PLAGIAAT
LIEVER NAAKT
DAN NAMAAK
majesteit
EEN PORTRET
meesters in
namaak
en vervalsing
ZATERDAG 30 APRIL 1983
PZC/weekendkrant
23
Wie op dit moment gezeten in Guzzini-meubel, gehuld in een Levi's jeans en corduroy-jasje
van Schuttersveld een glaasje Mateus rosée nuttigt, kan tot een vervelende ontdekking
komen. Wie het motto „liever naakt dan namaak" huldigt, komt dan mogelijk in zijn
spreekwoordelijke hemd te staan. Want er bestaat een redelijke kans dat al deze produkten
vervalst zijn. Hoe sterk de fabrikanten zich ook wapenen tegen piraterij, er lijkt geen kruid
tegen gewassen. Steeds vaker wordt de industrie geconfronteerd met goedkope namaaksels, die
veelal via een ingewikkeld net van tussenpersonen de lange weg van het verre oosten naar de
Nederlandse winkel afleggen. Lag tot voor kort bij vervalsing het dure Cartier-horloge voorin de
mond, nu blijkt zelfs de simpele Jordan-tandenborste! niet meer te vertrouwen. Juridische
dammen ten spijt weten de malafide handelaren en fabrikanten altijd wel een gaatje te vinden.
Als het al niet met vervalste produkten is, dan maar met een sterke gelijkenis, zoals de
Taiwan-versie van de Rubik-kubus. Een van onze verslaggevers begaf zich in het doolhof van
plagiaat, imitatie en vervalsing en van merkenrecht, octrooien en patenten. Om tot de
ontdekking te komen dat de mensheid nog dicht bij zijn afkomst staat: na-apen tiert welig in de
jungle van het zakenleven.
De piraten van de 20ste eeuw wonen
niet meer in Duinkerken of Penzance.
Zij zetelen in een riant kantoorgebouw
in Singapore, hebben een postbus in
Liechtenstein of werken bij schemer
donker in. een tuinschuurtje. Verval
sing van merken is aan de orde van de
dag. Hoe groot in Nederland en daar
buiten de werkelijke omvang van wat
officieel „counterfeiting" (vervalsing)
heet. is durft geen zinnig mens te
zeggen. Daar zijn belangrijke redenen
voor ten eerste is er een groot verschil
tussen vervalsing en imitatie, plagiaat,
inhaken op. „geinspireerd zijn door" en
gewoon onoorspronkelijk zijn. Ten
tweede zijn fabrikanten niet altyd
scheutig met informatie over vervalsin
gen uit vrees voor verlies aan vertrou
wen. En tot slot weten fabrikanten
vaak zelf niet of er namaaksels in
omloop zyn. Nagemaakte Levi's moe
ten voor dat doel zelfs naar Amerika
opgestuurd worden en nagemaakte
Tfiger Balsem is slechts te herkennen
aan een reepje wit in plaats van rood
op de verpakking. De namaak wordt
technisch perfecter, constateert Th. M.
Visser van het merkenbureau Mark
graaf. gespecialiseerd in het bescher
men tegen en bestrijden van vervalsin
gen en andere inbreuken op het mer
kenrecht.
Twee voorbeelden van hoe fabrikan
ten door beide malversaties gedu
peerd worden. Importeur Andree
Kerstens moet zich in 1979 danig ver
slikt hebben toen hij merkte dat de
door zijn bedrijf geimporteerde Ma-
leus rosée met licht afwijkend etiket
in de supermarkten stond. Na inbe
slagname en recherche-activiteiten
bleek dat het om ordinaire Italiaanse
landwijn ging. De partij was maar
liefst 420.000 flessen groot (tel uit je
winst) en was ingevoerd via Liechten
stein. Later dat jaar werd Kerstens
geplaagd door parallel-import. De
prijsslag en het Wijupakhuis (Jaeq.
Hermans-bedrijven) verkochten Ma
teus rosée die bestemd was voor de
Spaanse markt en aldaar was gebot
teld. Ook deze partij is door de rech
terlijke macht geconfisqueerd.
Een tweede voorbeeld. Vorig jaar ver
schenen berichten over nagemaakte
Jordan-tandenborstels. Binnen een
week wist de Noorse fabrikant de her
komst te achterhalen: Zuid-Korea De
club die hier de naar schatting half
miljoen borstels op de markt bracht is
inmiddels veroordeeld (mede in ver
band met andere zwendel) en de pro-
duktie-apparatuur (matrijzen e.d.) is
vernietigd Nu is de importeur uit
Weesp terughoudend over de affaire,
omdat hij benadrukt dat de zaak in
middels is opgelost en er niet opnieuw
onterecht wantrouwen moet worden
gekweekt. Wel wil hij kwijt dat die
neppartij incidenteel is geweest en dat
parallel-import een veel groter kwaad
is.
Wat is vervalsing en wat is gewoon
nabootsen? Of om he4'Xnders te zeg-
gen: wie mag van de rechter meerijden
in de trein van succes en wie is zwartri-
*ver? De schrijver Frits Oppenoorth
van het pas verschenen boekje „Pla
giaat". een uitgave van Proost en
Brandt Amsterdam, zegt er het volgen
de over (wil citeren op het gevaar af
van overnemen „zonder voorafgaande
schriftelijke toestemming van de uitge
ver"): „Nadoen, overnemen, imiteren is
globaal te onderscheiden in a. toege
staan en aangemoedigd nadoen, b.
toegestaan, maar niet bewonderens
waardig nadoen, c. met toegestaan en
afkeurenswaardig nadoen". Een cate
gorie d. (niet toegestaan en bewonde
renswaardig nadoen) noemt de auteur
met, maar stripliefhebbers zullen het
daarmee niet allemaal eens zijn.
verschil
Het niet toegestane nadoen kan onder
verdeeld worden in overname-plagiaat
(werk van anderen als eigen werk pre
senteren), namaak (produkten kopiee
ren onder eigen of andere naam) en
vrije (artistieke) vervalsing (nieuwe
produkten maken onder valse naam,
van bijvoorbeeld een bekend schilder).
Er is een wezenlijk verschil tussen
vervalsen en nabootsen. In het eerste
geval leeft de consument (en vaak ook
de winkelier) in de veronderstelling dat
het. om een origineel produkt van het
vermelde merk gaat. bij imitatie duide
lijk met de rechter gelastte Philips
onlangs het videospel Happelaar uit de
handel te nemen wegens inbreuk op de
merkenrechten van Atari's Pacman.
Niemand die de twee met elkaar zou
verwarren, maar voor de rechter is
steeds voldoende als een beschermd
„onderscheidend vermogen is aange
tast: zoals bij de Hema die sportschoe
nen met vier zwarte strepen m haar
winkels verkocht Weliswaar eën
streepje meer dan Adidas, voor de
rechter voldoende om er een streep
door te halen. Bij dit soort uitspraken
waarvan de zin voor de consument niet
altijd duidelijk is. moet bedacht wor
den dat herkenbare imitatie sluipen
derwijs in vervalsing kan overgaan.
Bovendien wordt ook bij duidelijke
namaak het belang van de fabrikant
geschaad.
Maar wat de rechter imitatie of verval
sing noemt en wat anderen ervan zeg-
geh verschilt. „Wij hebben ons laten
inspireren door het aanbod van de
markt, mijnheer" is een veelzeggende
omschrijving. Of de ondernemer die
deze week op tv melding maakte van
een hydraulisch apparaat en toegaf dat
hij bestaande modellen had bekeken
en beoordeeld Gepikt dus0 „Nee zei
hij „noemt u het maar to Japanese"
Het na-apen van na-apers dus. En wat
te denken van de filmer Orlow Seunke
die verzuimde te vermelden dat De
Smaak van Water geïnspireerd was op
een roman van een Hongaarse schrij
ver., Met die voorbeelden is mede aan
gegeven dat geen terrein meer vrijge
waard is van nabootsing Artistieke of
commerciéele vervalsing, beide lijken
volgens deskundigen met wie wij spra
ken toe te nemen, al zij nog eens
benadrukt dat plagiaat of vervalsing
niet altijd hard te maken is Pophet-
hebbers weten hoe George Harrisson
(My sweet lord), Boney M iRivers of
Babylon). The Jam (Start) en Doe Maar
(het zangkoortje uit De Bonn door
bijna-plagiaat uit de klauwen van de
rechter kunnen blijven
winstmarge
in de zakenwereld is vervalsing he
kend in de meeste sectoren: parfums
en horloges zijn natuurlijk bekende
voorbeelden. Op die artikelen kan een
hoge winstmarge worden bereikt met
inferieure kwaliteiten. Mr. H. Molijn
van Unilever verklaart echter dat ook
levensmiddelen, spijkerbroeken en
andere confectie, cassettes en auto
onderdelen geplaagd worden door na
maak. Molijn is lid van anti-
counterfeiting committee.
Dit comitée is eind vorig jaar opgericht
door de vereniging van Europese Merk-
artikelfabnkanten „in antwoord op de
alarmerende groei gedurende de afge
lopenjaren van het aantal produktver-
valsingen". Niet alleen verliest de in
dustrie miljoenen guldens aan de nep-
produkten. mr. Molijn wijst ook op de
grote risico's voor de consument. Want
wie staat in voor de garantie0 En wie is
aansprakelijk voor geleden schade
door een vervalst produkt? Vervalsin
gen zijn uit oogpunt van veiligheid
vaak weerzinwekkend, zegt A Wors-
dall van de Anti-Counterfeitmg Group
en hij noemt, insecticides met het
opschrift „Veilig bij voedsel remvoe-
ringen die na kort gebruik defect raken
en nep-eau de cologne die ontploft
„Meestal kan de winkelier worden aan
gesproken, maar als dat een eendags
vlieg op de markt is. wordt, het moei
lijk Zelfs merkfabrikanten stuiten bij
onderzoek slechts op brievenbusfir-
ma's en als de producent al achter
haald wordt is dat vaak in een donker
straatje in Taipeh Succesvol vervol
gen wordt dan voor de klant vrijwel
onoverkomelijk".
Waar komt die alarmerende groei van
daan? Deskundigen, noemen de vol
gende oorzaken:
de malafide zakenwereld heeft zich
technisch en commercieel verbeterd en
ook van verbeterde juridische wapens
voorzien.
er zijn meuwe produktielanden en
consumentenmarkten ontstaan Ener
zijds is de wetgeving in Verre Oosten-
landen ten aanzien van ..bootlegging"
(illegaal produceren) vaak niet ontwik
keld en streng genoeg, anderzijds is de
commerciële vrijheid in afzetgebieden
als het Midden-Oosten groot
de ontwikkelingskosten, reclame
inspanningen. e.d. voor merkproduk-
ten zijn zo sterk gestegen dat naboot -
sers die alleen te maken hebben met
lage produktiekosten en bovendien in
ferieure grondstoffen steeds beter kun
nen penetreren.
de grenzen, met, name in de EG. zijn
verder opengesteld waardoor namaak -
produkten beter toegang tot. de markt
krijgen
De strijd tegen de vervalsers wordt
daarentegen ook steeds harder en meer
fabrikanten zijn zich bewuster gewor
den van gevaren. Mr W. Goosen van
het bureau Markgraaf zei er op een
bijeenkomst in Deventer het volgende
over „Plagiaat is een kwalijk euvel dat
sterk lijkt toe te nemen. Van al die
gevallen hebben wij van onze cliënten
veel geleerd. Wij hebben nieuwe wegen
ontwikkeld om het kwaad te bestrij
den. met name door het bij de bron aan
te pakken, maar de fraudeurs leren
uiteraard ook van ons en zo zal er altijd
strijd blijven. Het grootste probleem is
dat menig fabrikant de beschermings
mogelijkheden onvoldoende benut
heeft Hij gaat pas actie nemen als het
te laat is. En dan wordt het vaak een
onmogelijke zaak om alsnog een regi
stratie te krijgen, of op zijn minst, wordt
het onmogelijk duurPreventief be
schermen dus. maar wat moet je zo al
deponeren? Er is een scala van wetten
voor merkenrecht, auteursrecht, oc
trooirechten, licenties, patiënten, e.d.)
en je kunt je beschermen tegen imita
tie van produkt. merknaam, model,
verpakking, enz. Hoe belangrijk dat
laatste is blijkt wel uit de Coca-Cola
fles die uit duizenden te herkennen is
en blijft Aan de andere kant blijkt het
beschermen van de naam Treffair wei
nig zinvol als er een Freefor-parfum
met dezelfde verpakking op de markt
komt.
Het bureau Markgraaf stelt vast dat
ook het artiestenwereldje inziet dat
deponeren belangrijker wordt Visser
„Wij hebben ook de merchandising-
rechten voor Doe Maar vastgelegd. Dat
gebeurde overigens toen er al vijf mil
joen buttons op de markt waren, waar
van ze nooit ene cent gezien hadden
Ook Earth Fire heeft dat nu gedaan,
voor alles dat op beeld en plaat kan
worden vastgelegd, ook buttons, sjaal
tjes en posters'Het bureau benadrukt
dat deponeren altijd goedkoper is te
genover de kosten van beschermen
achteraf. Een depot kost achthonderd
gulden per merk en dat is gelet op alle
inspanningen die gedaan worden voor
zo n merk op de markt komt maar een
schijntje aldus Visser Natuurlijk zijn
daaraan wel voorwaarden verbonden
een model mag nog niet gelanceerd
zijn. wil het voor registratie in aanmer
king komen en als een merk gedepo
neerd wordt dan moet het binnen drie
jaar worden geïntroduceerd, anders
vervalt het recht. Dit depot is voor
onbepaalde tyd geldig, voor modellen
en octrooien is een beperkte duur
bepaald. Bij een octrooi is dat ook
logisch omdat die periode bedoeld is
om de vinding ongestoord tot ontwik
keling te laten komen en anders nie
mand geld zou durven steken in echt
nieuwe produkten. Maar omdat het
octooirecht „monopoliserend" werkt
(alleen de rechthebbende mag het ge
bruiken) zou octrooirecht onbepaalde
tijd maatschappelijk ongewenst zijn
Niet dat bij een depot elke vrees voor
nabootsing overbodig zou zijn. want de
kapers blijven op de kust Bovendien
kan een merknaam lot soortnaam ver
worden: wie kent maggi, claxon, aspiri
ne nog als merknaam0 Als remedie
hiertegen stelt M Knijff van hetzelfde
bureau Markgraaf voor „Stel, U intro
duceert een spierontspanner onder de
naam After-Tnm. In deze naam schuilt
een levensgroot gevaar. Het gaat hier
om een nieuw soort produkt en hel
publiek gaat het eerste merk dat op de
markt komt gebruiken als gangbare
aanduiding voor het soort produkt Bij
een conflict voor de rechter moet u dan
kunnen aantonen dat u moeite hebt
gedaan soort- en merknaam in adver
tenties e.d. te onderscheiden. Bijvoor
beeld: After Trim spierontspanner"
Anders kunnen andere fabrikanten de
eerste naam na verloop van tijd ook
gaan voeren en neemt de rechter het
woord imitatie of vervalsing met meer
in de mond
merkenwet
In ons land is het merkenrecht vastge
legd in de Benelux Merkenwet van
1971. In Den Haag zetelt het Benelux-
Merkenbureau. waar men zijn recht,
kan claimen. Hoe moeilijk het is om
een nieuw en goed merk te verzinnen
blijkt wel uit het aantal beslaande
merken in de Benelux 450.000 Het
bureau Markgraaf adviseert eerst in
eigen land eeft depot, te verkrijgen,
„maar de meeste problemen krijgt u
steeds in het buitenland Om plagiaat
de pas af te snijden moet men in alle
produktielanden deponeren, dus ook
in Taiwan, vervolgens de exportlan
den Niet als het produkt succes heeft
maar tevoren Tot slot moet gedepo
neerd worden in bekende toeleven ngs-
landen van plagiaatprodukten Hong
Kong, Singapore, Taiwan. Zuid Korea
Pakistan. Thailand en India. Zo kunt. u
ook de bron bestrijden van plagiaat
naar landen waar nauwelijks bescher
ming bestaat zoals de Emiraten" Vol
gens mr. Goosen kent het Midden-
Oosten geen depots, maar daar kan
men volstaan met zgn cautionary not i-
ces. advertenties waarin men meedeelt
de enige rechthebbende fabrikant
leverancier te zijn Maar het blijven
geweldige probleemlanden
Goosen merkt op dat er momenteel
een verschuiving van het criminele
circuit valt waar te nemen: „In Tai
wan bijvoorbeeld zien we een kente
ring ten goede. De wetgeving daar
stelt sinds kort maximaal vijf jaar
gevangenis op dit soort acties". Een
importeur zegt: „Wij merken dat de
autoriteiten van Korea er veel aan
gelegen is snel te handelen. Zij willen
van het negatieve image af Dat bete
kent overigens wel dat de nep-handel
zich verplaatst. Goosen: „We raken
het denk ik niet kwijt, dat hoort
kennelijk bij onze maatschappij".
Het Nederlandse volk heeft zijn koningin de afgelopen jaren het beste
leren kennen per satelliet. Via de televisie ontmoette men een vrouw
die spontaan en adrern reageert, duidelijk een eigen mening durft te
verkondigen en heel goed op de hoogte is van allerlei problemen die er
spelen. Haar succes m Duitsland, de Verenigde Staten en Groot-Brittannic
had een duidelijke weerslag op haar binnenlandse populariteit.
Maar liefst 25 procent an de bcvolfing. zo bleek begin dit jaar. is in de drie
jaar dat Beatrix nu koningin is positiever over de monarchie gaan denken.
Als voornaamste reden wordt haar optreden over de grenzen genoemd,
maar ook haar functioneren in Nederland wordt geprezen.
Vindt 35 procent van de bevolking
dat Beatrix meer betrokken is bij de
gang van zaken in Nederland en hoe
de bevolking over bepaalde politie
ke kwesties denkt, dan haar moeder,
is 70 procent van mening dat het
koningshuis een goede zaak is. una
niem zijn de politici als zij hun
waardering voor Hare Majesteit uit
spreken. De wijze waarop de konin
gin opereert tijdens kabinetsforma
ties heelt onmiskenbaar een 'eigen
stijl' en verdient bewondering. Bea
trix wil geen marionet zijn en laat
dat merken ook
De eer komt toe aan de jongste en de
oudste fractieleider in de Tweede
Kamer. Met. hun onderling gekonkel
gaven zij korugin Beatrix de gele
genheid zich in een kabinetsforma
tie te profileren, een gelegenheid die
de koningin met beide handen aan
greep
We schrijven september 1982 Bea
trix is dan voor de derde keer bezig
met een kabinetsformatie „Een van
de moeilijkste, maar ook een van de
belangrijkste onderdelen van de
functie van de koning als staats
hoofd", noemde ze zo'n formatie in
een interview met Elseviers Magazi
ne. Het staat vast dat er een CDA-
WD-kabinet zal komen. Maar de
jonge WD-fractieleider Ed Nijpels
wil een duidelijke inbreng hebben in
het toekomstige kabinet en eist
daarom een WD-informateur.
PvöA-fractieleïder Den Uyl ziet een
CDA-WD-kabinet ongaarne tot
stand komen De beste manier om
dat te verhinderen is de koningin te
adviseren een VVD-informateur aan
te stellen. De majesteit trapt er niet
in
Niet alleen is zij wat verbolgen over
de wijze waarop Nijpels rondroept
dat hij zal weigeren met een CDA-
informateur te gaan praten, maar
ook ziet zfi in dat er een partij
politiek spelletje wordt gespeeld dat
-met het landsbelang niets meer te
maken heeft. Door de adviezen van
rian kuppenvéld
Nijpels en Den Uyl is er een meerder
heid in de Tweede Kamer voor een
WD-informateur en het is de ge
woonte dat het staatshoofd zich
daaraan houdt. Beatrix ziet er in dit
geval echter helemaal niet tegenop
te breken met die traditie Informa
teur wordt de vice-president van de
Raad van State, mr W. Scholten
(CDAi
aanwijzingen
Nijpels zei later van koningin Bea
trix dat zij 'heel zelfbewust' had
geopereerd tijdens de kabinetsfor
maties. Toen hij voor de eerste keer
door de koningin werd ontvangen,
gaf zij hem een aantal persoonlijke
raadgevingen mee. Het was een
'warm menselijk gesprek in de sfeer
van: je zit daar nou ineens en ik
voel met je mee' (Nijpels). De konin
gin gaf Nijpels onder meer enkele
aanwijzingen over hoe je mensen
moet opvangen als zij teleurstellin
gen in de politiek ondervinden. Of
Nijpels daaraan nog iets gehad
heeft toen Scholten tot informateur
werd benoemd, is niet bekend.
Uit de kabinetsformaties komt van
koningin Beatrix het beeld naar
voren van iemand die constant o'p
de hoogte wil blijven van de vorde
ringen die haar (in(formateurs ma
ken. Zij is zeer intens bij het hele
gebeuren betrokken en tijdens for
maties ook sterker aanwezig dan
haar moeder, zo zeggen vele politici
Zo ontvangt zij met grote frequentie
eer. groot aar.tal politici. Regelma
tig heeft zij telefonisch contact met
haar (iniformateurs Ze dringt ook
vaak op snelheid aan
minderheden
Over de problematiek van de min
derheden is koningin Beatrix uit
voerig geïnformeerd. Het hele jaar
1982 stond voor haar eigenlijk in
liet kader van die minderheden. Zij
praatte met leden van de vaste
Kamercommissies, met ambtena
ren die deze problematiek in hun
portefeuille hebben en bracht infor
mele werkbezoeken aan instellin
gen en wijken waar men geconfron
teerd wordt met de minderheden.
Tijdens een bezoek aan de Hoogo
vens in IJmuiden sprak zij met
buitenlandse werknemers en de spe
ciale commissie buitenlandse werk
nemers van de ondernemingsraad.
In Maastricht bezocht ze een school
voor anderstaligen en m Almelo
praatte ze over het Turkse vrouwen
project van de stichting De Rogge-
kamp.
De werkwijze die koningin Beatrix
volgt bij hel zich laten informeren
over bepaalde problematieken is to
taal anders dan die van haar moe
der Een hoffunctionaris: ..Juliana
benaderde allerlei problemen meer
van onderop, zij had vooral aan
dacht voor één specifiek aspect,
namelijk hoe mensen die met deze
problemen werden geconfronteerd
werden opgevangen. Beatrix bena
dert de zaak meer van bovenaf. Ze
verschaft zich eerst een overzicht
van de totale problematiek en gaat
dan in gesprekken en tijdens infor
mele werkbezoeken uitvoerig ln op
detailkwesties"
De koningin trekt telkens één jaar
uit om een probleemveld uitvoerig
onder de loep te nemen. Zo was 1981
het jaar van de landbouw, zij be
zocht toen ook gezinnen van land
bouwers. 1982 was het jaar van de
minderheden en 1983 staat in het
kader van de justitie. Zo bezocht ze
tot nu toe de Rijkspolitie in Nijme
gen, de ME-opieiding in Neerijnen,
de Van Mesdag-kliniek in Gronin
gen. de penitentiaire inrichting De
Singel in Amsterdam en de arrondis
sementsrechtbank in Haarlem. Ai
deze bezoeken zijn bedoeld om te
praten met mensen uit de praktijk.
bezoeken
Koningin Beatrix kent drie soorten
bezoeken. Allereerst zijn daar d"
streekbezoeken. zoals vorige week
het bezoek aan de Bollenstreek. Op
zo'n bezoek maakt de koningin ken
nis met het eigene van een streek.
Ook zijn deze bezoeken bedoeld om
de bevolking de gelegenheid te ge
ven de koningin te zien. Door de
overdaad aan te bezoeken plaatsen
en instellingen is het informatieve
aspect hier vaak wat ondergeschikt
(een hoffunctionaris: „ja, je mag ze
wel zwaai-bezoeken noemen"), al
probeert Beatrix daar wel zo veel
mogelijk uit te halen. En zij laat
zich dan niet alleen voorlichten
door de plaatselijke autoriteiten,
maar staal op contact met mensen
die aan de basis werken.
Zo liet de koningin de autoriteiten in
de Bollenstreek beleefd doch drin
gend weten dat zfi een ontmoeting
met vrouwelijke maatschappelijke,
sociale en culturele werkers zéér op
prijs zou stellen. En bij die gesprek
ken is er 'geen stuRje oppervlakkig
heid bij'.
Een tweede categorie vormen de
officiële werkbezoeken. Dat zijn be
zoeken aan één instelling (zoals de
Tweede Kamer en in november 1982
de Utrechtse Jaarbeurs i. Hier laat
de koningin zich inlichten over het
werk van die instelling Er zijn na
tuurlijk bezoeken die zich noch in de
ene noch in de andere categorie
laten inpassen, zoals het bezoek aan
Haarlem enige weken geleden. De
koningin kwam daar voor de stads-
verieuwing maar door een aantal
wandelingen had het bezoek ook het
karakter van een publieksbezoek.
Dat Hare Majesteit niet alleen in het
buitenland adrem is ondervond de
Haarlemse wethouder van stadsver
nieuwing Ad van Schooten. In een
kort toespraakje zei hij tegen de
koningin: „Staatsrechtelijk gezien
mag ik u de vraag natuurlijk niet
stellen, maar ik doe het toch. Zoudt
u zo vriendelijk willen zijn om bil
gelegenheid aan uw ministers meer
geld te vragen voor onze stadsver
nieuwing". Beatrix reageerde on
middellijk: „Denkt u aan een soort
Sinterklaas". De wethouder liet wc
ten dat hij aan iets structurelers
dacht.
Een derde categorie bezoeken vor
men de informele werkbezoeken.
Het voornaamste verschil is eigen
lijk dat de pers hiervoor nooit wordt
uitgenodigd Informatie inwinnen
staat hierbij voorop en de koningin
wil dat in stilte doen Naast werkbe
zoeken aan instellingen op het ge
bied van minderheden, justitie etc.
werden onder meer de Sociaal Eco-
nomiche Raad en de FNV (afgelopen
maandag) informeel bezocht.
Beatrix heeft in de afgelopen drie
jaar dat zij nu aan het roer staat een
koningschap van geheel eigen stijl
ontwikkeld, daar is iedereen het
over eens. Steeds minder ook w ordt
bij de beoordeling van haar koning
schap dat afgezet tegen dc wijze
waarpp haar moeder het deed. En
spoedig zal dan ook de vraag van
een zesjarig meisje dat wat scep
tisch tegenover zo'n jonge koningin
stond, tot het verleden behoren:
„Ben jij nou echt koningin. Hoe oud
ben je dan. En waar is je moeder?"
