De luxe Hilton-cel van
Sportvissers kiezen voor
zout Grevelingenmeer
West-Zeeuws-Vlaamse gemeenten
werken mee aan theaterbureau
DRUKWERKPLAATS
Voorlopig geen
berging binnenschip
MILIEUGEVOLGEN VAN
VERZURING ONDERSCHAT
Alternatief voor
spijbelaars
PZC/provincie
VMZ bang voor
versoepeling
milieuregels
AANTAL VOORWAARDEN GESTELD
BELEEF'T MEE
IN PRIVÉ
Subsidie 35.000 gulden voor emancipatie
'ANDER BEHEER SLUIS BROUWERSDAM'
19
VRIJDAG 25 MAART 1983
ROTTERDAM De georganiseerde sportvisserij kiest ondubbelzinnig voor een zout Grevelin
genmeer. In dat binnenmeer moet de sportvisserij voorrang krijgen. Daarvoor is van
rijkswaterstaat nodig een sluisbeheer dat intrek van vis en vislarven bevordert en uittrek
voorkomt, zodat een aanmerkelijke verbetering van de platvisstand kan worden bereikt. De
rijksdienst voor de IJsselmeerpolders zal moeten zorgen voor een veelzijdige inrichting van het
meer, die ook recht doet aan de sportvisserij. De directie van de visserijen dient op het
Grevelingenmeer een visserijbeleid te voeren, waarmee alle belangen zijn gediend en niet alleen
die van de oesterkwekers.
lands Wetenschappelijk Instituut voor
Toerisme en Recreatie. De opdracht
ervoor kwam van de Delta Federatie
en de Nederlandse Vereniging voor
Sportvissersfederatie, die zich hele
maal achter de inhoud geschaard heb-
Dit blijkt uit het rapport 'betekenis
van een zout/zoet Grevenlingenmeer
voor de sportvisserij', dat donderdag
by de opening van de 15e nationale
hengelsporttentoonstelling in Rotter
dam is gepresenteerd. Staatssecretaris
A. Ploeg van landbouw en visserij nam
het in ontvangst Het rapport is samen
gesteld door studenten van het Neder-
GOES „Het milieu mag niet de dupe
worden van een versoepeling van de
regels ten gunste van het bedrijfsle
ven". Dit stelde voorzitter J. Bannink
van de Vereniging Milieuhygiëne Zee
land (VMZ) donderdag tijdens de jaar
vergadering in Goes. Hij toonde zich
in dit verband bezorgd over voorstel
den om van het Sloegebied een soort
vrijplaats te maken, met nauwelijks
nog wetten en regels, die belemme
rend kunnen werken voor bedrijven.
„Een soort vrijhaven voor vrije jon
gens. Hun mentaliteit en de gevolgen
daarvan uit het verleden, beloven niet
veel goeds voor het Zeeuwse milieu,
integendeel", aldus Bannink.
Een eerste voorbeeld van versoepeling
van (milieu) regels in Zeeland noemde
de VMZ-voorzitter de toestemming van
de vorige regering om de rookgas
stroom (zwaveldioxyde) uit de nieuw te
bouwen kolencentrale bij Borssele
slechts voor de helft te zuiveren. „Dit
kan gerust als een onvervalste manier
van deregulering gezien worden",
meende Bannink. Hij uitte verder kri
tiek op het uitblijven van een rioolwa
terzuivering bij Ritthem en plannen
om andere zuiveringsinstallaties te
vertragen en de lozingseisen te verla
gen. Bannink wees erop dat de strijd
tegen de watervervuiling niet mag ver
sagen. De ernstige vervuiling van het
Land van Saeftinge (waardoor schapen
aangetast worden) zag hij als een teken
aan de wand in deze.
Bannink liet weten dat studenten van
diverse hogescholen een onderzoek
hebben ingesteld op verzoek van VMZ
naar de besluitvorming over de LPG-
aanlanding in Zeeland. Hij gaf nog
geen conclusies, maar merkte wel op
dat de Indruk bestaat dat de overheid
achter het bedrijfsleven heeft aangelo
pen. In het onderzoek is ook bekeken
op welke wijze de veiligheid tegenover
de economie is afgewogen. De VMZ-
voorman vertelde dat de vereniging
over het onderzoek een brochure gaan
uitgeven.
ben.
Volgens de Delta Federatie en de
NV VS, zich baserend op het rapport,
biedt een zoet Grevelingenmeer voor
de sportvisserij geen reëel alternatief.
Een zoet meer zal worden gevoed door
het sterk verontreinigde, troebele Rijn
water.
De vangstmogelijkheden in het huidi
ge zoute meer zijn sinds 1974/1975
aanzienlijk verslechterd, constateren
de twee organisaties. Momenteel
wordt door sportvissers veel geklaagd
Avond over energie
in 'De Paraplu'
VLISSINGEN - Buurthuis 'De Paraplu'
aan de Alexander Gogelweg in Vlissin-
gen houdt woensdag 30 maart een
avond over (kem)energie. De Werk
groep Energie Discussie (WED) zal in
formatie komen geven en haar visie toe
lichten ten aanzien van het gebruik van
energie, de verschillende vormen, de
keuzen, gevolgen voor milieu, gebrui
ker en werkgelegenheid. De bijeen
komst begint om 20.00 uur.
over slechte vangsten. Het is tech
nisch mogelijk om met een aangepast,
actief beheer van de Brouwersdam
sluis en met een beheer dat is gericht
op het zo zout mogelijk houden van de
Grevelingen, een verbetering in de
visstand aan te brengen, met name
wat betreft platvis. Thans is het zo dat
de Brouwersdamsluis te vroeg in het
jaar dicht gaat, waardoor geen succes
volle voortplanting van platvis kan
plaatsvinden.
Naast de sportvisserij en de aalvisse
rij zal in een zout Grevelingenmeer
ook de visserij op oesters weer actueel
worden. Door de grote verschillen in
bevissing en het ontbreken van af
stemming op bestaande visserijen,
zijn Delta Federatie en NWS van
oordeel dat de oestervisserij in zijn
huidige hoedanigheid schade berok
kent aan de bestaande aal- en schub-
visserij.
Broodwinning
Meer dan de helft van de vissers zegt
zeker niet meer naar de Grevelingen
te komen, als het meer zoet wordt. Van
de huidige bootjesvissers zegt 70 pro
cent dat. Van 13 schippers van sport-
visserij-schepen komt de broodwin
ning in gevaar als het meer zoet
wordt, zo blijkt uit interviews die bij
één van de studies van de NWIT-
sludenten zijn gevoegd.
TERNEUZEN Het binnenschip
'Walcheren' dat dinsdagmiddag on
verhoeds is gekapseisd en gezonken
bij De Griete in de Westerschelde bij
Temeuzen wordt voorlopig niet ge
borgen. Zowel de verzekeringsmaat
schappij als de eigenaar van het ver
ongelukte schip, C. van Laar uit Rot
terdam, staan niet te trappen om het
wrak uit het water van de Wester
schelde te lichten. De kosten van die
operatie zijn misschien wel hoger dan
de opbrengst van de 'Walcheren', die
met draaiende motor onderging zodat
de machine niet veel meer waard is.
De komende zagen zal duidelijk wor
den of er nog iemand belangstelling
heeft voor het wrak. Zo met dan kan
rijkswaterstaat besluiten de 'Walche
ren' onder de wrakkenwet te plaatsen.
Maar omdat het schip ver buiten de
vaarroutes van zee- en binnenschepen
is gestrand en gezonden is er geen
haast bij berging.
GOES De gevolgen voor verzuring van het milieu (door
verbranding van fossiele brandstoffen) woeden in Neder
land ernstig onderschat. Het is veel erger dan naar buiten
toe duidelijk wordt. Jaarlijks gaan in Nederland de lucht
in: 500.000 ton zwaveldioxyde (SO-2), 570.000 ton stikstofo-
xyde (NO) en 500.000 ton ammoniak (NH-3). Deze lucht
verontreinigende stoffen komen via regen en droge neer
slag naar beneden. Op die wijze tasten ze meer en meer het
milieu aan. Het is dan ook zeer noodzakelijk de verzuring
op een zo kort mogelijke termijn tot een kwart van de
huidige uitstoot terug te dringen.
Dit bleek uit een inleiding van ir. J. Fransen, medewerker
van de stichting Natuur en Milieu, tijdens de donderdag in
Goes gehouden ledenvergadering van de Vereniging Milieu
hygiëne Zeeland. Hij merkte op dat er in Nederland tot nu
toe erg weinig aan het terugdringen van de vervuiling op dit
gebied wordt gedaan. Het bestrijdingprogramma voor SO-2
achtte hij onvoldoende, terwijl een NO-beleid totaal ont
breekt. Fransen pleitte voor strengere eisen aan electrici-
teitscentrales. Raffinaderijen en industrieën met grote
vuurhaarden. Omschakeling van kleinere industrieën van
gas op fossiele brandstoffen als olie en vooral steenkool,
noemde hij een volstrekt verkeerd beleid, omdat daardoor
de verzuring alleen maar toeneemt
Uitvoerig ging de medewerker van Natuur en Milieu in op
de plannen voor ombouw van twee energie-eenheden van de
NV Provinciale Zeeuwse Energie Maatschappij (PZEM) bij
Borssele. Hij vond het niet toelaatbaar dat vandaag-de-dag
slechts 50 percent van de zwaveldioxyde uit de lucht
gehaald zal worden. „Het gevolg is wel dat er een enorme
bulk SO-2 de lucht ingaat Gelet op de huidige kennis van
verzuring moet je dat niet doen. Er moet 100 percent
reiniging zijn", betoogde ir. Fransen. Hij hoopte dat de ogen
van de beslissers nog op tijd geopend zullen worden. Hoewel
de komst van de kolencentrale ten opzichte van de huidige
eenheden de uitstoot van stikstofoxyde verminderd, was
het volgens hem verstandig om bij Borssele ruimte te
reserveren voor betere zuivering in de toekomst. Fransen
vroeg ook nog aandacht voor de zware metalen die met de
kleinste deeltjes vliegas (die moeilijk te zuiveren zijn) naar
buiten komen en ernstige gevolgen voor planten en dieren
hebben. Hij pleitte voor een nog betere zuivering (bijvoor
beeld door doekfilters) op dit punt.
AARDENBURG De colleges
van b. en w. van Oostburg,
Aardenburg en Sluis zijn on
der bepaalde voorwaarden be
reid om mee te werken aan het
intergemeentelijk theaterbu
reau van de provincie Zee
land.
Ze gaan er vanuit, dat de bijdrage per
inwoner de komende 10 jaar beperkt
blijft tot een kwartje, dat een toekom
stige vestiging in Zeeuwsch-
Vlaanderen zich maximaal inzet voor
het westelijk deel van dit gebied en dat
de activiteiten worden begeleid door
Reggy Barra, vroeger werkzaam voor
Uit in Zeeland en nu medewerker po
diumkunsten van het Zeeuwse Steun
punt in Middelburg.
Het principebesluit om in zee te gaan
met de provincie werd donderdagmid
dag genomen tijdens het college-
overleg van Oostburg, Aardenburg en
Sluis in Aardenburg.
De dagelijkse besturen van de West-
Zeeuws-Vlaamse gemeenten spraken
zich ook uit voor een 'stroomlijning'
van het (taxi) vervoer van kinderen uit
hun regio naar de blo-scholen in Oost-
burg en Temeuzen. Volgens burge
meester drs, W. L. A. Lockefeer van
Aardenburg is het de bedoeling om
zoveel mogelijk gebruik te blijven ma
ken van bestaande bedrijven, maar het
transport wel beter te coördineren,
waardoor 'leegloop' wordt voorkomen.
De b. en w.'s denken in dat kader ook
aan een aanpassing van de schooltij
den en het waar mogelijk inzetten
Burgemeester drs W. L. A. Lockefeer
van Aardenburg.
van ouders. De nieuwe aanpak moet
komend schooljaar zijn beslag krijgen.
De dne musea in West Zeeuwsch-
Vlaanderen gaan nauwer samenwer
ken. Het is de bedoeling dat er een
gezamenlijk promotiebeleid tot stand
komt. de collecties onderling wisselen
en er een gemeenschappelijke folder
wordt verspreid. Langs die weg probe
ren de b. en w.'s de neergaande lijn in
het bezoekersaantal om te buigen. Loc
kefeer. terugkijkend op het gesprek
van donderdag: „Er zijn voorzetten
gegeven, de doelpunten moeten nog
worden gemaakt".
Andere punten op de agenda van het
OAS-overleg: de schooltandverzorging
(waarvoor de ammo met name in Aar
denburg opvallend is teruggelopen),
een gemeenschappelijk beleid bij het
inzamelen van chemisch afval en de
overdracht van wegen van de water
schappen aan de gemeenten. Een amb-
Lezing archeologie
kapel Hoogelande
HOOGELANDE - Drs A. Peddemors
spreekt zondagmiddag vanaf half drie
in de Kapel van Sint-Maarten te Hooge
lande (tussen Biggekerke en Middel
burg) over 'een archelogische reis door
Nederland'. De heer Peddemors is ver
bonden aan het rijksmuseum voor oud
heden in Lelden
telijke werkgroep bekijkt voorzienin
gen in het kader van de nieuwe wet
gezondheidzorg in streekverband.
Eén: Hou ze van straat. Twee: Hon ze zinvol bezig. Drie: Leer ze iets
nuttigs. Wat doen een onderwijskundige en een projectleider als ze met
zo'n opdracht worden opgezadeld? Ze richten een drukwerkplaats op. Jon
geren die het op school niet meer zien zitten, kunnen daar aan de slag. Het
gaat hier om jongeren die in verband met hun leeftijd nog één of meer dagen
per week naar school moeten. Moeten? Deze jongeren lapten alle wetten van
de partiële leerplicht aan hun laars, en 'de school bekeek het maar*. Of ze
maakten het op school zo bont, dat ze daar niet meer waren te handhaven.
Daarom bedacht liet samenwerkingsverband' de drukwerkplaats als moge
lijkheid om deze opstandige jongeren toch nog iets te bieden.
Het samenwerkingsverband is een
overleggroep van het Interlevensbe-
schouwelijke Vormingsschool en de
Streekschool aan het Molenwater in
Middelburg De drukwerkplaats
(DWP) is ondergebracht in een voor
malig pakhuis aan de Pijpstraat in
Middelburg en werd een paar weken
geleden officieel geopend.
De DWP biedt 'werk' aan vijftien jon
geren. Het zijn buitenbeentjes, deze
'werknemers' van de drukwerk
plaats. Of, zoals dat tegenwoordig in
pedagogische kringen heet, de jonge
ren vertoonden een sterk schoolaf-
wijzend gedrag. „Dat leidde tot
agressie, apathie en spijbelen,zeg
gen F. Koppejans en J. P. Adriaanse,
onderwijskundige en projectleider
bij het samenwerkingsverband. Ze
leggen uit hoe de meeste -nog par
tieel leerplichtige- jongeren gewoon
lijk verzeild raken bij één van de twee
hoofdstromen van de Streekschool
Dat zijn aan de ene kant de beroeps
opleidingen anderzijds de oriëntatie
programma's. Maai' een bepaalde
groep jongeren kwam daarbij toch
tussen de wal en het schip terecht.
Die groep bestaat volgens Adriaanse
en Koppejans veelal uit jongeren die
door hun sociale komaf nogal zijn be
lemmerd. „Een problematische
groep. Ze komen ofwel uit gezinsver
vangende tehuizen, of uit gezinnen
waarvan de ouders zijn gescheiden".
Door hun 'schoolafwijzende' gedrag
werden vaak andere groepen op
school meegesleept. „We trokken
daaruit de conclusie, dat we voor de
ze groep op zoek moesten naar een
aparte ruimte".
Die ruimte werd gevondenen het mi
nisterie van onderwjjs, dat zich wel in
het experiment kon vinden, stelde
geld beschikbaar voor de huur en de
verhuizing. Ook de materialen wer
den door 'Den Haag' betaald. De
groep van vijftien jongeren, die het
gebouw zou gaan bevolken, zorgde
zelf voorde inrichting. „Door ieder
een. jongens, meisjes en collega's, is
ontzettend hard geklust", zeggen
Koppejans en Adriaanse.
Het samenwerkingsverband ging
dus op zoek naar een schoolvorm, die
geen voortdurende afvalrace mocht
zijn. Er werd gezocht naar een metho
de die -zonder dat er sprake is van
een concurrentiemotief- van direct
nut zou zijn voor zowel de deelne
mers als de samenleving. Het werd
een drukwerkplaats, omdat er 'in de
grafische sector uiteenlopende din
gen zijn te doen met verschillende
moeilijkheidsgraden'. Met andere
woorden: doordat de jongeren in de
praktijk met iets bezig zijn, kunnen
ze ongemerkt heel wat leren. Mis-
chien wel net zo veel, als wanneer ze
gewoon op school zouden zitten. En
dat was uiteindelijk toch het doel
van het experiment
Een voorbeeld: de deelnemers aan de
DWP krijgen met rekenen te maken.
Als drukker moeten ze immers rege
lafstanden uitrekenen en een lay-out
samenstellen. Ook de taal speelt een
grote rol. Want wat ze drukken moet
taalkundig juist zijn. Ze krijgen ook
creatieve vorming, omdat hun pro-
dukten aardig moeten 'ogen'. Verder
worden de jongeren technisch bijge
spijkerd. Er zijn immers verschillen
de druktechnieken en elke drukpers
zit technisch weer anders in elkaar.
Tenslotte wordt de lichamelijke op
voeding niet vergeten. De DWP is
drie dagen per week in bedrijf en op
elk van die drie dagen is een uur inge
ruimd voor sport.
Dat zijn dan de puur leertechni-
sche kanten van de zaak. De
deelnemers steken ook heel wat op
op sociaal gebied. De democratie is
in de DWP ver doorgevoerd. Het
lijkt een beetje op arbeiderszelfbe
stuur. Alles valt of staat met het na
komen van de onderlinge afspraken.
Zo moeten de corveediensten in on
derling overleg worden geregeld.
Hetzelfde geldt voor de boodschap
pen- en afwasdiensten. De jongeren
eten namelijk tussen de middag in
hun eigen werkplaats. En als ie
mand zijn afspraken niet nakomt,
ontstaat er een conflict, dat de jon
geren zelf moeten oplossen. Verder
praten de deelnemers, in aanwezig
heid van hun vaste begeleiders Wil-
ma en René Beenhouwer, over het
programma voor die dag. Deze over
legsituatie wordt de DWP-raad ge
noemd.
Dan is er het DWP-bulletin. Dat is
een krantje, dat de jongeren zelf uitr
geven. Er staan verslagen in van on
derzoekingen die de deelnemers heb
ben uitgevoerd Zo worden de jonge
ren bijvoorbeeld naar het politiebu
reau gestuurd om iets te weten te ko
men over de toegenomen criminali
teit. Het antwoord op weer andere
vragen vinden de jongeren in de bi
bliotheek. .Deze vorm van leren le
vert veel meer op dan het traditione
le 1 eerpatroon", menen Koppejans
en Adriaanse.
Dat is ook van toepassing op de
DWP-correspondentie. De deelne
mers vertellen iets over hun eigen si
tuatie en vergelijken die met de si
tuaties van anderen. Al die bevindin
gen komen in een boeltje, dat naar
soortgelijke projecten in het buiten
land wordt gestuurd. „En daarbij
komt dan weer het leren van een
vreemde taal om de hoek kijken".
Ruiken aan de wereld van de
e volwassenen", noemt Koppe
jans het vierde en laatste onderdeel
van de DWP, de zogenoemde DWP-
shop. Daar ervaren de jongeren hoe
het is om te moeten voldoen aan de
eisen van commerciële opdrachtge
vers. Ook leren ze om onder een be
paalde druk te werken. Tot de pro-
dukten die de DWP al heeft afgele
verd. behoren pamfletten, stickers
en bedrukte tasjes. Voorop staat
evenwel dat de produkten van de
DWP niet concurrerend mogen zijn,
want dan zou de werkplaats ruzie
krijgen met de professionele druk
kers in de Zeeuwse hoofdstad. Te
meer daar die drukkers veel van hun
overtollig materiaal aan de DWP
hebben afgestaan, is ruzie het laat
ste wat de DWP-deelnemers willen.
De drukwerkplaats 'draait' nu ruim
een half jaar tot volle tevredenheid
van de onderwijskundigen én van de
deelnemers Een teken aan de wand
vinden Koppejans en Adriaanse het
feit. dat tot nu toe niemand van de
deelnemers is afgevallen. En bjj de
traditionele schoolvormen in bij
voorbeeld de Streekschool is dat wel
anders. Samenvattend zegt het twee
tal over dit experimentele project:
„Drukkers leveren we niet at De
DWP is immers geen beroepsoplei
ding. Wél geven we de jongeren een
zinvolle en leerzame bezigheid. Deze
groep zegt zo vaak van zichzelf dat ze
'no future' hebben. Maar met deze
DWP hebben ze in elk geval een heel
klein beetje méér future".
Koen van Dijen
Televisie, video, telefoon,
fondue-party's en sex...
Drievoudige moordenaar HANS
VAN Z. leeft als een vorst in de
Groningse VAN MESDAG
KLINIEK.
PRIVÉ toont u EXCLUSIEVE
foto's die verbijsteren.
De kille, met levenslang ge
strafte misdadiger geniet de
luxe van een Hilton-suite.
JANE FONDA schrijft in PRIVÉ:
Mijn AEROBIC DIEET!
Haar wereldbestseller over FITNESS
nu als serie in PRIVÉ. Een serie die
elke vrouw helpt mooier, jonger en
gezonder te worden.
DALLAS-actrice verbreekt haar
stilzwijgen. SUE ELLEN: Alles
over mijn scheiding!
Overal te koop voor f 1,85
MIDDELBURG De landelijke stuurgroep emancipatie heeft 35.000,- subsi
die te verdelen voor emancipatie-activiteiten in Zeeland. Het gaat om
activiteiten die niet langer duren dan een jaar, die niet vallen onder een andere
subsidieregeling en die op korte termijn uitvoerbaar zijn. Andere criteria ziijn
dat de activiteiten bij voorkeur een vernieuwend of experimenteel karakter
hebben dan wel de omstandigheden op emancipatoir gebied te verbeteren.
Activiteiten die zich richten op dubbele achterstandsituaties, zoals voor vrouwen
uit (culturele) minderheden en bijstandsvrouwen, krijgen voorrang bij de
toekenning van subsidie. Hetzelfde geldt voor activiteiten die een breed terrein
van het emancipatiewerk bestrijken Tenslotte moet de uitvoering van de
activiteiten in goed overleg met de gemeenten en de provincie worden gedaan.
De subsidie-aanvragen moeten vóór vrijdag 1 april worden ingediend bij het
Bureau landelijk contact van het ministerie van welzijn, volksgezondheid en
cultuur, aan de Koepoortstraat in Middelburg. De aanmelding kan in eerste
instantie telefonisch worden gedaan bij drs. C. Th. M. de Mooij van het bureau.
De groepen die voor de subsidie in aanmerking kunnen komen zijn al benaderd,
Jongeren aan het werk in de drukwerkplaals.
