monteren video
nu ook
voor amateur
COMPUTER-JARGON
HUISCOMPUTER WACHT
EEN GROTE TOEKOMST
foto- en filmtechniek
in stroomversnelling
de 'micro
weet van
wanten
PZC/ voorjaar '83
VRIJDAG 25 MAART 1983
Het geheugen is de kracht van een computer, hoe groter, hoe sterker.
Voor een huiscomputer is 16K RAM het minimum. Voor zakelijk
gebruik is al gauw 32K of 64 K RAM nodig, zeker wanneer de computer
als 'wordprocessor wordt gebruikt.
16 K RAM betekent 16.000 bytes of tekens of opdrachten die het geheugen
kan bevatten. Een byte wordt door het hart van de computer, de
micro-processor, genoteerd in een reeks van 8 of 16 bits. Bits zijn
ja-nee-signalen (enen en nullen). RAM staat voor Random Access Memory,
het geheugen dat zowel voor de computer als voor de gebruiker
toegankelijk is, het werkgeheugen van de gebruiker De meeste computers
hebben daarnaast ook nog een ROM-geheugen Read Only Memory
dat alleen voor de computer toegankelijk is. het werkgeheugen van de
computer.
Programma's kunnen op verschillende manieren worden opgeslagen Voor
een huiscomputer is een musicassette een uitstekend opslagmiddel. Een
cassette heeft een opslagruimte, te vergelijken met een document van tien
pagina's. Het nadeel by deze manier van opslaan is. dat de computer er vry
lang over doet om programma's op te slaan of uit te lezen Met een
'disk-drive' of diskette gaat dat aanzienlijk sneller. De disk-drive slaat het
programma op op een flexibele schijf (floppy disk), of eventueel een
aluminium schijf (hard disk). De opslagruimte op de diks is veel groter dan
op een musicassette Een floppy disk kan zo'n 150 pagina's opslaan, de veel
minder gebruikte hard disks zelfs 15.000. Naast programma's op disks en
musicassettes worden er bij de meeste computers programma's op
zogenaamde modules geleverd, een soort cassettes die in een speciale
ingang van de computer worden gestoken en waarvan alleen kan worden
afgelezen en waar de gebruiker dus mets aan kan veranderen.
De printer is een apparaat dat de informatie uit de computer of van het
beeldscherm op papier kan afdrukken. Regelbreedte, keus van lettertypes
en tekens, snelheid en eventueel kleur bepalen de mogelykheden en de
prijs.
De word-processor is een ingebouwde of los verkrijgbare in de vorm van
cassette of disk voorziening, die van de computer een electromsche
schrijfmachine maakt. Het scherm fungeert als papier'. Eventueel kan de
'printer' de teksten van het scherm afdrukken.
Sommige computers kunnen worden voorzien van een elctronische
spraakmogelykheid De tekst wordt hoorbaar gemaakt
Een Modem is een modulator-Demodulator Een apparaat dat het
mogelijk maakt, dat de computer via de telefoon of via een lijnverbinding
met andere computers communiceert, zoals bijvoorbeeld het bekende
Viditel. Op die manier kan men toegang krijgen tot grote data-banken, de
geheugen-opslag van grote computers.
Foto en Film *83. de tentoonstelling die van 25 tot en met 27 maart in de
Amsterdamse RAI wordt gehouden, is een gecombineerde manifestatie
waarop alles te zien is dat de Nederlandse foto- en filmindustrie aan
produkten en diensten op de markt brengt. Naast de tiende tentoonstelling
van persfoto's 'Jaar te kijk' zijn de winnaars van de Zilveren Camera's van
1982 en de negen jaar daarvoor vertegenwoordigd met hun werk.
Om het voor de amateurs aantrek
kelijk te maken (neem uw camera
mee!) is de RAI opgeluisterd met
fraaie bloemenperken natuurlijk
perfect uitgelicht- en zijn er tal van
bonte en fotogenieke attracties, zo
als een papegaaienshow door mede
werkers van Ouwehands Dierenpark
in Rhenen. Op een aantal podia in
de hal zijn verder een aantal niet
alledaagse onderwerpen te zien, zo
als mode- en badmodeshows, ver
schillende dansgroepen, variété-
nummers. buikdanseressen, een
operettegezelschap, body-builders
en demonstraties van Japanse
vechtsporten. Verschillende fotomo
dellen verlenen hun medewerking
om u een aardige foto te laten
maken en desgewenst zijn er alom
ervaren foto- en filminstructeurs om
adviezen te geven. Ze zijn herken
baar aan hun badge.
nieuwe film
Aan de ene kant worden er op het
ogenblik aan de lopende band nieu
we ontdekkingen gedaan die de
kwaliteit van het fotografische
beeld steeds verder verbeteren en
aan de andere kant draagt de elec-
tronlca fors bij door het leveren van
steeds verfijndere besturingsmoge
lijkheden. Onlangs maakten bij
voorbeeld Kodak en Fuji bekend
dat er binnenkort nieuwe films op
de markt zullen verschijnen die een
aanzienlijke verbetering van het
fotografische beeld opleveren. Ko
dak toonde aan een beperkt aantal
vak-journalisten de nieuwe kleure-
n-negatieffilm met een gevoelig
heid van 31 DIN, die door een
nieuwe vorm van de lichtgevoelige
korrels een ongekende scherpte
produceert. Maar ook zijn er drie
nieuwe kleinbeeldfilms, die hier
van profiteren.
Ook de electronica spreekt een ge
ducht woordje mee. Om te beginnen
in de camera's. Automatische be
lichting is al niets bijzonders meer,
maar een electronische programma-
sluiter, die onder alle omstandighe
den de beste combinatie van tijd en
diafragma kiest is dat wel. Het denk
werk wordt door de camera overge
nomen. Ook een flitser, die vanuit de
camera wordt bestuurd - de camera
meet het flitslicht en bestuurt de
flitser - vergemakkelijkt het fotogra
feren enorm.
De technische mogelijkheden zijn
enorm. Op de voorbije Photokina
toonde Kodak een apparaat, dat
voorlopig niet in de handel komt,
maar waarmee het mogelijk Is de
filmschijfjes uit de Kodak disc-
camera's op een beeldscherm te
projecteren en vervolgens het beeld
te verschuiven of vergroten. Een
druk op de knop legt vervolgens
deze gekozen 'uitvergroting" op de
magneetkem van de disc vast en de
ontwikkelcentrale voert deze op
dracht bij het afdrukken automa
tisch uit. Wat te denken van de
Japanse foto-fabrikant, die in een
prototype een sprekende 'chip' heeft
ingebouwd, die de fotograaf aanwij
zingen geeft, als hij iets verkeerd
dreigt te doen?
magneetschijf
Ongetwijfeld zal de Mavica-damera
van Sony een trekpleister zijn op de
manifestatie. Deze camera legt
kleurenbeelden vast op een mag
neetschijfje, die vervolgens in een
speciale afdruk-eenheid tot foto's
worden omgezet, met deze, en ande
re reeds in Japan gc-ïntroduceerde
merken camera's zijn er frappante
mogelijkheden. U vertoont uw fo
to's op de televisie, of verzendt ze
onmiddellijk na de opname per
telefoon. (Een idee voor toekomsti
ge persfotografen?). Kortom, de fo
tografie is nog lang niet aan het
eind van haar kunnen. De RAI is
open van 10.00 tot 18.00 uur.
Atari, Texas Instruments, Sinclair,
Commodore en Tandy hebben alle
speciale spelprogramma's om ook de
rest van het gezin te betrekken bij de
'micro'.
De Europese markt is wat dat betreft
anders dan de Amerikaanse. De omzet
in Europa ligt voornamelijk op het
temen van het zakelijk gebruik, wel
licht ook door het prijsniveau en het
feit dat wij Europeanen minder gemak
kelijk overgaan tot aanschaf van een
apparaat, dat vrij ingewikkeld is te
bedienen. De 'gebruiksonvriendelijk
heid' van een micro is voor velen een
hinderpaal. Daarom worden de spel
letjes als lokmiddel gebruikt. De be
langrijkste stimulans bij de verkoop is
de prijsdaling in de VS, die naar ver
wachting zal doorzetten en ook in
Europa zijn effect zal hebben. Een
voorbeeld daarvan is de jongste kleine
Texas Instruments TI 99/2, die voor de
beginner een breed scala aan mogelijk
heden heeft en ongeveer hetzelfde kost.
prijzen
Microcomputers voor zakelijk gebruik
zyn er in een groot aantal prijsklassen.
De capaciteit, de bij het systeem inbe
grepen software en de aansluitmoge
lijkheden bepalen voor een groot deel
de prijs. Voor ongeveer zesduizend
gulden koopt u een systeem met een
intem geheugen van 64.000 posities,
twee floppy disc-units met een opslag
capaciteit van circa 100.000 plaatsen,
een geïntegreerde beeldscherm- en
toetsenbordcombinatie en een printer
die met een snelheid van 80 tekens per
seconde kan afdrukken. Voor grotere
en snellere systemen betaalt u al gauw
14.000 gulden. Vooral de snelheid van
de printer is daarbij prijsbepalend.
Wanneer u kopij wilt afdrukken, die
geschikt is voor correspondentie, dus
met hoofdletters en een schrift als van
een schrijfmachine, bent u. afhankelijk
van de snelheid, tussen de drie- en
zesduizend gulden kwijt
De twee meest toegepaste soorten mi
crocomputers zyn die voor tekstver
werking en die voor planning, budget
tering en voor gebruik als 'elektroni
sche' kaartenbak. Deze soorten zijn
meestal voorzien van standaardpro
gramma's, hoeven dus niet 'op maat'
geprogrammeerd te worden en zijn
daarom vrij eenvoudig in het gebruik.
Deze programma's zijn geschreven op
het lijf van de in het systeem aanwezige
interne 'verkeersagent', de ingebouwde
beheersfunctie. Er zijn twee 'stan
daards'. de oudste en meest gebruikte
is CP/M, een besturingssysteem dat
door de Amerikaanse software-
ondememing Digital Research werd
ontwikkeld en dat vry gemakkelijk is
Basictaal kan worden geprogram
meerd. Het tweede systeem is het door
IBM voor haar microcomputers verko
zen MS-DOS-besturingssysteem van
Microsoft. (Voor de goede orde. deze
beheerssystemen moeten ervoor zor
gen dat binnen de computer alle onder
delen foutloos en snel samenwerken en
dat de aangesloten apparatuur functio
neert. Vooral op dit gebied is de com
puterwereld nog sterk in beweging. Er
verschijnen nog steeds nieuwe syste
men. die er alle op zijn gericht, het
gebruik gemakkelijker en uiteindelijk
het programmeren 'kinderspel' te ma
ken Pas dan zal. zo verwachten markt-
deskundigen. zal de verkoop van 'mi
cro's' een echt grote vlucht nemen en
zal de 'micro' een echte huiscomputer
worden
Via de dub-in en dub-out aansluiting
kunnen montages van kop naar kop
gemaakt worden, waardoor verlies
van beeldkwaliteit op VHS vrijwel
nihil is. Naast een automatische
De Sony Mavica-camera, met magnetische beeld-opslag en electronische afdruk-eenheid.
Marktonderzoekers voorspellen het verschijnsel van de micro-computer een explosieve groei
in de nabije toekomst. Deze kleine broertjes van de grote, voor professioneel gebruik
bestemde computersystemen zijn door hun relatief lage prijs en de bijna ongekende toepassings
mogelijkheden een erg aantrekkelijke investering voor diegenen, die gebruik willen gaan maken
van een personal, of home-computer. De toepassingen liggen verdeeld over drie hoofdterreinen.
Men kan er administratief mee uit de voeten, educatief, of recreatief.
De Japanse electronica-gigant Matsushita heeft een video-montage
systeem op de markt gebracht, waarmee voor amateurs nu bijna
professionele electronische beeldmontages kunnen worden vervaardigd.
Het systeem bestaat uit de video-recorder NV 8500 (Panasonic) en de NV-A
500 en NV-A 960 'editing-controllers'. In de recorder worden de professione
le mogelijkheden van het 3/4 inch U-matic (studio-)-montagesysteem
gecombineerd met de economische voordelen en het bedieningsgemak van
het (amateur-)VHS-systeem.
Naast de mogelijkheid om op profes
sioneel niveau op te nemen en weer
te geven, biedt deze recorder een
aantal opmerkelijke montagemoge
lijkheden met een nauwkeurigheid
van plm. twee beelden. De recorder
beschikt over drie video-ingangen.
TV. line en dub. Zowel assembleren
als tussenvoegen (insert) is mogelijk
op de recorder, of door middel van
de editing controller. Door de in-
schakelbare 'auto-back-space'-
inrichting verkrijgt men perfecte
overgangen Inserts zijn mogelijk op
beide audio-kanalen (met Dolby),
afzonderlijk, uitsluitend op video, of
een combinatie hiervan. Tevens kan
de recorder worden voorgeprogram
meerd. waardoor een insert automa
tisch op het juiste moment wordt
beëindigd. Het tweede audio-kanaal
kan gebruikt worden voor het vast-
leggen van een time-code signaal.
Vooruit- en terugzoeken is met be
houd van beeld mogelijk op een
vijfentwinstigste tot tien maal de
normale snelheid. De NV 8500 heeft
een perfect stilstaand beeld. Dit is
volgens de fabrikant mogelijk door
dat de recorder is uitgerust met een
koppentrommel met zes koppen.
instelling kan het audio- en video-
niveau ook met de hand ingesteld
worden, aan de hand van vier aparte
niveau-meters. Ook de optimale
tracking, de gelijkloop van twee
recorders kan op deze manier wor
den ingesteld.
De recorder, alsmede de editing-
controllers beschikken over een
overvloed aan aansluitingen, waar
door dit met geen enkele VHS-
recorder, camera of U-matic studio-
recorder tot problemen kan leiden.
De Panasonic NV 8500: professioneel video monteren.
Op administratief gebied kan de 'mi
cro' zijn diensten bewijzen als typema
chine (tekstverwerking), calculator
(boekhouding of voorraadbestand). of
leden- of patiënten-administratie
(kaartenbak). Op educatief gebied kan
de computer een talenleraar zijn, of uw
kinderen byles in wiskunde geven. Op
het gebied van ontspanning zijn er in
vrijwel alle bestaande systemen grote
aantallen programma's, in kleur of
zwart-wit, met of zonder geluid en met
of zonder spraakvermogen.
Het eerste dat u moet doen wanneer u
over aanschaf van zo'n ding denkt, is
een lijstje maken van wat u er allemaal
mee wilt gaan doen. Zonder dithuis
werk' zult u in de winkel worden
overdonderd door de ontelbare moge
lijkheden die er zijn en kan de verkoper
u waarschijnlijk niet onmiddellijk hel
pen bij de juiste keus. Maak uw ver
langlijstje zo compleet en gedetailleerd
mogelijk. Als u bijvoorbeeld de compu
ter als 'schrijfmachine' wilt gebruiken
moet u nu al beslissen of het belangrijk
is dat hij hoofdletters en kleine letters
kan produceren en of u de teksten
meteen op papier wilt. Voor dit laatste
hebt u bijvoorbeeld eep printer nodig.
Als u uw postzegelverzameling in de
computer wilt bijhouden, hoeveel moet
het geheugen dan kunnen bevatten en
in wat voor rubrieken moeten ze wor
den onderverdeeld? Gebruikt u de 'mi
cro' alleen zakelijk, of wilt u dat ook uw
gezinsleden er gebruik van maken,
bijvoorbeeld met leerprogramma's of
met spelletjes? Het opstellen van dit
verlanglijstje is dus belangrijk, voordat
u de winkel binnenstapt. Maar dan zult
u tot de ontdekking komen, dat er nog
tal van onbekende mogelijkheden zijn
waar u nog niet eens aan had gedacht.
Als u ook daarvan gebruik wilt gaan
maken, kan het verstandig zijn, reke
ning te houden met latere uitbreidin
gen met bijvoorbeeld extra geheugen
capaciteit.
Aan de hand van het geheugen wordt
de sterkte van een pomputer bepaald.
Voor een eenvoudige huiscomputer is
een 16K RAM-geheugen al gauw een
minimum. Dit betekent, dat de compu
ter 16.000 computertekens kan onthou
den in een geheugen waarin niet alleen
kan worden afgelezen wat erin staat,
maar ook opgeslagen wat u graag
bewaard wilt hebben. RAM betekent
Random Access Memory, de 'chip', het
centrale verwerkingsgedeelte, de ei
genlijke micro-processor dus, kan
daarin werken met de hulp van andere
op de computer aangesloten elemen
ten, zoals een cassetterecorder of mag-
neetschijf (floppy disc), waarop het
PROGRAMMA staat.
Zonder een programma kan een com
puter niets doen. Het programma ver
taalt uw opdrachten in voor de compu
ter bruikbare gegevens en stelt u in
staat, uw wensen in computertaal te
formuleren. Nu zijn er voor de meest
gebruikte toepassingen kant-en-klare
programma's. Boekhouden bijvoor
beeld. of voorraad-administratie. Maar
wanneer u bijzondere dingen wilt, zult
u zich een computertaal eigen moeten
maken om met het ding te communice
ren. Er zijn verschillende van deze
talen. Een van de meest gebruikte,
zeker bij micro-computers, is Basic.
Ieder zichzelf respecterend merk is
vergezeld van leerboeken, die u de weg
wijzen. Ook zijn er computers, die een
programma hebben, dat het u erg
gemakkelijk maakt, uw eigen program
ma te schrijven.
mogelijkheden
De meest eenvoudige home-computer
bestaat uit een verwerkingseenheid
voor het uitvoeren van rekenkundige
bewerkingen en logische functies,
voorzien van een beperkt geheugen en
meestal samengebouwd met een toet
senbord. Een dergelijk apparaat is al
voor zo'n 300 gulden te koop. U kunt er
echter pas mee werken, wanneer het
wordt aangesloten op een tv-toestel,
dat dan als beeldscherm fungeert. Dan
kunt u zien, wat u, of de 'micro' doet.
Een belangrijke stap verder is het
aansluiten van een externe geheugen
eenheid. Met behulp van dergelijk
magnetisch geheugen, in de vorm van
een cassetterecorder of een 'floppy
disc' kunnen programma's en gege
vens opgeslagen en op ieder moment
weer opgeroepen worden. Een afdruk-
eenheid waarmee informatie op pa
pier kan worden gezet, de printer,
maakt tenslotte uw computersysteem
compleet. Dan hebt u al lang voor
meer dan 300 gulden in huis staan.
Voor een compleet systeem met een
kleurenmonitor, een 'diskette', die de
floppy disc met het programma en een
of meer magneetschijven voor de ge
heugenfunctie bevat, een printer en
wat eenvoudige 'software' (extra pro
gramma's, spelletjes en bedienings
handles daarvoor, of een telefoonaan
sluiting om gegevens te ontvangen of
door te sturen) bedragen de kosten
ongeveer 4.000 gulden.
Bedenk bij het aankopen, dat de basis
computer vaak voor lage prijzen wordt
aangeboden, maar dat de bijbehorende
uitbreidingen soms nog aardig in de
papieren lopen. Zeker by een nieuw
model is de kans groot, dat er nog niet
veel, of alleen erg dure. extra program
ma's voor zijn. Ook kan een nieuw
model nog kinderziekten vertonen.
Net zo belangrijk als de keus wat u
koopt is daarom, bij wie u het koopt.
Dat hoeft niet per se de goedkoopste of
dichtstbijzijnde handelaar te zijn. Be
trouwbaarheid. service en goede voor
lichting zijn in dit verband immers een
hogere aanschafprijs vaak meer dan
waard.
Wanneer u in de winkel een demonstra
tie krijgt, bedenk dan dat dit vaak een
speciaal programma is, dat de compu
ter razendsnel kan uitvoeren omdat
het weinig geheugenplaatsen in beslag
neemt. Bij u thuis zult u dan tot de
ontdekking komen dat het allemaal
veel langzamer gaat dan in de winkel.
Neem ook nooit genoegen met de toe
zegging dat door u gewenste randappa
ratuur binnen afzienbare tijd door de
fabriek zal worden geleverd. De erva
ring heeft geleerd dat zulke voorspel
lingen vaker niet. dan wel uitkomen,
zeker bij kleine of nieuwe merken.
Koop daarom by voorkeur alles bij één
leverancier. Als er dan iets fout gaat.
zijn er geen verschillende verkopers die
elkaar de schuld kunnen geven.
fanclub
Een handige instelling, die u kan
helpen hij het bepalen van uw keus is
de Hobby Computer Club, een over
koepelende organisatie van huiscom
putergebruikers. Het landelijk secre
tariaat van de HCC is te bereiken
onder nummer 01717-8535. Daar kunt u
adviezen krijgen, waar u bij u in de
buurt terecht kunt en bovendien kan
men u in contact brengen met gebrui
kers van de door u gekozen computer
voor het uitwisselen van ervaringen.
Vrijwel alle huiscomputers en zeker
de populairdere modellen, hebben een
eigen fanclub, een zogenaamde gebrui
kersgroep, die zich ten doel stelt erva
ringen van de leden uit te wisselen en
vaak een voorhoedefunctie heeft bij
de import en produktie van program-
De meeste.leveranciers van huiscom
puters leggen bij hun marktpolitiek de
nadruk op het 'nuttigheidseffect', be
grijpelijk, wanneer men de prijzen in
aanmerking neemt. Maar een belang
rijk verkoopargument blijkt toch tel
kens weer de spelletjesmogelijkheden
van het ding. De 'grote merken' zoals
