800 jaar 5 Voor het eerst ga ik met angst naar het BIERVLIET VIERT FEEST Ruil Nederlands aardgas tegen Belgische kernenergie PZC/ JULES CROISET SPEELT KAFKA PSP'er stelt vragen over 'ruilhandel' VRIJDAG 4 MAART 1983 streek BIERVLIET - Tijdens de viering van het 800-jarig bestaan, op donderdag 12, vrijdag 13 en John Kanits met z'n vlaggen. zaterdag 14 mei, zullen aan de huizen van de Weststraat, Hughevlietstraat en Stadweide in Biervliet groen/gele vlaggen wapperen. Verantwoordelijk daarvoor is de Biervlietenaar John Kanits, die vanaf december bezig is vlaggen te maken. Om de kosten te drukken heeft Kanits oude witte lakens verzameld onder de buurtbewoners. Hij haalde er in totaal zo'n zestig op. die hij in tweeën scheurde en verfde. De vlaghelften werden in elkaar genaaid door Ans Hamelinck en Ria de Regt. Vervolgens tekende John Kanits een speciaal voor deze gelegenheid ontwor pen vignet op de vlaggen, De Biervliete naar gebruikte daarvoor een watervas te viltstift: worden de vlaggen nat. dan gaan ze niet doorlopen. Ze kunnen zelfs gewassen worden. Het vignet op de vlaggen is een ontwerp van Kanits' zwager Hans van Stokhem uit Den Haag. Men komt het vignet ook tegen op de 'jubileum' bierpul, die dins dagavond samen met een speciaal le peltje werd gepresenteerd in café 'De Landbouw' in Biervliet. Bij de presentatie was ook het burge meestersechtpaar Ockeloen van Ter- neuzen aanwezig. Burgemeester C. Oc keloen prees bij die gelegenheid de on dernemingslust der Biervlietse horeca- en middenstandsondememers (het idee voor de 'jubileum' pul en -lepeltje kwam uit him kringen). De jubileumviering is een toeristische 'trekker'. „En toerisme is naast de in dustrie en landbouw de derde poot waarvan Zeeuws-Vlaanderen het moet hebben", betoogde Ockeloen. De Delfts-blauwe bierpul is de afgelopen weken wèg gevlogen. Er zijn inmiddels (Van onze kunstredactie Het is Jules Croiset met zijn solovoorstellingen nog nooit eerder overko men: uitgesproken negatieve reacties. In het bijzonder de 'linkse pers' was niet erg over 'De hoogstmerkwaardige gedaantewisseling van Gregor Samsa' (Die Verwandlung) van Kafka te spreken. Kritiek die de Amsterdam se acteur als uitermate onrechtvaardig beschouwt, die hem dwars zit en die hem ook hindert in zijn werk: „Voor het eerst ga ik met een zekere angst naar liet theater. Ik voel me onzeker, ik hen bang dat ik een zaal met mensen tret die me - net zoals deze kritici - niet willen begrijpen". „Die kritiek", zo zegt hij,Jieeft, denk ik. een diepere achtergrond die niet zo zeer met mijn persoon of met mijn progTamma te maken heeft als met een tendens die het hele theater treft: toneel moet per se vernieuwend zijn, het conventionele theater moet er zo snel mogelijk uitgewerkt worden. En blijkbaar heeft de 'linkse pers' mij nu in de conventionele hoek geplaatst. Hou me ten goede, ik heb niets tegen links, ik ben zelf een linkse jongen, maar dit is een waanzinnige benade ring. Je moet de randverschijnselen niet tot centrum willen verklaren, in plaats van andersom". Wie Croiset zo hoort praten, reali seert zich dat de tijden wel degelijk veranderen. Want was het juist niet de onvrede met het 'gevestigde to neel' die Croiset m 1969 op het spoor van de solovoorstellingen heeft ge zet? 'De zangen van Maldoror' was zijn persoonlijke reactie op 'een vast gelopen toneelbestel'. Daarna volgden 'Een zekere Vin cent', 'Over Tsjechov gesproken' en 'De Zachtmoedige', solovoorstellin gen die veel succes hadden. Met 'De hoogstmerkwaardige gedaantever wisseling van Gregor Samsa' is blijk baar het tij gekeerd: Croiset wordt, naar eigen zeggen, nu zelf als conven tioneel (lees: vastgeroest) be schouwd en vindt deze kritiek, net zoals de toenmalige oudere garde tij dens de actie Tomaat, uitermate on rechtvaardig. Lijdensweg Gemakzuchtig - het voornaamste actie-Tomaat-verwijt uit de jaren zestig - is hij zeker niet, zoals ook zijn lijdensweg bij het Amsterdams Volkstoneel heeft bewezen, een ge zelschap dat hij (tevergeefs) als lei der op een ander, minder platgetre den, volkstoneelspoor wilde zetten. Jules Croiset: „Je kan zeggen dat het Amsterdams Volkstoneel mij in de juiste gemoedsstemming voor Kafka heeft gebracht. Toen een door rnjj ge schreven toneelstuk van tafel werd geveegd, als rotzooi van de eerste de beste amateur, voelde ik me verne derd tot in het diepst van mijn wezen. Een gemoedsstemming, die ik blijk- ZUIDLANDTHEATER baar nodig had om Die Verwandlung te bewerken, een verhaal dat ik al heel lang op toneel wilde brengen, al leen wist ik nooit hoe. In de periode dat ik op non-actief was gezet, heb ik het script achter elkaar geschreven. Het schrijven is nog nooit zo snel ge gaan". Kafka's verhaal draait om Gregor Samsa, een dorre kantoorklerk, die op een ochtend ontdekt dat hij ver anderd is in een grote vieze kever. Niet alleen hijzelf blijkt een meta morfose te hebben doorgemaakt, ook de omgeving gaat anders reage ren, verandert door deze bizarre confrontatie het gedrag. De vader van Gregor leeft bijvoorbeeld hele maal op, voor het eerst in zijn leven gaat hij werken. Jules Croiset: „Kafka wilde waar schijnlijk zijn gevoelens als Duits sprekende Jood in een anti-semitisch Praag duidelijk maken. Daarvoor ge bruikt hij beelden die extreem ver groot zijn. zo vergroot dat ze wel moe ten bijblijven. Je kunt Die Verwand lung echter op heel veel manieren in terpreteren. Voor een deel van de pers heb ik aan hun interpretatie niet beantwoord, en dat is me dan kwalijk genomen". „Uitermate stompzinnig vind ik dat. Wat ik wilde was juist om een ruimte te creëren, die het mogelijk maakt dat ledereen zijn eigen verhaal kan invullen. Om die reden speel ik ook alles in het wit. de kijker moet als het ware zelf de kleuren invullen. Ik heb geen bepaalde visie opgelegd, omdat daarvoor het verhaal te rijk is. Een aantal kritici heeft dat niet willen snappen en dat neem ik ze kwalijk". Stemmingenspel Jules Croiset noemt zijn solovoor stelling een 'stemmingenspel', hij deelt het programma in drie delen in: na de onschuld, de argeloosheid en de verwondering komt de ge kwetstheid, de angst, de melancho lie, zo nu en dan overgaand in agres sie om te besluiten met de verwor ding, de aftakeling en tenslotte de absolute, serene rust. „Wat ik doe", zegt hij, „is het doorgeven van Gre gor Samsa's emoties. Emoties die bij hem vooral ontstaan door het reage ren van de buitenwereld. Tijdens het repeteren heb ik ontdekt dat Samsa zijn metamorfose met een ze kere gelatenheid ervaart. Hij is niet, zoals je zou verwachten en zoals ik het aanvankelijk ook heb gespeeld, bang of kwaad. Nee, je kan zelf zeg gen dat hij meer mens wordt. Dat benepen, afgestompte burgerman netje gaat door de gedaantewisse ling nadenken. Zijn gevoelsleven wordt juist een stuk rijker, een stuk minder dierlijk". De grootste fout in zijn acteren noemt Croiset zijn neiging tot over daad: „Ik heb de neiging om me voor honderdveertig procent te geven. De laatste jaren ben ik bewust bezig om me in te houden, om het er minder dik op te leggen. Bij dit Kafka-pro- gramma ben ik weer zeer overdadig begonnen. Aanvankelijk wilde ik het verhaal met een band spelen, waar de stemmen van Samsa's om geving waren opgenomen, maar ook met de geluiden van deuren en der gelijke. Tijdens de eerste inspeel- voorstelling voelde ik al dat het niet werkte. 'O God, al weer een stem en wéér een stem', dacht ik. Vreselijk was dat. al was het publiek nog rede lijk enthousiast. Het idee van de band heb ik toen maar laten vallen. Nu vertel ik het verhaal zo simpel mogelijk, heel ingehouden. En wat zie je? Uitgerekend nu krijg ik slech te kritieken". Toekomstplannen heeft Croiset ge noeg. „Momenteel regisseer ik Kitty Jansen en André van den Heuvel in een werkelijk schitterend liefdes verhaal van de Oostduitse schrijf ster Anna Halbeck-Adameck. Ver der wil ik een boek schrijven met anecdotes over verschillende steden waar ik heb gespeeld, dan heb ik nog een Brederode-project in de la lig gen en ga ik volgend seizoen een nieuwe solovoorstelling brengen: 'De martelgang van een dikzak', over de lijdensweg van ons - ik mag mezelf er ook toe rekenen - dikzak ken. Een komisch stuk. ik moet zeg gen dat ik daar onderhand wel weer eens aan toe ben". Jules Croiset speelt Kafka van avond - vrijdag - in het Tonnenma- gazijn in Brouwershaven en morgen - zaterdagavond - in het Zuidland- theater te Terneuzen. vijfhonderd pullen verkocht. Een nieu we bestelling is inmiddels geplaatst Ook de 'jubileum'wijn, die dinsdag avond kon worden geproefd, loopt goed. Het jubileum-comité is inmiddels door de eerste duizend flessen rode en witte wijn heen. Volgend week arriveert uit Frankrijk een nieuwe zending. Co mité-lid Piet Hamelinck: „Het feest be gint te leven, je merkt het aan alles". De wijkcollecte's, die daar dezer weken worden gehouden, leveren flink op. Per woonhuis werd gemiddeld 15.- gege ven. Hamelinck: „Dat is in deze tijd een héél behoorlijk bedrag". Ook de winkelactie van de Biervlietse middenstand, waarvan de opbrengst ten goede komt aan de wagenbouwers, verloopt naar wens. Horeca-ondeme- mer Jack van Ham: „Iedere week wor den er meer deelname-formulieren in geleverd". Wijken Biervliet is ten behoeve van het eeuw feest opgedeeld in wijken. Iedere wijk heeft zijn eigen wijkcomité, dat zorg draagt voor de versiering van de wijk en de bouw van de wagens voor de gro te historische optocht. Paul Fermont is .lid van hel wijkcomtié Westraat/Hug- hevlietstraat/Stadsweide. Hij ziet het jubileumfeest wel zitten. „We hebben de zaken in principe rond". De grote stadspoort die aan de ingang van de Weststraat bij de bushalte komt te staan krijgt binnenkort een opknap beurt. De wijk zal in mei worden ver sierd met lampjes, vlaggetjes, dennc- boompjes cn roosjes. Deze laatste worden vervaardigd door een twintigtal vrijwilligsters. Veel werk wordt ook gemaakt van de wagens, voorstellende de gevangenneming van Philips V. De wagen is een ontwerp van John Zelenberg. Ook in de Jacoba van Beieren-wijk be ginnen de voorbereidingen op gang te komen. Zaterdag beginnen de wagen bouwers in de schuur van de gebroeders Pladdet in de Paulinapolder aan hun 'Gouden draak'. De wagen, een ont werp van Richard Lippens, wordt ge heel van betonijzer gemaakt. De wijk wordt feestelijk versierd met een 10.000 roosjes. De 'roosjes'groep bestaat uit bewoners van bejaardentehuis 'Ter Walle' en vrijwilligsters uit de buurt. Volgens wijkcomité-lid Cor de Paauw heeft het comité bepaald niet te klagen over medewerking. Het comité 'Driewegen' draait al enige tijd op volle toeren. Het buurtschap le vert, als vanouds, een grote bijdrage aan de historische optocht: Driewegen is goed voor zeven wagens en mogelijk acht. Voor een kleine gemeenschap als Driewegen een flinke prestatie. Annie Lippens: „Practisch iedereen werkt mee", Er wordt onder andere gewerkt aan een tolwagen, bakkerswagen en folterwa- gen. Deze laatste wordt naar haar idee dé klapper van de historische optocht. Luxor Terneuzen en De Koning van Engeland in Hulst draaien 'Annie', een succesfilm over een weesmeisje dat een miijonair om haar pink windt. Lux or: vandaag (vrijdag) 19.30 en 21.45 uur; zaterdag 13.30,16.00 en 19 30 uur: zon dag 13.30, 16.00. 18.45 en 21.15 uur; maandag en dinsdag 20.00 uur; woens dag 14.00 en 20.00 uur. De Koning van Engeland: vandaag (vrijdag) 19.15 en 21.30 uur; zaterdag 13.45, 16.15, 18.45 en 21.15 uur; zondag 13.45,16.15,18.45 en 21.15 uur; maandag en dinsdag 20.00 uur; woensdag 15.00 en 20.00 uur. Beide theaters prolongeren Zwarte Ruiter', een film over de botersmokkel en deze rolprent is ook te zien in het Oostburgse Ledeltheater. Verder zowel in Terneuzen als Hulst de avondvullen de Bommel-tekenfilm 'Als je begrijpt wat ik bedoel'. 'Zwarte Ruiter' draait in De Koning van Engeland: vandaag (vrijdag) 19.15 en 21.30 uur; zondag 13.45, 16.15, 18 45 en 2115 uur; maandag en dinsdag 20 00 uur; woensdag 15.00 en 20.00 uur In Luxor: vandaag (vrijdag) 19.30 en 21.45 uur; zaterdag 19 30 en 21.45 uur: zondag 16.00,18.45 en 21.15 uur, maan dag en dinsdag 20.00 uur; woensdag 20.00 uur. In het Ledeltheater: vandaag (vrijdag) 20.00 uur: zaterdag 19.15 uur; zondag 14.00 en 20.00 uur; maandag 20.00 uur. 'Als je begrijpt wat ik bedoel' draait in De Koning van Engeland: zaterdag 13.45 en 16.15 uur; zondag 13.45 en 16.15 uur. In Luxor: zaterdag 13.30 en 16.00 uur; zondag 13.30 uur De Koning van Engeland brengt een oude James Bond opnieuw in roulatie: 'Veel liefs uit Moskou'. Vandaag (vrij dag) 19.15 uur; zaterdag 13.45, 16 15 en 21.15 uur; zondag 18 45 en 21.15 uur; maandag en dinsdag 20.00 uur. 'Cat People': vandaag i vrijdag) 19.15 en 21.30 uur: zaterdag 16 45 en 21.15 uur; zondag 16.15 en 21 15 uur. maandag 20 00 uur Love Hotel': vrfjdag 21.30 uur: zaterdag 18.45 en 23.15 uur; zondag 14 30 en 18.45 uur; maandag 14.30 uur; maandag 20.00 uur. In het Ledeltheater tenslotte: 'Meisjes die ervan lusten'. Zaterdag 21.30 uur; zondag 16.30 uur: dinsdag 20 00 uur. Demonstratie bij Doel TERNEUZEN - Als de brede maatschappelijke discussie uit wijst dat Nederland maar beter van kernenergie kan afzien en de centrales gesloten moeten worden, moet dat ook auto matisch inhouden dat er geen kernenergie wordt geïmpor teerd of dat Nederland geld stopt in buitenlandse kernener gieprojecten. Voorzitter Toine Huijsmans en secre taris Luc Brusselaers van de Werk groep Kernenergie Zeeuwsch-Vlaan deren vinden dat het zo zou moeten, maar hebben er tevens een hard hoofd in dat dat ooit gebeurt Vol gens de Verenigde Actiegroepen voor Kemstop (VAKS) in België bestaat er belangstelling van Nederlandse zijde voor electriciteit uit de Belgi sche kerncentrales in ruil voor aard- gas uit Nederland. „Stel dat de brede maatschappelijke discussie voor ons positief uitvalt, dan schieten we daar niets mee op. Het blijkt dat men al bezig is andere wegen te bewande len". zegt Brusselaers, doelend op de ophanden zijnde 'ruilhandel' tussen België en Nederland. Voor de werk groep kernenergie is dit in elk geval reden temeer om te blijven proteste ren en zeker niet de grote demonstra tie in Antwerpen te missen, die 14 mei wordt gehouden. Daartoe heeft de werkgroep ruim honderdveertig uitnodigingen verstuurd aan allerlei organisaties, verenigingen en instel lingen in Zeeuwsch-Vlaanderen. De demonstratie is met name gericht te gen de bouw van Doel 5 en 6. dels is er nog een mogelijkheid geop perd. Volgens de Belgische krant De Standaard staan de Nederlandse electriclteltsproducenten niet afke rig tegenover het financieren van een stuk vermogen in Belgische kerncen trales in ruil voor een goedkope Kilo- wattuurprijs. Mochten Borssele en Dodewaard onverhoopt sluiten, dan krijgen we wellicht te maken met een door Nederland gefinancierde kern centrale in België. Wil men voorko men dat de Nederlanders hun toch al weinig vertrouwen in de BMD hele maal verliezen, dan zullen de Neder landse politici duidelijk moeten ma ken dat bij een eventuele afwijzing van kernenergie ook geen electrici teit uit buitenlandse centrales wordt geïmporteerd en dat de Nederlandse electricitejtsproducenten ook niet zullen investeren in buitenlandse nu cleaire Installaties", zegt Huijsmans. Bursselaers: „De brede maatschap pelijke discussie is bestemd voor de niet-georganiseerden. Maar die zie je niet op de bijeenkomsten. Dat geeft al het wantrouwen van de bevolking weer, nietwaar". Demonstratie Zaterdag 14 mei is er dan de demon stratie in Antwerpen, waaraan de Belgische anti-kernenergiebewe ging en Brabantse en Limburgse groepen zullen deelnemen. Ook de Werkgroep zal van de partij zijn. Honderdveertig organisaties, in stellingen en verenigingen in Zeeuwsch-Vlaanderen hebben een uitnodiging gekregen om mee te doen. Zo zijn alle vakbonden, politieke par tijen en milieuorganisaties gevraagd een zogenaamde platform tekst te on derschrijven, waarmee de Werkgroep naar de demonstratie wil. Maandag 7 maart zal blijken hoeveel organisa ties mee zullen doen. Dan is er in ho tel Rotterdam in Terneuzen een eer ste bijeenkomst, waar dan gepraat zal worden over de acties en de plat formtekst. Dat manifest is opgehan gen aan zes eisen: Geen bouw van nieuwe kerncentrales meer en de be staande sluiten'; 'geen heropening van de opwerkingsfabriek Euroche- mlc in het Belgische Mol'. Volgens de Werkgroep is de fabriek verouderd en vormt dit een onaanvaardbaar risico voor de arbeiders en omwonenden. "Vervangende werkgelegenheid voor de arbeiders uit de kernenergie-in dustrie door ontwikkeling en toepas sing van energiebesparingstechnie ken en milieuvriendelijke energie bronnen'; 'meer aandacht voor alter natieve energie'; 'geen atoomstaat'; 'geen opslag van radio-actief afval in de Kempische kleilagen en dumping in de oceanen'. De Werkgroep vreest ook dat de drinkwatervoorziening van Neder land wordt bedreigd door de vervui ling van het Maaswater door kern centrales. Er zijn drie problemen, die om de hoek komen kijken de verla ging van het peil van de Maas door dat de centrales zoveel koelwater verbruiken, de vervuiling door lozing van onder andere het radio-actieve tritium en de verhoging van de tem peratuur van het Maaswater thermi sche vervuiling), Er bestaan plannen voor de bouw van vier kerncentrales in het Franse Chooz aan de Maas. De bouw daarvan is gekoppeld aan de constructie van Doel 5 en 6. Centrales „Er is één centrale in Julich aan een zijrivier van de Maas en er zijn er twee in Tihange. Als de vier centra les bij Chooz gerealiseerd zijn, zul len die centrales zo'n twintig kubie ke meter water per seconde aan de Maas onttrekken. Water dat in stroom wordt omgezet en niet meer in de rivier terugkomt. En dat terwijl België garandeert dat er 25 kubieke meter per seconde Maaswater in Limburg over de grens komt. Dat wordt bijna onmogelijk voor België om voor die hoeveelheid water nog garant te staan, Miljoenen mensen in de Randstad zijn van dat water afhankelijk. Trouwens, stel dat er een ongeluk gebeurt, dan moetje de hele drinkwatervoorziening stop zetten", meent Huijsmans. Brusse laers wijst nog op de lozing van de stof tritium, die moeilijk uit het wa ter is te halen en ook lastig is op te slaan. Volgens Brusselaers worden er twee lozingen per jaar gedaan. Daar mee wordt de norm over een jaar niet overschreven, maar incidenteel, op het moment van de lozing, gebeurt dat wel, aldus Brusselaers „Nederland wordt gewoon opge scheept met een verontreinigde Maas". Gesprekken De VAKS lieten enkele weken gele den weten 'uit goed ingelichte bron' te hebben vernomen dat er gesprek ken zijn geweest tussen vertegen woordigers van Distrigas (de Belgi sche gasmaatschappij) en de heer Spierenburg over wederzijdse leve ring van aardgas en electriciteit Spierenburg onderhandelt als spe ciale commissaris namens de Neder landse regering en de Gasunie. On derwerp van de gesprekken was de Belgische vraag naar grotere flexi biliteit in de Nederlandse aardgaslc- veranties aan België. België kampt volgens de VAKS door een teruglopend verbruik met over schotten in de periode tot 1990. Ter wijl er voor de jaren negentig nog contracten moeten worden afgeslo ten. De bestaande contracten voor zien in een vermindering van de aard gasleveranties vanaf 1987 tot niets meer in 1993. Voor eventuele contrac ten vanaf 1993 wordt gedacht aan een ruil van Nederlands aardgas tegen Belgische electriciteit uit de kern centrales, aldus de VAKS. „Indien de plannen om in Doel nog twee centrales te bouwen doorgaan, beschikt België over een enrome overcapaciteit aan electrisch vermo gen. In de onderhandelingen is er sprake van een hoeveelheid stroom van 5400 gigawattuur per jaar (ééft gigawattuur is 1.000.000 Kilowat tuur. red.) wat overeenkomt met on geveer 700 megawatt aan vermogen (basislast)", zeggen de VAKS. De Belgische verenigde actiegroepen noemen het 'een pikant detail' dat er nu al wordt gesproken over electrici teit uit Belgische kerncentrales voor Nederland op een moment dat de brede maatschappelijke discussie over kernenergie volop bezig is. „Het is inderdaad een farce, de BMD", is het standpunt van Huijs mans en Brusselaers. „De BMD zou eigenlijk over de grenzen heen moe ten. West-Noord-Brabant en Zeeuwsch-Vlaanderen hebben ten slotte gevaar te duchten en ongemak van de centrales in Doel. In de Neder landse grensstreken maken zich veel mensen ongerust over de nucleaire ontwikkelingen in België en Duits land. En daar hebben zij niets over te vertellen. De Nederlandse regering schijnt zich m elk geval geen zorgen te maken. Spierenburg onderhandel t blijkbaar over een ruil. maar inmid- Voorzitter drs. Toine Huijsmans. Het Tweede-Kamerlid voor de PSP Wübert Willems heeft de minister van economische zaken G. vanAardenne schriftelijke vragen gesteld over een eventuele ruil van Nederlands aard gas tegen Belgische electriciteit uit kerncentrales. Hij ivil dat - als zijn vermoeden juist blijkt te zijn - de mi nister op zo kort mogelijke termijn opening van zaken geeft over de in houd en de resultaten van de bespre kingen, die tot nu toe zijn gevoerd. Wülems heeft nog geen antwoord op zijn vragen binnen. Het ministerie van economische za ken ontkent nadrukkelijk het be staan van onderhandelingen over een ruil van gas voor electriciteit. Absoluut niet waar", zei een ivoord- voerder van het ministerie enkele weken geleden. Willems: Jk sluit dergelijke onder handelingen niet uit. In het tussen rapport van De Braauw wordt overi gens ook heel summier dit onder werp aangesneden. Zoiets past na tuurlijk wel in de Nederlandse strate gie om de export van aardgas te ver groten. Het is dus niet ongeloofwaar dig, maar wel een kwalijke zaak als het zo zou zijn. Zo zouden we medeve rantwoordelijk worden voor het kernenergiebeleid in Belgie".

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 31