AEROBIC DANS
eerste trimgolf die
van vrouwen uitgaat
het drukst bezocht
plekje van engeland
7ATERPAG 9 APRIL 1983
Elke zichzelf respecterende dans
school loopt zich sinds enige tijd de
benen uit het lijf om te kunnen voldoen aan
de overstelpende vraag naar lessen in aero
bic-danser1 Deze uit de Verenigde Staten
overgewaaide mengeling van body-building,
joggen, ballet, yoga en gymnastiek, bestaan
de uil oefeningen met klinkende namen als
Fat Attack taanval op vet), Burning But
tocks lbrandende billen) en Killefstretch
luiterste spierenstrekkingoverspoelt ook
ons land met vaart
De muziek uit de populaire en eindeloze televisieserie Fame knalt bonkend hard uit de boxen.
Met de warming-up beginnen de circa dertig vrouwen hun uur afbeulende aerobic-dansen met
het losmaken en warmen van de spieren. Zo'n minuut of vijf wordt de bloedcirculatie op gang
gebracht met strek- en draaioefeningen voor het hoofd, de schouders, de armen, heupen en benen.
Het moet vooral voorzichtig worden opgebouwd. Eerst wat springoefeningetjes op de plaats,
enkele voet- en beenoefeningen (pliés) uit het klassieke ballet en pas later het echte huppelen,
springen, trekken, buigen en krommen.
Na een paar minuten hoppen strom- De ingrediënten van aerobic -r- body-
pelt een vrouw van een jaar of 35
het veld. „Het was net of er iets
scheurde", zegt ze. Het blijkt haar
achillespees te zijn. Ze had bij aanmel
ding niet gezegd dat ze daar al eerder
last van had gehad. Met de zere pees
wankelt ze moeizaam het pand uit,
naar de dokter.
Dansleraar Ton de Haan (37) bena
drukt het belang van een voorzichtige
opbouw van de oefeningen. Want veel
vrouwen om onverklaarbare rede
nen gaan betrekkelijk weinig mannen
op aerobic hebben door het dragen
van naaldhakken een bepaalde en
vaak verkeerde manier van lopen.
Staan ze ineens op blote voeten gefor
ceerd te springen, dan is de kans op
blessures groot, vooral wanneer de
spieren nog koud en ongetraind zijn.
Hij ziet ook liever dat mensen van
tevoren zeggen of ze bepaalde klachten
hebben. Daar moet niet te gemakkelijk
over worden gedacht. De opzwepende
muziek en het feit dat je in groepsver
band onder toeziend kritisch oog van
een leraar of lerares niet snel voor de
anderen wilt onderdoen, leidt makke
lijk tot het forceren van een lichaams
deel
Het nummer Billie Jean van Michael
Jackson wordt opgezet. De „stretch"
begint: het buigen, strekken en span
nen van de spieren, waarbij elke spier
groep afzonderlijk wordt behandeld.
Htt zweet begint rijkelijk te stromen in
de hal, waar de verwarming met opzet
laag is gehouden en het voor de toe
schouwers bepaald onbehaaglijk is.
wachtlijst
„Niet iedereen wordt natuurlijk een
tweede Jane Fonda, die ermee begon
nen is. Maar aerobic is wel geschikt
voor de meeste mensen, ook als ze
voorheen weinig aan beweging de
den", zegt Ton de Haan, die af en toe
een wakend oog over de vrouwen laat
gaan. Zijn vrouw Lyda (34) staat voor
de groep te zwoegen en kan dus niet
iedereen in de gaten houden. „Als
dansleraar zie je het door je vak
meteen wanneer iemand niet goed
staat. Huisartsen zijn dan ook blij als
wij mensen met houdingsproblemen
naar ze toesturen. Lyda let erg op
houding en beweging".
In de drie dansscholen van Lyda en
Ton de Haan draaien nu twaalf aero-
bicgroepen. Nog steeds loopt het
storm; voor sommige groepen is er een
wachtlijst van tientallen mensen. Zo
ook bij de Utrechtse dansscholen De
Rijk en Zegers, welke laatste ook les
sen geeft in de regio. De Ballroom,
centrum voor dans en vormgeving,
geeft binnenkort maar liefst twaaf
groepen aerobic.
building, gymnastiek, ballet en yoga.
conditietraining, joggen en discodans
zijn allesbehalve nieuw. Al in 1968
ontwikkelde de Amerikaanse lucht
machtarts en piloten- en astronauten-
trainer Kenneth Cooper een conditie
training die hij aerobic (aero is: lucht»
noemde Zijn programma berustte op
een belasting van het uithoudingsver
mogen ter verbetering van de gezond
heid en het prestatievermogen. De
zuurstoftoevoer in het hele lichaam zou
er beter door worden, evenals de moto
riek, lenigheid, kracht en snelheid.
De Amerikanse actrice Jane Fonda,
die al jaren aan sport deed. mengde
enkele gymnastiek- en balletoefenin
gen door elkaar, voegde daar wat hart
en vaatoefeningen (hardlopen op de
plaats, huppelen) aan toe en hèt trim-
recept van de jaren '80 was klaar. Een
extra aantrekkelijkheid zit 'em voor
veel beoefenaren van aerobic ongetwij
feld in de swingende muziek.
Een complete industrie is nu losgebar
sten: er zijn musicassettes, platen, vi
deobanden en boeken met aerobicpro-
patricia van der zalm
gramma's verkrijgbaar. En in de media
in ons land komen enigszins bekende
beoefenaren van aerobic volop aan
bod, een betere promotie is nauwelijks
denkbaar. Zelfs Ron Brandsteder, die
veel vrouwen schijnt aan te spreken,
heeft zijn naam gegeven aan een be
paald oefenprogramma. Zijn „oefe
ning" op de bijbehorende platenhoes
ontlokte een aerobic-lerares: „Lachen,
gieren, brullen natuurlijk, maar dit is
geen aerobic".
massabeweging
In de Verenjgde Staten wordt aerobic
bedreven door miljoenen vrouwen en
een stuk of wat maNncn. De New York
Times noemde in een artikel het aero
bic-dansen een massabeweging, verge
lijkbaar met het joggen. Voor het eerst
gaat, aldus die krant, een trimgolf uit
van vrouwen; de mannen huppelen
aan de rand mee. In Engeland en
West-Duitsland is men ook massaal
ter been geraakt voor deze fitheidsma
nie. Wat Jane Fonda is voor de VS, is
de Amerikaanse actrice Sydne Rome
voor West-Duitsland. In haar Berlijn-
se fitheidscentrum huppelen sinds de
opening in september vorig jaar al
ruim 2500 mensen op de bloedstollen
de discoklanken.
Danslerares Lyda de Haan verklaart de
rage van aerobic vanuit de hele fit
heidsindustrie Bovendien raken vor
men als jazzballet er een beetje uit. „De
mensen hebben moeite met het ont
houden van dansjes. Ze willen graag
bewegen en oefeningen doen. maar met
te veel moeten onthouden. De media,
de televisie met Fame bijvoorbeeld,
hebben een extra stimulans gegeven
Velen denken dat aerobic alles met de
danspassen uit Fame te maken heeft.
Maar dat is nauwelijks het geval, ten
minste niet met opzet. Fame is een
mengeling van allerlei oefeningen, ae
robic ook. Het overlapt elkaar hier en
daar".
Steeds meer vrouwen gaan naast het
aerobic over tot body-building en het
gegoochel met gewichten voor de bi
ceps en de nekspieren Heel fanatieke
aerobic-beoefenaarsters veranderen
ook hun leef- en eetgewoonten. Alcohol
wordt, al of met in navolging van Jane
Fonda, vervangen door mineraalwater
en een bietensapje. Minder vlees, min
der roken, meer groenten en graan,
meer frisse lucht en beweging als te
genwicht voor het blijkbaar op grote
schaal als ongezond ervaren westerse
leefpatroon De om zich heen grijpende
vrouwensport appelleert ook aan het
schoonheidsideaal van de jaren '80: een
goedgeproportioneerd lichaam zonder
overtollig vet maar mèt enigszins ge
spierde armen en benen, buik en billen.
Een vrouw uit de donderdagochtendles
bij dansschool De Haan deed het als
aanvuller op haar tennislessen. Te
vaak naar haar zin moest ze een bal
laten schieten Een ander deed het
voor haar conditie. Maar ook: „Als je
wat ouder wordt, merk Je dat je li
chaam slapper wordt".
Wanneer je de deskundigen kunt gelo
ven, is aerobic goed voor werkelijk
alles: betere doorbloeding en zuurstof
toevoer, de hartslag, het onwillekeurig
zenuwstelsel, de longen en zelfs de
geestelijke gezondheid. „Want", zegt
de Arrterikaanse Mervée Meyer-
Andersen in haar Aerobic-
Standaardboek, „de intensieve con
centratie op het volgen van de bewe
gingen en hun uitvoering bevrijdt van
storende gedachten. Het uitschakelen
van problemen betekent ontspanning.
Aansluitend op een training verkeert
de geest in een betere positie om
problemen op te lossen". Maar dat
geldt eigenlijk voor elke intensieve
sportbezigheid.
hoofdpijn
Dansleraar N. Jansen uit Zeist is lid
van het hoofdbestuur van de Neder
landse Dansleraren Associatie, te ver
gelijken met een vakbond. Ruim 125
dansscholen zijn erbij aangesloten.
Hij geeft ook les in aerobic en heeft
daar „verbluffende" resultaten mee
bereikt, zegt hij. „Wij, als dansleraren,
trainen ongeveer 90 uur in de week. En
dan ben je wel eens moe. he? Sinds ik
dit programma regelmatig doe. voel ik
me heel erg opgepept. Door het goed
in- en uitademen is mijn migraine
voor drie kwart verminderd".
Een paar mensen van de Associatie
zijn zich een tijd geleden in de VS gaan
orienteren. ze keken hoe het aerobic
daar wordt beoefend en spraken er met
artsen en fysiotherapeuten. De bond
organiseert ook studiedagen, waarop
de leden praten over de nieuwe aan
winst en het bijbehorende „pakket"
van gezonder eten en minder drinken.
„Wil je als dansschool in dit overdonde
rende geweld van aerobic overeind
blijven, hou het dan klein", aldus Jan
sen „Dan heb jein het begin misschien
iets minder, maar op den duur hou je
het langer uit. Idealisme en commercie
liggen helaas ver uit elkaar Er worden
te grote groepen samengesteld, het
geld stroomt binnen. Maar velen zullen
na een tijd toch hun heil zoeken in
kleinere groepen. Dat traint fijner en
geeft minder ongelukken doordat een
leraar kan controleren of mensen niets
forceren".
lokkertjes
Jansen vermoedt dat de golf voort
komt uit de economische teruggang. In
elke tak van sport probeert men daar
om lokkertjes te ontdekken, die het
grote publiek aanspreken. Zoals met
veel dingen: opeens is het er en doet
iedereen het. Zijn organisatie is echter
bang voor wildgroei mensen die te snel
les gaan geven zonder voldoende ken
nis van de technische kanten en de
achtergronden. „Wat dat betreft moet
iedere dansleraar zijn verantwoorde
lijkheid kennen. Met niet-getrainde
mensen kun je geen intensief program
ma voor gevorderden doen" Gebeurt
dat wel, dan bestaat bijvoorbeeld de
kans op Inkorting van de spieren en op
ongelukken. Zoals de vrouw uit de
donderdagochtendles, die riep: „Hu
gaat eruit hoor, ik voel het. Als ik
stilsta, begint m'n knieschijf te draai
en"
Hoe oud is iemand, gebruikt hij of zij
medicijnen, heeft iemand een hart
kwaal, doen ze al iets aan sport?
Vragen die iedere leraar volgens Jan
sen vooraf zou moeten stellen. Verder
is de controle bij aerobic niet strenger
dan bij elke andere sport, Hoewel de
toeloop overdonderend groot is. denkt
Jansen dat de echt grote stroom pas na
de zomer komt, wanneer een bezigheid
voor de winter wordt gezocht.
„Wees gerust, vrouwen worden wel
sterker maar ontwikkelen geen grote
spierbundels en vermannelijken ook
niet. Daarvoor bevat het vrouwelijke
organisme niet genoeg testosteron
(mannelijke hormoon)", schrijft Mer-
vee Meyer-Andersen in haar eerderge
noemde boek. Zou het dan toch alleen
om het uiterlijk gaan?
Bronnen: Mervée Meyr.r-Andersen, Aerobic-
Standaardboek. Zwarte Beertjes Informa
tief, f8.90 Der Spiegel nr. 2,10 januari 1983.
Time «r 33. 30 augustus 1982.
Lyde de Haan (vooraan) met een deel van haar groep in IJsselstein
Zo ziet Land's End er uit
Als er één naam op de Britse eilanden tot de verbeelding
moet spreken van de reiziger, dan is het wel Land's
End. Het Einde van het Land, dat is een even mooie,
romantische als trefzekere benaming.
Trefzeker, want dit puntje van Engelands meest zuidweste
lijke provincie, Cornwall, is inderdaad een van de uiteinden
van Albion. Wie op de kaart kijkt, ziet links van Land's End
alleen nog de nietige Scilly-eilanden, dan een hele tijd
water, en vervolgens Amerika.
Door de naam, en door de' geografi- bouw en de opbrengst van tinmijnen
in leven hield, kreeg echter de grote
stroom toeristen pas over zich heen
toen in 1859 de spoorlijn van Londen
naar Penzance geopend werd.
Vanaf dat jaar was het met de rust in
dit stukje Cornwall met z'n toen nog
zo duidelijk Keltische achtergrond
gedaan. De stoomtrein bracht met
name 's zomers de ene lading toeris
ten na de andere, en bijzonder popu
lair werden in die tijd de tochten van
John O'Groats naar Land's End
Lopend, fietsend, autorijdend of zich
op andere wijze voortbewegend leg
den de Victoriaanse Britten en hun
nazaten de 874 mijl (ruim 1200 kilo
meter) tussen de twee landpunten
af. Het record (dat in verband met de
sinds enkele tientallen jaren gelden
de maximumsnelheid op de wegen
niet meer kan worden verbeterd)
staat op naam van een Ferrari die er
nog geen elf uur over deed.
sche positie, is Land's End het
drukst door toeristen bezochte plek
je van Engeland.. Jaarlijks komen er
een miljoen mensen, die er zo is
wel eens onderzocht gemiddeld
een kwartiertje blijven. Vooral 's
zomers rijden de bussen met dagjes
mensen af en aan.
VERMAAK
Het is opmerkelijk dat het andere
uiteinde van het Verenigd Konink
rijk, het in Noordoost-Schotland ge
legen John O'Groats (overigens ge
noemd naar een legendarische Ne
derlandse visserman die Jan de
Groot heette) lang niet zoveel bezoe
kers trekt. Daaruit blijkt maar wat
een goéde naam kan doen.
Want voor het vermaak hoeft men
niet naar Land's End te gaan. Er is
eigenlijk niet veel meer te zien dan
dezelfde granietformaties in een
groenblauwe zee die men langs de
hele kust van Cornwall aantreft, en
tot voor kort was er ook weinig
vertier.
Eigenlijk was het, tot zeer recent, op
Land's End maar een armoedig sa
menraapsel van verveloze gebouw
tjes op een snel eroderend stukje
kust. De vorige eigenaars, de uit
Schotland afkomstige familie Neave
Hill, lieten zich namelijk weinig tot
niets aan hun zuidelijke bezittingen
gelegen liggen.
Er was op Land's End een (gesloten)
hotel, een klein souvenirwinkeltje,
een cafetaria waar fabrieksijs. smeri
ge koffie en kleffe broodjes konden
worden aangeschaft, en er liepen
hinderlijke fotografen rond die de
toerist zo ongeveer te lijf gingen om
hem te mogen vereeuwigen.
Wie dat alles zonder schade voor de
gezondheid had gepasseerd en op de
rotsen naar de einder staarde,
wachtte nog een laatste plaag: de
stormachtige wind, die hier nooit
gaat liggen, en die (zoals onlangs is
komen vast te staan) zelfs 90 kilo
zware verslaggevers aan het wanke
len krijgt.
romeinen
De Romeinen noemden Land's End
niet voor niets Belerion, de zetel der
stormen. Ze waren overigens geens
zins de eersten die deze gure en
boomloze plaats bezochten. Vlakbij
Land's End zijn vuurstenen werktui
gen gevonden die bewijzen dat er al
in het Midden-Steentijdperk men
sen woonden.
Om dit stukje vroege geschiedenis af
te maken vanaf 900 voor Christus
was Cornwall bewoond door de Kel
ten. van wie de magische druiden-
stenen in de buurt van Land's End
nog steeds te zien zijn. Resten van
forten zijn de overgebleven getuigen
van de strijd tegen de Vikingen die
deze Kelten konstant moesten voe-
ren.
Als trekpleister voor reizigers begon
Land's End vanaf de 17e eeuw in
zwang te komen. De bevolking van
Cornwall, die zich met visserij, land-
henk dam
Ook nu nog, vrijwel steeds terwille
van een of ander goed doel, zijn er
mensen die van John O'Groats naar
Penzance trekken, 's Zomers, het
seizoen voor dergelijke ondernemin
gen, komen gemiddeld drie uitge
putte mensen per week op Land's
End aan die daarmee, als ze het
traject extra snel of met een bijzon
dere handicap (op stelten bijvoor
beeld) hebben afgelegd, een foto
plus bijschrift in de plaatselijke cou
rant verdienen.
pub
Zoals gezegd, tot en met vorig jaar
zag het er op Land's End nogal
'shabby' uit. Verstandige reizigers
verwijlden maar korte tijd op de
landtong, om haastig koers te zet
ten naar de vlakbij gelegen oerge
zellige pub die nog zo'n prachtige
naam 'First and Last Inn' heet.
Dat is nu anders De familie Neave
Hill heeft vorig jaar Land's End op
de markt gebracht, en uiteindelijk
voor een bedrag van 2.25 miljoen
pond (9 miljoen gulden) overgedaan
aan David Goldstone (54). een dyna
mische en steenrijke projectontwik
kelaar uit Wales
Goldstone ls direct voortvarend te
werk gegaan. Hij heeft de afgelopen
maanden 750 000 pond (3 miljoen
gulden) in zijn jongste project ge
stopt, en heeft zich bovendien ver
plicht het volgend jaar 1,25 miljoen
pond (5 miljoen gulden) te besteden
aan het tegengaan van de door
miljoenen toeristenvoeten snel ver
lopende erosie.
Dat betekent dus dat hij volgend
jaar 17 miljoen gulden aan Land's
End zal hebben uitgegeven, en of
schoon hij door Britse kranten goed
voor 60 miljoen gulden wordt ge
schat, en dus best wel een grijpstui-
ver kan missen, vraagt men zich af of
Goldstone wellicht zakelijke bedoe
lingen met Land's End heeft.
Die heeft hij. Op 28 maart jongstle
den werd het nieuwe Land's End
officieel voor het publiek geopend,
en een van de in het oog springende
verschillen met de oude toeristische
trekpleister is het toegangshek,
waar men slechts door mag na 1,50
pond (6 gulden) te hebben betaald.
Dat is wel wat anders dan vroeger,
toen Land's End gratis toegankelijk
was. Toegegeven moet worden, dat
op de landtong nu wat meer te doen
ls. Er zijn bijvoorbeeld twee perma
nente tentoonstellingen (gewijd aan
het werk van de in Cornwall zeer
actieve reddingmaatschappijen en
aan de wetenschappelijke betekenis
en achtergrond van dit stukje Enge
land).
Goldstone heeft bovendien een
werkplaats voor handwerkslieden
uit Cornwall die streekeigen produk-
ten maken, laten neerzetten, het
cafetaria uitgebreid en gemoderni
seerd (er kunnen nu ook hamburgers
gekocht worden), en de souvenirwin
kel (waar men onder meer bekers
kan kopen waarop staat: „Beker uit
Land's End") vernieuwd.
Bovendien heeft hij de rommel la
ten opruimen, de loodsen, de tele
foon- en electriciteitspalen, en de
autowrakken die er vorig jaar nog
te vinden waren. Het ziet er nu weer
heel wat ooglijker uit, en Cornwall
is er de kleine man uit Wales (die
door z'n aankoop de titel „Master of
Land's End" mag voeren) dankbaar
voor.
angstig
Maar het toegangsgeld, dat ls in de
regio minder goed gevallen. Een
gemiddeld gezin (vader, moeder,
twee kindereni ls 20 gulden kwijt om
binnen te komen, en dat is in het
niet erg rijke Engeland een flink
bedrag. De toeristenindustrie in
Cornwall vraagt zich angstig af. of
de gasten idie altijd ook buiten
Land's End nog wel het een en ander
verteerden) wel zullen blijven toe
stromen.
Ted Bailey, woordvoerder van de
English Tourist Board: „Ik denk dat
de mensen zullen blijven komen,
misschien in wat minder grote stro
men dan voorheen, maar ze zullen
blijven komen. Goldstone heeft
Land's End een grote opknapbeurt
gegeven, en wij vinden het redelijk
dat daarvoor dan ook betaald
wordt"
„Sterker, we vinden het erg dapper
van Goldstone, om aan een dergelijk
project te beginnen in een tijd van
recessie Misschien dat zijn voor
beeld anderen In deze nogal arme
streek kan inspireren", aldus Bailey
die desgevraagd het aantal bezoe
kers van Land's End voor dit jaar op
400.000 schat
Goldstone zelf is heel wat optimisti
scher. „Er zijn hier de afgelopen
jaren gemiddeld steeds een miljoen
mensen gekomen. Ik denk dat we
dat aantal blijven behouden. Ik weet
dat velen hier sceptisch zijn over de
levensvatbaarheid van zeg maar het
Land's End-bedrijf, maar dat komt
omdat ledereen nog denkt aan het
oude Land's End."
„Het is nu erg verbeterd. We bieden
de mensen kwaliteit, en ik deuk dat
ze voor die kwaliteit ook willen
betalen", zo zegt Goldstoue met een
zelfvertrouwen dat bestand lijkt
tegen zelfs de stormen van Bele
rion...
