SMIT - KROES
HOGE RENTE
VOOR GROTE SPAARDERS
Wie wil de Oosterschelde;
de minister-president.
GASTDOCENTEN
Werkgevers in de
rol van leraar
Bewijs van Inleg
PZC/provincie
5 jaar vast
19fcNDERDAG 3 FEBRUARI 1983
(Door Hans Laroes)
[k denk dat het iets menselijks is dat je toch probeert om ook rond vervelende besluiten een mooi
apiertje te doen, zodat je mensen niet helemaal desillusioneert. Ikzelf probeer, en ik sta er zo
uigzamerhand om bekend, om het recht voor z'n raap te zeggen. Dan sta je weieens op de tenen
an anderen, maar ik wil zelf ook liever de waarheid horen en ik koop er niets voor als mensen heel
mzichtig opereren, 't Gaat toch om de kern van de zaak...".
p die manier typeert minister Smit-
Iroes van verkeer en waterstaat de stijl
aarin zij politiek bedrijft. En inder-
aad, de ontwikkelingen in de afgelo-
en maanden logenstraffen haar woor-
en niet. Binnen een korte tijd werd een
an tal opvallende besluiten genomen:
6én Westerschelde-oeververbinding,
uurder openbaar vervoer, een gat In de
S-begroting dat de spoorwegen zelf
laar moeten opvullen, een tolweg over
e pljlerdam in de Oosterschelde, géén
joortunnel maar een brug in Rotter-
am... Om een omelette te maken moet
- om één van de "gezond verstand'-
Itspraken te noteren waarvan zij er al-
jd een veelheid, zo lijkt het, zo voor de
ak bij zich heeft - nu eenmaal eieren
reken. Er gebeurden ook andere za-
sn: de financiering voor de Ooster-
iheldewerken is tot de opluchting van
;len op Verkeer en Waterstaat gere
ild, én de nog te versterken zeewerin-
»n zullen in 1990 op deltahoogte zijn.
r gebeurt weer wat op Verkeer en Wa-
irstaat. na de vriendelijke doch zwak-
b minister Tuijnman en de op z'n pen-
oen wachtende Zeevalking. Voorgan-
ers die, en ook dan aarzelt minister
mit niet om de gebruikelijke vriende-
jkheden achterwege te laten, op veler-
■i gebied „de tent niet overeind hebben
unnen houden".
r is geen sprake meer van 'op de win-
el passen'. De winkel moet ingrijpend
Brbouwd worden nu zij iets dat
slechts op een bouwval leek", zoals zij
at woensdag formuleert, aantrof,
irukke tijden. In de late stormnacht
an dinsdag op woensdag, om vier uur
ochtends, inspecteert zij aan de Zuid-
ollandse kusten de zeeweringen, net
ertig jaar na de watersnoodramp van
i3, die door het weer op passende wijze
'ordt herdacht. „Zelfs die grote, stevi-
e mannen hadden de grootste moeite
m tegen de wind in overeind te blij-
:en". Ze zegt: „Met deze verantwoorde-
ikheid luister je wat anders naar weer-
erichten... Op het moment dat er wat
ebeurt zegt iedereen in Nederland dat-
het altijd al geweten heeft en dat-ie
og zo heeft gewaarschuwd... Je kunt je
e kamerdebatten wel voorstellen",
laar nachtelijke inspectie heeft haar in
ider geval verhinderd om in te gaan op
Bn uitnodiging vanuit Bruinisse. Per
ilex was zij gevraagd om 's morgens
m half zeven maar eens te komen be-
Ijken hoe de buitendijkse bedrijfster-
jinen daar onherroepelijk onderwater
)uden lopen.
)ruk
e financiële gaten die in het Ooster-
'.heldeproject gevallen zijn - en niet
jot de laatste keer - hebben de minis-
tr vanaf de eerste dag dat zij haar de-
irtement binnentrok beziggehouden,
tel dat ze twee jaar geleden géén
aatssecretaris, maar al minister was
iweest? Wat zouden de consequenties
jn geweest?
levrouw Smit. na een korte pauze: „Ik
Bb nu werkelijk overwogen om te kjj-
sn of dit nog zo door kon gaan. Het is
leen moeilijk om te zeggen wat ik toen
idaan zou hebben. Ik zat er niet".
- Ik vraag het mede omdat premier
'fibers toegelicht heeft dat de minister
jn verkeer en waterstaat het kabinet
'.efl voorgehouden: U zal mij moeten
'Apen of de boel gaat dicht.
)at is waar."
Ik neem aan dat het als dreigement
'ectief was maar dat dat moeilijk uit
voeren zou zijn.
let is uiteraard niet zonder gevolgen,
'n besluit. Nu die regeling gemaakt is
oor wat de verdeling van de kosten
tn het project betreft) lijkt het over-
inbaar te zijn, maar toen de minister-
ad die afspraken nog niet had ge-
aakt en ik er dus rekening mee moest
>uden dat alles wat er op ons bord zou
anen op verkeer en waterstaat zou
u rukken, kon ik het niet verantwoor
den om zo door te gaan."
—5p zich zouden de kosten, als je de
io.osterschelde nu dicht zou doen, in de-
Ijlfde orde van grootte liggen als wan-
Ker je doorgaat met dit project. Het
Hige verschil is datje als je de Ooster-
■helde compleet dicht zou doen, je niet
e onzekerheden hebt...
Je zou als Nederland de risee in de
ten van de wereld zijn.
)at kan allemaal best zijn, maar je
int beter je eerste verlies nemen, zoals
it met een bekend Nederlands gezeg-
heet. En nogmaals, het is niet alleen
lt project. Ik heb ook vanuit mijn ver-
ïtwoordelijkheid voor de andere stuk-
m veiligheid op te komen."
esultaat van de besprekingen in het
ibinet is, het zal bekend zijn, de rege-
ng dat 80 procent van de méérkosten
in het Oosterscheldeproject door het
ibinet in gezamenlijkheid worden
(dragen. Twintig procent is voor ver
ier en waterstaat zélf.
minister: „Het zou natuurlijk plezie-
g zijn geweest wanneer het kabinet
10 procent voor z'n rekening zou heb-
in genomen, maar aan de andere kant
Jb ik het zeer op prijs gesteld dat de
%gae inderdaad hebben erkend dat
;ze Oosterscheldekeuze een keuze is
e niet in eerste instantie door verkeer
waterstaat is gemaakt. Om andere
dan des verkeers en water-
Haats zijnde is voor deze oplossing ge-
Al met al lijkt de 80-20-regeling in tegen
spraak met het kabinetsbesluit uit 1976,
toen bepaald werd dat alle méérkosten
door het hele kabinet zouden worden
gedragen.
Minister Smit: „Het vervelende is dat
daarna andere afspraken zijn gemaakt
waarin niet meer die totale loyaliteit
aan de orde was. We moesten dus weer
vanaf nul beginnen."
- Dat zijn die voorgangers die de tent
niet overeind hebben gehouden?
„Waardoor in ieder geval bespreekbaar
is geweest dat dit soort situaties zijn
ontstaan".
Gat
Toen minister Smit de erfenis van
voorganger Zeevalking mocht overne
men, trof zij een financieel gat in de
Oosterscheldewerken van 162 miljoen.
Het is nog steeds niet ingevuld. Om die
reden wordt bijvoorbeeld gestudeerd
op de vertraging van de aanleg van de
beide compartimenteringsdammen én
gaat de liftsluis in de Oesterdam niet
door, die mede geschrapt is om dit gat
te vullen, aldus de minister dinsdag.
Binnenkort wordt een studie voltooid
naar de mogelijke vertraging van die
Philips- en Oesterdam. Het grote pro
bleem echter is dat de beide dammen er
met name om milieukundige overwe
gingen zijn gekomen. Te late sluiting
kan. zo was de lezing tot nu toe -ook van
de Raad van de Waterstaat- onaan
vaardbare consequenties voor dat mi
lieu hebben. Nadat de 'franje' van het
project is verdwenen, wordt er nu dus
aan de essentiele randvoorwaarden
voor het totale project geknabbeld.
Mevrouw Smit, beslist: „Dat spreek ik
niet tegen, maar waar niet is verliest de
keizer z'n recht".
- Daarmee wordt de essentie van hel
project gewijzigd. Veiligheid komt weer
op de eerste plaats en het milieu wordt
naar achteren geschoven.
,,'t Verdwijnt niet naar de achtergrond.
Overigens, door sommigen zal dat zo
naar voren worden gebracht".
Mevrouw Smit legt uit dat de tijd ge
leerd heeft dat de aannames uit vroeger
jaren wellicht niet langer heilig hoeven
te zijn. Met andere woorden, de bijna
voltooide studie zou best eens kunnen
uitwijzen dat het vertragen van Philips-
en Oesterdam niet onverantwoord is
Dat is één. „Het tweede, hoogst belang
rijke punt is dat je toch weer, hoe af
schuwelijk dat ook is, op die financiën
uitkomt. Dat is één van de hoofdrede
nen om te zeggen: jongens, er zijn altijd
idealere situaties, maar beter is de vij
and van best." De minister legt er ech
ter de nadruk op dat er nog géén besluit
is genomen en dat wellicht gewoon
wordt doorgegaan volgens de huidige
plannen.
Bomen
Een kortgeleden verschenen studie
van onder anderen professor Leemans
naar de besluitvorming rond het Oos
terscheldeproject in de jaren zeventig
heeft de vraag weer aktueel gemaakt
of Tweede Kamer en regering destijds
wisten waar ze aan begonnen.
De minister: „Ik heb die besluitvor
ming zelf meegemaakt, als nieuw ka
merlid. Het enige wat ik er ter veront
schuldiging aan kan toevoegen, maar
dat klinkt wat vreemd - U kent de stel-
lingname van mijn partij -. is dat in die
tijd iedereen dacht dat de bomen tot in
de hemel groeiden. Ik denk dat de fout
die destijds is gemaakt er op neerkomt
dat we ons onvoldoende hebben afge
vraagd of in tijden dat het niet meer zo
goed gaat met de economie het verant
woord is om zo'n zware last op het bud
get van verkeer en waterstaat te leg
gen..."
De minister heeft, wijzend op de totale
verantwoordelijkheid van het héél ka
binet voor de Oosterscheldewerken, die
post als een oneigenlijke op haar begro
ting gekenschetst. De economische te
ruggang heeft er toe geleid dat de ande
re ministeries „niet thuis gaven" toen
zij met de moeilijkheden rond de Oos
terschelde werden geconfronteerd. „En
dat is gepruimd in die situatie, door de
respectievelijke bewindslieden op ver
keer en waterstaat".
Later: „Ik heb in de ministerraad ge
zegd: ieder die hier zit is minstens zo
aangewezen als ik. en ik vind dat er een
paar méér zijn aangewezen, om dit pro
ject in de portefeuille te hebben."
Lachend: Jk heb gevraagd: wie wil de
Oosterschelde hebben? De minister
president? Niemand was thuis..."
Mevrouw Smit blijft van plan om de
Oosterscheldedam voor de winter van
'86 gereed te hebben. Desondanks is '86
„geen heilig getal". „Ik heb temporise
ren overigens wel overwogen, maar dat
blijkt in de tijd aanmerkelijk duurder.
Je moet nu alleen niet zelf het slachtof
fer worden van dat jaartal," zegt de mi
nister, uitleggend dat voorkomen moet
worden dat je je - als die omstandigheid
zich zou voordoen - over de kop zou
gaan werken om '80 te halen, terwij] dat
over de kop werken ook wel eens duur
zou kunnen uitvallen,
Liftsluis
Niet alle projecten die de voorgangers
van mevrouw Smit om financiële rede
nen hebben geschrapt hebben de
Tweede Kamer bijvoorbeeld tot blij
heid gestemd. Neem de liftsluis in de
Oesterdam, waarvoor de minister
straks ongetwijfeld in de Kamer moet
verschijnen om ook haar 'neen' te ver
dedigen. Zij is, maakt zij onomwonden
duidelijk, niet van plan om de Kamer
meerderheid haar zin te geven en de
sluis toch aan te leggen: „Er is géén
ruimte", zegt zij stellig.
Enigszins cynisch: „Met dat project de
ministerraad in om daar het geld te ha
len, dat lijkt me niet erg haalbaar..."
Desondanks komt er op korte termijn
een gesprek met de Kamer van Koop
handel West-Brabant en de gemeente
Bergen op Zoom. hoewel de cijfers die
vanuit deze regio zijn aangevoerd nog
steeds worden bestreden.
- Dat gesprek is dus 'window-dres
sing"?.
„Dat is onzin. Ik vind dat ik dan géén
mensen moet uitnodigen. Ik weet wat
zij nu op tafel gelegd hebben. Ik ben
altijd graag bereid overtuigd te worden,
maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen
dat ik nu nog niet overtuigd ben. Als zij
denken ijzersterke argumenten in han
den te hebben, dan komen ze langs."
- Er zullen dan nieuwe argumenten
moeten worden aangevoerd?
„Ja. Er moeten andere argumenten op
tafel komen dan nu..."
Tolweg
De Kamer heeft vorige week de tolhef-
fïngs-plannen van het kabinet van ta
fel geveegd, en ook de minister was
graag bereid op deze dwaling terug te
komen. Desondanks houdt zij vast aan
de gedachte om tol te heffen op de auto
weg die op de pijlcrdam moet worden
aangelegd. Tijdelijk, wat de minister
betreft.
Mevrouw Smit: „Ik vind datje op deze
manier een instrument hebt om dingen
naar voren te halen. Als de keuze aan de
orde is: wél een weg, maar dan een tol
weg. of géén weg. dan denk ik dat ook de
Kamer, misschien met bloedend hart,
voor een tolweg zal kiezen."
- is het of het één, of hel ander
„Ik vrees dat er met veel ruimte tussen
zit. Op ons ligt de dure plicht om zo mm
mogelijk gebruik te maken van die 80-
20-regeling. We hoeven überhaupt niet
in de ministerraad te komen met een
bedrag waarin die formule hiervoor is
toegepast
- Zeeland zal zeggen het is een belofte
uit een niet zo ver verleden.
Mevrouw Smit: „Dat is natuurlijk toch
een woord dat op het puntje van ieders
tong ligt. Al die beloften zijn gedaan in
tijden waarin we dachten dat de bomen
tot in de hemel groeiden. Willen we orde
op zaken stellen, echt weer boven water
uitkomen, dan moeten we niet gaan
piepen van: wat was er ook weer be
loofd, maar we moeten bedenken wat
nu strikt noodzakelijk is om uit het
moeras te geraken".
Dat brengt de Westerschelde-oeverver
binding op tafel, want ook op dat ge
bied lagen er. dat is althans de stelling
van GS van Zeeland, beloften.
- Was er wilsovereenstemming tussen
Zeeland en het vorige kabinet?
De minister, die er de nadruk op legt
dat er géén relaties met het dure Oos
terscheldeproject liggen - „ook als die
brug bij Ameland had gelegen hadden
we hetzelfde besluit genomen" - zegt:
„Als ik in de notulen lees wat Van der
Stee destijds gezegd heeft, waar hij zei
er is een nieuw kabinet op komst dat de
zaak ongetwijfeld zelf gaat bekijken,
dan is dat de allergrootste slag om de
arm die iemand m de politiek kan ma
ken. Dat anderen dat niet willen horen
of het anders verstaan, dat kan ik me
voorstellen..."
Koffie
Neelie Smit-Kroes: ...'t gaat toch om de kern van de zaak"
- Die anderen hadden ook gehoord dat
Van der Stee zei dat het contract bin
nen een week of dne getekend zou kun
nen worden.
„Ja, maar ik heb ook gezegd tegen de
Zeeuwse delegatie dat ik het onverant
woord vind dat dat gesprek toen heeft
plaatsgevonden. Als je weet dat er een
nieuw kabinet op de stoep staat, dan
moetje zeggen: U kunt best een borrel
en een kop kofie komen drinken, maar
het is niet het moment om inhoudelijk
op deze zaak in te gaan..."
- Het verwijt is dat U en minister Ru-
ding, door de rijksbijdrage plotseling te
verlagen, het project achter de horizon
hebben gemanipuleerd
De minister begint met uit te leggen dat
de lagere verkeersprognoses en het ge
bruik van de veren die lagere bijdrage
rechtvaardigen. „De aanname dat de
hoogte van die bijdrage vaststond, was
door één van de partijen gedaan. Ner
gens is bij mijn weten zwart-op-wit
vastgesteld dat dat het uitgangspunt
was. maar zelfs als dat zo geweest zou
zijn, dan was het toch nu onze verant
woordelijkheid om de zaak opnieuw te
bezien, en dat is waar wij mee bezig zijn
in 't kabinet".
- Ook met een hogere bijdrage zou U die
oeververbinding niet aanleggen?
„Ook dan is het buitengewoon moei
lijk". Later: „Iedereen had dit besluit
genomen. Ln onze situatie verkerend".
Nu de VOW is afgevoerd, wordt er in
Zeeland vanzelf méér nadruk op de ver
betering van de veerdiensten gelegd. -
Hoeveel mag een dubbeldekker kos
ten?
De minister „Niet zoveel als nu ge
pland wordt".
- Geen 75 miljoen dus. Twee jaar gele
den was er 45 miljoen gereserveerd
Hoeveel hebt U nu
„Ik vind het niet verstandig om dat te
zeggen. We hebben laten weten dat ver
sobering voor alles geldt, dus ook voor
de dubbeldekker
Betekent daldat er geen salon komt,
bijvoorbeeld?
„Je moet zo oppassen dat je niet op
stoelen van anderen gaat zitten, hoewel
de verleiding soms groot is. Wij zeggen:
beste mensen, dit is gewoon te hoog ge
grepen. Als Zeeland daarover wil pra
ten, dan kan dat. Dat moet bespreek
baar zijn".
Het zou dus alsnog op 75 miljoen kun
nen uitkomen
„Nee. Dat is te hoog. Wij vinden dat het
aanzienlijk voordeliger kan".
Over een vierde dubbeldekker wil de
minister zich slechts voorzichtig uitla
ten. Ze zegt niet dat-ie niet bespreek
baar is, maar zegt ook niet, gelet op de
verkeersprognoses, „sjonge jonge, wat
een prachtig voorstel". Zo'n extra
veerboot is géén doekje voor het bloe
den voor de VOW: „We zijn hier niet
bezig met een koppelverkoop".
Mevrouw Smit is nog steeds overtuigd
van de redelijkheid van het verlangen
van het rijk om het beheer over de veer
diensten over te nemen. Het is uit
gangspunt van haar beleid, zegt zij.
hoewel alles bespreekbaar is en zij best
door argumenten overtuigd wil worden.
Resten, wat de veren betreft, de tarie
ven. Mevrouw Smit wil dat de gebrui
kers méér gaan betalen, nu zij gezegd
heeft dat het aandeel van het rijk in de
tekorten - 60 procent, de andere 40 ko
men van de tarieven- wellicht omlaag
moet, Wordt die verhouding 50-50, een
tariefverhoging met 20 procent? „We
moeten proberen om dat te voorko
men. Niets is uitgesloten op het mo
ment, maar laten de mensen zich nou
daar niet ongerust over gaan maken..."
Dr P.S. Dewar, hoofdingenieur van Broomchemie als gastdocent op de Temeuzense scholengemeenschap Petrus
Hondius.
9 een winst, geen investeringen, geen toekomst'. Hoofdingenieur (chief
chemistry) dr P. S. Dewar van Broomchemie zegt na een uurtje doceren
op de Temeuzense scholengemeenschap 'Petrus Hondius' precies waar het
in het economisch bestel om gaat. Winst dus: voor de werkgever, de indus
trieel, zaak van aanhoudende zorg om te overleven. Maar de leerlingen VWO
5 rekenen eigenlijk al niet meer op een toekomst. 'Bedrijven', zegt een
zwartgelokte leerlinge in de gastles van Philips-produktiemanager dr ir N.
J. T. A. Kramer, 'vragen bij vacatures altijd naar ervaring. Hoe kim je dat nu
hebben als je juist uit de schoolbanken bent gestapt. En wat zeggen de
bedrijven dan? Schoolverlaters, die kunnen niets.
Woensdagmiddag, het aardrijks-
kundelokaal op de derde ver
dieping van het 'Petrus Hondius'. De
slotseance van het project op die
school. Voor de klas: dr Dewar van
Broomchemie, producent van een
reeks broomderivaten en dr ir Kra
mervan Philips-Terneuzen, lampen
fabrikant. De tekst op de humoristi
sche kalender aan de muurluidt:
'Daar moet ik nog 'ns over slapen.
Belt u me tegen eind werktijd nog
maar eens op'. Hoe anders is het on
dernemerschap, waarin winst sinds
kort geen vies woord meer is.
De toekomstverwachting van de
werknemer-van-morgen Maar Kra
mer laat het er niet bij zitten. Vindt
dat de scholieren zich bij voorbaat
gewonnen geven in de slag om ar
beid. Houdthen voor .Zeker wel is er
nog toekomst, maar feit is dat er min
der mogelijkheden zijn dan vroeger.
Garanties geeft niemand, waarbij we
ons ook moeten realiseren dat er in
toenemende mate hogere kwaliteits
eisen zullen worden gesteld. Maar
het bedrijfsleven zal, vooral als ge
volg van de snelle technische ontwik
kelingen, blijvend verlegen zitten om
mensen die op de hoogte zijn van de
laatste, modernste snufjes. Die in
stroom moet gehandhaafd blijven,
een bedrijf kan zich immers niet per
mitteren twintig jaar lang met de ar
men over elkaar te blijven zitten.
Daarom: blijf optimistisch, werp
vooraf geen barrière op door te zeg
gen dat er toch geen werk meer is.
Zelf kun je, door bij voorbeeld studie,
al veel aan je situatie verandere-
n.
De Zeeuws-Vlaamse werkgever (di
recteur, bedrijfsleider of kaderfunc
tionaris) in de rol van leraar. Een ini
tiatief én een pnmeur van de kring
van werkgevers in de Zeeuws-Vlaam-
se kanaalzone om de leerlingen van
HAVO- en VWO-klassen op het .'Pe
trus Hondius' en de christelijke scho
lengemeenschap Zeldenrustcollege
in Temeuzen inzicht te geven in de
plaats én de taak van het bedrijfsle
ven in de samenleving. Daartoe ge
ven twee weken lang iop beide scho
len één week) tien ondernemers van
de bedrijven Dow Chemical. NSM.
Philips. Broomchemie, CPC en CSM
gastlessen over het functioneren van
'hun' bedrijf.
Na een week doceren op het 'Petrus
Hondius' (de komende week is het
Zeldenrustcollege aan de beurt) be
schouwt zowel rector E. G Wildeboer
als secretaris drs a. a. u. oaiuau v cm
de Kring van Werkgevers het gastles-
senproject als een succes. Wildeboer:
„Een goede zaak. De lessen zijn een
aanvulling op de theorie op school,
temeer daar het project een vervolg
krijgt in de vorm van bezoekjes aan
de deelnemende bedrijven" En drs
Saman: ..Uit de bereidheid van de be-
drijvan om aan het project deel te
nemen valt af te leiden dat er grote
waarde wordt gehecht aan informe
ren over en de betekenis van het be
drijfsleven in deze regio".
Drs Saman legt de leerlingen doel en
middelen van het project uit, vertelt
over het functioneren van het be
drijfsleven (de factoren kapitaal, ar
beid. winst, groei en menselijke ver
houdingen), gaat in op het belang
van het onderwijs 'De overheid stopt
jaarlijks 27 miljard in het onderwijs,
dat is acht procent van het netto-na
tionaal inkomen. Als bedrijfsleven
vinden wij dat een vorm van investe
ren, een investering in de toekomst')
en refereert aan de energievoorzie
ning, nu en in de komende jaren.
Vraag uit de klas: „Waarom dringt de
overheid er juist bij gezinnen op aan
zuinig met energie te zijn, terwijl
daar in dertig j aar misschien nog niet
de hoeveelheid wordt verbruikt van
een bednjf in één jaar?".
De secretaris geeft toe: „Bij gezinnen
gaat het inderdaad om beperkte be
sparingen. maar ook die zijn heel be
langrijk, ook voor de toekomst van
het bedrijfsleven- Met name in de be
drijven zijn er de laatste jaren ontzet
tend veel energiebesparende maatre
gelen genomen. Een bedrijf rede
neert immers in cijfers: gaat iets te
veel kosten, dan wordt er naar alter
natieven gezocht".
Citaat uit de brochure die de Kring
van Werkgevers ter gelegenheid van
het gastlessenproject voor de leerlin
gen samenstelde: 'In commercieel
economisch opzicht is de kanaalzone
Zeeuwsch-Vlaanderen een aantrek
kelijke vestigingsplaats voor de in
dustrie: ideaal gelegen in het cen
trum van de Benelux, aan een kanaal
bevaarbaar voor zeeschepen tot
60.000 ton. Voor de werknemer een
gebied met een gevarieerde werkge
legenheid in een prettige en moderne
sfeer
Maar de VWO-leerling in de
groep-Kramer kijkt sceptisch.
Hij gelooft niet meer zo erg in die
werkgelegenheid. Wel is er de hevi
ge interesse in (behalve dan bij drie
meisjes op de voorste rij die met
zuchten, steunen en giechelen hun
desinteresse niet onder stoelen of
banken steken), zoals de Philips-ma<
nager dat nitdrukt, 'hoe het er aan de
andere kant van de muur aan toe
gaat'. Vragen en discussie over de
energiezuinige SL-lamp (leerlinge:
„Er is dus eigenlijk niemand die pre
cies weet hoe die in elkaar zit" na de
uitleg dat de lamp door verschillen
de afdelingen wordt ontwikkeld,
vormgegeven en geproduceerd), de
politieke opstelling van de onderne
mer (Kramer: „Dat je ondernemer
bent, hoeft toch niet meteen te zeg
gen dat je WD stemtmaar
toch vooral de toekomstige kansen
op arbeid ("het maakt niet zo veel
uit waar je werkt, als je maar
werkt").
Vlak voor docent en leerlingen leder
huns weegs gaan. legt Kramer nog
even de drie meisjes het zwijgen op.
„Dames, ik wil nog even de discussie
volgen.Van de dames heb ik van
middag in elk geval veel lol geha-
(ADVERTENTIE)
7%
f15.000,- Minimum inleg.
Rente-uitkering per maand.
Effectieve rente 7,23%.
zeeuwse
bondsspaarbank
