Een aap is geen viespeuk PUZZELEN SCHAKEN DAMMEN BRIDGE POSTZEGELS SURINAME] VRIJDAG 25 MAART 1983 PZC/varia Dierelantijnen L. Anderson T. Schipperheyn De Nederlandse Bridge-Bond heeft twee boeken uitgegeven die voor liefhebbers alleszins de moei te waard zijn: 'Terugblik op vijftig jaren NBB' van de hand van H. W. Filarski en na zijn dood voltooid door Bob van de Velde en 'Transfer naar zilver" door Carol van Oppen en Hans Vergoed. 'Terugblik op 50 jaren NBB', dat in afleveringen werd gepubliceerd in het maandblad Bridge, schrijft meer dan alleen de ge schiedenis van de Nederlandse bond. Herman Filars ki heeft als geen ander in het centrum van het bonds- gebeuren gestaan. Hij kon die geschiedenis daarom doorspekken met talrijke anekdotes, belevenissen van hemzelf en bovenal bijzondere spellen uit zijn eigen en vooral de internationale toernooipraktijk. Het boek, aangevuld met een overzicht van alle be langrijke kampioenschappen uit heden en verleden, is een zeer boeiend document geworden dat voor de prijs van 12,- (exclusief 3,- verzendkosten) bij de NBB in Den Haag verkrijgbaar is. Nadat Frankrijk in 1980 de Olympiade won werd van de finalespellen een 'Gold Book' samengesteld en dat inspireerde Carol van Oppen iets dergelijks te doen naar aanleiding van het formidabele succes van Anton Maas en Max Rebattu bij het WK voor paren in Biar ritz. waar ze zilver veroverden. Van Oppen zocht en vond een voortreffelijk compagnon in Hans Vergoed en samen hebben zij de belevenissen van Maas en Rebat tu tijdens de finale van dat WK vastgelegd van de eerste tot de laatste spannende minuut. Het boek ver meldt alle 117 spellen, compleet met bied- en spelver- loop, de scorestaten per spel, alsmede een uitvoerige analyse. Tevens zijn alle tussenstanden vermeld, alsmede uiter aard de officieuze eindstand die Maas-Rebattu tot win naar verklaarde. Het eenvoudig uitgevoerde boek wordt ingeleid met een uitvoerige bespreking van het Transfersysteem door Max Rebattu en ls verluchtigd met veel foto's van Pieter Fortuin. Het enige bezwaar is de lay-out die met weinig moeite beter zou hebben gekund. Het boek is zeker een belangrijk historisch document en biedt tevens een leuk beeld van wereld- bridge op topniveau. Het kost 15,- (excl. ƒ3,- verzend kosten) en is eveneens verkrijgbaar bij de NBB in Den Haag. Een spel uit die finale in Biarritz: Sch H V B 9 Ha B 10 9 Ru 2 KI A 10 7 3 2 Sch 4 m Sch A 7 5 3 Ha A V 8 2 WN0 Ha 6 5 4 3 Ru VB 10 74 z Ru A 9 6 5 KI V 9 8 KI 6 Sch 10 8 6 2 Ha H 7 Ru H 8 3 K1HB54 Noord, niemand. Het Franse NZ-paar Adad-Aujaleu bereikte 4 Sch via noord 1 KI. oost pas. zuid 1 Sch. west doublet (rode kleuren), noord 2 Sch, oost 4 Ha gered met 4 Sch door noord en gedoubleerd door oost. Maas' agressieve 4 Ha-bod was de inleiding tot een formida bele score. Ru V voor het aas, klaveren na voor vrouw en aas, Sch H voor het aas werden gevolgd door harten voor de vrouw, een klaver-introever. harten voor het aas en nogmaals een klaver-introever, hetgeen drie down betekende en een top. De scorestaat vertoont 16 verschillende resultaten en het is wellicht leuk om eens uit te zoeken öf en zo ja hoe 4 Ha kan worden gemaakt. De experts achtten dat heel moeilijk maar niet onmogelijk. Soms ziet men in dierentuinen apen zeer onsmakelijke dingen doen. Spelen met uitwerpselen, hun urine opdrinken, met hun geslachtsdelen spelen en zelfs zichzelf verminken. Maar zijn apen daarom viezerikken? De afgelopen tientallen jaren heeft een aantal gedragsonderzoekers zich inten sief beziggehouden met onze verre achterneef: de aap. Zij zijn tot verrassende ontdekkingen gekomen. Maar eerst even terug naar die viespeuken in de dieren tuinen. Apen zijn sociale dieren. Dat wil zeg gen, dat zij in groepsverband leven. In die groepen leren de jonge dieren disci pline van de ouders èn van de hoofdaap. Naast de rangorde, die in de groep ge handhaafd wordt, leren de jongen ook nog heel veel andere zaken, die ze later te pas komen. Het is nu gebleken, dat apen, die niet in groepsverband zijn opgegroeid of soli tair (dus alleen) zijn gehuisvest, ernsti ge gedragsafwijkingen vertonen. De dieren zijn dan dikwijls gehuisvest ge weest in te kleine hokken van kaal be ton. waar geen enkele mogelijkheid aanwezig was om zichzelf bezig te hou den. De dieren verveelden zich in zo'n prikkelarme omgeving en gingen daar door gekke dingen doen. Net zo gek als de dieren in de bio-industrie, die stereo type gedragingen vertoonden, zoals dwangmatige bewegingen enzovoorts. Vreemde dingen, zoals de aap, die in een dierentuin zijn uitwerpselen in het publiek gooide. Gedragsonderzoek Vroeger werd het gedrag van dieren bestudeerd in dierentuinen, zonder er rekening mee te houden, dat deze die ren dikwijls volkomen verknipt wa- Pas de laatste tientallen jaren heeft men de gedragsstudie verlegd naar het dier in de vrije natuur. Er is zelfs een medewerkster van de bekende Des- mond (Naakte Aap) Morris, een zekere Jane Goodall jarenlang in Afrika als apin tussen de apen gaan leven. Zij heeft er een aantal boeken over ge schreven, waarin zij beschrijft hoe moeilijk het was om het vertrouwen van een groep apen te winnen. Toen zij eenmaal in de groep was opgenomen, werd zij ook geheel als mede-aap be handeld en leerde ook de taal en de so ciale omgangsvormen. Zo blijkt, dat tot de taal van de apen niet alleen het pro duceren van geluid behoort, maar ook een groot aantal houdingen en ge zichtsuitdrukkingen. Zo zal een aap, als hij kwaad is of angstig, zijn tanden la ten zien, op de wijze waarop wij lachen. Als een aap echter lacht, spert hij zijn mond open, maar houdt zijn lippen over zijn tanden. Dit geeft aanleiding tot de klassieke vergissing, dat een aap (onder andere in een vroegere televisieuitzen ding) zogenaamd lachte als hij in beeld kwam. De waarheid is echter, dat het dier zodanig gepest was. dat het van woede of angst de tanden liet zien. Verschillen Hoewel er duidelijke verschillen zijn in het gedrag van mensen en apen, is men langzamerhand wel tot de ontdek king gekomen, dat apen veel hoger ont wikkeld zijn, dan wij ooit dachten. Zij bezitten niet alleen het vermogen om door middel van geluiden en mi miek met elkaar te communiceren, maar zij gebruiken ook eenvoudige werktuigen en zij hebben zelfs de aan leg om zich via tekeningen uit te druk ken. Dat laatste is ontdekt door de we tenschapsman Paul Schiller in het be roemde Yerkes Laboratoirum. Hij liet de vrouwtjeschimp Alpha niet alleen tekeningen maken, maar stelde ook vast, dat zij figuren trachtte na te teke- ken. Later bleek, dat apen ook gevoel voor kleuren hebben, als zij tenminste de gelegenheid krijgen met verschillen de kleuren verf te schilderen. Schande Nu dus blijkt, dat apen veel menselij ker zijn, dan wij dachten, moeten wij ons eigenlijk diep schamen, dat wij de ze dieren zo lang gekweld hebben in onaangepaste hokken. Hoewel er ook nu nog veel apen in on aanvaardbare verblijven zijn gehuis vest, zijn er toch ook dierentuinen, waar men getracht heeft de dieren een beter bestaan te verschaffen. Een experiment begon al rond 1973 in Burgers Dieren park. Daar werden een twintigtal apen uit verschillende dierentuinen en ande re verblijven, voorzichtig samenge bracht, met de bedoeling er één ge meenschap van te vormen. Het vergde jaren. Frans de Waal is er op gepromoveerd. Toen ik in 1978 het ex periment in een beginstadium mocht bekijken, waren er nog flink wat moei lijkheden. maar het begin was er ten minste. Op dat moment waren vier apen zodanig verknipt, dat zij niet in de groep opgenomen konden worden - zij waren volkomen krankzinnig. Met de andere apen waren er natuurlijk de problemen van de rangorde, maar dat loste tenslotte zichzelf op: de sterk ste (of slimste) werd de baas. Er waren echter ook andere zaken, die blijkbaar aangeleerd moesten worden, zoals het oudergedrag. Vrouwtjes, die een jong hadden gekregen wisten niet hoe dat opgevoed moest worden, zelfs begrepen sommigen niet hoe het kleintje gevoed moest worden. Hoeveel geduld nodig was om deze jonge dieren in leven te houden is onbeschrijfelijk. Men heeft zelfs een ander vrouwtje geleerd een jong met een fles groot te brengen. Met succes overigens. Dit vrouwtje heeft al menig jong aapje de fles gegeven. De apenkolonie leeft nu nog buiten op een flink stuk grond De bezoekers kun nen de dieren slechts bekijken vanaf een vrij grote afstand en dan nog alleen in de zomer 's Winters rijn de dieren in een groot binnenverblijf gehuisvest. Slapen doen de apen in zogenaamde slaapbomen. Net als in de natuur, waar zij een slaapnest maken binnen gehoor afstand van de anderen. Hierdoor is een normale gemeenschap ontstaan, waar door de dieren in min of meer natuurlij ke omstandigheden hun dagen slijten. Ideaal? Ideaal is het natuurlijk nog niet, maar het begin is in ieder geval door Anton van Hooffin zijn dierentuin gemaakt en het geldt dan ook internationaal als een voorbeeld voor andere dierentuindirec teuren. Zo'n bezoekje aan een normale leefgemeenschap wekt belangstelling bij de bezoekers, omdat de dieren er niet verveeld voor zich uit ritten te sta ren. Helaas is geldgebrek er dikwijls de oor zaak van dat verbeteringen in de huis vesting niet kunnen worden gereali seerd. Er zijn nog zoveel apenhokken die om verbetering roepen. Misschien zou ook een wat gerichter te levisieprogramma een zinnige zaak zijn. 'Telezoo' in Engeland begon al in 1956. Er gaan geruchten, dat een om roeporganisatie eens wat anders wil gaan uitzenden, dan de gebruikelijke 'mooie' natuurfilmpjes. M. de Klerk De deelnemers aan de kandidaten matches zijn naar de hoogte van hun ELO-ratings als volgt gerang schikt: 1 Kasparov 2690; 2 Hübner 2625; 3 Portiscli 2620; 4 Kortsjnoi 2600; 5 Ribli en Smyslov 2595; 7 Torre 2580; 8 Beljavski 2570 (1 januari 1983). Behalve de grote voorsprong, die Kas parov op de rest heeft, is de hoge plaats van Hübner erg verrassend. De Duitser heeft in het afgelopen jaar weinig gespeeld. Zijn belangrijkste succes behaalde hij in Amerika, waar hij in een sterk bezette achtkamp o.a. Kortsjnoi declasseerde. Zijn kansen op een finaleplaats zijn niet te onder schatten, tenminste als hij de mentale kracht kan opbrengen om tot het einde te blijven strijden. Men zal zich zijn debacle van drie jaar geleden tegen Kortsjnoi herinneren, toen hij opeens de strijd staakte, omdat hij de publicitaire rimram van de nationalis tische Duitse pers niet langer kon verdragen. Opnieuw spelen twee Hongaarse grootmeesters mee, t.w. Ribli en Por- tisch. Ribli geeft men over het alge meen weinig kans, maar als het met de loting een beetje meerit, kan hij toch ver komen. Voor de andere Hon gaar, Lajos Portisch, die zich zoals gebruikelijk zeer nauwgezet heeft voorbereid, wordt het misschien de laatste kans om een match om de wereldtitel te spelen (hij is 46 jaar). Helaas voor hem speelt er iemand mee waar hij met tegen opgewassen is nl. Harry Kasparov. Dit nieuwe Russi sche schaakgenie raast als een orkaan door de schaakwereld. Opgepast Ana- toly Karpov, hij komt eraan! Beljavski - Kasparov, achtste match partij. 1 d4 Pf6; 2 c4 g6; 3 Pc3 Lg7; 4 e4 d6; 5 f3 Eens de schrik van alle konings indiërs! Nog steeds een sterk wapen, maar ondertussen zijn de schaduwzij den van de ambitieuze opzet duidelij ker geworden. 50-0; 6 Le3 a6; 7 Ld3 c5! Een pionoffer, dat Kasparov voor de match ongetwijfeld zeer nauwkeurig heeft onderzocht. Dat bleek ook uit het feit. dat hij de oepningsfase van deze partij zeer vlug speelde. 8 dxc5 dxc5; 9 Lxc5 Pc6. De kompensatie voor de pion bestaat uit een ontwikkellngsvoorsprong en Oplossing van de vorige week. <Wit: kh7, Dh2, Tc5, La3. Lg4. Zwart: Ke7. pion b5. Tweezet Speckmann.) Sleutelzet. 1 De2+! Tamelijk lastig. Oplossing damprobleem: 35-30 26x46; 42-37 24x35; 32-27 46x29; 33x2 23x21; 2x20. HORIZONTAAL: 2 kostuum; 5 rustig - kalm; 8 Europ. hoofdstad; 10 koste loos; 11 telwoord; 12 open plaats i.e. bos; 13 papegaai; 15 geestesverschij- Oplossing vorige puzzel: ning - spook; 17 iemand die zeer rijk is; 20 vierhandig zoogdier; 22 schaap kameel; 25 bevel; 26 vernis; 27 wild zwiin; 28 schrijfgerei; 29 zitplaats; 30 zangstem; 32 vuurtong; 33 vallei; 34 maal; 35 scheepsvloer; 36 wandversie ring; 37 vereniging; 40 belemmering; 43 rechtsk. term; 45 grappig, plagen de; 48 strik; 51 smalle opening; 52 waterkering; 53 sportterm; 54 wreed heerser; 55 bevel; 56 slaapplaats. VERTICAAL: 1 roofdier; 2 schets ontwerp; 3 slagader; 4 opening; 5 soort brood; 6 Noorse goden; 7 traag - langzaam; 9 eentonig; 10 fam.lid; 14 vis; 16 schildersgerei; 18 kleinigheid; 19 werkplaats; 21 tentoonstelling v. wassen beelden; 23 bediening - dienst betoon; 24 spierkramp (infectieziek te); 28 geneesmiddel; 31 vuurpijl; 38 klimplant; 39 schel, 41 rivier in Frank rijk; 42 eikeschiller; 44 stilte; 46 smart; 47 niet kunnende spreken; 49 groente; 50 verheugd. NEDERLAND - Het vorige jaar werden in het kader van de 'Filatelistische Jubilea 1982-1984' tien bijzondere stempels gebruikt. Deze serie, die op 26 maart al een aanvul ling kreeg met Dordrecht, zal in april, met niet minder dan zes stempels worden uitge breid, respectievelijk te ge bruiken in Hengelo (Ov.), Ven- lo (beide op 9 april), Lelystad (15 april). Middelburg, Bowling De Kruitmolen, Kruitmolenlaan 27 (15 april), Arnhem (16 april) en Hilver sum (28 april). Correspondentie moet worden ■gezonden aan: Directeur post kantoor Hengelo, Postbus 99510, 7550 NA Hengelo (Ov.); Directeur postkantoor Venlo, Postbus 99100.5900 NA Venlo; Directeur Lelystad, Postbus 99120, 8200 NA Lelystad; Di recteur postdistrict Middel burg, Postbus 99110, 4330 NA Middelburg; Directeur post district Arnhem, Postbus 99600, 6800 PD Arnhem en Di recteur postkantoor Hilver sum, Postbus 99100, 1200 NA Hilversum. Op de omslag ver- 30p-zegel (zwart) een bekend beeld: de uit de zesde eeuw da terende St. MacDarakerk, die ook op de groene 29p-zegel staat die in december ver scheen. Op de 50p-zegel (blauw en gToen) wel een nieuw beeld: het achttiende- eeuwse Casino te Dublin. De zegels van 50p ritten in vel len van honderd stuks; de ove rige zegels ritten in vellen van tweehonderd stuks, steeds ^wee groepen van elk honderd zegels met tussenveld. JERSEY - Onder het motto 'Avonturiers, deel I' heeft het Kanaaleiland Jersey een serie van zes zegels uitgegeven waarmee de 250ste geboorte dag van Philippe de Carteret op Trinity Manor, Jersey, wordt herdacht. De Carteret was een tijdgenoot van kapi tein Cook, die behalve dat hij tal van avonturen beleefde, twee keer rond de wereld voer, de soevereiniteit van de Brit ten op de Falkland-eilanden bevestigde en de Pitcairn-ei- landen ontdekte. H. Wit VERENIGDE NATIES - De Internationale Scheepvaart- organisatie (IMO), een bijzon dere organisatie van de Ver enigde Naties, die verbetering van de veiligheid op zee en het voorkomen van vervuiling hoog in het vaandel voert, be staat 35 jaar. De Postadmini stratie van de Verenigde Na ties heeft op 18 maart met de uitgifte van zes zegels, waarop een boei (waarin een radar scherm), een gestileerd oce aanschip en het voorsteven van een schip met in de verte de lichten van bebakening, nog eens de aandacht op de IMO gevestigd. Van de zegels verschenen de volgende waar den: 20 dollarcent (oplage 1,7 miljoen): 37 dollarcent (1,4 mil joen); 0,40 Zwitserse frank (1,4 miljoen); 0,80 Zw. fr. (1,4 mil joen); 4 Oostenrijkse schilling (2,1 miljoen) en 6 s. (2.1 mil joen). Dit is één van de 475 in partijen uit gevoerde of gecompenseerde com binaties in half klassieke standen, verzameld in een zojuist verschenen boekwerkje van Jos Stokkel en Piet Levels, het tweede deel in de trilogie 'klassiek'. Aan de uitvoering is zeer veel zorg besteed; de diagrammen zijn naar karakteristiek gerangschikt en een namenindex bewijst goede diensten. Dit studieboek is voor elke dammer - ongeacht zijn speelsterkte - een onmisbaar bezit; het is zijn prijs van 20,- ten volle waard. Bestellin gen bij de KNDB-bondswinkel. Terug naar het diagram: het betreft een stelling, voorgekomen in een partij tussen Tsjegolew (wit) en Koeperman. Zwart aan zet is gedwongen tot 18-23 in verband met de dreiging 28-23 enz. Hierna speelde wit 36-31 waarna 34-30 voor schijfwinst zou zorgen. Dus is 13- 18 gedwongen, niet vermoedende dat dit een witte dam op 4 zou opleveren: sterke druk tegen de centrale velden. 10 Pge2 Pd7; 11 Lf2 Pdc5; 12 Pel Deze kreupele zet is gedwongen (pion c4 moet gedekt blijven) en bewijst tevens, dat het met de witte stelling al niet helemaal lekker rit. 1 2Lh6! Dreigt stukwinst. 13 Pd5 e6; 14 Lb6 Dg5! Met de dubbele dreiging exd5 en Dxg2. 15 0-0 Wit vindt een uitweg, die weliswaar tot een positioneel inferieure stelling leidt, maar in elk geval de strijd gaande houdt. 15 exdd5; 16 f4 Dh4; 17 fxe5 d4! Deze pion oefent sterke druk uit op de witte stelling. Bovendien wordt e3 een ernstige zwakte. 18 Pe2 Slecht was 18 Lc7 wegens 18 Le3+; 19 Khl Lf4 enz. 18 Le3+; 19 Khl Pxe5 Zwart staat positioneel gewonnen. Wit verdedigt zich echter zeer hard nekkig waardoor de partij boeiend blijft. 20 Lc7 De7 Sterk leek 20Pg4. maar na 21 Lg3 valt het tegen. 21 Lxeo Dxea; 22 Del Ld7; 23 Dg3! Tae8; 24 Pf4 Lc6; 25 Pd5 Wit heeft een succesje geboekt, maar de zwakten van zijn stelling heeft hij niet kunnen overwinenn. 25Dxg3; 26 hxg3 Te5. Dreigt mat in een zet. 27 g4 h5! De aanval tegen de witte koning krijgt een nieuwe impuls. 28 Pf6+ Kg7; 29 gxh5 Th8; 30 g3 Op 30 g4 volgt 30 Lg5; 31 Pd5 gxh5 met sterke zwarte aanval. 3 0Txh5+! Zie diagram. Een sterk kwaliteitsoffer! 31 Pxh+ Txh5+; 32 Kg2 fo! De pointe. Met de winst van de witte pion en de vorming van een formida bel duo op d4 en e4 krijgt zwart beslissend overwicht. 33 Tael fxe4; 34 Lbl Tc5; 35 b3 b5!; 36 Txe3 Wanhoop. Slaan op b5 bood na 36 cxb5 axb5 misschien iets betere kan sen. 36 dxe3; 37 Tel bxc4; 38 bxc4 Txc4; 39 Txe3 Tb4. Door het tegenofer is wit definitief een pion achter geraakt. 40 Tb3 e3+f Sterk gespeeld. De pion blijkt on kwetsbaar. 41 Kfl Lb5+; 42 Kei a5; 43 Le4 Txb3; 44 axb3 KfB; 45 Kdl g5; 46 Kc2 Ke5. Afgebroken en door wit opgegeven. Zwart wint gemakkelijk. Hij plaatst zijn koning op d4 en brengt zijn loper naar e4. Een sterke partij van de jonge Rus. Probleem van de week. x25; nu worden de nodige gaten in de zwarte veste geslagen om de doortocht van schijf 43 (jawel!) naar 5 mogelijk te maken: 35-30 25x34; 38-33 29x27; 40x7, 11x2; 47-41 36x38; 43x5!! ZIE DIAGRAM III Bijzonder elegant - en ook leerzaam - is deze combinatie van Sjitkin in de ru briek 'doorbraak naar veld 7'. De hele situatie herinnert aan de mogelijkheid van een coup royal, maar die rit er toch niet in. Het gaat 'simpel' als volgt in zijn werk: 28-2218x27; 36-3127x36; 47- 41 36x47. Wits vrijgevigheid kent geen grenzen, maar zwart krijgt nu toch de rekening gepresenteerd: 32-28 23x34; 44-39 47x44; 49x7! Als probleem van de week een Turkse slag van C. Pippel, die mogelijk wordt na zwarts foutieve voortzetting 21-26 ln de diagramstand: 34-29 23x34; 40x20 15x24; 28-23 18x29; 35-30 enz. In de volgende stand zien we hoe R. C. Keiler voor een fraaie dam op veld 5 De witte rondedans wordt ingeleid met 30-24 20x29; 28-22 18x36; 25-2014- melden: 'Stempel Filatelisti sche Jubilea'. IERLAND - Op 15 december heeft Ierland een begin ge maakt met een nieuwe serie frankeerzegels, die als titel heeft meegekregen 'Ierse ar chitectuur door de eeuwen heen'. In roulatie werden toen gebracht: 22p, de burcht Aughnanure; 26p, de Cor- mae's kapel; 29p, de St. Mac Darakerk; 44p, de kathedraal van Killamey; £1, de burcht Kahir en £5, het busstation van Dublin. is op 16 maart verschenen in waarden van 4p. 6p. 7p. 20p, 23p, 30p en 50 pence. Op de ze gel van 4p (robijn) staat het hoofdpaviljoen van de botani sche tuin te Dublin afgebeeld. Op de 6p-(blauw) en 7p-zegels (groen) zien we het Dr. Stee- ven's ziekenhuis te Dublin. Op de 20p-zegel (robijn) staat evenals op de 22p-zegel (blauw), die op 15 december verscheen, de burcht van Aughnanure. De 23p-zegel (groen) toont de Cormac's kapel net als op de op 15 december uitgekomen 26p-zegel (zwart). Ook op de den; lip, de Dolphin en de Swallow verliezen het contact met elkaar in de Straat Magel- SURINAME - Van 23 maart tot 17 mei zullen dit jaar in Su riname de Paasweldadig- heidszegels te koop zijn. De ze gels hebben de volgende waar den en voorstellingen: 10 5 c.. duif afgebeeld (als mozaiek) op het mausoleum van Galla Placidia in Ravenna; 15 5 c., brood, detail van een afbeel ding te zien in de San Vitale te Ravenna; 25 10 c.. vis. te zien in de kerk Sta. Maggiore te Ro me; 50 25 c.. linkeroog van Giustiniano op een boog in de Cappella Vescovile, San Vita le, Ravenna en 65 30 c.. wijn kelk, afgebeeld op mozaieken in San Vitale te Ravenna en Sta, Maggiore te Romè. haen; 19,5p. de ontdekking van de Pitcaim-eilanden; 24p. English Cove. New Ireland; 26p, een piraat wordt tot zin ken gebracht en 29p, de Endy- mion leidt een konvooi vanuit West-Indiè.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 9