Laakbare 9
Strubbelingen
'Dikke'
Dale
'ORIENTA TIE- EN SCHAKELKLAS'
MET KINDERZIEKTEN VAN START
GENT VOOR TWEEDE
KEER NAAR STEMBUS
5'Als er een besmettelijke
ziekte heerste
stak hij zijn paraplu op9
Eerste lesjaar van de 'Oriëntatie- en Schakelklas', een gezamenlijke onderneming van de
Levensschool en de scholengemeenschap 'De Leeuwtjes' in Temeuzen, is niet bepaald zonder
strubbelingen verlopen.
Van de veertien leerlingen, die vorig jaar september vol goede moed aan 'de Ons' begonnen, zijn
er nog acht over. Meer of minder gemotiveerd hebben ze het jaar vrijwel afgemaakt. De anderen
haakten af: uit teleurstelling over de lessen, uit onduidelijkheid over dc bedoelingen en
verwachtingen, uit verveling, of ook: omdat ze wisten wat ze wilden.
Terugblikkend op de start van het intensieve begeleiding die ze hier krij- makkelijk om op alle wensen van de
gen. Ze kunnen zich niet zo gemakke
lijk meer verschuilen". Directrice D.
P. de Buck van de 'De Leeuwtjes': „Er
staat een grote zorg achter, dat mogen
we wel zeggen".
éénjarige programma in Temeuzen
zegt docent-begeleider Wim van Walra
ven: ..In het begin liep het moeizaam
De leerlingen waren schoolse verhou
dingen gewend: een leraar die ze ver
telt wat ze moeten doen. Hier gebeurd
dat niet De gezagsverhoudingen zijn
veel losser. Dat vraagt van de kinderen
een andere opstelling. Het komt méér
aan op eigen verantwoordelijkheid
Daar worstelen ze geweldig mee"
De 'Oriéntatie- en Schakelklas' is opge
zet voor kinderen van zestien tot acht
tien. die weten wat ze willen maar voor
hun toekomstige opleiding nog een
paar vakken moeten ophalen: de 'scha
kelklas'. Ook leerlingen, die vaak zon
der diploma van LTS of Mavo komen
en (nog) niet weten wat ze willen,
kunnen er terecht: de 'oriéntatie-
groep'. In de praktijk zitten ze door
elkaar, krijgen sterk individueel ge
richte begeleiding, en hebben veel vrij
heid. Het zijn niet de 'sterren' van het
Nederlandse onderwijssysteem: ze zijn
ergens uit de boot gevallen, of weten
(nog) niet wat ze willen. Dat levert
volgens Van Walraven heel typische
problemen op.
..De kinderen leren hier voor zichzelf,
niet voor de leraar. Dat is moeilijk voor
ze. maar ze komen er wél verder mee.
We moeten proberen met schoolse mid
delen de kinderen toch dat verant
woordelijkheidsgevoel bij te brengen.
Dat geeft een spanningsveld". Van
Walraven erkent dat er fouten zijn
gemaakt. „Van dit eerste jaar hebben
we erg veel geleerd. We zullen de
leerlingen nog duidelijker moeten wij
zen op hun eigen verantwoordelijk
heid. Dat betekent dat we misschien
strenger moeten worden, zodat de kin
deren beter weten waar ze aan toe
zijn".
Van Walraven vult aan: „In het begin
hebben we veel moeten improviseren,
met geleende spullen. Het is niet ge-
leerlingen in te spelen. En vaak zijn het
vage behoeften. Dan hebben ze van een
vriendje gehoord, dat dit wel leuk is, of
dat En na een paar weken is het over
Soms in een enkel geval is dat
gebeurd moeten we na verloop van
tijd zeggen, tsja, nou weten wij het óók
niet meer Als een leerling tot viermaal
toe iets begint en er even later weer
mee stopt, moeten we gewoon toege
ven dat het niet lukt"
Maas: „Het is niet de bedoeling dat we
alle leerlingen houden. Als een kind via
de oriëntatie weet wat ze wil, hebben
we ons doel bereikt. Het kan best zijn
dat iemand na verloop van tijd zegt: ik
ga proberen een baantje te zoeken"
In de lessen mogen de kinderen zich
bezighouden met vakken die ze nodig
hebben voor een opleiding die ze willen
volgen, of draaien enkele uren per week
mee op die scholen, als voorbereiding
voor de overschakeling. In andere ge
vallen kunnen de kinderen zich richten
op opleidingen die ze 'wel leuk' vinden,
om te zien of het iets voor ze is Dat is
sterk individueel gericht, en Van Wal
raven geeft volmondig toe dat de bege
leiding soms niet helemaal optimaal
Grote zorg
G. Maas, directeur van de „De leerlin
gen zijn een beetje verrast door de De heren Walraven e
Maas en mevrouw De Buck
kan zijn „Dat heeft te maken met de
beperkingen van het gebied, Zeeuw-
sch-Vlaanderen"
Niveaus
Naast de individuele begeleiding be
staat er ook een 'algemeen lespro
gramma'. Ook dat heeft problemen
gegeven. „Je moet niet vergeten dat
we absoluut geen drempel hebben
ingebouwd", zegt Gerard Maas van de
Levensschool. „De leerlingen hebben
verschillende niveaus. Als je dan toch
een algemeen programma afwerkt,
loop je het risico dat de ëen zich zit te
vervelen terwijl de ander er hard voor
moet blokken".
„Dat is bij een aantal leerlingen wel
gebeurd", zegt Van Walraven. „Sommi
gen moesten zich eerst door een rijste
brijberg heenwerken van dingen die ze
al lang beheersten. Dat heeft het en
thousiasme doen afnemen. Het vol
gend jaar wil ik eerst een serie kleine
toetsen doen om te zien wat ze al
kunnen. Al is het wel zo", vult hij aan.
„dat ze niet graag willen toegeven dat
ze bijvoorbeeld het alfabet nog niet
goed kunnen opschrijven. Zoiets komt
óók voor"
Het algemeen programma gaat verder
dan het alfabet de leerlingen oefenen
allerlei praktische vaardigheden die in
de maatschappij van pas komen: ge
sprekken voeren, zakelijk telefoneren,
een sollicitatiebrief schrijven, enzo
voorts. Ook de stageperiode bereidt de
leerlingen voor op werkomstandighe
den: het stimuleren van eigen initiatie
ven en zelfstandig werk
De 'oriéntatie'-groep is volgens Van
Walraven het moeilijkste, omdat de
leerlingen niet goed weten wat ze wil
len. Vaak weten ze het na één jaar nog
niet.
Het 'Oriëntatie- en Schakelprogram
ma' is onderdeel van het proefproject
Kort Middelbaar Onderwijs en daarom
nog geen gevestigde, gladjes draaiende
onderneming. De Temeuzense 'O'-klas
ging in de eerste maanden nog erg
gebukt onder die 'kinderziekten', maar
volgens Van Walraven is de sfeer nu
veel verbeterd. Doorgaan is een nood
zaak.
Directrice De Buck: „We proberen de
leerlingen bewust te maken van het
feit dat dit écht hun laatste kans is".
Kris Naudts.
VRIJDAG 22 APRIL 1983
leidsopties worden begrijpelijkerwij
ze sinds oktober niet meer genomen.
Daarbij komt dat voor 1983 nog steeds
geen begroting werd opgesteld, laat
staan dat deze zou zijn goedgekeurd.
Diverse gemeentelijke diensten weten
nauwelijks nog waar ze aan toe zijn.
„Geen begroting, geen geld", zo luidt
de korte en eenvoudige v as telling
waartoe men overal komt. Bij de poli
tie vraagt men zich af hoe de vijftig
jonge agenten aan een uniform zullen
geraken als deze op 1 juli het korps
komen versterken. Bij de stedelijke
brandweer stelt zich hetzelfde pro
bleem Leerkrachten van het Gentse
onderwijs kwamen onlangs op straat
uit protest tegen het maandenlange
uitblijven van bezoldigingen voor gele
verde extra-prestaties zoals naschoolse
activiteiten en toezichtbeurten. Voor
feestvieren zal dit jaar zo goed als geen
overheidsgeld ter beschikking worden
gesteld. Geruchten als zouden de sti
laan legendarisch Gentse Feesten
worden geannuleerd missen elke
grond, maar dat het gemeentebestuur
er bijzónder weinig geld zal tegenaan
gooien is nu al een feit „Een buiten
kans voor de prive-sector om te bewij
zen dat er zonder subsidies ook een
feest kan worden gebouwd", zeggen
sommigen
Zopas raakte bekend dat de Artevel-
destoet die begin mei voor vijfde keer
door de straten van Gent zou trekken,
werd afgeschaft De wethouder van
landbouw stelde zich onlangs voor een
bedrag van 200.000 Bft (ruim 11000
gulden) persoonlijk garant opdat de
jaarlijkse en vanouds bekende vee-
prijskamp van de Vette Os gehouden
kon worden Dat zijn dan nog allemaal
zaken waarmee de stad niet staat of
valt. Erger is dat belangrijke opties
voor de toekomst niet genomen kun
nen worden. De installatie van de
nieuwe gemeenteraad kan ten vroegste
eind mei gebeuren. Voor een begroting
wordt het wellicht wachten tot septem
ber. Tenminste als er tegen de uitslag
van 24 april opnieuw geen klachten
worden neergelegd en de Raad van
State er nog eens maanden overdoet
om een arrest te vellen
„Dat zou zowat hel ergste zijn wat ons
kan overkomen", zuchtte een gerouti
neerd ambtenaar vorige week. Intus
sen doorkruisen schreeuwerige recla
mewagens de stad om de kiezers tot
een nieuwe daad van burgerzin aan te
zetten. Hoewel de kiespropaganda vrij
sober wordt gevoerd. Twee keer een
campagne voeren in een tijdspanne
van zes maanden: wie kan dat beta
len?
GENT In 't voorbijgaan of bij geplande of toevallige ontmoetingen hoef je
Gentse politici dezer dagen de alledaagse beleefdheidsvraag 'hoe gaal het?' niet
te stellen. Dat staat gelijk met het stellen van een domme vraag. Ze kijken je
wat verveeld aan, er volgt een diepe zucbt. zorg en kommer ligt hun in de ogen.
zeldzaam zijn degenen die spontaan antwoorden: „Oh, dat gaat". Zoals gewone
i dat plegen te doen. Want op dit moment gaat het Gentse politici
gewoon niet. Zij scharrelen nog wat populariteit bij mekaar en wachten voor
de rest op de uitslag van zondagavond (24 april).
Dan komen de resultaten van de twee- groep manifesteerde zich tevens als
de raadsverkiezingen in zes maanden een 'groene lijst', maar slaagde er niet
in een verkozene naar het stadhuis te
sturen. Dat succes viel wel te beurt aan
de lijst Groen die jnet 6700 stemmen
ervoor zorgde dat voor het eerst Gent
een 'groene jongen' in de raadszaal
kreeg. De Raad van State concludeer
de dat Groen verwarrende propaganda
had gevoerd waardoor de zetel die
normaal aan de 'groenen' van Stad van
de Mens zou zijn toegekomen thans
naar Groen ging
op het bord. Een heel bijzondere zon
dag wordt het op 24 april. Voor het
eerst sinds het ontstaan van het Ko
ninkrijk België in 1830 worden de inwo
ners van een grote stad opnieuw naar
'e stembus geroepen, een gevolg van
het arrest van de Raad van State die de
verkiezingsuitslag van 10 oktober 1982
nietig verklaarde. Een en ander heeft
niet alleen een herverkiezing tot gevolg
maar ook een gezagsvacuüm waarin de
stad sinds meer dan een half jaar leeft.
Dat schept nogal wat problemen. Zoals
de vraag: waar vinden we het geld om
een nieuwe lichting agenten van politie
een uniform te verschaffen?
Dinsdag 8 maart is een datum die niet
snel uit het geheugen van de huidige
generatie lokale politici van Gent ver
dwijnen zaL Die dag velde de Raad van
State een arrest dat in het ene kamp op
luid gejuich en enthousiasme werd
onthaald en in het andere op verbitte
ring, ontgoocheling en reacties die je
van volwassen politici niet verwachten
zou. Het hoogste gerechtsorgaan in het
land vernietigde in een twintig vellen
lang gemotiveerd vonnis de uitslag van
de gemeenteraadsverkiezingen van 10
oktober vorig jaar. Eerder verrassend
vooral omdat enkele dagen voordien
de verkiezingsuitslag van Brussel werd
goedgekeurd, een uitslag die maanden
lang op de helling stond omdat één der
kandidaten het kiespubliek voor zich
trachtte te winnen door het gratis
verschaffen van bloedworst en appel
moes. Dan komt het hier ook wel voor
mekaar, dachten sommigen in Gent.
Een verkeerde instelling, zo bleek. De
Raad van State achtte het een 'laakba
re daad' dat de liberale kandidaat
André Vanhove in volle kiesstrijd een
tombola organiseerde waarmee een
heuse reis naar Tenerife kon worden
gewonnen. Het waren de oppositiepar
tijen Volksunie (VU) en Socialistische
Partij (SP) en de linkse lijst Stad voor
de Mens die klach een klacht neerleg
den tegen Vanhove. De Raad van State
vond dergelijke wedstrijden hoogst
laakbaar die de vrije keuze van de
kiezer op een ongeoorloofde wijze kun
nen beïnvloeden. De Raad had nog een
tweede klacht te behandelen die werd
geuit door Stad voor de Mens. Deze
Nationale politiek
De recente ontwikkelingen in Gent
kunnen niet los worden gezien van de
invloed die in de lokale politiek wordt
uitgeoefend door nationale politici als
eerste minister Wilfried de Clercq,
beiden Gentenaars. Zij zijn zondag
alvast twee van de opvallendste kie
zers maar geen kandidaat. Na de ver
kiezingen van 10 oktober sloten de
christen-democraten van de Christe
lijke Volkspartij (CVP) en de liberalen
van de Partij voor Vrijheid en Voor
uitgang (PW) in Gent een bestuurs-
coalitie en duwden hiermee voor het
eerst in achttien jaar de socialisten uit
het stadhuis.
Waarnemers menen dat de nieuwe coa
litie voor Gent reeds achter de scher
men tot stand kwam na de parlements
verkiezingen van 1981 toen christen
democraten en liberalen besloten sa
men een regering te vormen. Martens
en De Clercq zouden er hebben op
aangedrongen dat een belangrijke stad
als Gent door een gelijkaardige meer
derheid zou worden bestuurd De so
cialisten maakten zich in Gent onmid
dellijk klaar voor een harde oppositie.
De klacht van deze politieke formatie
bij de Raad van State tegen de verkie
zingsuitslag kan daarvan moeilijk los
worden gezien. De CVP heeft aange
kondigd met vrije handen naar de
verkiezingen van zondag te gaan maar
algemeen wordt aangenomen dat deze
partij er in eerste instantie naar zal
streven een rooms-blauwe (CVP-PW)
bestuursploeg op de been te brengen,
zoals het akkoord van oktober voor
ziet.
Kandidaat-burgemeester is de christe
n-democraat Jacques Monsaert. Hij
komt vermoedelijk in de plaats van
burgemeester Placide de Paepe. die
afgelopen maanden in alle stilte van
het toneel is verdwenen De Paepe
werd begin dit jaar in het ziekenhuis
opgenomen, is thans aan de beterhand
maar vertoont zich niet meer op het
stadhuis. De Paepe was zes jaar burge
meester en ijverde tijdens zijn ambts
periode vooral voor de verdere ontwik
keling van de haven van Gent. Bekend
zijn de inspanningen die De Paepe
leverde om de bouw van een grotere
zeesluis in Temeuzen bespreekbaar te
krijgen op regeringsniveau
Politie
De verwikkelingen rond de verkie
zingsuitslag hebben de sjtuatie er in
Gent niet eenvoudiger op gemaakt. De
stad is in een levensgroot bestuursva-
cuüm terechtgekomen en nooit voor
heen werden zoveel dossiers onbehan
deld terzijde geschoven. Politieke be-
PZC/streek
Eens in de paar jaar wordt er op één of andere manier wel aandacht
besteed aan Johan Hendrik van Dale. Voor iemand die zijn naam voor
altijd verbonden weet aan het bekendste Nederlandse woordenboek, is
dat niet vreemd. Zelfs vormt Van Dale nog wel eens de inzet van een fikse
ruzie. Durf bi j een spelletje scrabble maar eens te beweren dat een woord,
dat niet in de 'Dikke' Van Dale voorkomt, toch echt bestaat.
vorige eeuw een huis voorbij moest
Vorige week nog stond Van Dale in
zijn geboortestad Sluis midden in
de belangstelling. Brugemeester
Asselbergs kreeg toen het eerste
exemplaar aangeboden van het
boek 'Johan Hendrik van Dale en
zijn opvolgers' Het in zwart linnen
gebonden boekje wordt uitgege
ven ter gelegenheid van een op
stapel staande nieuwe reeks 'Van
Dale woordenboeken voor heden
daags taalgebruik'
P G. J van Sterkenburg brengt in
zijn boek weer eens uitgebreid hul
de aan de geleerde Sluisse hoofd
onderwijzer. Een in de eerste druk
van het woordenboek opgenomen
levensbericht van de hand van J.
Manhave, de naaste medewerker
van Van Dale, is in het nieuwe
boek geheel terug te vinden. De
bekende wapenfeiten van de in
Sluis zeer gewaardeerde woorden-
boeksamensteller worden nog eens
voorgeschoteld. Zijn brede interes
se, zijn loopbaan als onderwijzer in
Sluis en zijn werk aan het woor
denboek worden belicht Helaas
wordt er niets nieuws aan het al
lang bekende over Van Dale toege
voegd. Een nog altijd niet beant
woorde vraag is bijvoorbeeld wel
ke positie Van Dale in de Sluisse
gemeenschap innam. Een onder
wijzer in de eerste helft van de
negentiende eeuw had het over het
algemeen niet breed. Er zijn legio
voorbeelden van onderwijskrach
ten die gedwongen waren allerlei
bijbaantjes naast hun eigenlijke
werk op te nemen, om enigszins in
hun levensonderhoud te kunnen
voorzien. Misschien dat de functie
van stadsarchivaris, die Van Dale
in 1855 op zich nam. voor hem het
nuttige (financiële) met het aange
name verenigde. Een aardige aan
vulling op het al meer dan honderd
jaar oude levensbericht wordt ge
geven door de onlangs overleden
Sluisse hoofdonderwijzer G. van
Oorschot, die een echte Van Dale
kenner was.
In het boek is een wat tragische
anekdote van Van Oorschot opge
nomen „Als hij in 't oude Sluis der
gaan waar een besmettelijke ziek
te heerste, stak hij zijn paraplu op.
Op 19 mei 1872 bezweek hij.... aan
de pokken, 44 jaar oud. Toen zijn
moeder in mei 1828 zijn geboorte
tegemoet zag, woonden zijn ouders
m Eekloo. Maar zij vluchtten naar
Sluis, omdat in Eekloode pok
ken heersten" (pag. 39).
Het naargeestig levenseinde van
Van Dale is genoegzaam bekend:
op zijn begrafenis waren vanwege
het besmettingsgevaar slechts en
kele getrouwen aanwezig en de
goederen die met de pokkenlyder
in aanraking waren geweest, wer
den op last van het gemeentebe
stuur onteigend en verbrand.
Van Sterkenburg besteedt in zijn
boek verder veel aandacht aan de
ontwikkeling van het Van Dale
woordenboek. Beslist aardig is het
vierde hoofdstuk, waar wordt stil
gestaan bij de kritiek die sinds de
tiende druk van het woordenboek
in 1970 aan het adres van de
samenstellers werd geuit. Vooral
wanneer iemand als W. F. Her
mans zich in het strijdgewoel be
geeft, wordt het geheel wat verle
vendigd.
Het is jammer dat Van Sterken
burg zichzelf zo weing aan het
woord laat. De lezer valt van het
ene citaat in het andere, waardoor
de eigenlijke schrijver van het
boek onvoldoende uit de verf
komt. Van Sterkenburg presen
teert zich met dit boek eigenlijk
meer als samensteller dan als
schrijver. Wat overigens niet weg
neemt dat iemand die werkelijk
geïnteresseerd is in deze zeer ver
zorgde uitgave veel van zijn gading
zal vinden.
Jan van Damme.
Dr P G J van 8terkenburg, Johan
Hendrik van Dale en zijn opvolgers, Van
Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen
FILMS
'Aas der azen', nieuwe avonturen van Jean-Paul Belmondo TemeuzenHulst).
'Firefox': Amerikaanse speurneus jaagt Russische straaljager na (Temeuzen),
'ET' (Temeuzen. Hulst en Oostburgi en 'Trail of the Pink Panther' (Hulst i: enkele
hoogtepunten uit het Zeeuws-Vlaamse filmprogramma van deze week.
'ET'. Steven Spielberg's ontroerende film over een ruimtewezentje dat tussen de
mensen verzeild raaki. wordt geprolongeerd door 'Luxor' in Temeuzen en 'De
Koning van Engeland' in Hulst en draait voor het eerst in 'Ledel' Oostburg.
'Luxor' zaterdag 14 00 uur. zondag 13 45 en 18 45 uur. 'De Koning van
Engeland' vandaag vrijdag19 15 uur; zaterdag 13 45 en 15 00 uur; zondag
13 45. 16.15 en 18 45 uur. maandag 20.00 uur. 'Ledeltheater' vandaag vrijdag
20 00 uur; zaterdag 19.15 uur. zondag 14 00 en 20 00 uur; maandag en dinsdag
20 00 uur
'Aas der azenBelmondo zet de Duitse nazi's een hak en kijkt daarbij niet op wat
stuntwerki draait vandaag vrijdagom 21.45 uur. in Luxor" Temeuzen en
verder, zaterdag 21.45 uur. zondag 16 00 en 21.15 uur. maandag 20 00 uur. In 'De
Koning van Engeland' vandaag vnjdag) 19.15 en 21.30 uur; zaterdag 18.45 en
21.15 uur. zondag 13 45. 16 15 en 21.15 uur. maandag en dinsdag 20.00 uur.
'Firefox' is vanavond vrijdag i om 19.30 uur te zien in 'Luxor'en voorts: zaterdag
19.30 en 21.45 uur. zondag 16.00 en 21.15 uur; maandag en dinsdag 20.00 uur.
De Temeuzense bioscoop presenteert ook 'Cheech and Chong next movie':
avonturen van twee drugsmokkelaars Vandaag (vrijdagi 19.30 uurzaterdag
14 00 en 19.30 uur, zondag 13.45 en 18.45 uur; dinsdag 20.00 uur.
Renée Soutendijk en Jeroen Krabbé excelleren er in 'De Vierde Man', een film
van het duo Soeteman en Houwer naar de gelijknamige novelle van Gerard Reve
al wordt de tekst, nu ook weer niet dl te letterlijk genomen. Vandaag vrijdag
21.45 uur; woensdag 20 00 uur
'Ledeltheater' Oostburg biedt Twee dartele nichten in Tirol' Zaterdag 21.30 uur.
zondag 16.30 uur 'De Vierde Man'. 'Tootsie' en 'Gandhi' worden in West
Zeeuwsch-Vlaanderen verwacht. Niet allemaal tegelijk natuurlijk, maar
desondanks....
'De Koning van Engeland' doet de liefhebber van Woody Allen deze week
ongetwijfeld een groot plezier met zijn 'Midsummemlght Sex Comedy' vol
melancholie cn romantie Vandaag (vrijdag) 21.30 uur. zaterdag 21.15 uur,
zondag 18.45 en 21.15 uurdinsdag 20.00 uur Trail of the Pink Panther' draait in
Hulst vandaag vnjdag 19.15 uur. zaterdag 18 45 en 21.15 uur; zondag 1615 en
21.15 uur. maandag 20 00 uur Society Affairs' eveneens in 'De Koning van
Engeland vandaag vrijdagi 21.30 uur. zaterdag 18 45 en 23.15 uur; zondag
14.30 en 18.45 uur. maandag 14 30 uur. dinsdag20 00 uur. 'Intieme momenten van
madame Claude vandaag i vrijdagi 19.15 en 21.30 uur. zaterdag 21.15 uur
zondag 16.15.18 45 en 21.15 uurmaandag en dinsdag 20.00 uur. Dit weekeinde in
Hulst een'kinderfilm uit de Disneystal: '101 Dalmatiérs'; Zaterdag 15 00 uur.
zondag 13.45 uur
