Leegstand hoogbouwflats
kostte al 3,7 miljoen
10
BITTERE PIL
Fruitteler heeft verbetering
van inkomen in eigen hand
EEG-landbouwbeleid
nadert het keerpunt
JAAR VAST
Holland Warmte
staat in de kou
HOORT.
RAPPORT ONTMANTELINGFLATS MIDDELBURG:
PZC/provincie
(Kroon: geen
andhuis in
Aardenburg
HYPOTHEEK
RENTE
Loonbedrijf Hulst
behoudt vergunning
EVENWICHT MOEILIJK TE HANDHA VEN
m.M
r
ISDAG 8 FEBRUARI 1983
1IDDELBURG - Langdurige leegstand van de drie hoogbouwflats in Middelburg, waarvan zoals
[emeld de bovenste zeven woonlagen zullen worden verwijderd om elders te worden herbouwd,
leeft de Woningbouwvereniging Middelburg al 3,7 miljoen gulden gekost. Momenteel staat 23
irocent van de 374 flatwoningen in de Jacob Schottestraat, de Johan van Reigersbergstraat en de
tentmeesterlaan leeg. Dit percentage neemt de laatste maanden sterk toe. Bovendien verhuist
!lk jaar één derde van de bewoners van deze flats. Dit brengt, naast de kosten van extra toezicht en
•ontrole, veel administratieve kosten met zich mee. 'Om deze financieel bodemloze put effectief te
- lichten, moeten radicale oplossingen worden gekozen', staat in een rapport over de 'ontmante-
I ing' van de drie hoogbouwflats in de Middelburgse Magistraatwijk. Het vertrouwelijke rapport
1 lateert van oktober '82 en is gisteren openbaar gemaakt.
:i| Udens een toelichtend gesprek noem-
en de directeur van de woningbouw-
ereniging J. Tevel en voorzitter ir J.
lol vooral de zogenoemde 'binnencor-
ier dors' van de flats als oorzaak van de
Jcfiociale problemen in en om de flats. De-
slt e corridors zijn binnen de muren van
a: e flats gelegen gangpaden, die bedoeld
itijn voor de bewoners van drie woonla-
h_;{en samen. Het grote nadeel van deze
ingesloten gangpaden is het feit dat er
iet auwelijks toezicht op uitgeoefend kan
rorden. Heel anders ligt dat bij open
iledjen. „Daar kan je, bij wijze van
Hpreken. vanaf de begane grond zien
-*ie zich op de galerij van de tiende ver
leping ophoudt", zoals de heer Tevel
et uitdrukte. Dat is dan ook de reden
raarom de plannen om de bovenste la
gen van de flats te verwijderen, niet au
tomatisch bij alle andere hoogbouw
flats in den lande kunnen worden toege
past. In dit verband merkten beide he
ren nog op, dat óók het plan om de bin-
nencorridors van de drie Middelburgse
flats om te bouwen tot open galerijen,
serieus is onderzocht. Dit plan zou ech
ter maar weinig minder gaan kosten.
I (Van ome Haagse redacteur)
HAAG - De Kroon ziet niets in de
nen van L. Daansen uit Aarden-
ijiurg om in het plan 'Boombos' een
ndhuis te bouwen. Daansen was naar
j' c Raad van State gestapt om de wei-
ering van GS om aan zijn plannen
ee te werken vernietigd te krijgen,
j aar de Kroon oordeelt als slotstuk op
,j. e stappen dat GS volstrekt in hun
-jjecht stonden toen zij zijn plannen
Ju oorkruisten. GS deden dat door hun
oedkeuring te onthouden aan het be-
emmingsplan 'Boombos' dat door de
aad van Aardenburg was vastgesteld.
Q, an die onthouding ging een pittige
rief in de richting van Aardenburg
ooraf, een brief waarin GS er hun ver-
J ijstenng over uitspraken dat Aarden-
urg tientallen vergunningen had afge-
even voor de bouw van landhuizen op
hectare grond, te realiseren in het
itengebied. Dat was volstrekt in
trijd met de ideeën van GS, die het
oordringen van landhuizen in vooral
grarisch gebied tegen willen gaan,
laar bovendien met de uitgangspun-
het bestemmingsplan Buiten-
ebied.
>e Kroon is het eens met de lezing én
net het beleid van GS en heeft de be
waren van Daansen verworpen De ge-
ïeente Aardenburg heeft inmiddels
en bestemmingsplan in voorbereiding
at wél overeenkomst met de wensen
an GS. Voor Daansen is de pil wellicht
liet zo bitter, nu de Kroon aangeeft dat
lij z'n bestaande woning - die hij zelf te
lein vond - volgens de geldenden bepa-
ingen enigszins mag uitbreiden.
(ADVERTENTIE)
Een nieuw Bouwfonds-aanbod
om uw woonlasten voor lange
re tijd op een laag rente-niveau
vastte leggen.Voor nieuwbouw
en bestaande woningen.
Informatie bij uw makelaar,
assurantie-tussenpersoon,
het Bouwfonds-infocentrum te
Middelburg:
Korte Delft 2,01180-27158
of door onderstaande coupon.
I Coupon in gesloten envelop
I zonder postzegel naar
Bouwfonds,
Antwoordnummer 4
|4330WB Middelburg
j Ik wil meer informatie over
j de Bouwfonds-hypotheek
j met 10 jaar vaste rente.
|Naam:
i
I Adres:
Postcode:
Plaats:
Telefoon: j
inv Bouwfonds
I Nederlandse Gemeenten
Directeur J. Tevel van de Woningbouw
vereniging Middelburg.
dan de nu voorgestelde radicale oplos
sing van het verwijderen van de zeven
verdiepingen.
In het rapport worden zes specifieke
problemen genoemd, die zich in de
hoogbouwflats voordoen. De belang
rijkste hiervan zijn:
Te hoge concentratie van mensen
leidt tot vandalisme, vervuiling en
agressie
Gemeenschappelijke ruimten, zoals
bmnencorridors en en fietsenbergin
gen, zijn semi-openbaar. Er is geen toe
zicht van de bewoners. „Deze ruimten
zijn daarom broedplaatsen van ontoe
laatbaar gedrag":
Er is sprake van een segretatiepro-
ces. waarbij de lagere inkomensgroe
pen, ethnische en culturele minderhe
den alsmede kleine huishoudens over
blijven.
De verhuurbaarheid van de flats
neemt sterk af, doordat potentiële ge
gadigden ze niet aanvaarden. De ex
ploitatie is daardoor verliesgevend, de
steeds toenemende leegstand hoog
Al deze problemen leiden tot beheers-
moeilijkheden. „We zijn dan ook tot de
conclusie gekomen dat voortgaan met
'pappen en nathouden' uitzichtloos is",
aldus het rapport.
De flats zijn gebouwd in 1970 en 1971.
De woningnood was toen hoog. „Nu ne
men we de sporen waar van de haast
Van ome Haagse redacteur
DEN HAAG - De Kroon heeft de bezwaren die een aantal omwonenden van
het loonbedrijf Van Wesemael BV uit Hulst tegen de door b en w verleende
hinderwetvergunning had ingediend en die met name betrekking hadden
op de opslag van landbouwbestrijdingsmiddelcn, verworpen. De vergun
ning is dan ook in, zij het licht gewijzigde vorm, in stand gebleven.
De omwonenden J. Stolte en G. A. M. van Eerdenburg zijn met name bang
voor calamiteiten, veroorzaakt door de giftige bestrijdingsmiddelen die
binnen de muren van het bedrijf aan de Zoutestraat bewaard worden. De
Kroon echter oordeelt dat de eisen die de gemeente in de vergunning heeft
opgenomen voldoende zijn om het bedrijf aanvaardbaar te laten functione
ren.
Wel heeft de Kroon wijzigingen aangebracht, waardoor het bedrijf bijvoor
beeld sneller de gemeente moet waarschuwen wanneer er iets aan de hand
is. Bovendien is een aantal middelen met name genoemd dat in Nederland
op de lijst met verboden stoffen staat en dat dus door Van Wesemael niet
gebruikt mag worden. De Koon stelt dat er géén gevaar bestaat dat de
opgeslagen bestrijdingsmiddelen bij een brand worden betrokken. Er is wel
een filter voorgeschreven dat stofhinder moet voorkomen.
Tot slot heeft de Kroon de voorwaarde met betrekking tot het laden en
lossen van vrachtwagens iets versoepeld, zij het dat die laad- en losruimte
binnen het bedrijf moet zijn gesitueerd.
waarmee toen werd gebouwd", zei ir
Mol maandag. „Nu merken we welke
slechte voorwaarden we toen hebben
geschapen om mensen snel een dak bo
ven het hoofd te geven. Maar hoewel het
probleem van een zo hoge concentratie
van mensen zoals m deze flats kritisch
is, zijn wij beslist niet tegen flats, in het
algemeen", aldus de voorzitter van de
Middelburgse woningbouwvereniging.
Miljoenen
Met het hele project van het verwijde
ren van de zeven woonlagen en het her
plaatsen van die woningen op andere
plaatsen in de stad. is een bedrag van
ongeveer dertig miljoen gulen ge
moeid. Demontage, herstel, transport
en opslag van de bouwonderdelen die
opnieuw worden gebruikt nemen on
geveer drie miljoen voor hun rekening.
In dit bedrag zijn de tijdelijke voorzie
ningen die in verband met de stabili
teit moeten worden aangebracht, inbe
grepen. Het volledige herstel van de
vier bouwlagen die op de huidige loca
tie achterblijven, kost - globaal - één
miljoen gulden. Het bouwen van de
nieuwe woningen, waarvoor de mate
rialen van de te verwijderen woonla
gen worden gebruikt, vergt om en na
bij veertien miljoen gulden. Aan rente
verlies, btw en andere bijkomende
kosten wordt een kleine vier miljoen
geraamd. Inclusief de geraamde
grondkosten van bijna twee miljoen
ontstaat zo een nieuwe investering van
plusminus dertig miljoen gulden.
Hieraan moeten de mogelijke verhuis
kosten van de huidige bewoners nog
worden toegevoegd.
De eerste flat die begin '84 -als alle plan
nen worden goedgekeurd- wordt aange
pakt. is die aan de Jacob Schottestraat.
Daar zijn momenteel nog maar 50 van
de 130 woningen bewoond. Medio '84 is
door natuurlijk verloop de eerste helft
van dat flatblok geheel ontruimd, is de
verwachting van directeur Tevel. De re
novatie van de vier onderste lagen, en
de nieuwbouw uit het materiaal van de
zeven bovenste, zal beginnen voordat
de tweede helft v.an die flat wordt ont
manteld. De heer Tevel verwacht daar
om geen enkel probleem ten aanzien
van de herhuisvesting van de bewoners.
Zeeuwse Raad voor
Ouderen vergadert
woensdag 16 februari
MIDDELBURG - De Zeeuwse Raad
voor Ouderen vergadert woensdag 16
februari in het gebouw van de Stich
ting Zeeland aan de Dam in Middel
burg. Deze vergadering begint om
14.15 uur. Aan de orde komt onder
meer de benoeming van de heer L. E. M.
Marquinic namens de VNG, evenals de
benoeming van een adviseur namens
het ministerie van volkshuisvesting.
Verder zal er een regeling moeten wor
den getroffen betreffende de benoe
ming van een zevende lid namens de
ouderenorganisaties. Het concept
commentaar van de Stichting Zeeland
op de nota 'Inspraak' van de provincie
wordt ter instemming aan de Raad voor
Ouderen voorgelegd Tenslotte komt
het commentaar op de nota 'Bouwste
nen Ouderenbeleid' aan de orde.
ZIERIKZEE - In de EEG is een uni
form markt- en prijzenbeleid de ko
mende jaren zonder meer niet te hand
haven. Voor achtergebleven gebieden
is een aanvullend beleid een politieke
noodzaak. Concrete vraag daarbij is,
hoe het evenwicht vertaald moet wor
den tussen produktie en vraag.
Voorzitter ir D. Luteijn van de Natio
naal Coöperatieve Raad (NCR) bracht
maandag één en ander in Zierikzee naar
voren in een inleiding over 'de coöpera
tieve gedachte in 1983'. Hij onderkende
in EEG-verband een sneller stijgende
produktie dan reeële afzetmogelijkhe
den. De verschillen tussen diverse ge
bieden nemen toe. Het voeren van een
geïntegreerd landbouwbeleid zal
steeds moeilijker worden", aldus ir Lu
teijn. die in Mondragon het woord voer
de in een vergadering van de stichting
Coöperatief Contact Centrum West-Ne
derland (CCC).
Hij voorzag daarbij voor Nederland 'on
vermijdelijke aanpassingen' van enige
belangrijke producten. ,.In feite zal er
zelfs sprake zijn van een keerpunt.
Want voor handhaving van een zeker
evenwicht zullen er minder koeien ge
molken kunnen worden en minder hec
tares kunnen worden beteeld met
graan en suikerbieten".
In dit verband keerde Luteijn zich met
nadruk tegen een eventuele regelge
ving vanuit Brussel, „dat is vooral een
zaak van politieke macht. En als Neder
land het daarvan zal moeten hebben,
verliest het zeker".
De voorzitter van de NCR maakte dui
delijk. dat een mogelijkheid als grond
uit de produktie nemen in maatschap
pelijk opzicht zeker niet te accepteren
valt. Wel meende hij. dat er komende
jaren alternatieven aangepakt kunnen
worden, zoals houtprodukten en
plantaardige eiwitten. Maar als eerste
Nederlands belang noemde ir Luteijn
toch het openhouden van de vnje
markt zonder grensbelemmeringen.
„Nederland mag zich beslist met in een
geïsoleerde positie manoeuvreren". Te
vens bepleitte hij een verdere samen
bundeling en samenwerking van de co-
operaties. zeker met het oog op de vol
gens ir Luteijn te verwachten toename
van de internationale concurrentie
strijd. „Van de coöperaties zal een toe
nemende flexibiliteit worden gevraagd,
waarbij het gaat om een stuk extra ver
antwoordelijkheid dat verder reikt dan
economische belangenbehartiging", al
dus Luteijn. die de coöperaties waar
schuwde voor diversificaties buiten de
eigen branches. „Want dergelijke acti
viteiten dienen met grote terughou
dendheid te worden bezien".
Vermogensvorming
Ten aanzien van hel coöperatieve
land- en luinbouwgebeuren onder
streepte de voorzitter van de NCR
groot voorstander te zijn van wat hij
noemde een duidelijk bevoorrechte
positie van leden boven niet-ledcn.
Ook was hij overtuigd van de nood
zaak van de coöperaties om aan eigen
vermogensvorming te kunnen doen,
onder meer ten behoeve van de conti
nuïteit in de activiteiten. Hij toonde
daarbij aan zeker geen heil te zien in
'een al te snel toegeven aan de korte
termijnwens om winsten uit te beta
len". En verder plaatste ir Luteijn de
opmerking: „Naar mate de binding
tussen leden en coöperatie groter is,
vallen er meer voordelen te behalen",
waarbij hij zich met name sterk maak
te voor de stelling: „De ledendominan-
tie dient bij de besluitvorming cen
traal te staan, ook in het bestuur van
de coöperatie".
Eén en ander is volgens ir Luteijn m de
praktijk te verwerkelijken mits vol
doende aandacht wordt geschonken
aan scholing en kadertraining. Maar
wat dit betreft ligt Nederland momen
teel duidelijk ten achter bij het buiten
land. meende hij.
Ir Luteijn achtte coöperatieve jonge-
rencolleges uitermate zinvol om de no
dige ervaring op te doen en inzicht te
krijgen in het beleid, „maar zij mogen
met functioneren als inspraakorgaan
voor een exclusieve belangenbeharti
ging van de jongeren".
En hij voegde daar nog aan toe: „Zeker
naar de jongeren gericht mogen we het
wezen van de coöperatie niet te gauw
loochenen De jonge boer moet gecon
fronteerd blijven met de keuze wel of
niet coöperatief, zowel wat voordelen
als verplichtingen betreft, Want het
omzeilen van de keuzedaad onder
graaft het bestaansrecht van de coöpe
ratie".
Directeur T. van Triet naast zijn bedrijf in Zierikzee.
Het was een bittere pil, die T. van Triet uit Zierikzee onlangs moest
slikken. Het economisch technologisch instituut (ETI) Zeeland advi
seerde het rijk in tegenstelling tot eerdere toezeggingen - géén 150.000
gulden bij te dragen aan Van Triet's bedrijf Holland Warmte in Zierikzee.
Daarmee verdween het laatste lichtpuntje, waar alle hoop op was geves
tigd. Het uitblijven van de steun bleek een te zware klap. Niet alleen ging
Holland Warmte een week geleden over de kop. maar tevens verklaarde de
rechtbank in Dordrecht woensdag ook Van Triet's tweede B.V failliet: het
onderhoudsbedrijf TT Service in Zierikzee. Wel wordt nog geprobeerd om
een contract met de woningbouwvereniging Beter Wonen in Zierikzee af te
werken. Maar daarna (omstreeks eind maart) zullen alle - 20 - werknemers
van beide bedrijven definitief op straat staan. Inclusief directeur Van Triet.
Nog geen twee jaar geleden zag het er
voor Holland Warmte rooskleurig
uit. Het bedrijf had als eerste in Ne
derland een zogenaamde warmte-
pompinstallatie ontwikkeld in eigen
huis. Kosten noch moeite waren
daarbij gespaard. Van Triet en zijn
medewerkers staken een groot deel
van hun vrije uren in dit project. In
novatie, vernieuwing: Van Triet
achtte deze zaken van groot belang.
En daarnaast leverde het door zijn
bedrijf ontwikkelde apparaat een
enorme energiebesparing op. De in
ventiviteit en vernieuwende aanpak
van Holland Warmte bleken voor ve
le instellingen een veelbelovend te
ken. Talloze opdrachtgevers meld
den zich aan. Dat laat de faillisse
menten des te harder aankomen.
Volgens Van Triet heeft Holland
Warmte momenteel nog voor drie
miljoen gulden aan opdrachten.
Wat kan dan een ogenschijnlijk zo
bloeiend bedrijf plotsklaps in elkaar
doen storten? Het antwoord is een
voudig: geldgebrek. Belastingschul
den. een te klein eigen vermogen en
het uitblijven van bankkredieten
leidden uiteindelijk tot een niet meer
draagbare last. Maar nóg een met
weg te cijferen factor speelt mee, na
melijk de lakse rol van de overheid.
Hadden de ambtelijke molens sneller
en doeltreffender gedraaid, dan zou -
zo verzekert Van Triet - Holland
Warmte een florissante toekomst te
gemoet zijn gegaan. „We hadden een
grandioos bedrijf kunnen hebben",
verzucht de directeur. „Met steun be
hoefden we geen risico te nemen en
was er geen enkel probleem ge
weest"
Toen begin 1982 de eerste sombere
wolken in zicht kwamen, onder
nam Van Triet onmiddellijk actie.
Hij schreef onder meer een teleurge
stelde brief naar de toenmalige mi
nister van economische zaken, Jan
Terlouw. over het uitblijven van
overheidssteun. Van Triet was
enigszins verontwaardigd. Het rijk
pompte voor niet minder dan 15.5
miljoen gulden in Warmtepomp Ne
derland B.V., een gezamenlijke on
derneming van ENBM B.V., het
VEG-gasinstituut NV en de NV Ne
derlandse Gasunie.
„Wat ik tot heden ondervonden heb
in mijn strijd om energie te besparen
is tegenwerking van instanties die
van u warmtepompprojecten van de
grond moeten halen", schreef een
verbitterde Van Triet in maart 1982.
„U zult begrijpen, dat als je "bezig
bent om alle mogelijke energie te be
sparen, behalve die van jezelf, en al
leen op tegenwerking stuit, je de lust
op den duur vergaat". Van Triet
beëindigt zijn brief met een verzoek
om steun, om 'het bedrijf draaiende
te houden'.
Minister Terlouw had in die maan
den klaarblijkelijk andere proble
men aan zijn hoofd. Wel bracht hij de
bal aan het rollen. Helaas met een
niet al te snelle vaart. De rijksmjver-
heidsdienst werd ingeschakeld. On
derzoek nam evenwel veel tijd in be
slag. Ondertussen zag Van Triet zich
genoodzaakt om uit allerlei bronnen
buiten het bedrijf geld te verwerven.
„Ik heb mijn huis extra beleend om
het spulletje te redden. Dat ben ik nu
ook kwijt", vertelt de Zierikzeese di
recteur. „Terwijl naar de andere -
grote - bedrijven overheidsgelden
zijn toegevloeid". Van Triet heft een
waarschuwende vinger naar alle klei
ne ondernemers, die op het gebied
van energiebesparing werken. „Ook
de jongens, die met windmolens be
zig zijn", verduidelijkt hij „Er zijn
dingen waar je als kleine ondernemer
met je handen vanaf moet blijven".
De extra kosten en tijd, die Van
Triet in Holland Warmte stak,
liepen in de loop der maanden aan
zienlijk op. „Dat is allemaal niet erg,
als je ergens in gelooft," legt hij uit.
„Maar het is allemaal iets te ver ge
gaan. Ik had eerder moeten stoppen.
Ik dacht: 'je komt er wel uit op een
gegeven moment'". Die gedachte
kostte ook het zusterbedrijf TT Ser
vice de nek (in hetzelfde gebouw on
dergebracht). Van dit bedrijf werd
eveneens veel geld overgeheveld
naar Holland Warmte. Tenslotte té
veel.
Eigenlijk was er tot december 1982
geen zicht op een eventueel faillisse
ment van de ondernemingen. De
rijksnijverheidsdienst presenteerde
in november het rapport over de be
drijven. Dit schrijven gaf beslist geen
negatief beeld weer. De samenstel
lers verwachten dat de warmtepomp
- hét produkt van Holland Warmte
en Van Triet - een steeds grotere
plaats op de Nederlandse markt gaat
innemen. Voor het jaar 2000 werd een
toepassing van circa dertig procent
in het woningbestand geschat. Het
aantal fabrikanten van warmtepom
pen is zeer klein, meldt het rapport.
Naast Holland Warmte zijn er twee
bekende fabrikanten, te weten: Lan-
daal Schelde BV in Meem (RSV) en
IBK in Amersfoort (OGEM). Aanbe
volen werd sanering te overwegen.
Voor het in stand houden van het be
drijf was volgens het rapport tevens
kwijtschelding van 150.000 gulden
van de schuld by de belastingdienst
(ln totaal ongeveer 700.000 gulden»
vereist. Levensvatbaar beschouw
den de samenstellers Holland Warm
te zeker. Mits de overheid een steen
tje bij zou dragen.
Het mocht niet baten. De schulden
en lastenstegen. Het wegblijven van
de hulp vormde de genadeklap. „Het
beroerde is, werk hadden we zat."
zegt een ontgoochelde Van Triet. Hij
zit duidelijk vermoeid in het koude
(de warmtepomp is uitgevallen) en
bijna lege gebouw. Voor Van Triet
weer de hand aan de ploeg slaat, wil
hij eerst een paar maanden tot rust
komen. „Ik kan zelf niet weer zo één
twee-drie beginnen. Het is over,
hè?"
rené Groeneveld
SLUISKIL-De Nederlandse fruitteler
heeft een verbetering van zijn inko
men voor een groot deel zeifin de hand.
Hij zal produktie en kwaliteit moeten
opvoeren, regelmatig plantopstanden
dienen te vernieuwen en nieuwe ras
sen telen om risico's te spreiden. Dat
advies gaf maandagavond B. Mouris,
bedrijfseconomisch voorlichter van
het Landbouw Economisch Instituut
(LEIi in Goes op een bijeenkomst van
de drie Zeeuws-Vlaamse afdelingen
van de Nederlandse Fruittelersorgani
satie (NFOt in Sluiskil
Volgens hem moet West-Europa de
eerstkomende jaren rekening houden
met structurele overschotten van hard
fruit en met name van appelen. Daar
door komen de opbrengstprljzen sterk
onder druk te staan. Omdat ons land
slechts circa 7 procent van de Westeu-
ropese produktie van appelen en peren
levert, zal een toe- of afname van het
Nederlandse areaal geen invloed op de
prijsvorming uitoefenen. De rol van de
individuele teler blijft echter van groot
belang, waarschuwde Mouris Een be
drijf van 10 hectare met een jaarlijkse
produktie van 250 000 kg behaalt bij
een produktieverhoging van 5 procent
en een prijsverhoging van 5 cent per kg
al een inkomensvermeerdering van on
geveer 20.000,-. De voorlichter van het
LEI noemde het noodzakelijk dat de
produkten in eenmalig fust worden ge
presenteerd, voorzien van een kist-
kaart Een gerichte reclame voor het
Nederlandse fruit is daarbij onontbeer
lijk.
Volgens Mouris is de leeftijdsopbouw
van de plantopstanden niet rooskleu
rig. Er zal een versnelde vernieuwing
moeten plaatsvinden die zich vervol
gens regelmatig herhaalt. Bij een verde
ling van driekwart deel appelen en een
kwart deel peren betekent dat een ge
middelde van zes procent per jaar.
Daarbij is een Intensivering van de
plantopstanden een absolute voor
waarde. „Bij die vernieuwing zal het
sortiment in een evenwichtige verhou
ding aangepast moeten worden bena
drukte hy. „Hierbij zullen ook de thans
veelbelovende nieuwe rassen niet kun
nen ontbreken; het klinkt wellicht pa
radoxaal. dat gestreefd moet worden
naar risicospreiding, maar dat wil niet
zeggen dat alle nsico's uitgesloten kun
nen worden. Men kan stellen dat nieu
we rassen een groot risico inhouden,
maar met hetzelfde recht kan ook ge
zegd worden, dat het handhaven of ver
nieuwen van de huidige rassen een nog
groter risico inhoudt.