Zeeuws-Vlaamse ziekenzorg
op zelfde peil als elders
BIER
Zei/brouwer tapt
uit eigen vaatje
Huisartsen nemen stelling
tegen kritiek van Wim Blok
HOORT
ZIET d
ZIEKENHUISVOORZITTER OVER KRITIEK:
Veere coördinatiepunt
bij opvangpiekdrukte'
DONDERDAG 14 APRIL 1983
PZC/provlncie
21
TERNEUZEN Deskundigen uit de medische wereld laten weinig heel van de kritiek op de
kwaliteit van de Zeeuws-Vlaamse gezondheidszorg, die sociologiestudent Wim Blok heeft
vastgelegd in zijn doktoraalscriptie Tussen artsenmacht en patiëntenklacht'. Blok komt daarin
aan de hand van de medische voorzieningen en specialismen in de streek tot de conclusie dat de
Zeeuws-Vlaamse gezondheidszorg een schrikbarende achterstand vertoont ten opzichte van
overig Nederland en slecht aansluit bij de behoeften van de bevolking. Blok bracht zijn
doktoraalscriptie dinsdag in de openbaarheid.
£en schrikbarende achterstand? Die
constatering lijkt nergens naar en is
vandaag de dag gewoon onjuist", zegt
UJ. P. Korbee in een voorlopige reac
tie, gebaseerd op de kranteartikelen.
Korbee is voorzitter van de stichting
■Ziekenzorg Midden-Zeeuwsch-
Vlaanderen' die de twee ziekenhuizen
in de Kanaalzone beheert, en boven
dien vice-voorzitter van de bestuurs
raad die de vier Zeeuws-Vlaamse zie
kenhuizen overkoepelt. Hij neemt het
op voor die categorie in de gezond
heidszorg.
„De ziekenzorg staat in Zeeuwch-
Vlaanderen zeker op hetzelfde peil als
elders in Nederland", zegt hij. „Wel
hebben we materiele beperkingen die
overal in dunbevolkte gebieden in het
land voorkomen. En. net als elders,
leunen we dus aan tegen de grotere
bevolkingscentra in de buurt. Daar
moeten we de hogere specialismen
halen. "In de buurt", dat is in ons geval
Gent, Brugge, en Antwerpen".
Korbee verwijt Wim Blok dan ook
kretologie' die niemand een dienst
bewijst. Het "plaatje' dat de sociolo
giestudent van de voorzieningen in
Zeeuwsch-Vlaanderen heeft gemaakt,
is volgens Korbee alweer achterhaald.
„Met de aanbevelingen die Blok doet is
de bestuursraad van de ziekenhuizen
al geruime tijd bezig. Specialisten in
röntgenologie en urologie hebben zich
al gevestigd, en deze zomer komt er
nog orthopedie bij. Daarnaast zijn we
de komst van een longarts, een cardio
loog en een kaakchirurg aan het voor
bereiden".
De komst van die specialismen hangt
echter af van de toestemming van
'controlerende organen' zoals het mi
nisterie van Volksgezondheid, de cen
trale organisatie voor de tarieven in de
gezondheidszorg en de ziektekosten
verzekeraars.
Ook de kritiek op hel gebrek aan
openheid in de ziekenhuisbesturen
veegt Korbee van tafel. „Zeker in de
nieuwe structuur slaat dat nergens op.
Blok wil gewoon niet aandachtig le
zen wat er in de overeenkomst staat.
Zijn opmerkingen zijn diep ellendig
en helemaal niet waar".
Ir Korbee geeft Blok wél gelijk in zijn
kritiek op het gebrek aan mogelijkhe
den voor patiënten, om zich over de
behandeling te beklagen. „Dat vinden
wy al jaren. Het is een landelijk pro
bleem. dat niet beperkt blijft tot
Zeeuws-Vlaanderen". Volgens Korbee
wordt er momenteel hard gewerkt om
een betere klachtenbehandeling op po
ten te zetten.
Hij is evenmin onder de indruk van de
hoeveelheid klachten die Blok heeft
weten te verzamelen (53 stuks). „De
specialisten in de kanaalzone hebben
jaarlijks ongeveer 100.000 consulten,
dus 300.000 in de drie jaar dat het
POORTVLIET - Vanuit het gemeente
huis van Veere zal het komende zo
merseizoen de opvang van de .piek
drukte' op Walcheren tijdens de
vakantieperiode worden gecoördi
neerd. De bedoeling is. dat de Walcher-
se gemeenten, de W's de kampeerbe-
drijven - ook de minicampings - gege
vens over beschikbaarheid van ruimte
naar dat coördinatiepunt doorgeven.
Als blijkt, dat terreinen beginnen vol te
lopen zal via ere de beschikbaarheid
van kampeerplaatsen op overloopter
reinen en mini-campings worden .ge
stuurd'. In die situatie zal voor de
mini-campings worden toegestaan, dat
inplaats van 10 in totaal 15 tenten of
caravens er een plaatsje krijgen.
Gedeputeerde E. Maris-Koster van
ruimtelijke ordening heeft van die
maatregelen voor de piekopvang
woensdagavond mededeling gedaan
tijdens een spreekbeurt voor de WD-
afdeling Tholen in Poortvliet. Zij liet er
weten blij te zijn, dat uit het overleg
tussen verschillende instanties en or
ganisaties in afwachting van het nieu
we recreatiebeleidsplan deze richtlij
nen opgesteld zijn. Wel onderstreepte
zy. dat in het hoofdseizoen op de
mmi-campings op Walcheren strikt de
hand aan dat aantal van 15 eenheden
zal worden gehouden.
Mevrouw Maris liet weten, dat tijdens
bei preking over de te verwachten re
creatie-opvang ook de gemeenten op
Schouwen-Du iveland en Zeeuwsch-
Vlaanderen de bereidheid hebben uit-
gesproken om rond de tafel te gaan
zitten voor de zomer. Zij vroeg zich af of
het nodig zal zijn ook daar meer plaat
sen op mini-campings toe te staan,
maar stelde vast: „Het gaat er om dat
er één lijn wordt gevolgd. Dan kan ook
de politie in zaken als opsporing en
vervolging uit de voeten".
onderzoek van Blok bestrijkt Zeg dal
de helft van de klachten slaat op
behandelingen in het ziekenhuis. 25 op
de 100 000: dat lijkt me te vallen in de
rubriek 'geefi mens is onfeilbaar'. De
teneur in het verhaal van Blok noemt
Korbee dan ook 'kwalijk'.
Directeur Wellhüner van het zieken
fonds OAZ vindt dat Blok een verte
kend beeld geeft van de werkelijkheid
door de toegankelijkheid van de Belgi
sche ziekenhuizen vrijwel te negeren
„Daar hebben we hem uitvoerig over
geïnformeerd. In 1982 gingen ongeveer
1200 Zeeuwsvlamingen voor het eerst
naar Belgische ziekenhuizen. De pa-
tienten op herhaling zijn daar niet eens
bij inbegrepen. In 1981 lag het aantal
iets lager, dus er zit een stijgende lijn
in Wellhüner: „De problemen die
Blok signaleert zijn met duidelijk type
rend voor Zeeuwsch-Vlaanderen. maar
gelden voor alle dunbevolkte gebieden
in Nederland Er is minder wisselwer
king van specialisten, dus ook geen
bijstelling van opvattingen".
Noodverband
Wellhüner geeft toe dat de Belgische
voorzieningen maar 'een noodverband'
zijn omdat ze soms niet optimaal aan
sluiten op de Nederlandse. De OAZ-
directeur noemt zijn reactie 'erg glo
baal' omdat hy het rapport nog niet
heeft gezien. De visie van Wim Blok
doet ir Korbee denken aan een kwink
slag van Wim Kan. „Blok gooit als
sociologiestudent de ramen in van de
zaken waar hy later commissaris by
hoopt te worden".
Streekplan
In haar betoog onderstreepte zy. dat
bij de voorbereidingen om tot één
streekplan voor Zeeland te komen het
niet de bedoeling is direct Midden-
Zeeland weer aan te pakken: „Daar is
net een nieuw streekplan. Daar hoeft
niet weer onrust te komen", vond zij.
Mevrouw Maris stelde dat Tholen en
St. Philipsland in hun woningbouwbe
leid rekening moeten houden met de
opvatting van het rijk. dat de functie
van .open ruimte' de toeloop van men
sen van elders niet al te groot mag
maken. Wat de bestemmingsplannen
betreft wees zij erop. dat nu veel gron
den blijven liggen door de ingezakte
bouwmarkt en gemeenten hoge rente
lasten geven.
Thoolse Wandel Unie
houdt de 23ste
Koninginnetocht
THOLEN Zaterdag 30 aprilhoudt de
Thoolse Wandelunie voor de 23e keer
de Koninginnetocht. Er zal gelopen
worden over drie afstanden: 5.10 en 15
kilometer.
Het startbureau is bij Van Zanten in de
Visstraat., pninschrijving is mogelijk
vanaf 8 uur 's morgens De starttijden
zijn 's morgens tussen 8 30 en9.30 uur in
's middags van 14 00 uur tot 14.30 uur.
De medische verzorging is in handen
van het Rode Kruis eiland Tholen.
De organisatie staat onder auspiciën
van de Nederlandse Christelijke Wan
delsport Bond (NCWB).
Ir. J. P. Korbee
Gedeputeerde
teleurgesteld over
bestrijdingsplan
bacterievuur
POORTVLIET - Gedeputeerde E. Ma-
ris-Koster (ruimtelijke ordening) is
teleurgesteld over het bestrijdings
plan voor bacterievuur. dat staatsse
cretaris Ploeg heeft opgesteld. Naar
haar mening gaat dat plan teveel uit
van de positie van boomkwekerijen.
„Ik vraag me af ot zijn plannen veel
soelaas bieden voor bijvoorbeeld de
Zeeuwse fruitkwekers." zei zy woens
dagavond tijdens een spreekbeurt voor
de WD-afdeling Tholen.
De gedeputeerde noemde de resultaten
van alle besprekingen over het bestrij
dingsplan „vrij mager". „We zullen
daar nog eens stevig over moeten
praten." stelde zy en deelde mee. dat
volgende week in Zeeuws verband be
keken wordt wat er nog kan gebeuren.
TERNEUZEN Dertien Zeeuws-
Vlaamse huisartsen, hehhen in een
gezamenlijke verklaring stelling ge
nomen tegen de kritiek van sociolo
giestudent Wim Blok op de kwaliteit
van de gezondheidszorg in deze regio.
Over het feit dat Blok 56 'echte' klach
ten heeft gevonden, zeggen de
huisartsen: „Eigenlijk is dit wel het
grootste compliment dat de patiënten
de huisartsen van Zeeuwsch-
Vlaanderen hadden kunnen geven".
Daarbij brengen ze het aantal consul
ten in die periode (1,2 miljoen, alleen
van huisartsenl nog even in herinne
ring.
Vervolgens gaan zij puntsgewijs in op
onderdelen van het rapport waarin
Blok kritiek levert op de bestaande
situatie. Zo zijn er momenteel 2200
'zielen' per huisarts, en 'dat wordt krap
om de medische routine te behouden,
bezig te blijven en economisch verant
woord te werken", schrijven de artsen.
„De spreiding van ruim 100.000 patiën
ten over zo'n groot gebied sluit méér
apothekersplaatsen vrijwel uit", staat
in de brief. „Alleen in Clinge is een
geforceerde vestiging van een apothe
ker geweest, en dat heeft meteen slech
te gevolgen gehad. Daar is zelfs een
landelijke actiegroep ontstaan voor
het behoud van de huisartsenapotheek
als nuttige voorziening in de samenle
ving".
De artsen leggen veel nadruk op de
positieve aspecten van de Zeeuws-
Vlaamse gezondheidszorg
Zeeuwsch-Vlaanderen heeft een van de
modernste streeklaboratoria voor mi
crobiologie in Sluiskil, de chemische
laboratoria van de ziekenhuizen func
tioneren volgens de artsen 'optimaal',
er zijn 'prikpunten' op plaatsen die
verder dan vijf kilometer van de zie
kenhuizen liggen, zodat de patiënten
niet verder hoeven, er is een streekla-
boratorium voor pathologische anato
mie gevestigd op een centraal punt. in
elk ziekenhuis is intussen een radio-
diagnost gevestigd, en als straks het
centrumziekenhuis in de kanaalzone
wordt gerealiseerd zal Zeeuwsch-
Vlaanderen nog vierhonderd bedden
hebben, en dat is precies volgens de
Nederlandse normen.
Benadering
'huisartsengroep Zeeuwsch-
Vlaanderen' constateert dat het rap
port'opvalt door een negatieve bena
dering'. die gezien de bovenstaande
positieve aspecten niet terecht is. De
aanbevelingen die Blok in zijn werk
stuk doet. zijn volgens de artsen 'nu
reeds door de tijd achterhaald'.
„De aanbevelingen voor allerlei voor
zieningen lijken ons uitingen van een
beperkte maatschappelijke visie op
onze gezondheidszorg in Zeeuwsch-
Vlaanderen.
De tekortkomingen die Blok signaleert
zijn - voor zover erkend - in de loop der
tijd al ondervangen", constateren de
artsen.
De 'huisartsengroep Zeeuwsch-
Vlaanderen was woensdag voor na
scholing in hotel 'Zuiderduin' in West-
kapelle. Toen de artsen de publicaties
over het rapport van Blok lazen beslo
ten ze spontaan te reageren.
„Tenslotte wensen we Wim Blok veel
succes toe", schrijven ze als afsluiting.
„Hij heeft veel aandacht aan ons ge
bied geschonken. We hopen dat zijn
Zeeuws-Vlaamse echtgenote en zoon
elders even gelukkig zullen zijn als ze
hier waren. Mocht hij zijn conflictmo
del nu verlaten om zijn positieve
instelling beter tot z'n recht te laten
komen".
GOES De genodigden die woens
dagmiddag naar Goes waren gekomen
om op de openingsdag van de Energie
Expresse allerlei vormen van energie
besparing te bekijken, hebben hun
eigen energie verspild. De bouw van
de rondreizende tentoonstelling was
nog niet klaar.
Managers uit het Zeeuwse bedryisle-
ven. stafleden van nutsbedrijven en
leden van het Goese gemeentebestuur
stonden op de aanvankelijk aangekon
digde opemngstyd van 14.00 uur in de
half-opgerichte ingang voor niets te
wachten. Ze gingen onverrichter zaken
terug. De organisatie van de energieka
ravaan had verzuimd een bericht over
de vertraging te versturen. Een woord
voerder van het gemeentebestuur van
Goes noemde het 'een ongelofelijk on
fatsoenlijke zaak'
Volgens een medewerker van de Ener
gie Expresse. R J. P. Schul. is de
vertraging ontstaan door pech met het
vervoer van Roosendaal naar Goes. Hij
sprak van kinderziekten die genezen
moesten worden. Op de vraag waarom
de genodigden geen bericht van vertra
ging ontvangen hadden kon hij geen
antwoord geven. De ballonhallen, waar
de audio-visuele show wordt vertoond,
waren woensdagmiddag grotendeels
opgericht. De containers met de stands
van de deelnemers stonden ook al op
hun plaats, maar aan de inrichting
werd nog druk gesleuteld.
De Energie Expresse is bedoeld om de
bezoeker een totaalbeeld te geven van
wat er in Nederland te koop is op het
gebied van energiebesparende artike
len. Ook voor voorlichting over energie
en energiebesparing is in de-Tentoon
stelling ruimte gemaakt.
In de grote opblaasbare gloeilampvor-
mige tent worden films over dat onder
werp vertoond. De karavaan blijft op
het evenemententerrein aan de Ring
baan-West in Goes tot zondag 24 april
De ballonhallen van de energiekaravaan
woensdag wel al grotendeels opgericht.
Jan van Schaik
Wijnmakers lopen evenveel risico alcoholist te wor
den als andere mensen. Als alcoholisten wijnma-
Iters worden zijn de meeste problemen voor hen opgelost",
dat schrijft Vlissinger Jan van Schaik in het eerste nummer
van het 'Vakblad voor amateur wijnmakers en Bierbrou
wers', waarvan hij de stichter en hoofdredacteur is. Jan van
Schaik, leraar Engels aan de Mavo, begon in 1970 zelf wijn
te maken en in 1976 brouwde hij zijn eerste biertje.
Sindsdien vult deze hobby voor een belangrijk deel zijn
vrije tijd.
- Met. name de organisatorische en
publicitaire aspecten van deze snel
aanhangers winnende vrijetijdsbe
steding nemen hem in toenemende
mate in beslag. Zozeer zelfs dat al
gedurende enkele jaren van 'norma
le' vakanties geen sprake is. Geluk
kig heeft zijn vrouw Irma daar alle
begrip voor. Haar gemopper over
vakanties die met doorgaan en
Kerstdagen die Jan achter de
schrijftafel doorbrengt, klinkt dan
ook met overtuigend. Toen de tuin
'dreigde te verloederen' en nodig
iets aan de auto moest worden
gedaan, nam zy' die taken over Dat
Jan van Schaiks nieuwste hobby-
boek. het 'Groot Zelf Bier Brouw
Boek' pas vrijdag aanstaande in de
boekhandel ligt en niet enkele
maanden eerder zoals aanvankelijk
de bedoeling was. ligt dan ook niet
aan Irma en Jan van Schaik. maar
aan het feit dat de uitgever het ruim
honderd bladzijden tellende werk
met tijdig klaar kon krijgen. Bij een
paar produkten uit eigen brouwerij,
een platinablonde pils, een pittig
Altbier en een opvallend droge Oud
Bruin, praten we over Jan s hobby
die tot .het schrijven van dit boek
heeft geleid.
Is het niet vreemd, vraag ik. dat een
amateurwijnmaker een handleiding
schrijft over het brouwen van bier.
„Nee", zegt Jan. „het is juist datje
echte bierdrinkers en zuivere wyn-
drinkers hebt, maar het maken van
bier en wijn kan heel goed samen
gaan. Zelfs in Engeland, waar het
zelf maken van wijn en bier al jaren
een zeer serieuze hobby is en de
juryleden van de wynmakersgilden
vaak onmiskenbaar behoren tot de
categorie eerbiedwaardige gentle
men. bijten bieren wijn elkaar niet"
„Hoewel", zegt Jan. ik stond ty-
dens een wynmakerstentoonstel-
lmg in Engeland eens met een bier
tje in tie hand aan de bar wat na te
praten toen iemand verbaasd zei.
„maar John, wat doe je nou0" Myn
metgezel had echter snel een gevat
antwoord klaar: .we're drinking
beer. but talking wine, we drinken
bier, maar praten over wyn". zei hij
En dat werd natuulijk met goed
gevoel voor humor geaccepteerd. Ik
heb toen overigens bij die Engelsen
lekker eigengemaakt bier ge
proefd"
Een toenemend aantal Engelsen
brouwt niet zozeer zelf omdat
het zo'n fijne hobby is, maar ook
omdat het bijzonder lonend is: de
bierprijzen zijn als gevolg van een
forse accijns zeer hoog in Albion.
Een waarschuwing wellicht voor
de minister van financiën om het
Britse voorbeeld niet te volgen,
want een zelfgebrouw d biertje kost
een dubbeltje en als je een speciaal
bier w ilt. ben je toch niet meer dan
twintig cent voor een flesje kwijt.
Voor Jan van Schaik liggen de voor
delen niet op het financiële vlak. in
zijn 'Vakblad' waarvan deze maand
het vierde nummer verscheen,
houdt hy de amateurwijnmakers en
bierbrouwers de volgende stelregel
voor. 'wijnmaken en bier brouwen
zijn hobbies, verkoop je produkten
daarom niet
Verkopen van zelfgebrouwd bier is
trouwens verboden en als je het heel
strikt neemt valt het zelf brouwen al
buiten de wet ai heeft, het ministerie
van financiën de opsoringsambte-
naren drie jaar geleden in een brief
laten weten dat zy de kleine jongens
(lees: amateurs) maar üever met
rust moeten laten mits zij hun
brouwsels niet te koop aanbieden.
Een van de taken van Jan van
Schaik als secretaris van de
Federatie van Wijnmakers en Bier
brouwersgilden is het streven naar
een wettelijke regeling zoals in vele
andere landen al geldt, al zijn dat
soms heel vreemde regels. „In Ame
rika mag je wel zelf brouwen en wijn
maken, maar je mag je brouwsels
niet vervoeren. Dat maakt proeve-
rijen en tentoonstellingen tot een
moeilyke zaak" Als georganiseerde
liefhebberij bestaat het wijnmaken
en bierbrouwen nog niet lang in
Nederland. De eerste club dateert
uit 1974 en werd door Jan van
Schaik en een paar mensen in Mid
delburg gesticht. In 1975 werd een
echte tentoonstelling gehouden in
Amsterdam en werd Jan uitgeno
digd om plaats te nemen in de jury.
die 150 flessen van inzenders uit het
hele land kreeg te beoordelen Om
dat de jury zich nog wat onervaren
voelde beperkte zij zich tot het
kiezen van een top tien en werd aan
Wina Bom als echte deskundige het
definitieve oordeel over de drie bes
te wijnen overgelaten. Kampioen
werd de Middelburger Jan Bogaard.
Jan is toen serieus gaan studeren en
experimenteren. Het resultaat was
een reeks prijzen in binnen- en bui
tenland en een steeds grotere be
kendheid. die weer tot gevolg had
dat hy werd gevraagd in jury's en
voor het geven van lezingen. De
bekende uitgeverij, van onder meer
kookboeken. Luitingh in Utrecht,
vroeg hem boekjes over het maken
van wijn uit het Duits en Engels te
vertalen, een activiteit die hem ook
nu nog op vrije dagen aan de schrijf
machine gekluisterd houdt Jan „Ik
denk dat er in totaal zo n 100.000
exemplaren van door mij vertaalde
boeken zijn verkocht en in de afgelo
pen Kerstvakantie heb ik een Duits
boeltje over likeur maken onder
handen genomen"
Nadat Jan in 1981 zijn ervaringen,
opgedaan in eigen keuken en
schuur, waar de flessen appel- en
vlierwyn stilletjes staan gisten, had
samengevat m het 'Groot Zelf Wyn
Maak Boekvroeg uitgever Lui
tingh hem het befaamde boekje van
amateurbierbrouwer Berry te verta
len. Daarna volgde nog een verta
ling voor Spectrum.
Zoals er naast de vele vertaalde
werkjes over het maken van
wijn behoefte was aan een origi
neel Nederlands boek over dit on
derwerp. zo is er ook een markt
voor een 'Groot Zelf Bier Brouw
Boek'. Er zijn momenteel zo'n twin
tig amateurclubs in ons land met in
totaal ruim negenhonderd leden.
Het aantal amateur-wijnmakers en
bierbrouwers dat geen lid van een
vereniging is wordt op een veel
voud van dat aantal gescbat.
Het Zeeuwse Wijnmakers en Bier
brouwers Gilde telt nu zo'n hon
derdveertig leden en groeit nog
steeds. Kort geleden is de onder
afdeling Zienkzee opgericht en aan
een afdeling Zeeuwsch-Vlaanderen
wordt gewerkt. De belangstelling
voor lezingen door Jan van Schaik
is groot, met name by verenigingen
van huis- en plattelandsvrouwen.
„Ik probeer de mensen alles zoveel
mogelijk te laten zien en daarvoor
stel ik dan een hele batterij appara
tuur op", vertelt Jan. „Aan het
begin van zo'n praatje maal ik de
mout en maak ik beslag, in de pauze
wordt de wort gekookt en aan het
slot van de lezing is alles klaar voor
de vergistmg. Dat vergisten duurt
een week. dus daarom moeten ze
het eindprodukt uit een flesje proe-
Op 28 mei geeft Jan zo'n demonstra
tie tijdens het schaapsscheerders-
feest dat Tnenke Warns van thee
tuin De Bokkenborgh aan de Boom-
dijk in Nieuw- en St. Joosland orga
niseert.
Intussen heeft hij het druk met het
Vakblad, waaraan zyn oud-leerling
Peter van Rooy. die ook de illustra
ties voor het brouwboek maakte, als
tekenaar meewerkt „Die uitgave
was een beetje een risico", zegt hij.
„het is een zuiver particulier initia
tief en ik moest het eerste nummer
in duizend exemplaren verspreiden
zonder dat ik w;ist wat de respons
zou zyn Gelukkig komen steeds
meer verzoeken om een abonne
ment binnen en Heineken heeft er
zelfs drie genomen De brouwerijen
erkennen duidelyk dat er een trend
bestaat die zich uit in een grotere
waardering van smaken in bier".
Zijn stelling aan het begin van dit
verhaaltje komt ter sprake ge
looft hij werkelijk dat zelf wijnma
ken een oplossing voor alcoholisme
is? ..Zeker weten doe ik het niet,
maar ik zie het zo wijn maken en
bier brouwen is een natuurlijk pro
ces dat een zekere tijd vergt. Je bent
gedwongen op het eindresultaat te
wachten en dat vergt een zekere
discipline Een alcoholist die deze
discipline kan opbrengen heeft,
denk ik. zijn probleem voor een
belangrijk deel opgelost
Rien van Reems