MOED en TROUW 'geen ene verras is een gladde zakenman ZATERDAG 16 APRIL 1983 fotografie wim nemens Sneller dan ooit nam de ingenieur - een bleke veertiger met kalend hoofd - de bocht. Nauwelijks was z'n wagen met gierende remmen tot stilstand gekomen of hij rende, blosjes op de wangen, richting voordeur. „Ik heb het, ik heb het...", juichte hij. Z'n vrouw riep de kinderen en gedrieën staarden ze vader aan. „Moment, ben zo terug...", riep het gezinshoofd. Met een klap viel de schuurdeur dicht. „Papa weet nu hoe het moet", stelde de vrouw, met wankele stem, haar zoon en dochter op hun gemak. Uit de schuur klonk een luide vloek: Pa had zich kennelijk vergist in de snelheid waarmee zo'n 'workmate' openklapt. Daarna werd het stil... De volgende ochtend hing de ingenieur uitgeput doch tevreden aan de keuken tafel. Het was hem gelukt: voor hem op tafel stond een fraai model van een 'Lemmerhengst*. Diezelfde ochtend nog stapte het gezin in de auto en reed richting IJmeer. Daar zou het gebeu ren, eindelijk, een jongensdroom zou in vervulling gaan. Zenuwachtig plaatste de ingenieur het model op het water. Hij deed het! Inderdaad een minuut of wat deed hij het. toen kapseisde het vaartuigje om direct daarna snel onder water te verdwijnen. En daar ligt het bootje nu, voor Pampus. Trouwens, ook de ingenieur verging het slecht. Hij zit nu in een sanatorium op de Veluwe bij te komen Tweehonderd kilometer verderop be gint de 53-;ange Remy Verras, scheeps ontwerper en botenbouwer, te gieche len Hij herinnert zich de geschiedenis nog precies. „Ik was vorig jaar eregast bij een lezing over Zeeuws-Vlaamse schepen, in Amsterdam. Best interes sant. Maar daarna stond één van die ontwerpers - een ingenieur geloof ik - maar rond me te draaien en op m'n tekening te loeren. Wat die man niet wist was dat ik die tekening expres wat veranderd had. Eigenlijk was hij hele maal anders dan in werkelijkheid. Dat had ik speciaal voor die ene keer gedaan. Anders gemerkt enzo, in een soort code. zodat ze er zo weinig moge lijk van konden jatten. Een vnend van me vroeg nog: waarom zeg je nou niks als die mensen wat vragen? Ik zei: ze hebben al genoeg van ons gejat". nederige 'Hengst', gebouwd bi) scheepswerf Moed en Trouw Een platbodem van Verras laat zich niet namaken. Sinds de werf 'Moed en Trouw' op de Paal in 1865 door zijn overgrootvader werd gesticht ging het geheim van die boten over van vader op zoon. In duizenden details onder scheidden hun schepen zich van ande re hoogaarzen. Lemmerhengsten en blazers. Zonder dat er ook maar iets op schrift stond, werd de ambachtelijk heid doorgegeven. Boten met een eigen stroomlijn, die het ongeoefend oog maar moeilijk zal opmerken. „Onze schepen leken een beetje nederiger. Dat is niet het karakter van De Verras sen, nee.Af en toe ben ik een grote bullebak. Allez. van klein formaat dan", zegt Remy Verras. De ontwerpen van Verras zijn voor de kenner heel wat waard. „Ik heb ver schillende ontwerpen, die aardig wat op zouden brengen hoor. Maar op den duur kunt ge ook ouwen ziel wel verkopen. Als ik ze ooit van de hand zou doen, was het alleen omdat we geld nodig zouden hebben om eten te kopen. Anders nooit". Miljonair zijn ze er dus niet van gewor den. Ook nu de tijden minder zijn, nieuwe opdrachten uitblijven en hij met wat reparatiewerk aan de kost moet komen, houdt Remy Verras de tekeningen in de kast „We zijn altijd botenbouwers geweest, al sinds m'n overgrootvader En ik moet zeggen Geen ene Verras is een gladde zaken man! Je denkt weieens: Nu wil ik er van z'n leven wel een paar centjes aan overhouden, maar eigenlijk kwam dat in de praktijk altijd op de tweede plaats. Wij wilden gewoon mooie boten bouwen. Dat was altijd het belangrijk ste". Overgrootvader Verras begon bij de werf van De Klerk op Kruispolder Bindingen met het water had de fami lie tot dan toe niet. Ze kwamen uit de buurt van Hengstdijk. Remy vrolijk ..Misschien dat ze van z'n leven nog eens door een vissersschip zyn gered bij de een of andere overstroming en dat ze dachten: Dat is zo'n gek idee nog niet. die schepen bouwen...". Hoe dan ook, de oude Verras sloeg aan het beunhazen, ging weg bij De Klerk en begon een bikkelharde concurrentie strijd met z'n vroegere werkgever. Dat moet in die dagen nog een hele optocht zijn geweest, over de dijk tussen Paal en Kruispolder. Schippers, die een boot wilden bouwen of een reparatie wilden laten uitvoeren, klop ten eerst aan bij De Klerk en stapten vervolgens op hun klompen over het zompige paadje naar Verras om er te klagen over de prijs van De Klerk. Verras. „En zo liepen ze een paar keer op en neer. Op den duur moest degene die de opdracht kreeg het bijna voor niks doen". Principes. „In die tijd werden er Lem merhengsten gebouwd en sommige vissers wilden er ook een Lemmer roer op. Dat deed m'n grootvader beslist nooit. Die zei dan: Ga maar naar een ander, want ik maak een Paals roer. M'n vader zou het ook niet gauw gedaan hebben en deed hij het toch, dan was het omdat hij heel hard werk nodig had. Ik doe geen afbreuk aan de principes van m'n voorouders. Die waren goed. En dan hoef ik niet met nieuwe principes te komen...". Grootvader maakte alles met de hand. Mallen voor tandwielen bijvoorbeeld. Zo, zonder te rekenen, op de gok Creatief was hij. zeggen z'n nazaten vol bewondering en ze wijzen op zon kunstwerkje, dat een plaats boven de deur naar de keuken heeft gekregen. De vrouw van Remy: „Hij heeft nog eens een viool gebouwd ook. En toen dacht hij dat hij daar op kon spelen ook... En voor de kennis bouwde hij een schommel. Maar die ging zo hard dat de mensen, die er in zaten bijna op de maan terecht kwamen. Hij heeft ook nog eens een bakje ontworpen. Dat zwierde aan een draad over de kaai. In die bakjes zaten dan paartjes uit de omgeving. Maar op een gegeven mo ment duvelt er één in het water..." Hier mag dus gesproken worden van een zéér creatief heer! inzicht wout bareman en peter de jonge Met de boten ging het gelukkig beter. In de foto-albums en al che documenta tiemappen is tenminste niets terug te vinden over leed en rampspoed. Toch was elke nieuwe boot weer een avon tuur. Vooral toen er nog helemaal 'op zicht' werd gewerkt. Remy Verras: „Als je goed naar je vader luistert, kun je het op den duur zelf ook wel. Maar je moet wel een beetje handig zijn natuurlijk". Maar zeker van z'n zaak was hij niet altijd .Vooral toen ik begon te ontwer pen. Ik maakte in die tijd bijna geen berekeningen. Stom misschien. In ie der geval dacht ik in die dagen wei eens: Zou ik hem maar niet liever 's nachts te water laten? Als iemand het ziet en het gaat mis... Toen het de eerste keer goed was gegaan, heb ik dat nog wel geluk genoemd. Maar toen het iedere keer goed ging... ja, dan moetje er toch wel een beetje kijk op heb ben...". Dat aangeboren 'gevoel' gaat nooit meer weg Zelfs niet als je met de hele handel - de werf dus - moet verkassen in verband met geplande dijkverzwa ringen. In '70 verhuisde de werf naar Walsoorden. In die dagen werd er trou wens voornamelijk nog in staal ge bouwd. Remy „Mijn vader dacht altijd dat het hout nog wel zou terugkomen, maar voor alle zekerheid stuurde hij me wel naar de ambachtschool om er te leren voor machinebankwerker. Dat staal., ja, op den duur raak je er toch mee vertrouwd en zie je er de aantrek kelijke kanten wel van. Het is minder moeilijk, maar het is natuurlijk nooit zo mooi als een blank eikenhouten schip. Prachtig is dat, maar wel enorm arbeidsintensief'. „Er worden nog wel houten schepen gemaakt, maar met meer op de manier van vroeger: een krom stuk boom, waaruit een spant wordt gehakt. In staal maak je vier of vijf spanten op een middag, maar zo'n eiken spant uithak ken... daar zou ik een week mee bezig zijn. Als je nu nog op de originele manier een Lemmerhengst 'wil laten maken, ben je volgens mij met acht ton nog niet klaar". Met dat staal heeft Remy Verras al aardige resultaten geboekt. „Maar er is er nooit een perfect. „Jij kunt wel zeggen dat het een prachtexemplaar is, maar een ander ziet misschien scher per dan jouw en dan pakt het even anders uit". Maar een tijd terug hief een kenner, toen hij oog in oog stond met een van de scheppingen van Ver ras. jubelend de handen ten hemel, roepend: „Het is precies een houten van vroeger" En dat was toevallig wel de ontwerper van 'De Groene Draeck', de varende trots van de koninklijke familie. Verras wil de kennis straks overdra gen aan z'n zoon. Maar of die de zaak zal voortzetten, is nog de vraag. In ieder geval legt Remy op dit moment alle ontwerpen van de familie vast. Hij tekent ze aan de hand van oude modellen. „Er is er maar één die dat kan", rammelt z'n vrouw met de kof fiekopjes. „Een kwestie van zicht", mompelt hij zelf. „Het laatste type dat ik in staal gelanceerd heb, daarvan wist ik zelf niet wat ik met dc voor kant aan moest. En niemand wist het. Toen ben ik gewoon ontwerpjes gaan maken, een stuk of vier-vijf. Net zo lang tot ik er één uitpikte. En laat er nu een paar weken later bij De Klerk een schip aanleggen met net zo'n voor kant... Alleen omdat het zo vloeiend liep, heb ik het zo gemaakt Maar verder is het ook in de 'piepkleine scheepsbouw op familieformaat' kom mer en kwel. ..Vorig jaar heb ik nog eens een houten schuit gerepareerd. Nou ja. het was meer een halve restau ratie. Eerst had ik er niet zo'n zin in, maar later dacht ik bij mezelf: Verdom me. toen ik nog eenjonge gast was, heb ik dat ook gedaan. Laat ik het toch maar proberen. En ik heb het nog eens een keer helemaal gedaan zoals vroe ger. Houten nagels, eiken pluggen. Alles met de hand. Het is natuurlijk een hoop werk en je verdient er geen lap aan, maar het was leuk om te doen. Het is dan wel m'n vak, maar ook m'n hobby". ,,Hij kan alles", roept z'n vrouw. De kleine botenbouwer kruipt weg in de kussen van de grote bank. ..Ach. wat gij in mij ziet... Zeg maar gewoon dat ik een beetje mee kan. Als ge 53 bent en ge klopt af en toe nog eens op ouwen duim, dan vind ik dat ge geen handige jongen zijt". We nemen afscheid; hij steekt ons een zwaar bepleisterde hand toe.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 21