COMPACT DISC
lÉBÉiilÉ
11 -vol elektronica
Japan 'plat', volgt Europa?
DE HOUTSNIP
RENAULT
9-zuinige diesel
a
-
Zijn grootste vijand: de mens
c.
Nieuwe atlas
nONDERDAG 10 MAART 1983
PZC/varia
idoor Hugo van der Heerm
Wie in elektronica geïnteresseerd is en de gelegenheid krijgt om Japan te bezoeken, waant
zich in luilekkerland. Het aanbod, dat loopt van spelletjes van slechts een tientje, via
video- en audiotorens tot en met complete computersystemen van tienduizenden guldens, is
gigantisch. Zelfs in de gewone winkels. Speciaal in het „elektronisch" kwartier van Tokio:
Akihabara. Een compleet stadsdeel waar winkel na winkel uitsluitend aan dit deel van de eigen
industrie gewijd is. Nieuwtjes op elektronicagebied zijn hier ook het eerst.
De Japanse markt is een totaal andere
dan dé Europese en Amerikaanse Voor
elektronica is het de „proefmarkt" van
de grote en kleine firma's. Er worden
ook apparaten uitgebracht die nooit
het buitenland bereiken. Hoewel som
mige merken hun produkten voor een
aanzienlijk deel exporteren, zullen zij
die toch eerst op de thuismarkt probe-
ren-Vooral ook omdat die thuismarkt
het nodige aanzien geeft, wat in een
land waar bepaalde tradities hoog
worden gehouden, een grote rol speelt.
„En omdat mijn landgenoten", zegt
een belangrijke industrieel, „sterk
geïnteresseerd zijn in nieuwe zaken".
Voorbeeld daarvan is de introductie
van de Compact Disc. Dit splinternieu
we produkt, dat op de lange duur de
gebruikelijke grammofoonplaat zeker
zal vervangen, is voor een belangrijk
deel een Nederlandse (Philips) vinding.
De laserlicht-aftasting die Compact
Disc, videobeeldplaat en nog andere
mdustnèle produkten mogelijk maak
te, werd in het Natuurkundige Labora-
tonum in Eindhoven ontwikkeld. Toch
was de Compact Disc-speler in Japan
eerder op de markt. Op 1 oktober vorig
jaar namelijk, terwijl hier de verkoop
zojuist op 1 maart gestart is.
Platen-industrie
De grootste voorsprong bij de indro-
ductie daar had Sony. De ontwikke
ling van de Compact Disc, het 12 cm
grote, alternatieve grammofoon
plaatje, deed die fabrikant namelijk in
samenwerking met Philips. Van Euro
pese kant werd de hele lasertechniek
ingebracht. De Japanners bedachten
voor een groot deel de digitale (is
computertaal) optekening van het
gel ui d.
Het eindprodukt bleek zo veelbelo
vend, dat zo'n 30 fabrikanten (met
meer dan 50 merken) van elektromca-
produkten de rechten voor het maken
van spelers kochten en de gehele
grammofoonplaten-industrie in princi
pe besloot de plaatjes waar ruim een
uur muziek op kan te zullen maken.
Daarvoor werden twee fabrieken van
Compact Discs opgezet. Een van Poly
gram m Hannover waar plaatjes van
Decca. Philips. Argo. Deutsche
beslissing gevallen over nog een twee
de fabriek van CBS-Sony, die in de
Verenigde Staten komt en eind 1984
moet gaan produceren. De Compact
Discjes kosten in Japan ongeveer 1000
yen meer dan de duurste grammofoon
plaat die zo'n 2600 yen doet (1000 yen is
fll). De prijzen van CD-platen belo
pen f 38,50 tot f 42. In Europa kosten ze
40 tot 45 gulden.
Grammophon en zo meer worden
geperst en een bij Tokio waar CBS-
Sony zijn produktie draait. Rond 1
oktober vorig jaar waren er daardoor
een tiental titels beschikbaar, echter
alleen in Japan. Want daar kon Sony al
zijn spiksplinternieuwe CD-speler leve
ren, die men in recordtijd produktierijp
had weten te maken. Inmiddels zijn er
daar nu twaalf verschillende spelers
leverbaar, tegen vier voorlopig in Ne
derland: twee Philips-modellen, een
Marantz en de Sony-speler.
Grote toekomst
Sommige marketing-deskundigen zeg
gen dat de reactie van de Japanse
(proef)markt een belangrijke aanwij
zing is voor wat zich in Europa zal
,afspelen. Dat zou kunnen betekenen
dat de Compact Disc een grote toe
komst heeft, want de verkoopaantallen
daar zijn verbluffend. Gestart met 50
titels dit jaar produceert men in de
Japanse CBS-Sony-fabnek nu zo'n 200-
tot 250.000 plaatjes per maand. Vorig
jaar waren er dat nog veel minder Met
ingang van komende maand hoopt
men de produktie op te voeren tot zo'n
300.000 tot 350.000 Volgend jaar zullen
er een half miljoen per maand worden
geproduceerd.
Inmiddels zijn er op het CBS-Sony-
label 150 titels beschikbaar. Er zijn 80
van de 500 mensen die in de fabriek
werken voor de CD-produktie vrijge
maakt. Zij werken onder uiterst stof
vrije omstandigheden aan het spuit-
gietproces waarbij de plaatjes ont
staan. Stof kan namelijk de uiterst fijn
verdeelde informatie op het plaatje
verstoren. Als de goud- of zilverkleuri
ge informatielaag later met een door
zichtig plasticlaag is afgedekt, speelt
stof geen enkele rol meer
Nog een andere fabrikant is in Japan
bezig een CD-platenfabriek op te
starten. Inmiddels is er ook een
Samenwerking
ftSRt f
i A
>s|
Onder extreem stofvrije omstandigheden worden in Japan de nieuwe Compact
Discs gemaakt.
In Japan is men ook blij met de
Europese produktie van Compact
Discs in Hannover. „De vraag of de
Disc zal doorzetten of met zal groten
deels afhangen van de platen
industrie", zegt N. Idei, de man die bij
Sony voor alles wat met geluid te
maken heeft verantwoordelijk is. „De
aankopen door het publiek van de
Compact Disc-speler in de eerste
maanden overtreffen alle verwachtin
gen". Hfi spreekt ook van een „ontwik-
kelingsprodukt". Om het grote publiek
te bereiken, moet de prijs van de
platenspeler en plaatjes nog omlaag
De 500.000 platen die al in Japan
verkocht zijn, worden op circa 100.000
spelers afgedraaid. Zoveel zijn er al in
omloop. In de CD-spelerfabriek van
Sony. die in Japan zo'n 60 procent van
de omzet op dit gebied voor zijn
rekening neemt, werkt men koortsach
tig en aan de lopende band om
ongeveer 15.000 spelers per maand te
produceren, een evengroot aantal als
Philips in Hasselt (Belgie) van de
produktielijn laat komen.
Klassieke muziek is het meest ge
vraagd op Compact Disc zo blijkt uit
een Japans opinie-onderzoek. Zo'n 25
procent schaft zich zulke plaatjes aan.
Logisch omdat de kwaliteitsverschil
len vooral bij klassiek goed hoorbaar
zijn. Daarna heeft 11 procent van het
publiek belangstelling voor „nieuwe
muziek", 11 procent ook voor populai
re muziek en 13 procent voor jazz.
Andere genres als rock, easy listening,
filmmuziek Latijns-Amerikaanse en
country-westernmuziek scoren bene
den de 10 procent.
Als alle titels die verschillende gram-
mofoonplatenfabrikanten op stapel
hebben staan ook werkelijk op de plaat
worden gezet, zal CBS-Sony bijna 300
titels beschikbaar hebben aan het eind
van dit jaar. Ook Polygram hoopt een
dergelijk aantal te halen. De vraag is
nu of het Europese publiek net zo
enthousiast zal reageren op de CD-
techniek.als de Japanners. Gezien de
ervaringen die men met de Europese
markt heeft en speciaal met Neder
land zou dat er wel eens in kunnen
zitten.
JJ. Is eind februari, een dag met hcl-
vder, wat vriesachtig weer. Wc heb
ben er een strandwandeling opzitten
en keren langs de binnenduinrand te
rug. Een plotseling geritsel in het kreu
pelhout en gefladder van vleugels
trekt onze aandacht. Een dikke, plom
pe donkerbruine vogel met een lange,
omlaaggeri elite snavel wint moeizaam
hoogte tussen de takken. Maar een
maal op gang schiet hij pijlsnel cn zig
zaggend tussen de bomen door. Het is
een houtsnip, een in onze provincie
zeldzame broedvogel, die echter tij
dens de voor- en najaarstrek regelma
tig i? waar te nemen. We hebben 'm
waarschijnlijk uit zijn middagdutje
opgeschrikt, want deze vogel is vooral
actief in de ochtend- en avondscheme
ring.
De houtsnip heeft een grote, dikke kop,
met opvallend hoog en ver naar achte
den geplaatste ogen. Hij behoort tot de
steltloperfamilie, maar in afwijking van
de meeste leden daarvan vindt de
houtsnip zijn ideale leefgebied in de
bossen Het verenpak van het mannetje
en het Vrouwtje ontloopt elkaar weinig.
Het is in hoofdzaak roodbruin met
dwarse donkerder streepjes en zwarte
vlekken. Die uitmonstering geeft 'm
een geweldige schutkleur op de humus-
achtige bosvloer. De lange, sterke sna-
velstelt de houtsnip in staat in tamelijk
harde bodems te prikken. De wat ver
dikte bovensnavel steekt iets over de
ondersnavel heen en werkt als een soort
boorkop. In de ondersnavel zitten veel
fijne zenuwuiteinden, die de trillingen
opvangen van bodemdieren (vooral
wormen en insektelarven) en die zo lo
kaliseren. De bovensnavel is in het mid
den beweegbaar, waardoor de snavêt
zelfs in de grond een stuKje kan worden
geopend om een prooidier te pakken.
Nu wordt ook duidelijk waar de bijzon
dere stand van de ogen voor dient
Want als je. zoals de houtsnip, zo druk
bezig bent met boren en je snavel zit tot
aan.de neusgaten in de grond dan zit
«gelijkertijd je kop muurvast. Even
naar links of naar rechts draaien om te
kijken of er onraad is, is er dan niet bij,
Dan blijken die hoog en naar achteren
geplaatste ogen plotseling een verbluf
fende aanpassing te zijn. Ongeacht zijn
Positie kan de houtsnip alles in zijn om
geving goed blijven waarnemen, zelfs
achter hem Het is een zwijgzame vogel.
Ook als je 'm opstoot (je moet er bijna
op gaan staan voor hij opvliegt: dat is
ook vertrouwen op je schutkleur!) laat
ni] zelden wat van zich horen. In de
broedperiode is dat anders; dan maakt
hij tijdens zijn bruiloftsvluchten de
meeste vreemde knorrende en piepen
de geluiden!
We schreven hét al: de houtsnip is een
echte vogel van de bosbodem. Maar
dan nog is hij tamelijk kieskeurig, het
liefst heeft hij grote, rustige en vochtige
bossen met een onderbegroeiing van
struiken en varens waarin hij voldoen
de dekking vindt en een dikke humus-
laag met voldoende voedsel. Het is dui-
delijk datje alleen daarom al deze soort
als broedvogel in Zeeland met een
lampje moet zoeken: het aantal broed-
paren gaat de vingers op één hand niet
te boven. Er zijn enkele broedgevallen
bekend uit de Kop van Schouwen en uit
de omgeving van Clinge in Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen. In ons land vind
je de meeste broedparen in de bossen
van de duinrand en in de provincies
Drenthe. Overijssel, Gelderland. Bra
bant en Limburg. Ook daar is het aan
tal broedparen niet geweldig groot,
naar schatting in totaal tussen de 2000
en 3000. Ten opzichte van het begin van
de jaren '70 zit er echter een duidelijk
stijgende lijn in. Men schrijft dat toe
aan het stadium van ontwikkeling van
de loofbossen en het sluiten van de
vooijaarsjacht op deze soort. Daarover
straks nog iets meer
De houtsnip is zowel stand-, zwerf- als
trekvogel. In korte bewoordingen
komt dat erop neer, dat dc eigen broed-
vogels hier overwinteren, zolang de
temperatuur tenminste niet ver onder
het vriespunt daalt. Vooral de eigen
jonge vogels zwerven rond.
De broedvogels uit noordelijker stre
ken-zijn echte trekkers en overwinteren
in West-Europa. De weersomstandighe
den zijn bij de houtsnip echter nogal
van invloed op de trekbewegingen.
Gaat het op zeker moment toch sterker
vriezen, dan trekken de vogels verder
zuidelijk. Jonge vogels beginnen de
trek eerder dan de oude en de vrouwtjes
trekken zuidelijker dan de mannetjes.
Het hoogtepunt van de herfsttrekligt in
ons land tussen half oktober en half no
vember. de terugtrek verloopt veel min
der opvallend van eind februari tot be
gin mei Op die terugtrek is de volgorde
weer net andersom: eerst zoeken de vol
wassen mannetjes de broedgebieden
op, dan de volwassen vrouwtjes, vervol
gens de jonge mannetjes en tenslotte de
jonge vrouwtjes. Zo gaat. dat bij houts
nippen... Tijdens de trekperiode ne
men de houtsnippen genoegen met.
stukjes begroeiing die net voldoende
dekking en voedsel bieden. Meermalen
heb ik ze bijvoorbeeld tot ver in Vlissin-
gen onder heggen van tuinen uit zien
vliegen!
De trek van de houtsnip is gencht op
plaatsen om veilig de winter door te ko
men. In werkelijkheid echter vormt die
trek de periode van grootste bedreiging
voor de soort. Want dan ontmoet hij zijn
eigenlijk enige vijand' de mens. Met het
jachtgeweer in de aanslag wordt de snip
opgewacht en neergeknald Het ringon-
derzoek spreekt wat dat betreft boek
delen. Maar liefst 96 procent van de te
rugmeldingen is afkomstig van gescho
ten houtsnippen. Het aandeel van
Frankrijk daarin bedraagt 28,8 pro
cent; Nederland is (een'goede?) tweede
met 18,4 procent en Denemarken derde
met 17,7 procent. In ons land staat de
jacht op de houtsnip open van 15 okto
ber tot I februari en in die periode wor
den tussen de 2.000 en 5 000 vogels ge
schoten ivoor een goed begrip: dat is
elke twee jaar zo'n beetje ons gehele ei
gen broedbestand') Nodig? Ik heb nog
nooit van houtsnippenschade gehoord
't. Betreft hier louter plezierjacht, oor
deelt u zelf maar1
Lente nadert
Inmiddels nadert snel het ogenblik
waarop de lente begint In de vogelwe
reld zijn die lentedriften al merkbaar.
Het gezang van kool- en pimpelmees is
al losgebarsten, evenals dat van hegge-
mussen, winterkoninkjes, roodborstjes,
zanglijsters, houtduiven en Turkse tor
tels. Sommige soorten zangvogels zijn
al teruggekeerd, zoals de tjiftjaf, die we
al signaleerden. Andere soorten zijn op
weg naar 'huis', zoals veel vinken, zwar
te mezen, sijsjes enzovoort. Tot die
soorten behoren vast ook de twee vuur-
goudhaantjes. die eeh spar in de tuin
van de heer J W. Jongepier in Oost-
Souburg afschuimden naar eetbare
waar
Ze onderscheiden zich van de (gewone)
goudhaantjes door hun wat groeniger
bovenzijde, een zwarte oogstreep en
een witte wenkbrauwstreep Ook is het
gele. zwart omzoomde kruintje bij het
vuurgoudhaantje wat 'vuriger' van tint.
Het zijn aardige, kleine zeer beweeglij
ke vogeltjes. Ze vormen het bewijs dat
er ook in de eigen tuin in deze tijd van
terugtrek met enig opletten veel leuks
is te ontdekken!
Marolle
Renault 9 met een diesel is
een auto met interessan
te gedragingen en een heel
behoorlijk voorkomen. Ze
ker als we letten op de prijs
van f21.400 waarvoor een 4-
deurs wordt geleverd met
standaard een 5-bak. De
nieuw ontwikkelde diesel
motor is een fel trekpaard
(100 Nm-2250 tr) en redelijk
rustig in de geluidsproduk-
tie. Tijdens een tweetal mid
dellange introductieritten
bleek de R9 door z'n extra
zwaarte in het vooronder,
niet geleden te hebben in
stuurgedrag. Je zou zelfs
kunnen zeggen dat het een
behoorlijk neutraal karakter
heeft gekregen.
Deze dieselmotor is van gietijzer met
geïntegreerde cylinders en een licht
metalen cylinderkop. Dat een derge
lijke constructie de enig juiste is mag
blijken uit de ervaringen die Volks
wagen. Fiat en Peugeot er onder an
dere mee hebben gehad. Uiteraard
heeft deze diesel nog niet het directe
inspuitsysteem, waarmee Perkins
autovaria
druk doende is Wel zit er het zeer
geavanceerde Ricardo Cornet wer-
velkamersysteem voor de verbran
ding op. Dat garandeert stilte en een
hoog rendement. De 1595 cc metende
motor heeft een vermogen van 40 kW
(55 pk) bij 4800 tr en dat kan de aulo
een snelheid geven van ruim 145 km-
u.
De zuinigheid van deze diesel kan ta
melijk hoog aangeslagen worden om
dat bij deze introductie (bergachtig
en redelyk op snelheid) een gemid
delde van 1.14,3 werd gehaald Erwa-
ren collega's die over dezelfde trajec
ten 1:17 bereikten. Zo zie je maar
waar rustig rijden toe kan leiden.
De R9 hoeft verder niet voorgesteld
te worden omdat daar verder weinig
aan viel te verbeteren. Hoewel, de
voorgloeitijd van deze diesel zou
meteen al aangepakt kunnen wor
den. dat was bepaald niet vlot. Zeker
het was fris tot koud, maar er zijn
merken die dat vlugger kunnen.
Het is de verwachting van Renault
Nederland dat ze dit jaar tegen de 10
procent van de lagere middenklasse
diesels op hun naam kunnen schrij
ven. Dat betekent een totaalverkoop
van circa 1500 stuks. De markt is op
het dieselterrein evenwel aan het
aantrekken en vergelijken we deze
R9 met de concurrentie dan zou dat
marktaandeel wel eens groter kun
nen worden Zeker als er heel snel een
stationcar-uitvoering van uitge
bracht kan worden. Want de grootste
aantallen auto's worden tegenwoor
dig toch verkocht op lease-basis. Dat
zyn vooral bedrijven en die vervoe
ren meestal goederen en een kleine
meerprijs voor aanzienlijk meer laad
vermogen zijn zaken die een station
car in zich verenigt.
Renault heeft op de Salon van Genève een nieuwe
Renault, de R-ll, geintroducecrt. De auto moet het
markt aandeel van de middenklasse vergroten. Hij
komt naast de Renault 9, als auto met drie of vijf portie
ren in zes uitvoeringen met een 1,1-of 1,4-litermotor. Er
is keuze tussen een handgeschakelde vier- cn vijfbak.
en de 1,6-litermotor is bovendien nog verkrijgbaar als
een 60-pk-krachtbron die normale benzine gehruikt en
een 72-pk-krachtbron. die echter super verlangt. In de
nieuwe, bijna vier meter lange R-ll is de toepassing
van de elektronica ver doorgevoerd.
De top van het programma vormt de „electronic"-uit-
voering, die Renault 11 TSE „Electronic" is genoemd.
Deze versie kenmerkt zich door de toepassing van drie
elektronische componenten, namelijk een elektronisch
dashboard (digitale uitvoering met LCD's), een spreken
de boordcomputer en een hifi-stereo-installatie
Uiteraard heeft de R-l 1 voorwielaandrijving en een onaf
hankelijke wielophanging. De voorzijde kenmerkt zch
door veel overeenkomst met de Renault 9 Alliance, die in
de VS „auto van het jaar '83" is geworden, en de achter
zijde is in de stijl van de Fuego.
Het verbruik is één op 18,5 a 19,6 bij een constante snel
heid van 90 km per uur. De topsnelheid varieert tussen
de 138 en 165 km per uur.
e£J
Het Beste Boek van de Weg heeft er een concurrent
bij gekregen: Atlas van dc Weg. Zelfs de namen
vertonen dus gelijkenis.
De Atlas van de Weg, uitgegeven door Het Spectrum in
samenwerking met KNAC, BOVAG-RAI en Vlaamse
Automobilisten bond. kost f49,90. De overeenkomsten
zijn talrijk uitgebreide kaarten van Benelux met daar
bij stadplattegronden (pluspunt daarbij is straatnamen-
register), overzichtkaarten en detailkaarten van Europa
en stadsplattegronden van Europese steden. Verder na
menregisters. toeristische- en reisinformatie, nuttige
adressen en afstandstabellen.
Deze atlas heeft als grote voordeel zijn heldere beeld
door de witte ondergrond van de pagina's. En het is een
kwestie van smaak of je door he* uitvouwen van een
kleine flap kimt doorlezen naar de volgende kaart. Deze
atlas heeft dergelijke flappen niet en dat komt het ge
bruiksgemak mogelijk ten goede Dat gemak zal wel
licht niet helemaal gelden voor het pittige formaat van
20x30 cm. Aan de andere kant komt die grootte de lees
baarheid en een goed overzicht weer ten goede. Kortom,
het is maai' waar je van houdt.
