Dertig dichters op
Nacht van de Poëzie
televisie
IN MUZIEKCENTRUM UTRECHT
radio
1'
r
3
ffiHU H S3E
laaua rania @i
H1CT SHfflHBl ':il
gnu laias :m
M.-l BKB11Q >1
ffiiau: ehd :m
EXCELLENTIE
PANDA EN DE NIEUWE IJSTIJD
APPIE HAPPIE en DE BARON VAN BAYERN MUNCHHAUSEN
WOENSDAG 19 JANUARI 1983
PZC/radio-tv en kunst
16
NEDERLAND-1
09.30 Nieuws voor slechthorenden
10.00 Schooltelevisie:
Kijk mij nou. 10.30 Kleuren, kiezen, kopen. 11.00 Al
le stemmen gelden. 11.30 Huisdieren.
13.00 Nieuws voor slechthorenden
15.00 Open school.
Grootouders - kleinkinderen.
NCRV
15.30 Duivenplein.
Animatieserie voor de jeugd
15.45 Appelmoes met taartjes.
Kinderserie. Afl. 3: Een oma die vliegt.
16.05 Bokkesprongen.
Jeugdmagazine gepresenteerd door Leontien Ceu-
lemans en Louis Kockelmann. Vanmiddag aan
dacht voor het niet vrijwillig verlaten van je eigen
land. Goochelen, de geschiedenis en natuurlijk een
aantal trucs. Vlissingen heeft een Internationaal
Natuurhistorisch Kindermuseum. De muziek wordt
verzorgd door de Try out Band
De 12-jarige Martijn Groothuis uit Hengelo goo
chelt in aanwezigheid van presentator Louis Koc-
kelman (links).
16.35 Kanaal 13.
Jeugdserie met Pirn Vosmaer, Anna van der Staak,
Ronny Bierman.
17.05 Een vader met fantasie (4).
Zweedse jeugdserie.
18.55 Liefs, Andrea G. Stern.
TV-film van Susan Seidelman: De tienjarige An
drea vindt het leven met haar moeder samen heel
genoegelijk. Het is dat ze na de scheiding van haar
ouders haar vader wel eens mist, anders was haar
leventje perfect. Maar dan trekt moeders nieuwe
vriend bij hen in en begint voor Andrea, gewend
aan moeders onverdeelde aandacht, de concurren
tiestrijd.
19.21 Kenmerk. Actualiteitenrubriek.
19.47 Socutera. Stichting Werkenrode
20.00 Journaal
20.28 BGTV.
Acutaliteitenrubriek met een reportage over het
protest van vertegenwoordigers in Nederland van
de Turkse vakbeweging, mensenrechtenorganisa
ties en andere Turkse organisaties tegen de schen
ding van de mensenrechten in Turkije. In de uitzen
ding ook een film over de onmenselijke behande
ling van politieke gevangenen in India.
21.00 Sfeervol bulshitten met Kamagurka.
„Waarom lachen zij niet". Eerste aflevering van een
drie-delige serie on-orthodox amusement, naar
een idee van de Vlaamse striptekenaar Kamagurka.
21.30 Operation Ogro.
Italiaanse film van Gillo Pontecorvo met Gian Maria
Volonte, Angela Molina: Een dramatische recon
structie van de moord op admiraal. Carrero Blanco
door Baskische terroristen op 20 december 1973:
Wat oorspronkelijk begon als plan om een van de
belangrijkste supporters van het Franco-regime te
kidnappen, liep uit op de meest spectaculaire aan
slag uit de geschiedenis van het politiek terrorisme.
TELEAC
23.00 Communicatie.
23.35 Journaal
23.40 Nieuws voor slechthorenden.
13.00 en 18.15 Nieuws voorslechthorenden18.25 Staats
loterij
18.30 Sesamstraat
18.45 Jeugdjournaal
19.00 Journaal
19.11 Politieke Partijen.
D'66.
19.21 Van gewest tot gewest.
In 'Van gewest tot gewest' wordt een reportage
uitgezonden over 'verantwoorde' woningbouw in
Groningse dorpskernen. Men besteed voorts aan
dacht aan de duinafslag op Texel en het vervangen
van industriegebouwen door woningen in het Frie
se Grouw.
20.10 Het korte spel.
„Zakkenrollers". TV-film van Emanuel Boeck met
Jeanne Graven, Dick Wouter: Een tram, midden in
Amsterdam. Een incident, de wagenvoerder zet de
tr8m stil. De passagiers voelen zich erbij betrokken:
de een omdat hij zo'n beetje heeft gezien wat er is
gebeurd, de ander omdat hij niet te laat op z'n
afspraak wil komen... Gebeurtenissen op een zo
merse dag in het hart van een grote stad.
20.40 Op zoek naar Europa
In deze derde aflevering de visie van een staatsman
van buiten ons werelddeelpresident Kaoenda van
Zambia. Hans van der Werf sprak in Afrika met
president Kaoenda en met professor Bas de Gaay
Fortman, hoogleraar aan het (Haagse) Institute of
Social Studies voor studenten uit de Derde Wereld,
voorzitter van de Novib en kenner van de ontwikke
lingsproblematiek in z'n totaliteit.
21.30 Clnevisie.
Programma over films en filmmakers gepresen
teerd door Cees van Ede
22.00 Studio Sport
In 'Studio Sport' worden reportages uitgezonden
van de Europacup basketvalwedstrijd Den Bosch-
Barcelona en de ijshockeyontmoeting Den Haag-
Heerenveen.
22.30 Journaal
22.45 Den Haag vandaag
23.00 Nieuws voor slechthorenden
16.30 Open School.
Peuters en kleuters.
17.00 Veilig en zuinig autorijden,
18.00 Tik Tak.
Kleuterprogramma.
18.05 Denken en doen.
Spel- en sportprogramma voor de |eugd.
18.30 Waard om te weten.
Niki De Meyer vertelt over de komende tv-program-
ma's voor kinderen, theatervoorstellingen, nieuwe
boeken, platen enz.
18,40 De Smurfen.
Tekenfilmserie naar de strips van de Belgische te
kenaar Peyo. Afl. 17: „Potige ridder".
19.05 Katmandu dal.
Documentaire over de omgeving van Katmandu
(Nepal).
19.15 Gezondheidsmagazine.
Gezondheidsvoorlichting en -opvoeding
19.40 Tiercé, mededelingen en programma-overzicht
19.45 Journaal
20.10 Weerman
20.15 Nationale Loterij.
Trekking hoge loten
20.20 Mini micro macro.
Spelprogramma gepresenteerd door Armand Pien
20.25 Home sweet home.
Australische komische serie met John Bluthal en
Arianthe Galani. Afl, 22: „Een oude kennis".
20.50 Rigoletto.
Nieuw maandelijks magazine met humor en kolder
uit binnen- en buitenland. Aan deze eerste afleve
ring wordt medewerking verleend door o.a.Kenny
Everett, Christina Deutekom, Max Roonay en het
Rigoletto-Ensemble.
21.50 IJsbreker: Panamarenko
„Panamarenko" is de naam van een Antwerps
beeldend kunstenaar die op internationaal vlak
hoog gewaardeerd wordt voor zijn experimentele
werken, die nauw verband houden met de zwaarte
kracht, de aërodynamica en het magnetisme.
22.40 Tiercé, Journaal en Coda.
19.00 Funnies.
Gramps en Scrappy. Animatiefilm.
19.05 Juke Box.
Vandaag: Boney M. Blondie (foto), Amii Stewart.
19.15 De avonturen van Nino.
Britse avonturenserie. Afl. 3: „Niko en de wedu
we". De man van mevrouw Panayiotis wordt ver
mist. Mevrouw Panayiotis is er van overtuigd dat
hij dood is. Niko, gaat op zoek naar een nieuwe man
voor mevrouw Panayiotis.
19.40 Mededelingen en programma-overzicht
19.45 Journaal
20.10 Weerman
20.15 You only live once.
Amerikaanse speelfilm (1937) van Fritz Lang met
Henry Fonda, Sylvia Sidney, William Cargan en
Jean Dixon. Ex-gedetineerde Eddie Taylor wil met
zijn vrouw Joan een nieuw leven beginnen. Geen
gemakkelijke opgaaf. Hij wordt door zijn omgeving
zeer argwanend bekenen. En als er iets wordt ge
stolen krijgt Eddie dat in de schoenen geschoeven.
Als er een overval is gepleegd waarbij ieemand om
het leven is gekomen, is Eddie de grote verdachte.
Om zijn onschuld te bewijzen stelt hij zich ter be
schikking van justitie, maar wordt ter dood veroor
deeld.
21.40 -22.30 Uitzending door derden.
„Wij komen uit het Oosten". Een programma ver
zorgd door de Katholieke Televisie- en Radio-Om
roep.
BELGIE FRANS 1
13.50 Schooltelevisie.
Toneel: Molière
16.00 Cine bede et cie:
Jongerenmagazine met: De Hulk; Le croque-mon-
stres, tekenfilm; Bédebulles, muziek.
17.25 Plein Jeu.
Gevarieerd namiddagprogramma
19.08 Ce soir.
Regionaal magazine.
19.25 Flash minute papillon.
Consumentenrips.
19.30 Journaal
19.55 Risquons tout.
Historisch spelprogramma.
20.55 Chansons a la carte.
Amusementsprogramma
21.35 Ecritures.
Literair magazine.
22.30 Journaal
UTRECHT - Het Muziekcentrum in
Utrecht zet de traditie voort: zaterdag
12 maart en de daarop volgende nacht
wordt er voor de derde maal een Nacht
van de Poèzie gehouden. Dertig Neder
landstalige dichters uit België en Ne
derland en tientallen musici en acro
baten nemen er aan deel.
De presentatie is weer in handen van de
Vlaamse acteur Guido Lauwaert (uit
vinder van dit soort evenementen) en
uitgever Geert Lubberhuizen. Voor Ne
derland zijn uitgenodigd: Kees Bud-
dingh', Jules Deelder, Jan Eykelen-
boom, Ed Leeflang, Remco Campert,
Rutger Kopland. Helen Knipper, Jan
BERLIJNS ORKEST
WIL ONTSLAG
ZAKELIJK LEIDER
BERLIJN - Boze leden van de beroem
de Berlijns Filharmonisch Orkest heb
ben het ontslag gevraagd van de zake
lijk leider, Peter Girth, die de solo-kla-
rinettiste Sabine Meyer een proefcon-
tract van een jaar had gegeven. Zij
deelden de plaatselijke minister van
cultuur mee in de ontstane 'vergiftigde
sfeer' geen vertrouwen in hem te heb
ben.
Girth was tussenbeide gekomen in de
controverse tussen orkestleden en de
74-jarige Oostenrijkse dirigent Von Ka-
rajan die de Westduitse klarinettiste
van het Beiers radio-orkest wilde aan
trekken. De musici stemden om artis
tieke redenen tegen.
Blokker jr.. Simon Knepper. Julian S.
With. Rabin Gangadin, Astère Michel
Dhondt en Hans Dorrestijn.
Uit België komen Hugo Claus, Herman
de Coninck, Eddy van Vliet, Roland
Jooris, Luuk Gruwez, Roger de Neef en
Marcel van Maele. Met andere dichters
wordt nog overlegd.
Muzikale medewerking verlenen de
Belgische jazz-pianist Fred van Hoove,
het Nederlands Blazers Ensemble, het
Orgella Kwartet (vier pianisten aan
twee vleugels), Martin van Duynhoven
(solo achter slagwerk), de Boli's met
vertolkingen van het levenslied, de Bel
gische Blaasband Goed Koper en Hout.
Enk de Volder en de Zangeres Zonder
Naam. In de sector actrobatiek is de
Amerikaanse trampoline-virtuoos Don
Martinez gecontracteerd.
Nieuw is de Kindermiddag van de Poe-
zaë. een gebeuren dat zich zaterdagmid
dag gaat afspelen en dat bedoeld is om
kinderen binnen te leiden in de dicht
kunst
Montreux - Het vorig jaar door de
AVRO uitgezonden televisieprogram
ma The Young Messiah zal in mei als
Nederlandse inzending fungeren op het
Gouden-Roosfestival van Montreux.
De door Bob Rooyens geregisseerde
muzikale show is een eigentijdse bewer
king van Handels .gelijknamige compo
sitie. Het programma is aangewezen
door de werkgroep amusement waarin
alle omroeporganisaties zitting heb
ben. Het college overleg programmaza
ken televisie (COP-TV) moet dit besluit
officieel nog bekrachtigen.
HILVERSUM-1
me. 9.48 Leren, hoe doe je dat? AVRO:
10.03 De AVRO-klok-Buiten. (10.04
AVRO's radiojoum. 10.30 Nws.). 11.00
AVRO's radiojoum. 11.03 Duimeland.
11.10 Schoolradio. 11.30 Nws. 11.33 Kijk
op kunst.
WOENSDAG
NOS: Ieder heel uur nws. VOO: 12.03
Will wil wel. 14.03 De Jukebox. 15.03
Toeters en bellen. EO: 17.02 EO-Onder-
weg. 17.55 Meded. (NOS). 18 06 Tijdsein.
18.30 EO-Metterdaad. 18.40 Hou'en jon
gens! 18.50 De Wolkenwagen. 19.02 Van
U wil ik zingen. 19.25 De Bijbel open.
19.45 Antenne 2. NOS: 20 03 Langs de
lijn. sport en muz 23.02-24.00 Met het
oog op morgen. NCRV 0.02 Volgspot.
1.02 Metropolis. 2.02 Nachtexpress. 6.02
Eerlijk gezegd. 6.09 Vandaag-.donder-
DONDERDAG 20 JANUARI
(NOS: Ieder heel uur nws.). 8.06 Hier en
Nu-magaz. 8.54 In 't voorbijgaan. 9.03
Wie weet waar Willem Wever woont?
10.03 Muz. bij de koffie. 11.30 Twaalf
uurtje.
HILVERSUM-3
WOENSDAG
16.34 Nieuws box. 18.04 De
Avondspits. KRO: 19.02 Krachtvoer.
21.02 Demo. 22.02-24.00 Rocktempel.
DONDERDAG 20 JANUARI
(NOS: Ieder heel uur nws.). TROS: 7.02
De havermoutshow. 9.03 De Hugo van
Gelderen Show. 11.03 De Polderpoppa-
rade.
HILVERSUM-4
HILVERSUM-2
WOENSDAG
OVERHEEDSVOORL.: 12.16
Min.v.VR-OM. NOS: 12.26 Meded. voor
land- en tuinb. 12.30 Nws. VARA: 12.36
Dingen van de dag. 13.00 Nws. 13.10
Kinderen een kwartje? (13.00 Nws).
13.50 Reactietelefoon. 14.00 De Schuur
papier. 14.30 Nws. NOS-RVU: 14.33 Zo
kan het ook. NOS 15.30 Nws. 15.32
NOS-Wereldwijzer. 16.00 Wat een Taal.
16.30 Nws. NCRV: 16.32 Studio 55.17.30
Nws. 17.36 Hier en Nu. (18.00 Nws). P.P.:
18.20 Uitz. PVDA. HUM. VERB.: 18.30
In het voordeel van de twijfel. NCRV:
19.00 Steen in de vijver. 20.00 Nws. 20.03
Leger des Heilskwartier. 20.18 De we
reld zingt Gods lof. 21.00 Bij de tijd.
21.30 Onder de kop. OPEN SCHOOL:
21.40 Onderwijs. 21.55 Ik hebUliefmijn
Nederlands. RVU: 22.10 Conversation
Time. NCRV: 22.30 Nws. 22.40 Neder
land en z'n buren. 23.00-24.00 Literama-
woensdag.
DONDERDAG 20 JANUARI
NOS: 7.00 Nws. AVRO: 7.10 Ochtend-
gym. 7.20 De AVRO-Klok (7.25 Per Sa-
lo. 7.30 en 8.00 Nws. 7.35 AVRO's radio
joum.). NOS: 9.05 Gym. voor de vrouw.
9.15 SWerkbank. 9.24 Waterstanden.
9.30 Nws. OPEN SCHOOL: 9.33 Follow
WOENSDAG
NCRV: 12.00 Divertimento. 13.00 Nws.
13.05 De grote orgelmis van Bach (III).
AVRO: 13,30 Vioolconcert van Dwors-
jak. 14.05 Four Saints, opera van Thom
son. 15.45-17.00 Moderne kamermuz.
20.00 Viool en piano: Mozart. 21.30-23.00
Een eeuw symfonische gedichten, van
romantiek tot expressionisme.
DONDERDAG 20 JANUARI
NOS: 7.00 Nws. VARA: 7.02 Morgen
rood. (8.00 Nws.). 9.00 Klassieke piano-
muz. 10.20 Uit de Italiaanse literatuur.
Emma Hamilton werd op 12 mei
1765 geboren als dochter van de
smid Henry Lyon, die in Neston.
Cheshire woonde. Zij stierf op 16
januari 1815 in Calais, nog geen
vijftig jaar oud dus. Zij schijnt bij
zonder mooi te zijn geweest. Als
jong meisje vertrok zij naar Lon
den, waar zij volgens de Algemene
Winkler Prins een lichtzinnig leven
leidde. De verkwister Ch. Greville
wilde haar huwen, maar toen hij
bankroet ging (zou Emma daar nog
iets mee te maken hebben gehad?)
zond hij haar naar zijn oom Sir Wil
liam Hamilton, die gezant te Na
pels was. Dat toas in 1786, ze was
toen dus 20 of 21 jaar. Zij behaagde
de bejaarde diplomaat zozeer, dat
deze haar op 6 september 1791 in
Londen huwde. Toen moet zij hem
dus al vijf jaar hebben behaagd,
lichtzinnig als zij was. Aan hel hof
te Napels werd Emma de vertrou
welinge van koningin Maria Caro
lina.
Hier ook knoopte zij betrekkingen
aan met Horatio Nelson, die overi
gens in 1787 op 29-jarige leeftijd
met een weduwe uit de West ivas
getrouwd. Blijkbaar werd Emma
pas na de slag bij Aboekir, die Nel
son als schout bij nacht van de En
gelse vloot met glans had gewon
nen, zijn minnares, wat eigenlijk
heel sportief van haar was, welis
waar niet tegenover haar bejaarde
echtgenoot, maar tegenover Nel
son, die inmiddels immers bij stout
moedige acties een oog en een arm
had verloren
In 1800 scheidde Nelson, en ging hij
met Emma en haar echtgenoot
naar Londen, waar hij met Lady
Hamilton op zijn landgoed te Mer-
ton ging wonen. Zij was inmiddels
35 en hij 42 jaar. Op 30 januari 1801
(een heuglijke dag!) beviel Emma
van een dochter die Horatia werd
genoemd. Aan de naam te oordelen
zou je bijna gaan denken dat zij en
Horatio liever een zoon hadden ge
had, desnoods eentje met maar één
oogje en één armpje. Maar je hebt
het niet voor het uitzoeken; wel wat
minnaars maar niet wat kinderen
betreft. Toen Sir William, nog
steeds haar wettige echtgenoot, op
6 april 1803 overleed, betrok Lady
Hamilton een landgoed dat Nelson
voor haar had gekocht. Nelson
werd op 21 oktober 1805 bij de Slag
bij Trafalgar dodelijk getroffen
door een geweerkogel, 47 jaar oud,
ivaama Emma weer tot een losban
dig leven verviel. Want zo zijn de
vrouwtjes nu eenmaal.
Attitudes
So what?, zult u zeggen. De Trijfel is
toch geen Story geworden met
tweehonderd jaar vertraging? Nee,
maar zoals u misschien gemerkt
hebt ben ik gaandeweg een expert
geworden in tablueaux vivants, en
Lady Emma Hamilton praktiseer
de in haar tijd een soort eenper
soonstableau vivant. Haar man,
Sir William, die dus ambassadeur
in Napels was, verzamelde antiek,
en Emma's „attitudes" waren veel
al een imitatie van antieke beelden
of figuren op antieke vazen. Het
klinkt een beetje eng. maar ook
Goethe was diep onder de indruk,
zoals we in .JtalienischeReise" can
1817 kunnen lezen:
„Hij (Sir William) heeft een Grieks
kostuum voor haar laten maken
dat haar bijzonder goed staat
Daarin gekleed bindt zij haar haar
los en brengt met een paar sjaals
zoveel vaiatie aan in haar poses,
gebaren en uitdrukkingen, dat de
toeschouwer zijn ogen nauwelijks
kan geloven. Wat duizenden beel
dende kunstenaars zouden hebben
willen uitdrukken, ziet hij door
haar gerealiseerd in bewegingen
en verrassende transformaties -
staand, knielend, zittend, achter
over buigend, ernstig, droevig,
speels, extatisch, berouwvol, ver
lokkend, dreigend, angstig, de ene
pose volgt zonder onderbreking op
de andere. Ze weet hoe ze de plooi
en van haar sluier moet schikken
om iedere gemoedsgesteldheid vit
te kunnen drukken, en kent hon
derden manieren om hem in een
hoofdtooi te veranderen. De oude
ridder verafgoodt haar en is en
thousiast over alles wat zij doet. Hij
heeft alle antiquiteiten, alleprofieh
van Siciliaanse munten, en zelfs de
Apollo Belvedere in haar terugge
vonden. Eén ding is in ieder gevcd
zeker; als voorstelling is het in niets
te vergelijken met watje ooit eerder
in je leven zag".
Bravo!
Goeie rechs! Ze moet prachtig lang
gitzioart tyaar gehad hebben, me-
TRIJFEL
Nico Scheepmaker
nige kunstenaar van naam heef
haar trouwens in haar attitudes
getekend of geschilderd. Zonder
haar gezien te hebben kan nie
mand zich een denkbeeld vormen
van de illusie die deze schitterende
vrouw wist op te wekken", schreej
Graaf d'Eschpinal. Overdreven al
die mannen misschien een beetje,
op het verkeerde been gezet door
haar aantrekkelijkheid? Maar ook
Comtesse deBoigne, die Emma Ha
milton „een slechte vrouw" vond,
gaf toen hoog op van haar „attitu
des", en beschrijft hoe Emma haar
een keer op haar knieën voor een
urn plaatste, met haar handen in
een houding van gebed tegen el
kaar.
Emma, die zich over haar heen
boog, leek door smart overmand,
terwijl beide vrouwen heur haar
hadden losgebonden, .plotseling
kwam Emma overeind, ging
achteruit en greep mij met een zo
plotselinge beweging bij mijn
dat ik mij verrast en bijna bevreesd
omdraaide, waardoor ik precies in
de geest van mijn rol werd ge
bracht, ivant zij zwaaide met een
dolk. Het hartstochtelijke applaus
van de kunstenaars die toekeken
klaterde op en men riep ,J3ravo,
Medea!" Daarna trok zij mij tegen
haar borst als vocht ze om mij te
beschermen tegen de woede van de
Hemel, wat luide kreten „Viva, la
Niobe!" te weeg bracht".
Kortom: een opmerkelijke vrouwI
HORIZONTAAL: 1 ongebonden; 4 vol
doende gekookt; 7 voedsel; 9 slotwoord;
2
4
5"
6
■7
O
O
12
3
<1
'5
16
<7
18
N
2O
U
22
f
Ui
24
'2S
26
4
27
28
29
i
30
'4
3/
32
33
39
35
36
37
42
59
39
90
4"
V3
11 titel; 12 pl. in Gelderland; 13 palm: 15
slang; 18 koraaleiland; 20 lidwoord: 21
durf; 23 zitplaats; 26 rund; 27 maat ne
men; 28 noot; 29 kameel; 30 oude vocht
maat; 31 schaakterm: 32 bloem; 34
naamgenoot; 36 afhangend deel; 38 be
vel; 39 voorzetsel; 41 poeder; 43 militair;
44 insekteneter; 45 onderricht.
VERTICAAL: 1 noot; 2 familielid; 3
hoofdengel; 5 tussentijds; 6 vogel; 7
lusthof; 8 Europeaan; 10 keurig; 12 no
bel; 14 branieschopper; 16 Europeaan;
17 uurwerk; 19 naderhand; 22 boom; 24
Grieks eiland; 25 Europ. hoofdstad; 27
vaste spiritus; 28 vrouw, titel; 29 zijde;
30 wijkplaats; 31 beginstreep; 33 boom;
34 ingewand v. haring; 35 bijwoord; 37
wortel; 40 pers. vnw.; 42 briefaanhef.
Oplossing vorige puzzel:
DHU 3EH im
ffiBHUKl 'lil
H [SUB mW
HOIC D Midi-
•2 (ilGfd 1
HET VOORSTEL TOT PRI3Ö-
VERH0GIN6 KOST ELK
