nederlanders en de zee DENOS EN DE BLADEN 450 MINUTEN TELEVISIE DOCUMENTAIRE VRIJDAG 21 JANUARI 1983 [PZC/radio-tv 17 (Door Jacques Cats Je kunt er gewoon niet omheen: zo dicht aan de waterkant wonend, met de doorgaande scheep vaartroute naast de deur, moet je in Zeeland op de duur wel geinteresseerd raken in het maritieme gebeuren. Het zullen er ongetwijfeld velen zijn, die door hun werk een nauwe band hebben gekregen met al die activiteiten aan en op het water. En daarbij hoeven we niet alleen maar te denken aan al wat vaart of dobbert. Er zijn ook nog die andere waterige activiteiten als de bouw van dijken, dammen, tunnels havens en bruggen. Voeg daar nog bij, dat er in dit gewest diverse onderwijsinstituten zijn gevestigd, waar jongelui worden opgeleid voor een beroep bui ten de wal en de indruk snijdt hout, dat er met name in Zeeland extra geboeid zal worden gekeken naar NOS-Maritiem, een negendelige documentaire over Nederlanders en de zee, die vanaf don derdag 19 februari aan het kijkerspubliek zal worden voorgeschoteld. In Hilversumse filmmontagestudio's wordt in deze dagen de laatste hand ge legd aan de vormgeving van die negen afzonderlijke delen, aan kilometers film, vergaard tijdens reizen naar verre einders, nu teruggesneden tot overzich telijke porties aanlokkelijk kijkvoer. Met hier en daar hoe kan het ook an ders, wat herkenningsbeelden uit het Zeeuwse: er is gefilmd aan boord bij de Colijnsplaatse gamalenvisser Huib Bout, de werken in de Oosterschelde komen aan de orde. er wordt een kijkje genomen in de havengebieden bij Ter- neuzen en Vlissingen en via beelden van het lossen van een veeschip van Piet Vroon uit Breskens krijgt de kijker een indruk van het bestaan van een le vendige veevaart. Een Zeeuw zat er ook in het team, dat vele maanden lang in de weer is geweest om het materiaal voor de serie bij el kaar te schrapen: Rob van Hoek uit Middelburg, redacteur van het NOS- programma 'Van gewest tot gewest', tij delijk uitgeleend aan de NOS-ploeg, die in nauwe samenwerking met het mari tiem researchinistituut Nederland bij stukjes en beetjes nader vorm gaf aan een modem stukje Hollands Glorie. Rob van Hoek deed reportagewerk voor bijna alle delen en ook heeft hij de samenstelling gehad van twee afleve ringen: over de scheepsbouw en visserij en vervuiling. De serie is opgebouwd naar een idee van Frans van Dusschoten, vroeger van NOS-sport, laatstelijk nog actief geweest voor de druk bekeken docu mentaires over zeezei len en de water sport (varen maar). „Wij willen", zegt Van Dusschoten in een nadere toelichting op de serie over Nederlanders en de zee, „laten zien wat die Nederlanders allemaal doen buiten ons gezichtsveld. Kijk, als je vroeger achter het Centraal Station in Amster dam ging kijken zag je daar een bloeien de scheepvaart. Datzelfde beeld had je, staande aan de Parkkade in Rotter dam. Maar al die activiteiten hebben zich nu allemaal naar de buitenkant verplaatst, meer en meer naar zee". Dat zicht op die maritieme bedrijfstak is nu sterk vervaagd door al die veran deringen, die onder meer tot het merk waardige beeld hebben geleid dat het wisselen van een bemanning tegen woordig alleen nog valt te registreren op Schiphol, waar een bemanning aan komt van een schip, dat mogelijk in Hongkong ligt. Volgens Rob van Hoek zullen de op het scherm te brengen beelden wel weinig meer overhouden van het romantische beeld, dat veel mensen nog van de scheepvaart hebben..Alles wordt nu in een meer redelijk perspectief gezet". Het is volgens de samenstellers van de NOS-serie Maritiem, waarvan Cees van Langeraad de eindredactie heeft, met name dat verlies aan romantiek, waar door de belangstelling voor de maritie me poot onder de Nederlandse samen leving voor een deel kan worden ver klaard. "Terwijl het begrijpelijk is dat prachtige vracht-passagiersschepen als de 'Prins Willem van Oranje' van de Oranjelijn de Oranje Nassau van de KNSM of de 'Alhena' en 'Altair' van Van Nievelt Goudriaan en Co een ge voelige snaar raakten bij de rechtgeaar de zeeman, mag aan het gevoelsleven van de matroos, die week wordt van een supertanker gerust worden getwijfeld. En de 'ouwe', die op 15 mijl een bark herkende aan de bramzeilen is verdron gen door de aflos-kapitein. die pas zeker weet dat de helicopter hem op de juiste supertanker heeft afgeleverd als hij de naam heeft gelezen; ze zien er toch alle maal hetzelfde uit. romantiek Er zijn, vinden de samenstel Iers van de serie, echter meer kanten aan het leven dan romantiek. Succesvol zakendoen is er een van, winstgevend varen even zo. De lijnen van bijvoorbeeld een ro- ro schip mogen dan het netvlies niet aangenaam treffen, dankzij deze lelij- positief Wij Nederlanders mogen dan zo snel klaar staan met de opmerking, dat het maritieme gebeuren ons zo na staat, wat weten we er vandaag-de dag eigen lijk nog wel vanaf. „Geen donder", vat Frans Van Dusschoten de kennis van de gemiddelde Nederlander even sa men. -Ja wanneer komt de scheepvaart ook in het nieuws. Als er bijvoorbeeld een tanker knikt, wanneer er werven wor den gesloten, er sprake is van oliever vuiling. Negatieve dingen. Maar wat de mensen daar voor werk doen, dat krijg je niet te zien." Die andere, meer posi tieve kant zal nu worden belicht in de serie Maritiem. En Rob van Hoek ziet het zo: het pu bliek heeft maar zelden de gelegenheid om kennis te nemen van allerlei facet ten van het maritieme gebeuren, ook al is dat dan alleen maar via de tv. Het blijft allemaal fragmentarisch. Nu is er een keer tijd en geld aan gespendeerd om alles eens op een rijtje te zetten. ..De scheepvaart heeft echt een lift no dig", meent Van Dusschoten. „Uitein delijk gaat het hier om een belangrijk deel van de vaderlandse economie. Een voorbeeld: Nederland heeft in de zware - lading - transporten vijftig procent van alle activiteiten ter wereld in han den. Gigantisch is dat. En zo zijn er wel meer voorbeelden te noemen. Ik wil de mensen in deze serie nu eens met hun bek open aan de buis laten zitten, Zo met een blik van: gunst, kunnen wij Ne derlanders dit ook nog! Wij zitten nu in ons land in een mineurstemming, maar er wordt wel degelijk goed en hard ge werkt. En dat moeten we ook eens laten zien". ke brokken staal is er werkgelegen heid in een van de belangrijkste be drijfstakken in Nederland: er werken 30.000 Nederlanders in de scheepvaart, die zo'n twee miljard bijdraagt aan de betalingsbalans. Allerlei elementen komen in de tv-serie aan bod: de baggerij, de grote handels vaart, kleine handelsvaart, scheeps bouw. visserij, de havens, het werken aan boord, de geschiedenis van het va ren, de offshore en een kijkje in de toe komst. Maritiem belicht het. In negen delen van elk vijftig minuten. De mon sterproductie wordt vervolgens weke lijks verder op het scherm gebracht. Op Nederland H, aanvang 21.30 uur. In de eerste bijdrage, uit te zenden op 17 fe bruari. komt het thema 'werk aan het water' uit de doeken gedaan. De afleve ring laat zien, dat als er ergens ter we reld moet worden ingegrepen in de wa terhuishouding het meestal de Neder landse aannemers zijn, die de miljoe nenorders wegslepen voor de neus van de buitenlandse concurrentie. Voor de Nederlanders gaat op dit punt geen zee te hoog, zoals moge blijken uit twee voorbeelden uit de praktijk: het werk in de Beaufortzee ten noorden van Cana da. waar de bemanning van een hopper zuiger bezig is om onderwatereilanden te bouwen, waarop later een betonnen caisson komt te staan met daar boven op een olieboortoren. Verder krijgt de kijker een indruk van de bouw van een complete nieuwe haven in Nigeria. Aflevering nummer twee, uitzending 24 februari, gaat over de wereldzeevaart, het verhaal van de toenemende specia lisatie en snelheid, bet verhaal van de reder, die om de concurrentie aan te kunnen, steeds sneller en voordeliger moet zien te opereren. Als voorbeeld van die specialisatie is in Japan het transport van een zware lading gefilmd: het beladen van een 'Dock-Express'- schip met een complete methanol-fa- briek. afleveringen NOS-redacteur Rob van Hoek deed re portagewerk in bijna alle delen van 'Maritiem' In de afleveringen 3 en 4 van 'Mari tiem' uit te zenden respectievelijk op donderdag 3 en donderdag 10 maart, wordt het werk aan boord belicht en komen zeelui aan het woord. Het aan tal jongeren dat op zee wil gaan werken, blijkt tegen te vallen. Van elke zeven jonge mannen die een nautische opleiding achter de rug hebben, zou den er zes een walbaan kiezen zodra ze de kans krijgen. Als reden van afhaken wordt vaak op gevoerd dat er van de romantiek, het avontuur en het zien van verre havens in de vaarpraktijk niet veel meer te recht komt nu het streven naar snel heid en efficiency zo alles beheersend is geworden. Daarom verdwijnt veelal al op de eerste zeereis het geromantiseer de beeld, waarmee aan de opleiding werd begonnen. De charme van de mo derne zeevaart zit 'm nu in de geavan ceerde techniek en in de grote verant woordelijkheid die er al op jonge leeftijd, wordt gedragen. Daarnaast is er een be hoorlijke inventiviteit noodzakelijk om, duizenden mijlen uit de wal, geva rieerde problemen zelf op te lossen. Als de positie van één man aan boord van de container-lijnschepen is veran derd, dan is het wel die van de kapitein. Van de 'Schipper naast God', de gepe perde teksten naar zijn mannen schreeuwende 'ouwe' is hij geworden tot zetbaas die over de radio te horen krijgt wat er van hem verwacht wordt. De verantwoordelijkheid voor de nauti sche gang van zaken mag, met de scheepsgrootte dan wel enorm zijn toe genomen. toch hoeft de kapitein zijn be voegdheden steeds minder toe te pas sen. Dat geldt ook voor de stuurlieden. In de tijden van het stukgoed moesten de officieren zelf een beladingsplan ma ken en wel zo, dat het schip niet om sloeg en precies de stuurlast of de kop- last had om prettig te varen, terwijl bo vendien de lading voor de eerst aan te lopen haven niet helemaal onderin ruim vier en binten bereik voor haven arbeiders mocht liggen. Tegenwoordig maakt 'de wal' uit, waar welke contai ner moet komen. De le stuurman is van de almachtige stuwplannenmaker ge worden tot de bescheiden de walgege- vens op een computertje intikkende of ficier. Wat de wal echter nooit zal kun nen is het met goed zeemanschap door Atlantische stormen, over drukke vaar routes of nauwe wateren loodsen van de schepen. In de aflevering 'werken aan boord' worden de verschillende aspec ten van het werk op uiteenlopende schepen getoond. In 'de zeeman aan het woord' wordt de kijker geconfronteerd met wat de zeeman er zelf van vindt, hoe hij en zijn gezin op het werk reage ren. In aflevering 4 ook beelden van de berging van de Ciuad de Se villa bij Pal- ma de Mallorca door het Nederlandse bergingsbedrijf Smit-Tak, een karwei waarbij nazaten van Hollands Glorie in volle actie te zien zijn. aanzien Bijdrage 5 van 'Maritiem' handelt over Nederlandse zeehavens en dan met na me over het door het streven om opont houd in de havens tot een minimum te beperken veranderde aanzien van die havens. Die havens lagen vroeger in het centrum van de stad. Vroeger gold het dan ook dat het mooie van varen 'm zat in het aanlopen van havens. Die knusse aanlegplaatsen zijn nu kille aan de rand van diep vaarwater gesitueerde onge zellige complexen geworden, kilome ters verwijderd van het geroezemoes van de traditionele vermaakcentra. In deze aflevering komen alle Nederlandse zeehavens in de kijker, met als Zeeuwse blikvangers het Sloegebied bij Vlissin gen en Temeuzen. De meeste aandacht gaat in deze serie echter uit naar de Eu ropoort. Het verhaal van de Nederlandse scheepsbouw, dat op donderdag 24 maart aan de orde komt, is onder in vloed van het inzakken van de vrach- tenmarkt in de nasleep van de oliecrisis en de daaropvolgende algemen crisis en de opkomst van concurrenten als Ja pan en Korea geen successtory gewor den. Wat wel duidelijk wordt in deze aflevering van 'Maritiem' is, dat Neder land een goede naam heeft in de bouw van technische, hoogwaardige gespe cialiseerde schepen. De bouw van één zo'n schip, de productentanker 'Cauri- ca' bij RSV Heusden. wordt in deze bij drage van het tekenen van de bouwop dracht tot en met de proefvaart op de voet gevolgd. Ook worden aandacht be steed aan die weinige Nederlandse wer ven, die dank zij een rigoureuze stan daardisering en een actief verkoopap paraat wél succesvol draaien. Het reilen en zeilen van de koninklijke marine vult aflevering nunmer 7 van 'Maritiem' (uitzending 31 maart). Uit de doeken wordt gedaan dat naast de oor- logstaak die de marine heeft in het be schermen van de koopvaardij, er ook nog belangrijke vredestaken worden vervuld als het zee-onderzoek en het uitgeven van zeekaarten ten behoeve van de koopvaardij. Verder maken Orion-patrouille-vliegtuigen en Lynx- helicopters, met onderzeebootbestrij- ding als hoofdtaak, zich verdienstelijk voor de Opsporings- en Reddings- Dienst, die zich in de loop der tijden heeft ontwikkeld tot een niet meer weg te denken steun aan het reddingswerk van de particuliere reddingsmaat-_ schappijen. En verder valt de visserijin-* spectie onder de verantwoordelijkheid van de marine, die daarmee een belang rijke bijdrage levert aan de bestrijding van overbevissing. Wat in deze reporta ge duidelijk aan het licht komt is. dat die ene reclamekreet niet meer opgaat. Deze: 'wil je je leven niet meer slijten tussen vier muren, kom dan bij de mari ne'. Door de enorme vlucht van de tech niek in de oorlogvoering zit het grootste deel van de bemanning van oorlogs schepen de hele dag binnen in de romp. Maar het is die techniek die het werk voor velen ook zo extra Interessant maakt. Aflevering 8 van "Maritiem', uitzending op 7 april gaat over de onderwerpen ver vuiling en visserij. Naast milieuactie groepen die zich beijveren voor een zui niger beheer van de natuur, besteedt deze bijdrage aandacht aan de reini ging van vervuild oppervlakte-water met speciaal tot dat doel gebouwde schepen als de 'Smal Agt' en de 'Cos- mos'. toekomst Aflevering 9 tenslotte biedt een blik op de foekomst. Er wordt gewezen op de gigantische mogelijkheden die de diepzee te bieden heeft: energiewin ning uit het verschil in zoutgehalte tussen dc watcrlagcn, verbouw van be paalde soorten zeewier om het voed selprobleem in de Derde Wereld op te lossen, de winning van kostbare mine ralen uit de zeebodem zoals met man- gaanknollen reeds gebeurt, en zelfs, in heel Jules Verne-achtige toekomstver wachtingen, het wonen op de zeebo dem. De zee, beslaat 70 procent van het aard oppervlak, maar is - in sommige opzich ten - minder bekend dan de ruimte rondom de aardbol. De slotconclusie van de makers van 'Maritiem' luidt dan ook, dat in een tijd waarin de proble men op het land zich meer en meer op stapelen een grootscheepse verkenning van de diepten van de oceaan geboden is. Wie na het aanschouwen van die reeks van negen delen documentaire rond Nederlanders en de zee voor zichzelf nog eens even wil terugbladeren, kan dat ook, want bij Unieboek wordt onder dezglfde titel als de filmserie een boek over de behandelde onderwerpen uitge geven door Unie boek. Prijs 29.50. Veel materiaal is er verwerkt in die totaal 450 minuten zendtijd. Van wat is blijven liggen hoopt Frans Van Dus schoten nog eens ooit een bescheiden vervolgje op te zetten. Maar eerst wordt er afgewacht hoe 'Maritiem' het gaat doen bij het publiek. Van Dus schoten heeft hoge verwachtingen. Bij wijze van doorsneetest liet hij een vi deobandje zien aan zijn kapper. En die was wildenthousiast! Foto's: iboveni Een van de prak tijkvoorbeelden uit 'Nederlanders en de zee', de berging van een veer boot bij Palma de Maüorca door het Nederlandse bergingsbedrijf Smit-Tak. iondert Nederlanders en het mari tieme gebeuren geen zeetje gaat ze te hoog, geen transport is ondoen lijk, zoals hier vijf sleepboten van Smit Internationale laten zien. Veertig miljoen kg op sleeptouw. (Door Jan van Beek In de uitspraak in hoger beroep inzake het geschil tussen de NOS en het Nieuwsblad van het Noorden over de publikatie van uitgebreide gegevens over bet dagelijkse televisieprogramma heeft het Gerechtshof in Leeuwar den slechts één van de drie eisen van de omroepen ingewilligd. In eerste Instantie had de NOS voor De vice-president van het Gerechts- de rechtbank in Groningen geëist dat het Nieuwsblad - zich zou onthouden van schendin gen van de oorspronkelijke overeen komst uit 1973 tussen de NOS en de Nederlandse Dagbladpers, - uitsluitend de door de NOS ver strekte verkorte gegevens zou publi ceren; - niet langer zou profiteren van wanprestaties en onrechtmatige ge dragingen" van medewerkers van Nederlandse en Belgische omroepor ganisaties en uitgevers door het overnemen van door hen geleverde uitgebreide programmagegevens. Het Gerechtshof heeft niet verder willen gaan dan het Nieuwsblad te dwingen in de toekomst alleen de verkorte gegevens van de NOS te pu bliceren. De twee andere eisen achtte het Hof niet relevant. Dat neemt niet weg dat door deze uitspraak de Nederlandse kranten weer zijn teruggezet in de uitzonde ringspositie die zij in Europa op het gebied van de publikatie van televi- siegegevens innemen. Alleen aan de dagbladen in óns land is het verbo den op ruime schaal aandacht te be steden aan de televisieprogramma's van alledag. Overal elders in het vrije Westen mogen de kranten dat wel. historie Voor een goed begrip van deze uit zonderlijke situatie, een stukje his torie. Reeds bij de opkomst van de radio aan het begin van deze eeuw werd de vraag gesteld: wie mag er gebruik maken van de ether? In Ne derland werd gekozen voor vereni gingen van luisteraars, op ideologi sche en levensbeschouwelijke grondslagen. Aan de hand van het aantal leden van elke vereniging zou de beperkte zendtijd worden ver deeld. Dat aantal leden zou bepaald worden door de hoeveelheid abon nees op de omroepbladen, die door deze verenigingen mochten worden uitgegeven. Om dat zo eerlijk moge lijk te doen verlopen, moesten deze omroepbladen vrij gemaakt worden van concurrentie. Ieder ander werd daarom verboden de gegevens over de programma's van die omroepen te publiceren. Daartoe plaatste de wetgever die gegevens onder de werking van de auteurswet. Dit werd een van de belangrijkste pij lers onder het omroepbestel, dat na de introductie van de televisie als nieuw massamedium om steeds meer wettelijke bescherming is gaan vragen. Zo'n fraai op ideologie geba seerd stelsel werkt alleen maar als niet alleen de als hebzuchtig bestem pelde buitenwereld zich keurig aan de wet houdt, maar vooral de omroe pen zelf onbaatzuchtig en niet com mercieel zijn ingesteld. Welnu, door de toenemende naijver onder de zendgemachtigden zelfheeft de rege ringscommissaris voor de omroep in 1981 in een lijvig rapport moeten vaststellen dat de verantwoordelijke minister van welzijn, volksgezond heid en cultuur paal en perk zou moe ten stellen aan het onwettelijk en al te lucratieve stoeien op de Gooise matras. De Nederlandse dagbladen hebben altijd betrekkelijk keurig aan de lei band van de omroepwet gelopen. Omdat niet iedere Nederlander ver plicht kan worden om een omroep- gids te kopen heeft de wetgever toe gestaan dat ook de kranten in be perkte mate aandacht aan de radio- en televisieprogramma's mogen be steden. Daarom is in de omroepwet bepaald dat de dagbladen van de NOS sterk verkorte programmage gevens krijgen. Over de manier waar op zij die willen gebruiken moet een overeenkomst gemaakt worden tus sen de NOS en de Nederlandse Dag bladpers. Als dat om de een of andere manier niet mogelijk zou blijken, moet de minister zelf regels vaststel len. De sedert 1973 bestaande overeen komst werd. met het oog op de ont wikkelingen in het omroepwereldje zelf. door de kranten als te knellend en beperkend ervaren. Veel kranten gingen er de afgelopen jaren toe over om steeds meer gegevens over de te levisieprogramma's af te drukken. Tenslotte zegden de dagbladen die overeenkomst per 1 januari van dit jaar op. Die gegevens gingen zij in België halen, waar de NOS deze wél ter beschikking stelt van de Vlaamse dagbladen. Zij gebruikten daarbij ook de vele persberichten, waarmee de voorlichtingsdiensten van de om roepen hun eigen voortreffelijkheid willen bewijzen. Dit was de omroepen een doorn in het oog en betrekkelijk willekeurig werd het Nieuwsblad van het Noor den in januari van het vorige jaar voor de rechtbank in Groningen ge daagd. De advocaat van deze krant beriep zich op het feit dat volgens de bepa lingen van de Europese verdragen de programmagegevens die door de NOS eenmaal in Belgiè vrij in circu latie zijn gebracht weer in Nederland mogen worden geimporteerd en on belemmerd worden gebruikt.Ge- steld werd dat de overeenkomst met de NOS op deze manier niet werd ge schonden. omdat de krant de gege vens uit een andere bron betrok De rechtbank in Groningen had daar be grip voor en wees de eisen van de NOS van de hand. De omroepen gin gen daarop in hoger beroep bij het Gerechtshof in Leeuwarden, dat gis teren één van de drie eisen van de NOS heeft toegewezen. hof in Leeuwarden is evenmin van mening dat het Nieuwsblad de over eenkomst tussen de NOS en de Ne derlandse Dagbladpers van 1973 heeft geschonden. Die overeen komst regelt dat de leden van de NDP volgens de regels daarvan de gegevens van de NOS zullen gebrui ken. Daarin staat niet dat het de kranten verboden is hun berichtge ving over televisieprogramma's op andere gegevens te baseren, daarge laten dat die berichtgeving niet in strijd met de wet mag zijn. Ook wat betreft het gebruik van de persberichten van de voorlichters van de omroepen is het Gerechtshof zeer beslist. Het is welliswaar niet mogelijk om op grond van die berich ten een volledig programma-over zicht samen te stellen, maar niets staat de kranten in de weg om daar van gebruik te maken. In haar over wegingen wil het hof er dan ook geen rekening mee houden. Veel aandacht besteedt het hof aan de vraag of gegevens die in Belgiè vrij in roulatie zijn gebracht, ver volgens vrij van auteursrecht weer naar Nederland mogen worden inge voerd. Dit acht het hof niet juist. „Het valt niet in te zien, waarom de omstandigheid dat een persoon of or ganisatie niet in Nederland, maar in België aan hem of haar verstrekte ge gevens doorspeelt, verandering zou brengen in de mate van auteursrech telijke bescherming daarvan. Het gaat hier om in Nederland gepleegde inbreuken op in Nederland be schermde auteursrechten". Het Hof vervolgt: „Met eerdere openbaarma king of verveelvoudiging (in Belgie) is het auteursrecht niet uitgewerkt. Van een parallelimport, die niet door nationale wetten of overeenkomsten zou kunnen worden ingeperkt, is hier geen sprake". Het Hof is van mening dat de Europe se bepalingen niet door het Nieuws blad van het Noorden kunnen wor den ingeroepen. De krant uit Gronin gen importeert uit Belgiè namelijk slechts het manuscript, dat daar en hier auteursrechtelijke bescherming geniet. Het zou anders zijn als de dra gers van die informatie in de vorm van boeken, kranten of tijdschriften zouden worden geimporteerd. ongelijkheid De krant in Groningen heeft de actie van de NOS in strijd genoemd met het Europese verdrag tot bescher ming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Het Hof wijst erop dat het tweede lid van artikel 10 van dat verdrag bepaalt, dat rechten kunnen worden onder worpen aan bepaalde beperkingen, die nodig zijn ter bescherming van de rechten van anderen. Onder die rechten rekent het Hof het auteurs recht van de omroepen op hun pro grammagegevens. Het Nieuwsblad van het Noorden heeft tijdens de behandeling van de ze zaak in Leeuwarden met de om roepwet in de hand aangetoond dat de NOS eigenlijk niet gerechtigd is de volledige programmagegevens aan de Vlaamse dagbladen af te staan. Zelfs als dat het geval zou zijn, dan is dat volgens het Hof nog geen reden om het op die gegevens rusten de auteursrecht te schenden. Het Nieuwsblad heeft zich er ook over beklaagd dat er bovendien spra ke is van ongelijkheid van behande ling, omdat een deel van die Vlaamse kranten ook in Nederland te koop is. Het Hof heeft wonderlijk genoeg niet op dat bezwaar in willen gaan. om dat. aldus de motivering, het Nieuws blad niet nadrukkelijk op die ongelij ke behandeling heeft geattendeerd door een beroep te doen op artikel 10 van het Europese verdrag tot be scherming van de rechten van de mens. vonnis Op grond van deze overwegingen be veelt het Hof het Nieuwsblad om uit sluitend de door de NOS verstrekte programmagegevens te publiceren, op straffe van een dwangsom van honderdduizend gulden per dag. Het blad mag dus niet meer. zoals dat het afgelopen jaar elke dag gebeurde, uitvoerige toelichtingen afdrukken onder de titels van de programma's. Het moet zich in een strakke opmaak tot de aanvangstijden en de titels be perken. Het staat de krant echter vrij om berichten over die verschillende programma-onderdelen uit vrije nieuwsgaring en uit de persberichten van de omroepen de halen en af te drukken. Langs die weg zal het Nieuwsblad van het Noorden onge twijfeld blijven proberen om de lezers zo goed mogelijk te blijven voorlich ten over hetgeen de in Nederland zo goed beschermde buis avond aan avond te bieden heeft. Dit vonnis heeft slechts betrekking op de twee in het geding betrokken partijen, de NOS en het Nieuwsblad van het Noorden. Het beperkt de andere Nederlandse dagbladen niet in de wijze waarop zij de gegevens over de televisiepro gramma's het laatste jaar op ruime schaal publiceren Als de NOS ook daaraan een einde wil maken moet zij ofwel al deze kranten voor de rechtbank brengen, dan wel afwach ten wanneer de Nederlandse Dag bladpers bereid is een nieuwe over eenkomst te sluiten, hetzij dat de mi nister van WVC zelf dwingende regels opstelt.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 17