Landbouwsectoren moeten
meer gescheiden opereren'
VASTENA VOND
Omroepsecretaris: centrale
rol PvdA in mediabeleid
Overname Het Fort
gaat tijd kosten
IIMKRINGVOORZITTER K. DEES
PZC/provincie
VLISSINGSE WETHOUDER:
PROFITEREN VAN TWEESPALT CDA EN WD
De angst
te lijf met
spotternijen,
en veel
ketelmuziek
DINSDAG 15 FEBRUARI 1983
KRUININGEN - Volgens voorzitter K. Dees van de Kring Oost-Zuid-Beveland van de Zuidelijke
landbouw Maatschappij (ZLM) wordt het steeds moeilijker de Landbouw als één grote groep te
beschouwen, met dezelfde belangen. Hij vindt dat de verschillende sectoren, zoals akkerbouw,
tuinbouw en veehouderij, méér gescheiden moeten opereren. Dat moet dan in de visie van Dees
{ebeuren zonder de bestaande structuren aan de top van de standsorganisaties af te breken.
Gemeenschappelijke belangen (de kringvoorzitter noemt onder meer yerzekerings- en boekhoud-
jaken) moeten wel onder één vlag behandeld worden. Dees pleit voor een studie naar een geschei
den optrekken.
Dj kringvoorzitter maakte zijn opmer- Het is niet zo dat een zoet Zoommeer en gevolg van diverse oorzaken, er op de
ïagen maandag in Kruiningen, tijdens eventueeleenverzoeteGrevelingen.de Zeeuwse eilanden 's zomers een groot
e jaarvergadering van de kring Oost- agrariërs automatisch voorzien van neerslagtekort is (in West-Noord-Bra-
I jaid-Beveland. Dees vroeg zich af of de meer zoet water op momenten dat daar- bant is dat tekort nauwelijks aanwe
zigen van de Landbouw altijd zo pa- aan behoefte is. Integendeel, naast min zig). Busser wees op de ongunstige uit
bel lopen als het eendrachtige optre- of meer algemene investeringen (zoals gangspositie voor de Zeeuwen: rond-
het zorgen voor aanvoer- en inlaatwer-
ken) moet iedere individuele boer veel
geld op tafel leggen om het te laten re
genen op momenten dat het hem 't bes
te uitkomt.
sa van de standsorganisaties soms
Eggereert. Hij wees. als voorbeeld, op
tscheiding tussen veehouderij gen ak-
stouw anneer de toepassing van
isanvervangende producten aan de
de is. De veeboeren zijn voor goedko-
Ipe graanvervangers. de akkerbouwers
lillen dat de duurdere granen gebruikt
torden. „We moeten niet tegen elkaar
k Êgaan, maar wel iets verder van elkaar
9 /gaan staan, opdat we de zaken hel
lede kunnen bekijken", betoogde
fsi. Hij meende dat het inslaan van
paté wegen vooral aan de basis moet
schieden
rgj. W. Busser van de dienst landin-
fchting Zeeland, ging in op de zoetwa-
svoorziening in zuidwest-Nederland.
3j gaf aan dat het verbeteren van de
tëtwatervoorzienmg voor de boeren
wat kosten met zich meebrengt.
en hoe de landbouw gebruik gaat ma
ken van de mogelijkheden". Het hoofd
onderzoek stipte ook nadelen aan die
verbonden zijn aan méér zoet water
voor de boeren; zoet water wordt uit
gelaten op zoute bekkens; zomerpeilen
worden hoger dan winterpeilen; ter
wijl de natuur 's winters hoog en 's zo
mers laag wil zitten; er wordt vervuild
Rijnwater ingelaten; grondwaterstan
den worden beïnvloed en de uitwer
king kan zowel gunstig als ongunstig
zijn.
Foto-expositie van
«ielrenners Kruiningen
ECININGEN - De supportersclub
Tester Aarts' houdtin hotel-restaurant
Korenbeurs' in Kruiningen zater-
'ig26 februari een expositie van foto's
na wielrenners verzameld en gefoto-
gafeerd door de Belgische fotograaf
Marcel Baetens. De expositie is te zien
Tin 13.00 tot 21.00 uur.
Jaarvergadering van
Rode Kruis Bruinisse
SRUINISSE - De afdeling Bruinisse
abet Nederlandse Rode Kruis houdt
feiderdag 10 maartin het dorpshuis te
imimsse de jaarvergadering. Tijdens
tethuishoudelijk gedeelte van de ver-
ïidering wordt aan acht leden van de
taeniging de medaille tienjarige trou-
tï dienst uitgereikt door een lid van
ietkringbestuur Zeeland. Na het huis
houdelijk gedeelte zal een film uit het
jar 1927 worden vertoond van de Rot-
Kdamse Tramweg Maatschappij. De
isgadering begint om 19.30 uur.
Jubileumjaar MAC
Sint-Philipsland
SKT-PHILIPSLAND - De Motor- en
Aulomoblelclub (MAC) Sint-Philips-
'aébestaat in 1983 25 jaar. In dit zilve-
rajubileumjaar worden tal van activi-
isien gehouden voor de regionalen.
Vrijdag 18 februari staat er een film-
irond op het programma in de 'Wim-
n die om 20.00 uur begint.
Vandalisme aan
grote trom Goes
GOES - Door onbekende oorzaak
■fcHOte trom van de 32-jarige F.
JtW. N. uit Goes zondagavond be
hoorlijk beschadigd. Allebei de
trommelvellen van zijn instru
ment zijn onbruikbaar gemaakt.
wandelde op de kruising tussen
w Zonnebloemstraat en Voorstad
®Goes. toen hij plotseling bemerk-
dat er gaten in de vellen zaten,
^politic vermoedt dat de bescha
vingen met behulp van een lucht
jes of katapult zijn aangebracht,
"sarde van de vellen bedraagt
«rca 100 gulden.
Neerslagtekort
He.t hoofd onderzoek van de dienst
landinrichting beklemtoonde dat, als
OrgeL/blokfluitconcert
in Terneuzense
Grote Kerk
TERNEUZEN - Twee Belgische musi
ci, de organist Joost Vermeiren uitSint-
Niklaas en de blokfluitist Patrick Lau-
reys, lid van het barokensemble 'Les en-
nemis confus', dat de internationale
wedstrijd voor ensembles van hel Festi
val van Vlaanderen won, geven donder
dag 17 februari een concert in de Grote
Kerk van Temeuzen. Vermeiren speelt
van Johan Alain 'Choral Dorien' en van
Mendelssohn de sonate no. II in C. Hij
begeleidt Laureys op het Schuhma-
cher-continuo-orgel in werken van de
zeventiende eeuwse Nederlandse com
ponist en fluitist Jac. Jan van Eyk,
Loeiliet en Handel (sonates voor blok
fluit en continue). Het concert begint
om 20 uur. Voor wie nog niet op tempe
ratuur raakt door de muziek: de kerk is
verwarmd.
om in het zoute water, brak slootwa
ter, zoute kwel, veel kleine polders en
veel verschillen in hoogteligging van
de percelen. Hij stelde dat verbetering
van de zoetwatervoorziening voor de
boeren, de nodige vragen voor de rijks
overheid meebrengt, zoals zijn er ne
venvoordelen, bijvoorbeeld voor in
dustrie en drinkwatervoorziening; hoe
liggen de baten/kosten nationaal ge
zien; is er afzet voor de hogere op
brengst van de producten; zijn er nade
len voor onder meer natuur/milieu en
scheepvaart. Ing Busser maakte duide
lijk dat een ander waterregiem ook
voor de waterschappen de nodige ge
volgen met zich meebrengt.
Op grond van voorlopige studies deelde
Busser mee dat de kosten voor de boer,
als er zoet water vanuit de sloten voor
beregening en druppelbevloeiing ge
bruikt wordt, gemiddeld tussen 500 en
1500 gulden per hectare liggen. De
hoogte is sterk afhankelijk'van het be-
drijfstype en de soort waterinstallatie.
De baten raamde hij (uitgaande van de
situatie op Schouwen-Duiveland) op
250 gulden per hectare.
Nadelen
Ing Busser legde er de nadruk op dat
via studie de baten van een verbeterde
zoetwatervoorziening niet goed zijn te
schatten; „Voor die baten ben je over
geleverd aan de vraag in welke mate
ïïijkvereniging
Goes-Oost houdt
ledenvergadering
GOES - De wijkvereniging Goes-Oost
ïaudt woensdag 9 maart een ledenver-
pdering in de Jan Ligthartschool aan
ij Bergweg in Goes. Tijdens de bijeen-
romst van deze één jaar oude vereni-
2? komt onder meer het actïviteiten-
31983 aan de orde. Voorts praten de
üen over de werkbegroting 1983 en de
«rotrng voor het jaar 1984. Bovendien
ïotdt een voorzitter benoemd. De be-
saursleden de heer Bickelmeyer en
aevrouw Leynse nemen afscheid tlj-
de bijeenkomst. De aanvang is
uur.
Tijdrit van toerclub
in Sint-Maartensdijk
SNT-MAARTENSDIJK - De toerclub
Tandje Bij' uit SintMaartensdijk
mdt zondag een precisie-tijdrit voor
iKseis. De start is om 14.30 uur vanaf
Gifmals tad.
Wwedstrijden
li klas bandstoten
J®UWERKERK - Vanaf vandaag
ttnsdag) gaan in het biljartdistrict
wouwen en Duiveland de voorwed-
fSjden eerste klas bandstoten van
fit. Daarvoor komen de volgende
^ders in actie: H. de Bruine. H. Berre-
J Everaars. J. Vasseur, J. van de
'eyde, H. Reede, P. Bodbijl. W. Don-
«sioot, L. de Munnïk. M. Lems. J. de
p& G. Monster, C. Hector. W. Hanse,
We Bruin en J. Dorreman. Alle voor-
wecties beginnen in de diverse clublo-
ölenom 19,00 uur.
VLISSINGEN - „Het rekenwerk is ver
richt en de resultaten daarvan liggen
nu bij de directie volkshuisvesting.
Overname van de woningen in de wijk
Het Fort is niet mogelijk zonder rijks
subsidie, omdat anders een groot jaar
lijks exploitatietekort ontstaat. Het
college doet er alles aan om deze voor'
Viissingen schandalige toestand uit de
weg te ruimen. Er moeten voor het pro
ject echter regelingen van toepassing
worden verklaard, die eigenlijk niet
van toepassing zijn omdat het om na
oorlogse huizen gaat. Dat kost alle
maal veel tijd".
Op deze wijze schetste wethouder W.
Wisse (PvdA) maandagavond tijdens
de vergadering van de commissie volks
huisvesting de stand van zaken rond de
mogelijke overname van de Vlissingse
woonwijk Het Fort. Aanleiding hiertoe
was een voorstel van b en w om een
bedrag van 32.000 gulden beschikbaar
te stellen voor het opknappen van het
pand Berlagestraat 61, het enige pand
op het Fort dat in eigendom is van de
gemeente Viissingen.
Verschillende commissieleden waren in
eerste instantie niet zo voor het plan.
„Dat is een druppel op de gloeiende
plaat", aldus mevrouw F. A. Suwjjn
<pv). „Goed geld naar kwaad geld bren
gen", zo formuleerde mevrouw J. Punt-
Van Osnabrugge (cda) haar standpunt.
Toen wethouder Wisse had uiteengezet
dat herstel van de betreffende woning
niet op stel en sprong zou gebeuren,
maar pas wanneer er zekerheid is dat
het huis wordt overgedragen aan een
woningbouwvereniging, bleken ook
mevrouw Suwjjn en mevrouw Punt zich
met het voorstel te kunnen verenigen.
De heer C. Hendriks zei begrip te heb
ben voor de situatie waarin de gemeen
te zich bevindt, maar vroeg zich af of
het we! zin heeft het voortouw te ne
men bij de renovatie: „Fortress doet
wel toezeggingen, maar er gebeurt
niets. Voor de bewoners is nog maar
een machtsmiddel beschikbaar: bur
gerlijke ongehoorzaamheid. Zij moe
ten weigeren nog langer huur te beta
len, daar hebben ze nu het recht toe.
Het is bovendien het enige middel om
de gemeente in haar beleid te steunen".
Ledenvergadering
ZLM Poortvliet
POORTVLIET - De ZLM-afdeling van
Poortvliet komt woensdag 16 februari
bijeen voor de algemene ledenvergade
ring die in 'Tolrust' wordt gehouden
vanaf 19.30 uur. Naast het huishoude
lijk gedeelte een diaserie over de Ver
enigde Staten en Australië en informa
tie over verzekeringen.
Minder bloeddonors
Rode Kruis Tholen
THOLEN - De Thoolse afdeling van het
Nederlandse Rode Kruis noteerde voor
een bloedafnameavond 331 donors. Dat
aantal betekent een lichte daling ten
opzichte van 1982, toen 346 personen
bloed gaven. Verheugend was wel het
aantal nieuwe donors want maar liefst
70 mensen kwamen voor de eerste
maal.
Kolonnecommandant dr. R. H. Padt,
bedankte de medewerkenden in recrea
tiecentrum 'Haestinge'.
Juniorenteam van
Kapelle wint
spelregelwedstrijd
Krabbendijke - In de kantine van de
voetbalvereniging 'Krabbendijke'
werd de finale gehouden van de spelre
gelwedstrijden die de scheidsrechters-
vereniging 'Noord- en Zuid-Beveland'
jaarlijks organiseert om het kam
pioenschap van Noord- en Zuid-Bevc-
land.
Aan deze finale werd deelgenomen door
twee teams van de vv Kapelle. één team
van Hansweertse bBoys en twee teams
van de vv Krabbendijke. Deze teams
hadden zich voor deze finale geplaatst
bij de voorrondes, die reeds eerder in
Kapelle en Yerseke werden gehouden,
en waaraan in totaal 20 teams deelna
men.
Kapelle I werd met 116 punten spelre
gelkampioen van Noord- en Zuid-Beve
land. gevolgd door Krabbendijke I met
254 punten. Kapelle II met 244 punten,
Hansweertse Boys met 217 punten en
Krabbendijke II met 216 punten. Indi
vidueel winnaar werd J. Bekenes van
Kapelle met 95 punten. De wisselbeker
voor het kampioensteam werd uitge
reikt door de heer H. Klein, bestuurslid
van de KNVB. afdeling Zeeland.
Met dit resultaat plaatst Kapelle I zich
voor de finale van district Zuid I. die op
26 maart in De Langstraat wordt ge
houden en waar het hoogst eindigende
Zeeuwse team zich Zeeuws Kampioen
mag noemen.
Schaatsbeurs in
De Pit Goes-Zuid
GOES - In verband met de vorst wordt
woensdag 16 februari een schaatsbeurs
gehouden in 'De Pit' in Goes-Zuid- Op
deze beurs kan men schaatsen verko
pen, kopen of ruilen. Aanvang 16.00 uur.
BRESKENS - „De PvdA kan een cen
trale rol spelen in het toekomstige me
diabeleid als de partij het tenminste
handig speelt". Dat is de stellige me
ning van Herman van Wijk, omroepse
cretaris van de VARA en sinds kort lid
van de raad van bestuur van de NOS.
Hij was maandagavond in Breskens
om te praten over de ontwikkelingen
in 'omroep-land' tijdens de jaarverga
dering van de VARA/afdeling in VVest-
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Herman van Wijk.
Van Wijk constateerde dat de tegen
stellingen van CDA en WD in de poli
tieke debatten over het mediabeleid in
de kaart spelen van de PvdA. „Die zit
feitelijk op rozen", vond hij. „Als het
goed wordt gespeeld zit er een aan
vaardbare. linkse omroeppolitiek in.
En dat komt ons, als VARA-leden, be
paald met onaardig voor"
Van Wijk gaf als voorbeeld de toekom
stige wijze van 'beheer' van de kabelte
levisie. Er zijn twee meningen: WD wil
commerciële exploitatie van het kabel
net mogelijk maken, terwijl het CDA
blijft vasthouden aan een beherende
functie door de huidige omroepen. De
PvdA kan de beslissing forceren door
het CDA te steunen.
Van Wijk legde uit dat de satelliet de
'sleutel' vormt voor kabeltelevisie om
dat zending via een kunstmaan erg
goedkoop is en kabelteevee financieel
haalbaar maakt Hij signaleerde ook de
commerciële aspecten. De Uitgevers
maatschappij VNU strijdt met Deltaka
bel en V en D over de commerciële ex
ploitatie van het kabelnet via 'abonne
ment-teevee', oftewel het Amerikaanse
'pay-teevee'-systeem. Abonnees van
een bepaalde zender betalen voor een
maandelijkse portie speelfilms die op
de kabel komen en alleen per abonne
ment ontvangen kunnen worden.
Ook het recente gerechtelijke verbod
voor dagbladen om uitgebreid de pro
grammagegevens te publiceren kwam
aan bod.
Herman van Wijk had er een duidelijk
oordeel over. „Het tegenhouden van
uitgebreide publikatie van program
ma's in dagbladen is vechten tegen
windmolens, en eigenlijk ook strijdig
met de belangen van de media. Nu al
proberen we zoveel mogelijk informatie
naar de dagbladen te brengen met onze
persdienst. Dat hebben de kranten in
de rechtszaal dan ook terecht aange
voerd".
Alleenrecht
Zoals bekend bestrijden de dagbladen
de omroepen het 'alleenrecht' van pu
blikatie van de uitgebreide program
magegevens. In eerste instantie won
nen de kranten, maar in hoger beroep
werden de omroepen in het gelijk ge
steld. Nu zijn de paginagrote teevee- en
radioprogramma's in de kranten -
waaronder ook de PZC - weer verdwe
nen.
Volgens Van Wijk is die strijd op de iets
langere termijn al verloren vopr de om
roepen. „Het zal moeilijk worden om op
deze voet met de omroepgidsen door te
gaan", zei hij. „We zullen moeten om
zien naar andere inkomsten". Van Wijk
noemde als voorbeelden platen, boe
ken en videocassettes die zijn geba
seerd op populaire tv-series. en inhaken
op 'zijlijntjes', zoals commerciële acties
die zijn verweven met tv-series. Hel po
pulairste voorbeeld heeft niet de VA
RA. maar de AVRO in huis met de serie
'Dallas
De opkomst van de VARA-leden werd
overigens ernstig geteisterd door het
camavalsgebeuren. Voorzitter W. van
de Ree mocht slechts drie leden wel
kom heten, zodat het zaaltje inclusief
bestuursleden ruim tien belangstellen
den herbergde.
Carnavalsvierders die na vier dagen zotheid, slempen en potverteren op
woensdag, met een hoofd zwaar van drank, weer in de dagelijkse tred
molen stappen kunnen opgelucht zijn dat ze niet in de middeleeuwen heb
ben geleefd. Toen duurde het woeste feest van Sint Maasten (elf november)
tot Pasen, met tussenpozen van rust c-n een hoogtepunt op de dagen vóór
as-woensdag. De 'elfde van de elfde' is nog steeds het officiële begin, maar
het échte feest valt op de dagen voor as-woensdag: de dag van berouw en
inkeer, van boetedoening, van herinnering aan de onafwendbare dood, het
begin van een periode van 'vasten'.
De Middeleeuwers noemden hun
feest 'Vastelavond', maar onder in
vloed van de katholieke kerk werd
dat 'vastenavond'. Daarmee wordt
de indruk gewekt dat het feest is ont
sproten aan de christelijke ideologie.
Maar het tegendeel is waar.
'Vastelavond' is een verzameling
feesten rond de jaarwisseling, die het
begin van de lente aankondigen,
waarin de Middeleeuwers de strenge
kerkelijke en maatschappelijke re
gels voor één keer ondersteboven
konden halen, waarin de dagelijkse
frustraties over onderdrukking en ar
moede een uitlaatklep vonden, en
waarin oude, Germaanse vrucht
baarheidsriten waren opgenomen
om een overvloedige oogst aan ge
wassen en nakomelingen af te sme
ken bij de oppermachtige goden. Een
feest, waarin de 'omkering van de
verhoudingen' centraal stond.
Dat die woeste feesten een vrij stren
ge reglementering nodig maakten,
blijkt uit de geschriften over de car
navalsviering in Gent, anno 1526.
Precies wordt voorgeschreven waar
de hoogwaardigheidsbekleders een
plaatsje in de optocht krijgen. Na
tuurlijk waren het geen echte hoog
waardigheidsbekleders: het ging om
hun tegenvoeters, nep-heersers. imi
tatie-kardinalen en hun 'edele' ge
volg. Dat de echte bestuurders van
kerk en staat hun hart vasthielden
bij deze ongebreidelde dagen blijkt
wel uit het reglement: een nauwkeu
rig spoorboekje waarin staat wat
mag, en wat met: brandstichtingen,
het beroven van vreemdelingen, het
dragen van échte wapens (houten de
gens zijn toegestaan), enzovoorts. De
heersers vonden dat prima en ook de
kerkelijke hoogwaardigheidsbekle
ders hadden er vrede mee. Uit de
klassieke oudheid kwam immers de
traditie van kerkelijke uitspattingen
en feesten samengevat in de namen
'Saturnalia' en 'Kalendae': meester
en knecht verwisselen van rol. de ver
kleedpartijen en maskeringen geven
de drager een nieuwe identiteit en
verhullen zijn oude (echte) plaats m
de samenleving.
Voor enkele dagen in het jaar wa
ren de laatsten wérkelijk de 'eer
sten'. Scholieren of koorknapen ko
zen op de dag van de Onnozele Kin
deren op 28 december, dus in de
vastelavond periode, een kinderabt.
of een k i nderb i sschop. Hij kreeg staf
en mijter, maar de gezangen waren
vals, de Latijnse gebeden werden ge
brabbelde teksten, zijn staf eindigde
in een zotskolf. Dat was in de midde
leeuwen zo.
De kerk speelde in die tijd een actie
ve rol: er doken 'ezelpausen' op, de
'zottenbisschoppen' hielden in de
Zuidelijke Nederlanden complete
straatprocessies en kerkdiensten,
waarin alle gedeelten steevast met
een harde boer werden besloten. Hi
larisch klapstuk was het 'Ita Missa
Est', waarna de bisschop driemaal
hard boerde, nageaapt door zijn volg
zame kudde. In VI viers moest zelfs de
échte bisschop zijn 'zottencollega'
eer komen bewijzen, tijdens een
groot drinkgelag in 1365. In de kerk
stonden twee groepen tegenover el
kaar, die met hard gefluit, gebrabbel
en koeterwaals de tegenstanders
probeerden te overschreeuwen, tot
dat één partij het opgaf. Daarna
haastte iedereen zich naar buiten op
het signaal van de zottenbisschop.
want de laatste kerkganger moest
voor het oog van de menigte zijn
broek uittrekken.
In de Nederlanden werden de kerke
lijke spotternijen vermengd met 'le-
ken-feesten': vruchtbaarheidsriten
en lentegebruiken uit de Germaanse
oudheid. Uitdrijven van demonen
om de vruchtbaarheid van vrouw
volk en akkers veilig te stellen ge
beurde met lawaai, vuur en vermom
mingen. Het vuurwerk is nu beperkt
tot Oudej aar. Het lawaaien de mom
bakkesen hebben een plaats in het
moderne carnaval.
Geheime mannenbonden namen die
taak op zich in de vroege middeleeu
wen. Roosters, ketels, vorken en pan
nen vormden hun instrumentarium,
dat later tot de uitrusting van de
vastelavondvierders ging horen.
'Charivari' betekent 'ketelmuziek',
het lag aan de basis van 'carnaval'.
De mannenverbonden zagen toe op
de naleving van de nieuwe, burgerlij
ke moraalzedigheid, en een goed be
heer van geld en goederen. Optoch
ten met 'charivari' behoorden tot de
normale middelen om de bevolking
in het rechte spoor te houden.
F eestaanvoerders personifieer
den de grootste schande die de
mensen zich konden voorstellen. In
die spelvorm kreeg de bekommernis
een naam. In Axel en Hulst werd de
schandelijke armoede te kijk gezet
door middel van dé feestaanvoer
ders 'Allegebrek','Luttel in de Hand'
en 'Zeldenrijck'. In Axel kwam er
nog één bij: "De Conync van de Mo
ren', een grote schrik, die waar
schijnlijk de vleesgeworden nacht
merrie van de bange Axelaars moest
voorstellen.
Door hun grootste angsten en de
meest schandelijke gedragingen in
een luidruchtige stoet mee te dragen
en er een brassend feest omheen te
bouwen schreeuwden, zongen, speel
den en zopen de burgers hun angsten
weg.
En wat de kerk betrof: in het Neder
landse Doornik werd de zottenbis
schop in 1497 nog gekozen op een
schavot bij de kathedraal, voor het
oog van de bevolking. Die moest met
instemmend of afkeurend ge
schreeuw 'stemmen' over de keuze
van de nieuwe 'hulpkapelaans'. En
daarna trok hij rond. onder het uit
spreken van onzinnige zegeningen,
grappen en grollen.
Het is wel te begrijpen dat de kerke
lijke hoogwaardigheidsbekleders
niet zo vrolijk werden van die spot
ternijen. En de vrij snelle terugtrek
king van de kerkelijke wereld uit het
'vastelavondgebeuren' lag dan ook
voor de hand. Al bleven de christelij
ke invloeden sterk 'vastelavond'
werd 'vastenavond'. In de 17-de eeuw
kwam de allesoverkoepelende naam
'carnaval' in gebruik
Na die grote bloeiperiode verdween
het carnaval vrijwel geheel, waar
schijnlijk omdat het zonder de 'in
spirerende' kerk minder inhoud
krijgt. Maar in de loop van de negen
tiende eeuw komt het feest weer op.
De koppeling van de kerkelijke fees
ten tussen de winter en de zomer, die
een goed aanknopingspunt zijn voor
vermommingen, rollenspelen,
vruchtbaarheidsrituelen, aan de '!e-
ken-feesten' werd een feit. De gecon
centreerde uitbarsting liet zich ge
makkelijk vastplakken aan een pe
riode van soberheid, boete en in
keer. Het één versterkte immers het
andere.
In de middeleeuwen bestonden zo
veel kleine en grote angsten en vijan
den dat de mensen wel een steuntje
in de rug konden gebruiken. In de
traditie van de 'charivari' werden de
gemeenschappelijke vijanden van de
bevolking op wagens gezet en door
het dorp gereden, te kijk voor ieder
een. Optochten van poppen en men
sen die de vijand moesten voorstel
len. Die werd voor gek gezet, de men
sen konden zich moed indrinken en
op de dijen slaan van plezier.
En omdat die 'vijanden' van het volk
door feestvierders zélf uitgebeeld
werden, hoefde niemand zich echt
zorgen te maken.
Op 'vastenavond' reden her en der
in het land de "blauwe schuiten'
rond; georganiseerde vrolijkheid op
weg naar het einde. De pogingen om
de angst voor een gruwel i jke dood in
armoede, kou of schande te bezwe
ren. kregen veel uitlaatkleppen. In
de blauwe schuiten zaten al degenen
die niet in de nieuwe burgermaat
schappij thuishoorden; verlopen
adel, verwende rijkeluiszoontjes,
dronken priesters, handtastelijke
monikken, likkebaardende non
netjes... Ze werden uitgebeeld
door leden van de spotgildcn en 'car
navalsvierders'. zodat niemand zich
hoefde te schamen.
Op deze symbolische maniet ont
deed de samenleving zich van die on
gewenste elementen, want de 'blau
we schuiten' en de "narrenschepen'
op wielen werden weggereden tot
buiten de stadspoorten, uitgelachen
en nagejouwd door de toegestroom
de bevolking.
Van al die zottenfeesten en rolverwis
selingen zijn er niet zo veel meer over.
Met Moederdag blijft de vrouw s
morgens in bed, vader maakt het ont
bijt. de kinderen helpen in de huis
houding, en 's avonds probeert vader
in de keuken iets eetbaars te produ
ceren. Het gaat met een glimlach,
want het is maar voor even. Het is één
dag van de 365, die bewijst dat de
huidige normen kloppen goed dat er
reglementen zijn! De traditionele rol
patronen worden erdoor bevestigd.
Met carnaval zet iedereen de regels
opzij. Politici, hoogwaardigheidsbe
kleders, artsen, notarissen vermom
men zich als 'gewone burgers'. Hun
tijdelijke afgesproken gedaantever
wisseling bewijst dat hun gezag
wordt aanvaard. Alle mensen zijn ge
lijk. Met carnaval wordt dat vier da
gen lang volgehouden, zodat ieder
een weer weet dat het werkelijk zo is.
Op as-woensdag, als de hoofden nog
zwaar zijn van de drank en de 'nor
male' tredmolen nog even wat on
wennig aanvoelt, zet de maatschap
pelijke orde de mensen weer op hun
echte plaats. En daar moeten ze het
weer een jaar zien vol te houden.
John Verhoeven
i
