i
ALE ZEEUWSE COURANT
Besluit marineorders
bepaalt lot 'Schelde'
Surinamers diep geschokt
over dood 'tweede man' Horb
Radio-actief afval in de
oceaanbodem opslaan
China dreigt met diplomatieke stappen
GEEN OVERHEIDSSTEUN VOOR RSV
COMMISSIE ADVISEERT REGERING:
Peperdure
diplomaat
Enige tijd sneeuw
In de loop van de dag toenemende be
wolking gevolgd door enige tijd
sneeuw. Middagtemperatuur onge
veer 4 graden Naar zuidwest tot zuid
draaiende wind, in de middag aan de
kust en op het IJsselmeer tot krachtig
Jgenemend,
226e jaargang no. 29
"Vrijdag 4 februari 1983
DE JAGER-TOLHOEK
monKe
GOES: Houtkade 7. tel 01100-21250*
Geopend ma.-vr van 8 00-17 00 uur
zaterdag van 10 00-12.00 uur.
KEUKENS
1001 bouwmaterialen onder één dak!
DEN HAAG (ANP) - Het besluit van de Nederlandse regering om de Taiwane
se luchtvaartmaatschappij toestemming te geven Amsterdam aan te doen
terwijl vliegtuigen van Martinair en de KLM op Taipeh zullen gaan vliegen, is
voor China reden om het beginsel van de diplomatieke betrekkingen met
Nederland als zodanig aan de orde te stellen.
In een voorlopige reactie op het Nederlandse besluit, aldus gezaghebbende
diplomatieke kringen in Den Haag, wordt niet met. zoveel woorden gezin
speeld op het geheel en al verbreken van de diplomatieke betrekkingen - die
sinds de duikbootaffaire al tot het laagst mogelijke niveau zijn teruggebracht.
Maar China behoudt zich het recht voor om, in afwachting van het Neder
landse antwoord op het 'krachtige protest' van eerder deze week. 'verdere
stappen' te doen en 'de noodzakelijke maatregelen' te nemen.
e t van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG - De toekomst van de hele KMS-groep en haar 4200 werknemers in Zeeland staat en
valt met het besluit dat het kabinet vandaag hoopt te nemen over nieuwe marine-orders. Met het
r. voortbestaan van de drie RSV-marinewerven is een bedrag van tussen de 500 miljoen en één
l miljard gulden gemoeid. Het kabinet heeft donderdag besloten RSV géén nieuwe steun te geven
x en het bedrijf te splitsen. RSV zelf wil als gevolg van dat besluit meteen uitstel van betaling
3 aanvragen. Over de Koninklijke Maatschappij 'De Schelde' zijn definitieve besluiten, met het oog
op de gesprekken over de marine-orders, uitgebleven. Wel zullen daar wellicht vele honderden
t banen verdwijnen bij de onvermijdelijke afslanking die er sowieso zit aan te komen. Als gevolg
j van het kabinetsbesluit van gisteren gaat de RSV-gieterij in Middelburg (met ruim 120 man)
n dicht. De AKF in Goes daarentegen kan blijven bestaan.
3 Overal, zowel in de Kamer als bij de
vakbonden, is het kabinetsbesluit over
RSV hard aangekomen. Minister De
Koning schatte het totale verlies aan
arbeidsplaatsen op 5.000, de bonden
kwamen op maximaal 6.000 Kunnen
de marinewerven niet op de been wor
den gehouden, dan komen daar vele
duizenden banen bij. Zonder marine-
bouw zal de KMS-groep verdwijnen.
Duidelijk is dat ook mét marinebouw er
in de ketelbouw-sector vele banen weg
gaan. „Wat stelt ketelbouw op zichzelf
nog voor?" zei minister Van Aardenne
van economische zaken gisteren over
de magere vooruitzichten op orders.
Minister Van Aardenne kwam donder
dagmiddag onverwacht naar de Kamer
gewerkt kan worden en eventueel ko
pers kunnen worden gezocht.
AKF
Bij de bedrijven die Van Aardenne ge
zond noemt zit de AKF in Goes. De be
windsman meent dat dit bedrijf in sa
menhang met de KMS goede vooruit
zichten heeft. Verder worden de vol
gende bedrijven gesteund: De Reus lif-
Voor de RSV-gieterij in Middelburg
valt het doek definitief, net als voor Ver-
olme Electro, de machinefabriek Breda
en Thomassen Amsterdam. Van Aar
denne zal deze bedrijven zonder in te
grijpen failliet laten gaan, een proces
dan snel voltooid zal zijn. Bij deze be
drijven verdwijnen bijna 1500 arbeids
plaatsen, zodat in de bedrijven die blij
ven nog eens minimaal 3500 mensen
zonder werk komen.
Van Aardenne heeft met nadruk ge
steld dat er geen cent van het geld dat
hij via boedelkredieten gericht aan de
genoemde bedrijven geeft, in de pot van
de holding terecht mag komen Met zijn
(Slot zie pag. 7 kol. 2)
TEXEL (ANP) - Op Texel zijn donderdagmiddag de lichamen aangespoeld van
een jongen en een meisje.
De rijkspolitie te Den Helder neemt aan. dat het gaat om twee van de acht
bemanningsleden van het dinsdag vergane Deense opleidingsschip 'Activ' De
Activ verging dinsdag 40 kilometer ten noord-westen van Den Helder. De marine
had op de dag van het ongeluk zelf al een lyk uit het water gevist.
Eerder op de dag waren de rubberen reddingsboot, (foto) en enige luiken van de
Activ aangespoeld. Een van de drijvers van de rubberboot bleek lekgeslagen te
zijn, aldus de politie
om namens het kabinet te verklaren, ten, Van der Veer, Electron Friesland,
bezinning
Verschillende gemeenten in Zeeland,
waaronder Vlissingen, Sint Phillps-
land. Goes, Middelburg en Reimers-
waal. hebben besloten het provinciaal
opbouworgaan Stichting Zeeland
geen subsidie meer te geven of de bij
drage aan de stichting af te bouwen.
Het opbouworgaan gaat zich nu de ko
mende tijd beraden over de vraag op
welke manier de dienstverlening aan
de gemeenten gestalte kan krijgen
PAGINA 3
bijstand
De rijksoverheid gaat een groter deel
betalen van de bijstandsuitkeringen.
De gemeenten nemen daarvan mo
menteel 10 procent voor hun rekening
Staatssecret aris Koning van financiën
komt hiermee ten dele tegemoet aan
de wens van de grote fracties in de
Tweede Kamer
PAGINA 11
roken
In de periode 1960-1980 is het aantal
rokers in de landen van de Europese
Gemeenschap procentueel fors ge
daald. Daarentegen steeg de hoeveel
heid sigaretten die in rook opging In
de hele EG, behalve Griekenland, wer
den in 1960 378 miljard sigaretten per
jaar gerookt, terwijl dat er in 1980 564
miljard waren
nazi
De Boliviaanse vice-president Jaime
Paz Zamora is tegen de uiUvering van
nazi-misdadiger Klaus Barbie Paz Za
mora meent. dat. Barbie eerst zal moe
ten boeten voor alle misdaden die hij
in Bolivia heeft begaan. In Bolivia
gaat ook het gerucht, dat het hoogge
rechtshof onder 'druk van boven' Bar
bie zal deporteren naar een land van
eigen keuze.
PAGINA 13
trainerswissel
Hans Kraay en Feyenoord gaan aan
het eind van het seizoen uit elkaar. De
Rotterdamse voetbalclub wil een trai
ner-coach aantrekken die tijdens Het
weekeinde ook in de dug-out bij de
wedstrijden zit,
recreatie
Recreatie is een van de laatste posten
waarop bezuinigd wordt. Bij een da
lende koopkracht geeft men eerder
minder uit aan zaken die anderen niet
direct merken, zoals minder nieuwe
kleding en goedkoper vlees.
Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 11.
Opinie: 4.
Sport: 13.
Radio en televisie: 15.
Financiën: 17.
dat de RSV-holding zelf op geen enkele
steun meer hoeft te rekenen. Slechts
potentieel gezonde bedrijven worden
gesteund, via gerichte boedelkredieten.
Daarmee moeten die bedrijven het min
stens een maand uitzingen, waarin aan
de loskoppeling van het RSV-concern
Verolme Botlek, Pannevis, Machinefa
briek I.Imuiden, IEO, Electron Breda,
Thomassen International en Nucon.
Ook bij deze bedrijven verwacht Van
Aardenne overigens afslankingsopera
tics.
De RSV-Gietenj in Middelburg (ruim 120 werknemers) gaat als gevolg van het
kabinetsbesluit van gisteren dicht. Een faillissement is aanstaande
DEN HAAG - Het laag en middel
radioactieve afval van Nederland
moet op den duur in de bodem van de
oceaan verdwijnen. De Commissie
Heroverweging Verwijdering
Radioactief Afval, die de regering ad
viseert over het afvalprobleem in de
toekomst, vindt dit vooralsnog één
van de meest serieuze mogelijkheden
om van de radioactieve restanten af te
komen. Een andere oplossing die
wordt aangedragen, is het opbergen
van het afval in bunkers of in geologi
sche formaties, zoals zoutkoepels of
zoutmijnen.
Officieel is de commissie, die onder lei
ding staat van prof. dr. H. G. van Bue-
ren, nog niet gereed met de werkzaam
heden. Pas in maart verschjjntheteind-
rapport. Definitieve conclusies zijn nog
met getrokken.
De commissie Heroverweging Verwij
dering Radioactief Afval (HVRA
waarin ook de milieubeweging is verte
genwoordigd, werd ruim twee jaar gele
den ingesteld door de toenmalige mi
nister van milieuhygiëne, dr L Ginjaar
De meerderheid van de commissie
HVRA overweegt of het laag - en middel
radioactieve afval in de bodem van de
oceaan kan worden geschoten. In te
genstelling tot wat met het dumpen in
zee gebeurt, verdwijnen de restanten In
de bodem, waarna het vanzelf met een
laag zand wordt afgedekt. De grond ver
traagt eventuele verspreiding van de
radioactiviteit en is daarmee een extra
veiligheidsklep. De techniek van deze
methode is reeds zo goed als ontwik
keld. De vraag is of deze oplossing ook
maatschappelijk aanvaardbaar blijkt.
Verbonden
Naast deze en de mogelijkheid om alle
afval op te bergen in zoutkoepels of
-mijnen, denkt de- commissie dat de
stoffen koolstof 14 en tntium het beste
kunnen worden verbrand Voor dat
doel moet een verbrandingsoven wor
den gebouwd. De Gezondheidsraad
heeft dit al eerder geadviseerd.
TWIJFEL OVER OFFICIËLE LEZING ZELFMOORD
DEN HAAG - Van verschillende zijden
in Paramaribo is gisteravond de ver
wachting uitgesproken dat er volgen
de week zal worden gestaakt uit pro
test tegen de de dood van de tweede
militair van het land, majoor Roy
Horb. Volgens de Surinaamse staatsra
dio heeft Horb zich in de nacht van
woensdag op donderdag in zijn cel op
gehangen aan het koord van zijn sport-
broek. Horb was vorig weekeinde sa
men met twintig anderen gearresteerd
in verband met een vermeende samen
zwering tegen legerleider Bouterse. De
officiéle lezing, dat Horb zelfmoord
pleegde, wordt zowel in Suriname als
in Nederland alom betwijfeld.
In Suriname heeft het bericht van de
dood van Horb grote opschudding en
angst veroorzaakt.
Zegslieden in Paramaribo menen dat
de verslagenheid onder de bevolking
bijna even groot is als na de executies
van 15 vooraanstaande Surinamers op
8 december van het vorig jaar. Vrijwel
niemand in Paramaribo gelooft ook dat
Horb zelfmoord heeft gepleegd maar
dat hij in opdracht van Bouterse uit de
weg is geruimd. Ook de omstandighe
den waaronder Horb dood zou zijn aan-
getrofffen lijken zelfmoord uit te slui
ten. Horb zat in de streng bewaakte ge
vangenis van de militaire politie, vlak
naast Fort Zeelandia, het hoofdkwar
tier van Bouterse.
Woordvoerders van verschillende orga
nisaties van Surinamers in Nederland
spraken hun grote twijfel uit over de
bewering dat Horb zelfmoord zou heb
ben gepleegd Een familielid van Horb
zei tegenover de NCRV-radio dat Roy
Horb i30i er met de persoon naar was,
om zoiets te doen. Ex-premier Chin A
Sen zei er van overtuigd te zijn dat Horb
is vennoord.
De Nederlandse regering verklaarde
gisteren dat de officiële lezing „met ge
makkelijk door Iedereen zal worden
aanvaard". Een woordvoerder van het
ministerie van buitenlandse zaken
sprak grote verontrusting uit over de
ontwikkelingen van de laatste dagen.
Ook woordvoeders van de grote partij
en in de Tweede Kamer hebben duide
lijk laten weten dat zij twijfelen aan de
juistheid van de bewering dat Horb
door eigen toedoen om het leven is ge
komen. Allen spraken zij in zeer nega
tieve bewoordingen over het regime-
Bouterse.
Een van de eerste reacties op de dood
van Roy Horb kwam van de voormalige
premier en president Henk Chin A Sen,
Horb was een van de zestien militairen
van het eerste uur die in de nacht van
25 februari 1980 een geslaagde staats
greep uitvoerde in Suriname. Als
tweede man van de legertop had hij
naast Bouterse zitting in het beleids
centrum, het feitelijke machtslichaam
in Suriname.
Hij had nogal wat moeite met het links-
radicale optreden van zijn enige meer
dere, luitenant-kolonel Bouterse. Voor
al na het uitroepen van de socialisti
sche republiek Suriname in het voor
jaar van 1981 ontstond er een verwijde
ring tussen Horb en Bouterse.
Horb, die niet afkerig was van een even
tuele terugkeer van de militairen naar
De commissie lijkt in meerderheid te
gen het opslaan van het afval op land,
bijvoorbeeld in bunkers die In de grond
worden gegraven, omdat dit mogelijk
tot sabotages kan leiden. Wel wordt het
voordeel erkent dat men er gemakke
lijk bij kan in het geval er een betere
oplossing wordt gevonden.
De vertegenwoordigers van de milieu
beweging in de commissie, drs I. Ripha-
gen van Greenpeace en dr L. Reijnders
van de stichting Natuur en Milieu, vor
men de minderheid in de tien koppen
tellende commissie. Zij vinden dat er
een dusdanige oplossing moet worden
gezocht dat volgende generaties geen
risico's lopen.
Greenpeace en Natuur en Milieu vin
den dat alleen nog maar radioactief af
val mag ontstaan, dat een korte levens
duur heeft, minder dan tien jaar. Het
hogere radioactieve afval, overwegend
afkomstig van kerncentrales, is vaak
veel langer, soms over vele duizenden,
soms miljoenen jaren nog erg gevaar
lijk.
De milieuvertegenwoordigers pleiten
derhalve voor splitsing van het afval
in dat wat afkomstig is van ziekenhui
zen en laboratoria en dat van de kern
centrales. Het kortlevende afval moet
op land worden opgeslagen. Tegelij
kertijd moet wel worden geprobeerd
om dc hoeveelheid toepassingen van
radioactiviteit zoveel mogelijk te be
perken.
Vluchtelingen - Minister Schoo (ont
wikkelingssamenwerking! heeft een be
drag van 189 000 gulden beschikbaar
gesteld voor hulpverlening aan de Gha-
nezen die na hun gedwongen uittocht
uit Nigeria op weg zijn naar hun vader
land.
voorzitter van de onlangs opgerichte de kazerne, kon evenwel weinig onder
raad voor de bevrijding van Suriname, nemen zonder Bouterse.
Chin A Sen kwam donderdagochtend
uit Pittsburg op Schiphol aan waar hij
zijn definitieve verhuizing van Amerika
naar Nederland heeft geregeld.
Chin A Sen beschouwde Horb als zijn
persoonlijke vriend en zei niet te gelo
ven dat Horb zelfmoord heeft gepleegd.
„Hij moest dood omdat hij populair was
bfj het volk. Horb wilde wel een revolu
tie maar dan eentje van het volk en
geen geïmporteerde uit Cuba of Grene-
da". aldus Chin A Sen
Chin A Sen kondigde op korte termyn
acties aan hoewel hy nog altyd geen
voorstander van een gewelddadige ver
drijving van Bouterse.
De definitieve nederlaag van Horb te
kende zich af in november van het vorig
jaar toen hij Haakmat en Daal zijn
steun toezegde in hun poging Bouterse
middels massademonstraties tot een
terugkeer naar de democratie te dwin
gen
Na de executies van 8 december trok.
die niet erg populair was bij de militai
ren. Horb zich uit protest terug uit het
beleidscentrum en werd hij door Bou
terse op non-actief gezet
.Maar zijn als kritisch geïnterpreteerde
opstelling maakte hem bij het volk wel
populairder.
LONDEN - De Hoge Commissaris
lambassadcuri van Zimbabwe in
Engeland. Robert Zivinoira. heeft
van zijn regering een ernstige re
primande gekregen omdat hij. zon
der daarvoor toestemming te vra
gen. in de sjieke Londense wijk
Mayfair een huis heeft gekocht
voor 700 000 pond (3 miljoen gul
den).
Daarmee heeft Zwinoira in één
klap bijna al het geld opgemaakt
dat de regering van Zimbabwe had
gereserveerd voor de aankoop van
woningen voor diplomatiek perso
neel over de gehele wereld Voor dit
doel was een bedrag van 770.000
pond '3.3 miljoen gulden i opzij ge
legd
Zwinoira voerde gisteravond voor
de tv-camcra's van de BBC als ver
dediging aan. dat de door hem ge
kochte woning de goedkoopste was
die hij op een aan hem voorgelegde
lijst had kunnen vinden.
RSV-onzekerheid
op dieptepunt
TTet doek is gevallen over
'\W4 -LiRSV. De beslissing van
«Jjy het kabinet om na de weg-
w— geëbde miljardenhulp van de
laatste jaren geen enkele
rechtstreekse steun meer te verlenen
aan het concern als zodanig betekent
het definitieve einde van een mislukte
fusie. Twaalf jaar na de oprichting van
een eenheid die nooit een echte eenheid
is geworden houdt het Rijn-Schelde-
Verolme-concem op te bestaan. Minis
ter Van Aardenne van economische za
ken maakte gisteren aan de vakbon
den, aan de raad van bestuur van RSV
en aan de tweede kamercommissie dui
delijk dat de overheid er geen enkel nut
meer in ziet om de paraplu boven de 117
bedrijven met in totaal 17.000 werkne
mers nog langer op te houden. Na de
dramatische verslechteringen van de
afgelopen maanden en de vrijwel com
plete liquiditeitscrisis is ieder vertrou
wen in het verdere voortbestaan van
het concern in zijn geheel verdwenen.
Het gevolg van deze opstelling is dat
rechtstreeks wordt afgestevend op een
ontmanteling van RSV en dat alleen le
vensvatbare onderdelen met werkelij
ke toekomstkansen nog op enige hulp
kunnen rekenen. Meer dan 5000 banen
zullen bij die saneringsoperatie onver
mijdelijk verloren gaan. Verbijsterende
cijfers, zelfs in een tijd waarin menigeen
al wat murw is geraakt van de vnjwel
dagelijkse besommingen van verlies
aan werkgelegenheid.
Wat zal het RSV-concern in zijn val
meesleuren? Dat is de angstige
vraag die sinds gisteravond in duizen
den gezinnen wordt gesteld. De treite
rende onzekerheid over de uiteindelijke
gevolgen van de achteruit hollende
gang van zaken binnen de onderne
ming heeft nu het absolute dieptepunt
bereikt. De gisteren bekendgemaakte
opstelling van het kabinet is namelijk
nog maar een halve beslissing. Van
daag komt in het Catshuis het voortbe
staan van de 'militaire poot' van RSV
aan de orde, de bedrijven die met het
grootste deel van hun werk 'hangen'
aan opdrachten uit de marinesector.
Voor Zeeland staat daarby uitermate
veel op het spel. De activiteiten van de
koninklijke maatschappij 'De Schelde'
in Vlissingen (zelf ruim 4200 werkne
mers) zijn sterk bepalend voor de ar
beidsmarkt en de economische basu
van een groot gebied als Midden-Zee
land. Zoveel is gisteren uit opmerkin
gen van Van Aardenne al duidelijk ge
worden dat juist de marinebouw bij 'De
Schelde' als het enige bindende ele
ment wordt beschouwd. Met andere
woorden: zou de marinebouw in Vlissin
gen bij uitblijven van vervroegde defen
sie-opdrachten wegvallen, dan is het in
wezen met de hele KMS gedaan. En de
koude consequentie van een dergelijke
bewust genomen beslissing zou beteke
nen dat Zeeland sociaal-economisch te
gelijkertijd tot rampgebied kan worden
verklaard
Door middel van de miljardensteun
aan RSV en de rechtstreekse be
moeienis met de gang van zaken binnen
het concern hebben achtereenvolgende
regeringen, gedekt door wisselende
meerderheden in het parlement, een
grote verantwoordelijkheid op zich ge
laden. Ook voor de vele fouten die er in
de afgelopen jaren zijn gemaakt. Daar
bij hoort de financiële uitholling van
een bedrijf als 'De Schelde' (gezond en
renderend als het tenslotte was) In het
belang van industriële avonturen zoals
het Amerikaanse kolengraafprojecl.
'De Schelde' - het is de afgelopen weken
vaak herhaald - is financieel uitgemer
geld om elders binnen RSV putten te
dempen. Geld dat binnenkwam om op
drachten in Vlissingen uit te voeren
bleek niet meer voorhanden wanneer
leveranciers van materialen bij de
poort van het bedrijf verschenen. Wan
neer het kabinet daarmee vandaag bij
zijn beslissing geen rekening zou hou
den kan rustig worden vastgesteld dat
aan de reeks RSV-schandalen nog een
laatste posthuuin wordt toegevoegd
Om over vernietiging van een stuk
hoogwaardige techniek dat bij 'De
Schelde' na jaren ervanng is opge
bouwd verder maar niet te spreken. Bo
vendien heeft het kabinet ook mee te
wegen het feit dat verdwijning van 'De
Schelde' tegelijk uitschakeling van mo
gelijkheden voor een gerichte indus
triepolitiek op termijn zou betekenen.
Zover mag het niet komen. Daarom is
het nodig dat van 'De Schelde' zelf
uit alles wordt gemobiliseerd om pa-
niekbeslissingen in Den Haag te voor
komen. Het kabinet heeft zich zwaar ge
committeerd met RSV. Dat betekent
dat bij de ontmanteling van het con
cern tegenover een zeker levensvat
baar, maar bewust financieel onder
mijnd onderdeel geen economisch en
sociaal ontoelaatbare beslissingen mo
gen worden genomen. Het is nu al dui
delijk dat bij de afwikkeling van deze
mislukte RSV-fusie aan Ingrijpende 'af
slankingen' en een grootscheepse uit
ruil van belangen met te ontkomen zal
zijn. Maar het is onbestaanbaar dat dit
'drama' op één plaats een kind van de
rekening achterlaat
vdM
Werkloosheid België - In januari is
het leger werklozen in België elke dag
gegroeid met ruim 425 mensen. In de
eerste maand van het nieuwe jaar kwa
men er in totaal 13.294 werklozen bij
Volgens de officiéle cijfers telt Belgie nu
ruim 497 000 mensen zonder werk, van
wie er ruim 164.000 jonger dan 25 jaar
zijn. Onder het totale aantal werklozen
zijn ruim 232.000 mannen.
