw Van Oosten somt verschil-
oorzaken op voor het verdwij-
tde karakteristieke plattelandska
mer. De aanleg van wegen en de
Eiging van industrieën gaven
joksgewijze veranderingen van het
jschap Grotere ingrepen vorm-
2. A de ruilverkavelingen. Het veran-
3,}ngsproces in de bebouwing heeft
■1 pter een sluipend karakter. Het
"itom kleine, vaak voormalige boe-
trbeiderswoningen, die vergroot
en aan de moderne eisen van
hfort worden aangepast. Ook om
boerderijen en schuren. Karakte-
jeke gepotdekselde zwartgeteerde
iplaren waren dat voorheen alle-
De modernisering van het agra-
bedrijf zorgt en zorgde voor de
t van moderne bedrijfsgebou-
die overal in Nederland voorko-
Bij verbouwing blijft er van de
Bpronkelijke staat van een woning
ik nauwelijks wat over. Bij nieuw-
0lJHw verschijnen de standaardbun-
%ws. ,,Deze ontwikkeling leidt tot
J vervlakking van het Nederlandse
laatssecretaris
an Leijenhorst op
pzoek bij RPCZ
;i Oost-Souburg
I pDEI.BURG Staatssecretaris
I a onderwijs en wetenschappen G.
J n Leijenhorst brengt woensdag 4
I a een werkbezoek aan het Regio-
al Pedagogisch Centrum Zeeland
c PCZ). Dit zal zich geheel afspelen
het complex van de openbare H. K.
h Duijvenvoordeschool in Oost-
juburg.
Batssecretaris Van Leijenhorst wil
7 h op de hoogte stellen van de
rkwijze van het RPCZ. Het cen-
heeft namelijk een erg gestruc-
en overzichtelijk aantal bege-
die strak afge-
kunnen worden op de soms erg
behoeften van de diver-
^Icholen in de provincie. Het werk-
l^iled van het RPCZ beslaat geheel
fvfyand waardoor het overzichtelijk
j/olgens een persverklaring van het
jtrum komt de bewindsman mede
Aen deze landelijk nogal opvallen-
structuur RPCZ-directeur drs D
femels zal de staatssecretaris infor-
/ftie verstrekken en de verwachting
.^[taat dat de werkwijze ook in ande-
van het land nagevolgd zal
,y-tden.
t bezoek vindt geheel in de Van
Ijvenvoordeschool plaats omdat de
ir Van Leijenhorst daar omstreeks
ijéén een eindrapportage ontvangt
n ontwikkelingsproject van de-
ïchool. Dat project houdt verband
j: de invoering van het basisonder-
gunningen voorwaarden gesteld wor
den. Mevrouw Van Oosten denkt wel
dat dit de gemeenschap geld gaat
kosten. Ze is van mening dat men van
particulieren niet mag verwachten
gepotdekselde schuurwanden) en aan
voorschriften op het gebied van bouw
massa. nokinrichting. dakhelling en
gevelindeling
Het nummer van het Zeeuws Tijd-
i ADVERTENTIE)
ri bestemmingsplannen of het ma- dat deze zelfde extra kosten betalen schrift bevat verder een verhaal over
het nu m Vlissingen verblijvende
meer dan een eeuw oud zijnde veelbe
sproken ramschip "Schorpioen" van
de hand van Floortje Wilson. Verder
een artikel over de positie van de
protestanten in (oost) Vlaanderen van
ds S. J. M. Hulsbergen. Met name gaat
deze in op bemoeienissen van de
commandeur van Sas van Gent in de
18e eeuw met de protestnaten in de
streek van Oudenaarde en Aalst, Het
betreft dan een zevental dorpen die
onder de naam 'Olijfberg' bekend
stonden. Eén daarvan. Sint Maria
Horebeke heeft tot op heden nog
steeds een hervormde gemeente. Ten
slotte van ir G. Sophia van Holte tot
Echten een verhaal over het bezoek
van koning Lodewijk Napoleon aan
Zeeland in mei 1809.
Seen bezwaar
5_tegen bouw
-tvoningen
_in Zaamslag
onze Haagse redacteur)
JEN HAAG De Raad van
ziet geen aanleiding om
ien stokje te steken voor de
jouw van twaalf kleine woon-
lenheden aan de Puntstraat in
e taamslag. Twee omwonenden
lebben weliswaar de grootste
hoeite met het bouwplan van
Ie Regionale Zeeuws-Vlaamse
J'uningbouwvcrcniging en om
jchorsing gevraagd, maar hun
jezwaren vallen in het niet tc-
jen het belang van die nieuwe
-toningen. Hun schorsingsver-
joek van de door GS van Zee-
Ejand verleende verklaring-van-
fecn-bezwaar en van de bouw-
|ergunning van Terneuzen is
■jtJan ook afgewezen.
se twee bezwaarden, mevrouw
II Verdurmen en B Hamelink.
(Sjn er bang voor dat de nieuwe
(jioningen een aantasting van
lur. levenssfeer veroorzaken en
doen aan de omgeving.
Ofcj stellen dat de wandelaars op
jjjle galerij van de nieuwe wonin-
Jttn die in twee lagen worden
3e^erealiseerd te veel hun doen
jn laten kunnen bekijken
fan de kant van gemeente en
eincie werd gewezen op het
jrote belang van de nieuwe
ouwplannen Het ontbreekt in
aamslag immers aan kleine
meenheden, die zoals in dit
.1 voor een deel door bejaar-
kunnen worden gebruikt
ovendien is er het financiële
.ïment: alleen bij spoedige
hlïsatie lijkt een subsidie van
let ministerie van volkshuisves-
""ïng zeker.
Die argumenten overwegende is
"Ie Raad van State tot de conclu-
He gekomen dat de bezwaren
Jan mevrouw Verdurmen en van
^amelmk niet van doorslagge-
fende aard zijn, en dat de bouw
plannen kunnen worden vol
tooid.
MIDDELBURG - Binnen enkele dagen zal begonnen
worden met het aanbrengen van de vloer van de onderste
laag van de in aanbouw zijnde tiuee verdiepingen grote
parkeerkelder in het Middelburgse Geeregebied Hel
heiwerk is inmiddels afgerond Mede door de tegenvallen
de grondstructuur hebben de bouivlieden daarbij wat
achterstand opgelopen
Door de inzet van een tweede heistelling en het doorwer
ken op zaterdagen kon voorkomen worden dat de achter-
siuua grotere vormen aan zou nemen. Een woordvoerder
van gemeentewerken had maandag niettemin goede moed
dat het karwei op tijd geklaard zal zijn. Er wordt vanuit
gegaan de parkeerkelder voor het drukke seizoen van
1984 gereed te hebben. In junksan dat jaar zal er dan voor
het eerst geparkeerd kunnen worden Het bouwwerk
wordt in twee lagen uitgevoerd en gaat plaats bieden aan
iets meer dan driehonderd auto's. De bouwput is te zien in
het midden van de foto
iLuchtfoto Lex de Meester)
GOES „Ondanks de zorgen om de
uitblijvende beslissingen in Brussel,
cn dc gevolgen van de bezuiningen in
Den Haag wordt de aandacht van
boeren en tuinders op dit moment
volledig bepaald bij dc situatie op
hun bedrijf. Dc aanhoudende regen
heeft het vooprjaarswerk ernstig ver
traagd en voor een aantal gewassen
moet worden gevreesd dat het reeds
te laat is om nog verantwoord te
zaaien. Toch is er geen enkele reden
voor paniek", aldus voorzitter P.
Blokland in zijn openingswoord, van
de dagelijkse bestuursvergadering
van dc christelijke boeren- en tuin-
derbond West-Nederland (CBTBi
De voorzitter stelde dat door het late
zaaien ..we hopen dat we de komende
weken aan de slag kunnen'i er een
kans is dat de opbrengsten minder
zullen zijn maar we kennen uit het
verleden toch ook voorbeelden van
jaren waarin laat werd gezaaid maai
toch goede opbrengsten gehaald kon
den worden „In ieder geval is er nog
geen reden om over schade te spre
ken. in het algemeen hoeft een lagere
opbrengst met. direct gevolgen te heb
ben voor het inkomen, daarvoor spe
len te veel faktoren een rol bij de
opbouw van het inkomen.
Blokland stond ook stil bij de bespre
king die In EEG-verband gaande zijn
over het landbouwbeleid Hij sprak de
hoop uit dat de vertegenwoordigers
van de lidstaten spoedig tot overeen
stemming kunnen komen Hij toonde
zich verder tevreden over de vermin
dering van de ex-bezuinigingen op de
sociaal-economische voorlichting
„Hoewel de nu gemaakte afspraken
zeker gevolgen zullen hebben, mogen
we vaststellen dat we het principe van
de sociaal-economische voorlichting
overeind hebben kunnen houden. Dat zoekt om steun in hun strijd tegen de
voor een objectieve voorlichting en misdaden tegen kleine boeren in
begeleiding van de leden van groot Guatemala, het bestuur besloot posi-
belang" sprak Blokland tief te reageren op dit verzoek en zo
Het betuur nam kennis van een brief mogelijk aan de aktiviteiten van Am-
van Amnesty International in Zee- nesty International medewerking te
land waarin deze organisatie ver- verlenen.
Ramses Shaffy als Graaf Egmond. die nog lelijk aan zij eind zal komen en Jeroen Krabbé als Willem van Oranje,
de zwijger en Vader des Vaderlands irechts) in Veere.
Het Verenigingsgebouw in Veere heeft op het eerste gezicht veel weg
van een rommelmarkt. Tientallen dozen met schoenen, hoeden en
mutsen nemen een groot deel van de zaal in beslag. De andere helft wordt
gevuld door vele rekken met kleding. Alleen de kaartjes die aan de dozen
en rekken zijn bevestigd, maken duidelijk dat hier niet allerlei
overbodige prullaria aan de man wordt gebracht. 'Spaanse soldaat',
'Dutch helmets', en 'Commandant' wijzen al in de richting van de
Tachtigjarige Oorlog. En als Jeroen Krabbé vanachter zijn grime-tafeltje
tevoorschijn komt, kan cr geen misverstand meer bestaan. De BRT, de
AVRO en Veronica zijn in een co-produktie bezig met de opnamen voor
de tiendelige televisieserie 'Willem van Oranje'. Op het Bastion in Veere
werden gisteren twee van de bijna vierhonderd scenes, die deze serie
telt, op videoband vastgelegd.
„Ik zie het als een goddelijke roe
ping, te zorgen voor welzijn naar
lichaam en ziel voor m'n onderda
nen. Dat houdt in dat op ketterij in
alle gevallen de doodstraf staat.
Voer mijn orders loyaal uit. Houdt u
niet bezig met activiteiten die met
In belang zijn van het Spaanse
Rijk". Willem Nijholt heelt duidelijk
zijn best gedaan, Hij speelt de rol
van Philips II, en spreekt een me
nigte toe voor hij vertrekt naar
Spanje.
Regisseur Walter van de Kamp is
tevreden over Willem Nijholts pres
tatie; de toneelspeler zelf echter
met. In zjjn schitterende midde
leeuwse kostuum kijkt hij hoofd
schuddend naar de zojuist gemaak
te opname. Die kan dankzij het
video-systeem onmiddellijk op een
van de vele her en der opgestelde
monitors kunnen worden terugge
zien. „Ik articuleerde te sterk",
vindt 'Philips 11'. en besluit dat de
opname óver moet. „Bovendien is
er nu meer zon".
„Stilte" Dit woord zou gisteren op
de 'set' aan het Veerse Meer nog wel
honderd keer worden herhaald. Het
publiek, een handjevol wandelaars,
zwijgt beleefd. Een ronkend vlieg
tuigje gooit echter roet in het eten.
Als het ding uit het 'klankbeeld' is
verdwenen, gaat alles goed. Ieder
een. inclusief Willem Nijholt, is te
vreden
„Volgend jaar is het precies 400 jaar
geleden, dat Willem van Oranje
werd doodgeschoten Assistent
regisseur Leo van der Goot van
Veronica heeft zijn lesje goed ge
leerd ..Waarom Veere? Nou, we
hebben alle Nederlandse zeehavens
uit de middeleeuwen bezocht Veere
bleek toen de enige aanvaardbare
plaats. Die bliksemafleiders op de
Campveerse toren waren er in de
zestiende eeuw natuurlijk nog niet.
De ramen van de toren zagen er
toen ook wel wat anders uit. Maar
de rest is zeer acceptabel. In het
begin zaten we verschrikkelijk te
gen die dukdalven hier aan te hik
ken. Maar weetje watje ontdekten?
Het woord dukdalf komt van Due
d'Alva' Hertog van Alva dus Daar
uit blijkt dat ze die in de zestiende
eeuw ook al hadden Ook legt Leo
uit, dat Willem van Oranje in 1575
uitgerekend in de Campveerse to
ren is gehuwd met Charlotte van
Bourbon een leuke bijkomstigheid.
sterproject. Dat blijkt niet
alleen uit het feit, dat drie omroep
organisaties voor het eerst samen
werken aan een dergelijk, geldver
slindend project, maar ook uit het
aantal medewerkers. In totaal
wordt een beroep gedaan op meer
dan zestig beroepsacteurs en -actri
ces. Bovendien zijn er maar liefst
6000 figurantenrollen, waarvoor
1400 figuranten zijn ingehuurd.
Ook lopen er nog eens vele tiental
len medewerkers rond. Zo heeft het
productieteam eigen naaisters, gri
meurs en zelfs een schoenenpoetser
meegenomen. Op de filmlocatie
krioelt het van technici voor beeld
en geluid, sjouwers en algemene
assistenten, die invallen waar dat
nodig mocht zijn.
Eèn van hen komt met een zwaard
aanrennen, dat Jeroen Krabbé ver
gat mee te nemen. Krabbé staat, in
de rol van Willem van Oranje, op
een steiger te keuvelen met Ramses
Shaffy, die Graaf Egmond uit
beeldt „Stilteklinkt het weer.
Deze keer komt het verzoek uit de
mond van opnameleider Herman
Ottink. Ook mi is er niemand die
iets durft te zeggen, maar opnieuw
wordt de rust door motorgeronk
verstoord. De sluizen in het Kanaal
door Walcheren braken een aantal
vrachtschepen uit, die al dieselend
hun weg vervolgen. Dat betekent
pauze op de set.
Het Veerse Meer ligt er even
later weer vredig bij, maar nu
steekt een vette regenbui de kop
op. Iedereen vlucht, behalve de
cameraman. Hij zit op een dolly;
een bakje op een draaiend onder
stel. Het is een gloednieuw ding,
dat zeer recent een Amerikaanse
Oscar kreeg vanwege de nieuwe
vindingen die een aantal construc
teurs erin hebben verwerkt. Enkele
personeelsleden van een construc
tiebedrijf kwamen op straat te
staan, kregen een uitzendbaan bij
de NOS, zagen de onvolkomenhe
den van de huidige dollies en ont
wikkelden een systeem, waarmee
ze zelfs mochten opdraven bij op
namen voor een nieuwe film van
Robert de Niro in Rome. Ottink
vertelt dit verhaal, terwijl hij voor
de regen is gaan schuilen in de
laadbak van een vrachtwagen.
„Nee, reservedagen hebben we
niet. Als het nu blijft regenen, dan
filmen we gewoon in de nattigheid.
In de middeleeuwen regende het
toch ook wel eens?".
„Zo'n televisieserie vergt jaren van
voorbereiding", zegt Leo van der
Goot. Regisseur Van der Kamp is er
al vier jaar mee bezig. „Die kan zó
doctorandus worden op het onder
werp Willem van Oranje", meent
Leo serieus. Hij vertelt dat de telvi-
sieserie eind '84 op de buis komt. en
uit tien afleveringen van elk een uur
bestaat. De BBC en de ARD hebben
al belangstelling getoond om de
serie over te nemen. Niet zo verwon
derlijk Willem van Oranje kwanv
uit het Duitse Dillenburg, groeide
op in het Franse Oranje en was
dikwijls slaags met Engelse veldhe
ren.
In het Verenigingsgebouw kijken de
binnendruppelende figuranten met
open mond naar de uitgebreide col
lectie snorren, baarden, bakkebaar
den en pruiken, die. vastgespeld op
grote borden 'piepschuim', in een -
hoek liggen. Onwennig kijkend wor
den de figuranten in een pak gesto
ken. De Joosses en Van Belzens zijn
ineens Da Costa's en Femandez-sen
geworden. Ze krijgen hun uitrusting -
voor de opnamen die nog volgen. -
Ieder van hen wordt één van de
totaal 2500 antieke kostuums aan
gemeten. die overal in Europa by
gespecialiseerde bureaus zijn ge-
huurd.
Stilte", klinkt het voor de zo
veelste keer. Nieitiand be
weegt. niemand zegt iets. Op de
houten steiger klinken plotseling -
bonkende voetstappen. Een oudere
man komt aangesneld. Verstoord
kijkt iedereen om. „Meneer, wilt u
blijven staan en stil zijn?", wordt
er paniekerig vanaf de set geroe
pen. „Niks daarvan", buldert de
man terug. ..Ik woon hier in Veere
dus kom ik kijken.
Koen van Dijen
VLISSINGEN De eindexamenkan
didaten van havo en vwo moesten
maandag op hun eerste examendag
de spits afbijten met het examen
„Nederlands opstel". Zonder denigre
rend te spreken over het opstel,
wordt het traditioneel gezien als het
„warmlopertje" voor een week van
grote geestelijke inspanning. De
gymnasium-kandidaien konden 's
middags meteen proberen of dat
w armlopen inderdaad gelukt w as; zij
kregen het examen Grieks. De meao-
Ieerlingcn van de experimentele
richting toerisme kregen het gelijk
namige vak voorgeschoteld.
De discussie over het niveau waarop
een opstel van een vwo-kandidaat
zich moet bevinden, zal maandagmor
gen weer een aantal nieuwe impulsen
hebben gekregen. Om het ..ideale"
vwo-opstel te onderscheiden van het
„ideale" havo-opstel, bedienen des
kundigen zich regelmatig van termen
als „abstractie-niveau"
Het gaat er in het vwo met andere
woorden om dat leerlingen hun intel
lectuele capaciteiten vrijmoedig losla
ten op de problemen waarmee ze
geconfronteerd worden. Het opstel is
daar natuurüjk uitermate geschikt
voor. mits de titels zich voor een
dergelijke toetsing lenen Dit jaar
schortte er iets aan dal principe
Een kleine inventarisatie De slecht
functionerende leerlingenraad. de
overvloed aan ontspanningsprogram
ma s op tv. de totale dienstweige
raars. het compromis tussen oud en
nieuw in de steden, het verdwijnen
van de taboes en de gevolgen van de
echtscheiding. Stuk voor stuk onder
werpen waar best iets over te schrij
ven valt. maar waarvan het bijna
voorspelbaar is wat de leerlingen er
over opschrijven.
Feitelijk zaten er maar drie echte
vwo-titels in het examen „Vooroorde
len" (schrijf een betoog of verhaal
waarin je laat zien hoe valse beeldvor
ming onderling begrip bemoeilijkt of
oplossingen in de weg staat). „Lees
eens een gedicht leen betoog over de
waarde die gedichten voor de leerling
hebbem en „Horen en luisteren" ter is
tegenwoordig zoveel te horen dat je
onmogelijk nog naar alles kan luiste
ren i
Zelfs de zogenaamde vrije titel was dit
jaar van een bedenkelijke vrijheid.
Kan IK er wat aan doen0" Een vrije
titel waarbij je door hel tweede woord
al meteen gedwongen wordt om vol
strekt subjectief te zijn. mag eigenlijk
niet vrij genoemd worden
De leerlingen spraken elkaar in hun
EXAMEN^
reacties op de titels tegen. De een
vond het wel makkelijk, de ander
vond dat hij met geen mogelijkheid
dat kwijt kon wat hij op dit gebied
kan presteren Over het feit dat de
titels maar weinig inspirerend waren
voor opzienbarende pennevruchten
waren de leerlingen het eens.
Beroeps-provo
Dc gymnasium-leerlingen waren na
het opstel van maandagmorgen nog De leerlingen
niet aan het einde van hun eerste
examendag gekomen. Integendeel, in
de middag stond er nog een drie uur
durend examen Grieks op het pro
gramma. Ze kregen een tekst van de
voor hun onbekende schrijver Dio
Chrvsostomis (le- 2e eeuw na Chris-
tusl te vertalen en een zestal vragen
over die tekst te beantwoorden.
De tekst handelde over de ..beroeps
provo' Diogenes. Diogenes gaat op
het drukste punt van een drukke stad
in Griekenland staan en biedt de
voorbijgangers gratis zijn verdiensten
aan als geestelijke hulpverlener. De
belangstelling voor zijn therapeuti
sche hulp is echter nihil
Hij verzucht dan dat de mens maar
een raar wezen is. als ik hier gestaan
had als gratis tandarts of huisarts dan
waren de mensen toegestroomd, nu ik
geestelijke hulp biedt, komt er nie
mand. Ên dat terwijl de ziel toch veel
kostbaarder is dan het lichaam.
i de experimentele
meao-richting toerisme kregen
maandagmiddag hun examen toeris
me.
Een van de opdrachten was een „ca
se" met een behoorlijke hoeveelheid
bijlagen. De leerlingen moesten aan
de hand van die bijlagen, het comple
te reisschema maken voor een groep
Japanse toeristen die een zevendaags
bezoek gaan brengen aan ons land.
Het ging om de heenreis van Tokio
naar Amsterdam, net verblijf in en
rond Amsterdam (Keukenhof, rond
vaart door de grachten. Volendam en
Marken, molens in Edami. een drie
daagse excursie naar Den Haag en
Rotterdam en vandaaruit per vlieg
tuig naar Parijs.
De leerlingen hadden veel moeite om
het examen binnen de twee uur klaar
te krijgen. Over het algemeen vonden
ze het „goed te maken' Sommigen
vroegen zich echter naar aanleiding
van de vele inzicht-vragen af. waarom
ze de laatste dagen voor het examen
zo vreselijk hard hadden zitten blok
ken op al die feitjes die niet gevraagd
werden,
