De passie voor Bach
Plannen voor herinrichting van de
Sint Jacobsstraat in Vlissingen
Veel belangstelling voor
demonstratie modelbouw
Een po voor een prik
Leveranciers van RSV
bundelen hun krachten
Wissel Zeeuws-Vlaanderen
PZC/ streek
PANELEN MOETEN GEDACHTE AAN 'OVERKAPPING' OPROEPEN
Boekmakers
aan 't werk
I30IEKIEN
IEIEK/
\WIE
Werkgroep voor
planning in
de geestelijke
gezondheidszorg
Welsprekend exposé van
drie eeuwen klavecimbel
MAANDAG 14 MAART 1983
VLISSINGEN De winkeliers van de Vlissingse St.-Jacobsstraat hebben een
vormgever aangetrokken, om een plan te ontwerpen voor een sfeerverbetering
van deze karakteristieke winkelstraat in de binnenstad van Vlissingen. Het plan
voorziet in het aanbrengen van schuine, gekleurde panelen boven de straat, die
de suggestie oproepen van een overkapping. Het plan is al ingediend bij het
college van b en w en zou volgens de winkeliers geheel uit eigen bijdrage en
zonder enige subsidie van de gemeente kunnen worden gerealiseerd.
Het initiatief voor de herinrichting van
de straat is afkomstig van H. Back van
de gelijknamige fotohandel en E. van
Reijmersdal van maison Bollen - Van
Zwienen, die zich hebben gewend tot
Leonard Snelders uit Middelburg. „Het
plan om de St. Jacobsstraat opnieuw in
te richten dateert eigenlijk al van mei
1982", vertelt de heer Back. „Nog voor
het Centraal Instituut voor het Midden-
en Kleinbedrijf (CIMK) kwam met zijn
rapport over het winkelcentrum en de
daarin vermelde suggestie om een deel
MIDDELBURG - De viering van de
Boekenweek 1983 biedt in Middel
burg een uitgebreid programma.
De opening van de boekenweek-
tiendaagse is donderdag 24 maart
in Het Zuiderbakenwaar een poë-
zie-avond wordt gehouden met on
der meer een optreden van de pop
groep 'Toontje Lager'. Het optre
den begint om 21.00 uur.
Zaterdag 26 maart is er in het jon
gerencentrum Midgard (vanaf
21.00 uur) een avond met popmu
ziek en poëzie, met medewerking
van de dichters Elly de Waard, Ton
Lebbink en Willem Woelwater.
Het thema van de boekenweek is
„Vrije tijd? Een boek werkt". In de
schouwburg wordt maandag 28
maart een optreden gegeven door
'Poëzie Hardop", waarbij teksten
van Lucebert worden voorgedra
gen onder de noemer 'Het labyrinth
van de macht'. De boekenweek
wordt zaterdag 2 april afgesloten
met een schrijversavond in het
kunstenaarscentrum aan de Mol
straat. Dichter Jan Eijkelboom
praat over eigen werk. De aanvang
is 20.00 uur.
van de St.-Jacobsstraat een overkap
ping te geven", voegt hij daaraan toe.
De heer Back is begonnen alle panden
te fotograferen, om zodoende een beeld
te krijgen van de straat, zoals ook de
wandelaars dat krijgen. „Dan kom je
verschillende lege panden tegen, die
nodig zouden moeten worden opgevuld
en gevels die moeten worden opge
knapt. Je beseft dan dat er nodig iets
moet gebeuren. Inmiddels is de kente
ring begonnen Het afgelopen jaar zijn
verschillende panden weer bezet of op
nieuw ingericht. Het is alleen erg jam
mer, dat het pand van de voormalige
boekhandel De Vey Mesdagh nog
steeds leeg en te koop staat, hoewel de
vraagprijs al is gezakt van 500.000 a
600.000 gulden tot 300.000 gulden. En ik
weet vrijwel zeker dat de eigenaar het
pand misschien nog wel wil wegdoen
voor 250.000 gulden, als er een onderne
mend zakenman komt, maar dat ge
beurt nog steeds niet. Wij hebben het
dieptepunt nu wel gehad Economisch
gezien hebben wij de tijd echter nog
niet mee. Maar toch gebeurt er wel
veel", aldus de heer Back.
„Wij wilden vooruitlopend op het
CIMK-rapport zelf al met initiatieven
komen, om zodoende een duw aan de
kar te geven", vult de heer Van Reij
mersdal aan. „De lichtbogen hangen al
jaren boven de straat. Daarom wend
den wij ons tot Snelders, die ook erva
ring heeft in de reclamewereld en vol
gens ons de ideeën van de winkeliers
uitstekend zou kunnen vertalen'
Canvas r
De ontwerper kwam al na enkele we
ken met het plan voor de schuine pane
len van geplastificeerd canvas in me
talen omlijsting.
„Het werd erg enthousiast ontvangen",
vertelt Van Reijmersdal. „Het was ook
een betrekkelijk goedkoop plan. Inmid
dels wasons wel duidelijk geworden,
dat wij gezien de moeilijke economi
sche situatie weinig te verwachten heb
ben van de overheid aan subsidie. Wij
hebben Snelders de opdracht gegeven
het ontwerp verder uit te werken, toen
18 van de 21 benaderde winkeliers be
sloten mee te doen Er is een begroting
gemaakt, die eindigt op een bedrag van
6174 gulden, exclusief btw. Dat komt
neer op een bijdrage van 500 tot 600 gul
den per winkelier De volgende stap is
het verlichten van die panelen, waar
door de bydrage maximaal kan uit-
gToeien tot 1000 gulden per winkelier.
Contactmiddag voor
borstkankerpatiënten
GOES - De after-care groep Goes
houdt woensdag 16 maart de maande
lijkse contactmiddag voor vrouwen die
een borst-operatie of -amputatie heb
ben ondergaan. Dr C. M. Dijkhuis, chi
rurg te Goes, houdt dan een lezing met
als titel 'Wat er nog meer bij de behan
deling van borstkanker komt kijken'
De bijeenkomst wordt gehouden in het
gebouw van de protestant maatschap
pelijke dienstverlening aan de Zonne
bloemstraat te Goes en begint om 14.00
Daarvoor heb je een blijvende reclame
voor je winkelstraat", aldus de beide
ondernemers
Het ontwerp wordt maandag bespro
ken in de welstandscommissie. „Wet
houder ingGJ A. M Adan van detail
handel en financiën is in ieder geval al
enthousiast. In het verleden is er altijd
veel kritiek geweest, van de onderne
mers op de gemeente, omdat die niets
zou doen en van de gemeente op de on
dernemers. omdat die geen initiateven
zouden nemen. De ververantwoorde
lijkheid werd steeds op de ander afge
schoven. Daaraan wilden wij eindelijk
ook eens een einde maken", aldus de
geestdriftige winkeliers.
De panelen komen volgens het ont
werp op een afstand van acht tot tien
meter van elkaar, zoals momenteel ook
het geval is met de bogen van de ver
lichting boven de straat. De panelen
worden uitgevoerd in de kleuren geel.
rood en blauw. Op het eerste paneel,
aan het begin van de straat, komt de
opschrift St.-Jacobsstraat. winkel'
wandelstraat.
ROTTERDAM Leve
ranciers en onderaanne
mers van het RSV
concern hebben zich ver
enigd in een stichting,
die hun belangen moet
behartigen. De stichting
wil op zo kort mogelijke
termijn een gesprek met
minister Van Aardenne
en de bewindvoerders
van RSV over de afwik
keling van de vorderin
gen die zij op het con
cern hebben.
Volgens de stichting be
lopen die vorderingen ve
le tientallen miljoenen
guldens en is het zelfs
mogelijk dat het om en
kele honderden miljoe
nen gaat. Door de krach
ten te bundelen willen de
leveranciers en aanne
mers voorkomen, dat er
onder hun bedrijven nog
meer slachtoffers vallen
als gevolg van het RSV-
debacle. Twee weken ge
leden moest het Rotter
damse schildersbednjl
Kalkman het faillisse
ment aanvragen, doordat
vorderingen op RSV
voorlopig oninbaar ble
ken.
De bedrijven willen voor
komen, dat bij de red
dingsplannen voor de
verschillende RSV-
bedrijven constructies
worden bedacht, waarbij
de crediteuren achter het
net vissen. De stichting
wil dat de minister en de
bewindvoerders hoogste
prioriteit geven aan de
betaling van goederen en
diensten die sinds de sur
séance zijn geleverd. Ge
steld wordt, dat de liqui
diteitspositie van RSV
met de dag verbetert,
omdat RSV wel geld ont
vangt van haar opdracht
gevers. maar de vorderin
gen op RSV vanaf de
datum van surseance zijn
bevroren.
De bedrijven willen met
de overheid praten over
een achtergestelde le
ning, die de continuïteit
van de bij de swtichting
aangesloten bedrijven
moet waarborgen. De be
drijven stellen, dat zo
lang de overheid geld in
het RSV-ccncern stak,
hun banken ook bereid
waren kredieten te ver
strekken. Deze vertrou
wensbasis is door de sur
seance weggevallen,
waardoor een groot aan
tal gezonde bedrijven in
de problemen dreigt te
komen.
MIDDELBURG - De Provinciale Raad
voor de Volksgezondheid in Zeeland
heeft besloten een werkgroep 'plan
ning psychiatrie en geestelijke gezond
heidszorg' samen te stellen. De Raad
heeft dit besluit genomen omdat zij op
verzoek van gs is belast met het opstel
len van een conceptplan voor bepaalde
onderdelen van de gezondheidszorg.
Volgens de Raad zal dit een zeer tijdro
vend werk worden en daarom is alvast
aan de samenstelling van de werkgroep
begonnen die zal bestaan uit vertegen
woordigers van alle betrokken instel
lingen «zoals ziekenhuizen. ZCAD en
psychiatrische ziekenhuizen, consu
menten en andere belanghebben
(huisartsen en vrijgevestigde psychia
ters)
Dit staat in een notitie van de commis
sie geestelijke gezondheidszorg en
zwakzinnigenzorg. De commissie vindt
het niet zinvol om nu al over te gaan tot
de vorming van een zogenaamd ge
structureerd overleg, zoals in de vorig
jaar april uitgebrachte discussienota
'geestelijke gezondheidszorg' van de
Raad wordt voorgesteld. Volgens ge
noemde commissie kan dit overleg op
voorhand beter worden gevoerd door
de nieuwe werkgroep.
Geslaagd
SEROOSKERKE (W) De heer A. S.
van den Broeke uit Serooskerke slaag
de voor het ingenieursdiploma aan de
Technische Hogeschool te Eindhoven.
GOES Ziekenhuis De Bervelanden,
15.20-16.30 uur: uitzending Nomen Nes-
cio.
MIDDELBURG Gasthuis, 20-21.30
uur: uitzending Rawa.
VLISSINGEN Bethesda-St.-
Josephziekenhuis, 20-21.30 uur: uitzen
ding Rawa.
FILMVOORSTELLINGEN
BERGEN OP ZOOM Cinem'Actueel
I. 20 30 uur: Firefox, a.l.
Cinem'Actueel II. 20.30 uur: Polter
geist. 12 jr.
Cinem'Actueel III, 20.30 uur: Querelle,
16 jr.
GOES Grand, 20 uur: Annie, a.l.
HULST De Koning van Engeland.
14 30 uur: Blondjes m hun blootje, 18
jr.; 20 uur: De vlaschaard, a.l.; 20 uur:
De zwarte ruiter, a.l.; 20 uur: Annie, a.l.;
20 uur: Operation vigilante, 16 jr.
MIDDELBURG City. 20 uur: Querel
le. 16 jr.
OOSTBURG Ledel. 20 uur: Eroti
sche avonturen van Aanette Heaven,
18 jr.
TERNEUZEN Luxor, 20 uur: Annie,
a.l.; 20 uur: An American werewolf in
London. 16 jr.
VLISSINGEN Alhambra I, 20 uur:
Hot bubblegum maagd, 16 jr.
Alhambra II. 20 uur: Poltergeist, 16 jr.
TENTOONSTELLINGEN
AXEL Galerie Bellemans. 10-18 uur:
textiele objecten van Annie Blewanus
(t/m 2/5).
Kindergalerij, 10-18 uur: illustraties uit
kinderboeken van Annemiek Bors-
boom
BRUINISSE Visserij- en oorlogsmu
seum, geopend van 14-16 uur.
DOMBURG Biologisch museum, 10-
17 uurt: 'De natuur in Zeeland'.
HEILLE Landbouwmuseum, 10-12
en 13/17 uur oude landbouwwerktui
gen.
HULST GAlene Van Geyt, 9-12 en
14-17 uur: werken van 12 Haagse kun
stenaars
MIDDELBURG Zeeuws Museum.
10-17 uur: werken Marinus van Dijke
(bm 22/3i.
Kunstgalerij 'Roelant', 11-17.30 uur:
werken graficus Rob Clous (tim 17'4
TERNEUZEN Hal Stadhuis: werken
Peter de Rijcke (t'm 16'3).
VLISSINGEN Reptielenzoo 'Igua
na'. 14-17.30 uur: expositie levende
reptielen, amfibieën en insekten
IJZENDIJKE Museum. 10-12 en
13.30-17 uur: 'Stamboomonderzoek,.
HULPCENTRA
Noord- en Midden-Zeeland - Goes, lel 01100-
14444 (ook voor miheuklachteni
Zeeuw sch-Vlaanderen - Alarmnummer
01150-12200 (brandweer en ambulancei
Telefonische hulpdienst Zeeland, lel. 01180-
15551, dag en nacht bereikbaar.
Chr. hulpdienst Zeeland voor mensen in
nood, tel 01180-36251, van 10.00-24 00 uur -
weekends van 20 00-24 00 uur.
Stichting 'Blijf van m'n lijf Zeeland, tel.
01184-14645, dag en nacht bereikbaar.
Nederlandse Hartstichting, tel. 070-600555.
Te bereiken op kantoordagen van 12-17 uur.
VLISSINGEN - De presentatie van mo
delbouwobjecten, zaterdag en zondag
in het Vlissingse recreatiegebied West
duin heeft veel belangstelling getrok
ken. De deelnemende verenigingen
waren na afloop tevreden, zowel over
het aantal bezoekers als over de de
monstraties. „Het goede weer heeft ze
ker meegewerkt, om deze manifestatie
zo succesvol te laten verlopen", zo was
het commentaar na afloop.
De manifestatie werd gehouden op ini
tiatief van de Modelvliegclub Walche
ren en mede georganiseerd door de Wal-
cherse Model Autoclub (Wamaci, de
Modelspoorgroep Walcheren en de Mo-
delbootveremging Terneuzen. Vlieg
club Midden-Zeeland was aanwezig
mei een zweefvliegtuig op ware grootte
en de heer K van Planken uit Hoek was
er zaterdag met twee modellen van heli
copters. Met een daarvan gaf hij ook
demonstraties. In de vijver van het re
creatiegebied werden demonstraties
gegeven van radiografisch bestuurde
boten, waaronder een sleepboot, die
een boorplatform voorttrok Ook wer
den demonstraties gegeven door de Wa-
mac, die zondag 27 maart de Neder
landse kampioenschappen organiseert
op het parkeerterrein van een grootwin
kelbedrijf aan de Gildeweg
De verenigingen exposeerden hun mo
dellen in het restaurant en de bovenza
len van de sauna Daaronder bevonden
Zicil met alkv.1.
uitvoeringen van modellen naar eigen
ontwerp, zoals enkele authentieke kot
ters van de Temeuzense Modelboot
Vereniging, die zaterdag 26 maart een
expositie houdt in hotel Rotterdam te
Terneuzen. in samenwerking met de
Vliegclub Zeeuwsch-Vlaanderen en een
modelautoclub
De modelspoorgroep Walcheren heeft
het afgelopen weekeinde twaalf trei
nen tegelijk kunnen laten rijden en is
zeer tevreden met dat resultaat. In to
taal hebben ongeveer 1350 personen de
manifestatie bezocht. „Dat is ver bo
ven onze verwachtingen, want wij
hadden gerekend op ongeveer 750 men
sen", aldus de organisatoren.
HULST - Ongeveer driehonderd Hulster scholieren
van alle basisscholen en het voortgezet onderwijs hiel
den zaterdagmiddag een Vastenactie, die bestond uit
een Waterlooplein-markt in samenwerking met de
werkgroep 'Vastenactie Hulst' ten bate van twee pro
jecten in Tanzania. In grote getale hadden zij ook dit
jaar weer gevolg gegeven aan de oproep van de werk
groep Vastenact ie Hulst om medewerking aan de jaar
lijkse Waterlooplein-markt te verlenen.
Vooral gezien de ideale weersomstandigheden konden
de organisatoren tevreden zijn. 's Avonds deelde pastor
J. ter Braak uit Hulst mee dat de Waterlooplein-markt
op de Grote Markt in Hulst een bedrag van ruim 4400
gulden had opgebracht. Vorig jaar werd in datzelfde
tijdsbestek ongeveer 700 gulden meer bijeen gebracht.
Volgens pastor Ter Braak was dat te wijten aan het
wegblijven van de Belgische toeristen en dagjesmensen
en zeker ook de mindere tijden Hij had veel lof voor de
medewerking van de leden van de werkgroep en vooral
voor de inzet van de scholieren uit Hulst
Aanblik
Met de vele tientallen stands en kramen, die feestelijk
met vlaggetjes waren versierd, bood de Hulster markt
zaterdagmiddag een kleurige aanblik. Aan de markt
werd ook meegewerkt door de Hulster ziekenomroep
'Nightingale' met de mobiele studio. Het aanbod van
oude spullen, dat varieerde van een glazen knikker tot
oude tv-toestellen en gasfornuizen, was bijzonder
groot, zodat de vele belangstellenden wel iets van hun
gading konden vinden.
Daarnaast werden er ook veel zelfgemaakte artikelen te
koop aangeboden. Voor veel hilariteit op de Grote Markt
zorgden de verschillende gezelschapsspelen, waar be
zoekers konden pieken, zaklopen, ballengooien en sjoe
len. De inwendige mens kon men versterken met ver
schillende lekkernijen, 4waaronder wafels. Ongeveer
tweehonderd kinderen waren in eerste instantie bij de
verkoop betrokken, maar dat aantal groeide in de na
middag gestadig. Pastor ter Braak van de werkgroep
Vastenactie Hulst was niet alleen meer dan tevreden
over de belangstelling, maar vooral ook over de mede
werking van de gemeente Hulst De Hulster werkgroep
Vastenactie Hulst hoopt met deze Waterloopleinmarkt
(er volgen nog meer activiteiten) een bijdrage te kunnen
leveren aan de projecten in Tanzania. Daar hoopt men
met de opbrengst van de Vastenactie '83 twee projecten
te kunnen realiseren: een centrale apotheek voor moe
der en kind in Igota en een vormingscentrum in Kasulu.
In Sint-Jansteen werd de vastenactie, die bestond uit
een wandeltocht en was voorbereid door de werkgroep
'Kerk en Samenleving', ook een succes. Onder leiding
van de plaatselijke gymclub deden ongeveer tachtig
kinderen en tien volwassenen aan de tocht mee. Die had
een lengte van ongeveer negen kilometer en was uitge
zet in het bosrijke gebied van de waterleiding maat
schappij in Kapellebrug.
MIDDELBURG,CONCERTZAAL
Johannes-Passion' van J S Bach. Uitvoe
renden. Koninklijke Oratortumvereni-
ging ,Tot Oefening en Uitspanning' Mid
delburg. met instrumentale begeleiding
van het Gewestelijk Orkest voor Zuid-Hol
land en met als solisten Hillary Reynolds
(sopraan), Margareth Beunders (alt). An
ton Trommelen tenori. Jos van der Lans
(tenor), Lieuwe Visser ibasi en Harry van
der Kamp (bas). Het geheel stond onder
leiding van Jo Ivens
De passie-muzieken van J. S. Bach
beheersen de komende weken
kerk en concertzaal. Zeeland doet
drie keer mee. De passie voor Bachs
werk naar het evangelie van Johan
nes leidt tot twee uitvoeringen: af
gelopen zaterdagavond in Middel
burg en aanstaande zaterdag in
Kloetinge: de Mattheus-passie is
zondagmiddag in Aardenburg te be
luisteren.
De benadering, die dirigent Jo Ivens
en .Tot Oefening en Uitspanning' za
terdagavond aan de Johannes Pas
sion meegaven, is te traceren met de
aanduiding, dat de uitvoering blijk
gaf van een ingehouden dramatiek.
waarin de schrijnende accenten niet
werden miskend. Daarbij is het - wat
het belangryke aandeel van het koor
betreft - met zonder zin enig onder
scheid te maken in de functies, die
het ëne koor diende te representeren.
Waar de stem der mensheid - zoals in
het begin- en het slotkoor - en de
stem van de gemeenschap der gelovi
gen (koralen) moest worden vertolkt,
gebeurde dat in een muzikaal hoog te
schatten dienstbetoon aan Bach.
Waar het de inbreng van het koor -
volk. soldaten - aan de handeling van
het evangelie betrof, zijn mijn zeker
heden over het resultaat geringer.
Het is namelijk dat centrale deel dat
de Johannes Passion tot zo'n opmer
kelijk levendig gebeuren maakt, ik
ben zelfs geneigd te zeggen: tot een
menselijker werk maakt dan de
Matthéus Passie.
Het gaat om dat deel. waarin Jezus
voor Pilatus verschijnt en waarin
voor het koor ter verklanking staat:
schijnheiligheid, opdringend, drei
gend gepeupel, het redeloos verlan
gen van de massa naar een slachtof
fer. bespotting en bolle leut in het
vooruitzicht van een dobbelpartij
Dat Bach juist in dat deel dezelfde
muziek meer dan eens voor verschil
lende teksten gebruikt, hoeft niet
zonder meer te pleiten voor - wat men
zou kunnen noemen - de egaliseren
de benadering, die Ivens en .Tot Oe
fening en Uitspanning' zaterdag ko
zen. Met voorbijzien van technische
begrenzingen: het koor deed. in dra
matisch opzicht, aan underacting
waar felle kleuren op zijn plaats wa
ren geweest Men begnjpe my goed:
ook daar ging het in muzikaal op
zicht om vertolkingen, die respect
verdienden en die - evenals in de ko
ren en de koralen - werden geken
merkt door doorzichtigheid in het
klankweefsel
Dat, in de koren, het Gewestelijk Or
kest soms wat wérd .weggedrukt',
doet aan het aandeel van dat ensem
ble geen afbreuk Het speelde door
gaans voortreffelijk, volgde de be
heerste directie van Jo Ivens soepel
en leverde, in de blazers en met Nelly
Duin op de viola da gamba betrouw
bare solisten, zo'n orkest hoort inder
daad niet te verdwijnen.
De inbreng van het solisten-sextet
was van wisselend gehalte. Mijn
grootste appreciatie ging uit naar het
aandeel van - invallend - evan gelist
Anton Trommelen en de bas Harry
van der Kamp (zowel als Pilatus en in
de aria's): zij bleken zich moeiteloos
te voegen in de ingehouden drama
tiek, die het geheel van de uitvoering
kenmerkte. Margareth Beunders
wist te ontroeren in de alt-aria .Es Sst
vollbracht'. De Christus-partij van
de bas Lieuwe Visser was aan de ex
traverte kant en naar het my voor
komt toonden de tenor Jos van der
Lans en de sopraan Hillary Reynolds
in hun aria's te weinig persoonlijk
heid.
Intrigerend blijft, bij een uitvoering
van Bachs passiemuzieken, de reac
tie van de bezoekers. Ze waren zater
dag talrijk, maar hun passie voor
Bach bleek niet zonder meer te lei
den tot een passie voor applaus voor
de manier, waarop op het podium
was gepoogd Bach te dienen. Van
tweeën één: of men verlaat kerk dan
wel concertzaal na het gebodene in
een nimbus van contemplatie, of
men levert bijval naar verdienste. De
aanwezigen in de Middelburgse con
certzaal leverden zaterdag half werk:
het applaus was te kang om recht te
doen aan de waardering, die de uit
voering diende te worden toegeme
ten.
Kees Cijsouw
MIDDELBURG.FOYER
SCHOUWBURG
Jos van Immerseel, klavecimbel
Werken van Valenle, Byrd Frescobaldi,
Froberger, Forqueray, J S Bach en C P.
E Bach
'Het welsprekende klavier' van Jos van
Immerseel
Als essentieel onderdeel van de
dit weekeinde gehouden work
shop gewijd aan 'de vertelkunst en
overredingskracht in compositie en
uitvoering' gaf de Vlaamse klaveci-
nist (pianist, organist) Jos van Im
merseel gisteren een welsprekend
exposé van drie eeuwen klavecim-
belmuziek.
Om het specifieke van Van Immer
seel s musiceerwyze te typeren is het
wellicht goed om met enkele woor
den het leitmotiv' van het studie
weekend te schetsen, de rol die de
klassieke retorica speelt in de mu
ziek van vóór 1800
Componisten maakten heel bewust
gebruik van deze 'kunst der welspre
kendheid' om een betoog in klanken
op te bouwen, bepaalde affecten ge
stalte te geven in tonen Het musice
ren. rekening houdend met de princi
pes der retoriek is beeldend, spre
kend. heeft overredingskracht. Na
1800 raakte het bewust toepassen
van bovengenoemde principes
steeds meer op de achtergrond, in
plaats van te 'spreken' ging men
'schilderen'
Wat betekent de kennis van deze ou
de leer der welsprekendheid en de
toepassing hiervan voor de speler
anno 1983?
Welnu, dit heeft Jos van Immerseel
gisteren overtuigend gedemon
streerd in zijn recital Neem nu het
beroemde Lamento van Froberger
Het stuk. een klaagzang -op een
overleden vorst, geeft een kaleidos-
kopisch beeld van de meest uiteenlo
pende gemoedsbewegingen: smart.
zuchten, machteloze wanhoopsgeba
ren. berusting.
Als een goed acteur smeedt Van Im
merseel deze affecten tot een meesle
pend 'récit' De middelen die hy hier
voor gebruikt zijn: een perfecte ti
ming. plastische behandeling van
het ritme, een zeer genuanceerde toe
passing van het arpeggiëren ('bre
ken' van accoorden), dit alles samen
gehouden door een dwingende logi
ca.
Een interessante keus was Bach's
Sonate in d. Het gaat hier om een
bewerking door een onbekende hand
(misschien was het Wilhelm Friede-
mann Bachvan de sonate voor viool
solo in a. Met name de eerste twee
delen klinken in deze 'vertaling' zeer
fraai, ik zou haast zeggen béter nog
dan op viool, omdat men daar soms
het gevoel heeft dat Bach de grens
van de mogelijkheden die het instru
ment biedt overschrijdt. Het klave
cimbel realiseert hier wat de viool
slechts moeizaam suggereert. In het
andante bereikte Van Immerseel
een frappante zangerigheid.
Aan het eind van het bijna drie eeu
wen omvattende programma stond
C P E. Bach s eerste Württembergse
sonate (door Van Immerseel in het
tweede deel voorzien van een mees
terlijk geïmproviseerde cadens!). De
ze Bach heeft eens in zyn beroemde
verhandeling over het klavierspel
het beeld geschetst van een Ideale
speler, die zich niet plaatst tussen
het te vertolken werk en het publiek,
maar de compositie als het ware ver
dedigt. het stuk op z'n voordeligst
presenteert en de gemoedsbewegin
gen van de componist op de luiste
raar overbrengt.
Ik denk dat Jos van Immerseel, ge
toetst aan dit ideaalbeeld, geen
slecht figuur slaat.
Leen de Broekert
