PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Hypermoderne SAM-5
op Syrische bases
Taiwan wil levering van
verrijkt Urenco-uranium
Hondsecontrole in Kampen
Warschaupact kondigt
'vredesoffensief' aan
ISRAEL EN VS BEZORGD
FELLE KRITIEK OP REA GAN
Kleurlingenpartij steunt premier Botha
NOG GEEN BESLISSING KABINET
Minder
bewegings
vrijheid
gevangenen
IJslandse Kroon
met 9 procent
gedevalueerd
Enige tijd regen
Half tot zwaar bewolkt en enige tijd.
regen. Middagtemperatuur ongeveer
226e jaargang no. 3
Woensdag 5 januari 1983
KAMPEN (ANP) - Onder de hondenbe
zitters in Kampen is nogal wat onrust
ontstaan over het besluit van de ge
meente om de meteropnemers van het
energiebedrijf ook te belasten met de
controle op de hondenbelasting.
Vlak voor de jaarwisseling werden de
meters in Kampen opgenomen. De
parttime-meteropnemers moesten op
het formulier ook een aantekening ma
ken wanneer ze op de adressen een
hond zagen of hoorden blaffen.
Een hondenbezitter vindt deze vorm
van controle een regelrechte aantas
ting van zijn privacy. ,Als ik dit van te
voren had geweten, was de meteropne-
mer bij mij niet in huis gekomen. Ik be
taal keurig hondenbelasting, daar niet
van, maar controle op deze manier vind
ik beneden peil".
Wethouder JD. Bossink noemt de con
trole niet onrechtmatig. „De meterop
nemers stellen geen vragen. Ze gaan
niet in huis zoeken. Als ze een hond ho
ren of zien, zetten ze alleen een kruisje
op de kaart. Daarna gaat een bevoegde
ambtenaar controleren of de betreffen
de inwoner echt een hond heeft en be
lasting betaalt", aldus de wethouder.
Overigens is er tenminste één melerop-
nemer die weigert het 'hondenkruisje'
op de kaart te zetten. „Ik ben gemach
tigd om meters op te nemen en niet om
spionnetje te spelen".
TEL AVIV (AFP/UPI) - Syrië is bezig op zijn grondgebied twee bases te bouwen voor de hypermo
derne Russische luchtdoelraket van het type SAM-5. Dit meldde het Israëlische opperbevel
dinsdag. Waar de bases worden aangelegd, wilde de woordvoerder van het opperbevel niet
zeggen. Wel wilde hij verklaren dat de raketten nog niet operationeel zijn.
De bekendmaking heeft kennelijk te
maken met de opmerkingen van de Is
raëlische minister van buitenlandse za
ken, Yitzhak Sjamir, maandag voor een
parlementaire commissie. Sjamir liet
de commissie voor buitenlandse zaken
en defensie weten dat Israël en de Ver
enigde Staten een onderzoek doen naar
mogelijke verschepingen van Russisch
militair materieel naar Syrië. De Israë
lische regering is bezorgd over de be
richten dat Syrië onlangs scheepsladin
gen hypermoderne Sowjet-wapens
heeft ontvangen die nooit eerder aan
landen buiten de Sowjet-Unie zijn gele
verd, aldus Sjamir.
De SAM-5 is een van de laatste en mo
dernste luchtdoelraketten van Sowjet-
makelij. In tegenstelling tot de SAM-6,
die door de Israëlische luchtmacht ge
makkelijk werd vernietigd in de Liba
nese oorlog, heeft ieder SAM-5 haar ei
gen vuurleidingssysteem en is ze niet
afhankelijk van een op de grond gesta
tioneerde centrale radareenheid, zo be
richtte de Israëlische radio.
De buitenlandse pers meldde intertijd
dat de Israëlische luchtmacht de SAM-
6 tamelijk probleemloos kon uitschake
len door af te gaan op de signalen van de
radareenheden op de grond
I
met de 'onvervreemdbare' rechten van
de Palestijnen.
Sharon
Het Israëlische parlement heeft dins
dag met grote meerderheid een motie
van de oppositie afgestemd waarin het
aftreden werd geëist van minister Sha
ron van defensie wegens zijn gedrag
tijdens de oorlog in Libanon.
WASSENAAR (ANP) - Cheetah-moeder Moja heeft op nieuwjaarsdag in het
Wassenaarse dierenpark het leven geschonken aan zes kleintjes. Een ander
jachtluipaard, Ilse genaamd, bracht dezelfde dag vier jongen ter wereld.
Jachtluipaarden behoren tot de bedreigde diersoorten, reden waarom men
in Wassenaar blij is met dit fokresultaat. temeer daar Cheetah-voortplan-
ting in dierentuinen niet al te vaak voorkomt.
Vredesplan
reorganisatie
Door een reorganisatie bij Aqua Delta
Beheer bv in Bruinisse zullen mogelijk
tien werknemers hun baan verliezen.
Om efficiënter en goedkoper te kun
nen werken is bij het gewestelijk ar
beidsbureau in Zierikzee een ontslag
aanvraag ingediend. Bij Aqua Delta
werken momenteel 411
bevrijding
Ex-president Chin A Sen wordt de
voorzitter van 'De raad voor de bevrij
ding van Suriname', die gisteren in Ne
derland is opgericht. De raad zal voor
al activiteiten ontplooien op het ge
bied van publiciteit en het leggen Van
internationale contacten.
PAGINA 7
geen ontslagen
Bij het warenhuis Trefcenter in Mid
delburg zullen geen gedwongen ont
slagen vallen, zo meent de leiding van
het bedrijf. De zaak maakt deel uit van
Koninklijke Bijenkorf Beheer (KBB),
waar - zoals bekend - een reorganisa
tie op handen is.
ski-pistes
Het milieu in de Alpenlanden wordt
sterk aangetast door het op grote
schaal aanleggen van ski-pistes. Door
het rooien van bossen en het opblazen
van rotsen ontstaat een verhoogde er
osie van de bodem en wordt de kans op
lawines groter.
PAGINA 15
steun
De officiële sponsor van de KNSB-
kemploegen, de Kaasunie, wil dat de
schorsing van wereldkampioen Hil-
bert van der Duim ongedaan wordt ge
maakt. De KNSB-sponsor verzoekt de
tuchtcommissie, die vandaag over de
ze 'reclame-affaire' bijeenkomt, ver
zachtende omstandigheden in aan-
merking te nemen.
PAGINA 19
herstel
Een aantal Amerikaanse economen
meent dat de daling van de rente zich
nog verder zal doorzetten. Binnen zes
maanden wordt een licht herstel van
de Amerikaanse economie verwacht.
De deskundigen rekenen voor dit jaar
op een inflatie van gemiddeld vijf pro
cent.
Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 13.
Opinie: 4.
Sport: 15.
Varia: 17.
Radio en televisie: 16.
Financiën: 19.
De Egyptische president Hosni Moeba
rak heeft de arabieren en Israël dins
dag opgeroepen het vredesplan van
president Reagan te gebruiken als ba
sis voor de onderhandelingen om vre
de in het Midden-oosten te bewerkstel
ligen.
Moebarak brengt op 27 januari een be
zoek aan Washington. In het vredes
plan van Reagan wordt gepleit voor een
federatie tussen Jordanië en een Pale
stijnse autonome 'eenheid' op de weste
lijke Jordaanoever en in de Gaza-
strook. Het werd afgewezen door Israël
en de Palestijnse bevrijdingsorganisa
tie vond dat het geen rekening hield
MOSKOU/WASHINGTON/PRAAG
(RTR/AFP/DPA) - Het Warschaupact
wil een 'vredesoffensief inzetten dat
zich vooral op de Westeuropeanen
richt en waarbij de bewapeningspoli
tiek van president Reagan fel wordt
veroordeeld. Daarnaast wii het een
ontwapeningsinitiatief bekendmaken
dat gebaseerd is op de jongste voorstel
len van de Russische leider Joeri An
dropov.
Dit werd dinsdag vernomen in Praag,
waar de partij- en regeringsleiders van
de Sovjet-Unie, de DDR, Tsjechoslowa-
(Van onze correspondent)
JOHANNESBURG - De kleurlingen
arbeiderspartij in Zuid-Afrika heeft
op haar congres in Eshowe (Zoeloe-
land) dinsdagavond met 300 stemmen
tegen 9 besloten onder bepaalde voor
waarden de hervormingsplannen van
minister-president P. W. Botha te steu
nen.
Dit gebeurde ondanks het feit dat Gats-
ha Buthelezi, de leider van de Inkatha-
beweging en voorzitter van de Zwarte
Alliantie, de afgevaardigden van de
partij waarschuwde dat het aanvaar
den van de richtlijnen van de regerings
voorstellen het accepteren van een on
geneeslijk gezwel in het lichaam van de
zwarte eenheid zou betekenen. Buthe
lezi zei dat een dergelijke breuk tussen
de zwarten en de kleurlingen nooit
meer overbrugd zou kunnen worden.
De leider van de kleurlingen-arbeiders
partij, die als de sterkste politieke ver
tegenwoordiging van de kleurlingen
wordt beschouwd, dominee Allan Hen-
drickse, zei in zijn rede dat hij zich nog
steeds als een zwarte beschouwt, maar
dat het aanvaarden van de hervor
mingsplannen van Botha, die daarvoor
zijn eigen politieke loopbaan riskeerde,
betekent dat men van binnenuit het lot
van de zwarte mensen in Zuid-Afrika
kan verbeteren.
kije, Polen. Hongarije, Roemenië en
Bulgarije zijn samengekomen voor een
tweedaags beraad. Zoals het Tsjecho-
slowaakse persbureau CTK het formu
leerde, moet het 'vredes offensief de
Europese veiligheid zeker stellen en het
oorlogsgevaar verkleinen. CTK repte
echter tegelijk van een 'gemeenschap
pelijke inspanning tot versterking van
de verdddigingsbereidheid'.
De Prawda heeft dinsdag een waar
schuwing doen uitgaan naar kringen
binnen de Verenigde Staten en de NA
VO die 'krankzniige scenario's voor be
perkte atoomavonturen' voor bereiden
en streven naar militaire superioriteit
over de Sowjet-Unie, De waarschuwing
is vervat in een artikel van de Prawda-
correspondent in de Tsjechoslowaakse
hoofdstad Praag.
DEN HAAG - Taiwan wil dat Urenco
uranium gaat verrijken ten behoeve
van Taiwanese kerncentrales. Een
woordvoerder van het ministerie van
economische zaken bevestigde dit gis
teren, maar hij voegde eraan toe dat er
nog geen beslissing was genomen. Het
zou gaan om een hoeveelheid van vier
duizend ton. Volgens een Urenco-
woordvoerder is dat ongeveer eenvijf
de van het huiige contactenbestand.
Binnen Urenco werken Nederland. En
geland en West-Duitsland samen bij de
verrijking van uranium. Dat gebeurt
onder meer in de ultracentrifuge-fa-
briek in Almelo. Urenco levert momen
teel behalve aan de lidstaten zelf, aan
Brazilië en Zwitserland.
De beslissing ligt voor Nederland in eer
ste instantie bij de ministers Van Aar-
denne van economische anken en Van D€ZWGI'€tl
den Broek van buitenlandse zaken. Als
de regering eventueel instemt met leve
ring, dan zal ook het parlement er nog
mee akkoord moeten gaan. Dat is be
paald bij de oprichting van Urenco voor
het geval van levering aan landen die
het non-proliferatieverdrag tegen de
verspreiding van kernwapens niet heb
ben ondertekend
dat Brazilië niet vrij kan beschikken
over het plutonium, dat bij het gebruik
van verrijkt uranium vrijkomt. Pluto
nium is geschikt voor de aanmaak van
atoomwapens.
Kernwapens
ALMELO - Het UNO-complex, onderdeel van Urenco. in Almelo. Urenco, hel con
sortium waarin Nederland, Engeland en West-Duitsland samenwerken bij de
verrijking van uranium, zal Taiwan mogelijk 4.000 ton verrijkt uranium leveren.
Minister Van Aardenne zou voorstan
der zijn van levering, tegen de achter
grond van de grote afzetproblemen
voor de fabriek in Almelo, terwijl mi
nister Van den Broek er naar verluidt
grote bezwaren tegen heeft. Een van de
bezwaren is dat Taiwan door Neder
land, noch door de twee Urenco-part-
ners, als land wordt erkend. Een twee
de bezwaar is dat Taiwan het non-pro
liferatieverdrag nooit heeft onderte
kend. Dat verdrag verplicht de deelne
mende landen af te zien van het aanma
ken van kernwapens. Twee jaar gele-
den ontstonden politieke spanningen
door de levering vanonderzeeérs aan
Taiwan.
Nederland heeft in het verleden altijd
zeer grote waarde gehecht aan het non-
proliferatiebeleid. dat beoogt het aan
tal kemwapenlanden beperkt te hou
den tot de huidige vijf (Amerika. Rus
land, China, Frankrijk en Engeland).
Het besluit tot levering aan Brazilië,
dat ook het non-proliferatieverdrag
niet heeft ondertekend, is in 1978 door
de Tweede Kamer met zeer veel aarze
ling goedgekeurd, onder de voorwaarde
Taiwan behoort tot de gi^oep landen,
waaarvan algemeen wordt aangeno
men dat zij in staat zijn op korte ter
mijn kernwapens te produceren. Tai
wan werkt op het gebied van de nu
cleaire technologie nauw samen me
Zuid-Afrika en Israël, die ook geach
worden over de technologie te beschik
ken voor het aanmaken van atoomwa
pens.
De Verenigde Staten hebben onlangs
besloten strengere voorwaarden te stel
len aan Taiwan voor de levering van
verrijkt uranium. De Amerikaanse ei
sen komen in grote lijnen overeen met
de veiligheidsnormen die door het In
ternationale Atoom Bureau zijn vastge
legd, en die ook niet door Taiwan zijn
aanvaard. Dat bureau in Wenen houdt
toezicht op de kernenergiecyclus van
aangesloten landen, om te voorkomen
dat er militair gebruik van wordt ge
maakt.
Het is niet bekend of er enig verband
bestaat tussen de strengere Ameri
kaanse eisen en de Taiwanese pogingen
in Europa uranium te laten verrijken.
De Taiwan Power Company heeft on
langs reeds contracten getekend met
het Franse bedrijf Cogéma en met de
Engelse Rio Tinto Zinc Company.
DEN HAAG - Gevangenen krijgen
minder bewegingsvrijheid omdat
als gevolg van bezuinigingen op
justitie minder toezichthoudend
personeel kan worden aangesteld.
Dat is dinsdag bekend geworden.
De ambtenarenbond Abva-Kabo
noemt de bezuiniging op Justitie
onaanvaardbaar en heeft reeds ac
ties van gevangenisbewaarders
aangekondigd.
De bezuiniging van 40 miljoen gul
den op justitie valt samen met de
uitbreiding van het aantal cellen in
ons land. Door versnelde nieuw
bouw en het opknappen van oude
huizen van bewaring is justitie te
gemoet gekomen aan de roep van
vooral het openbaar ministerie
naar meer cellen. Door het opvoe
ren van de cellencapaciteit zouden
700 extra bewaarders nodig zijn. Er
is echter voor maar 350 nieuwe per
soneelsleden geld besohikbaar.
Staatssecretaris van justitie, me
vrouw Korte-van Hemel, zei dins
dag in het NOS-journaal dat de
consequentie van de bezuiniging is
dat „gedetineerden in een wat
strakker leefklimaat zullen moeten
verblijven". Dit betekent concreet
dat de gevangene meer in zijn cel
opgesloten blijft.
De bezuiniging is een gevolg van de
in het voorjaar 1982 uitgebrachte
heroverwegingsnota. Daarin staat
dat gevangenissen en huizen van
bewaring tussen de 12 en 20 pro
cent moeten gaan bezuinigen. Dat
levert in totaal zo'n 40 miljoen gul
den op.
Ons land kamp al jaren met een
groot cellentekort. Op dit moment
zijn er naar schatting 800 plaatsen
te weinig in gevangenissen. Het to
taal aantal cellen ligt nu op 3900.
De dagen van de
onzekere start
Tn deze eerste week van
.1.1983, vol van nieuwjaars-
toespraken, goede wensen
en onzekerheid in vooruit-
- zichten, begint de discussie
over de benutting van de eco
nomische ruimte zich uit te kristallise
ren. Op de valreep van het oude jaar
heeft het kabinet een aantal maatrege
len op het gebied van belastingen en
sociale premies genomen en tegen 1
april aanstaande nog nieuwe in het
vooruitzicht gesteld. Loon- en salaris
administraties cijferen zich suf om de
effecten daarvan voor 'hun' personeel
te verwerken. Het bedrijfsleven maakt
(voorlopig) de kas op om een beeld van
de resultaten in het voorbije jaar te
kunnen krijgen en voorzichtig te kun
nen aangeven wat de verwachtingen
voor 1983 zouden kunnen zijn. Overal
waar bezuinigingen en aanpassingen
aangekondigd zijn beginnen die nu
voelbaar te worden. Intussen storten
nationale voorspel- en onderzoeksbu
reaus hun nieuwste bevindingen al
weer over ons heen. Zo laat het Centraal
Planbureau (CPB), de thermometer
van de vaderlandse economie, weten
dat we rekening moeten houden met
minder groei van de export dan eerst
verwacht, met een daling van het
prijspeil van de invoer, met een lagere
loonsomstijging in de bedrijven, met
een kleine stijging van de investerin
gen, maar daartegenover met een forse
stijging van de werkloosheid. Een pei
ling van het Economisch Dagblad leid
de zelfs tot de conclusie dat dit jaar ver
moedelijk nog meer dan 200.000 werk
nemers in het Nederlandse bedrijfsle
ven hun baan zullen kwijtraken.
Uit alles wordt duidelijk dat het ge
vecht om het behoud van banen de
inspanning van het jaar zal moeten
worden. En dat daarbij vraag nummei
één is: hoe hoog is de prijs die daarvoor
moet worden betaald. Tot de laatste da
gen van 1982 was het antwoord nog min
of meer theoretisch. Er was het onver
wachte akkoord tussen werkgevers en
vakbeweging over aanbevelingen voor
het arbeidsvoorwaardenoverleg, dat
kortweg neerkwam op inleveren van
loon voor (meer) werk. Er waren in de
tweede kamer de schermutselingen
met het kabinet over het 'inkomens-
plaatje', dat maar niet echt zichtbaar
wilde worden. Nu. in deze eerste week
van het nieuwe jaar, komt het erop aan
duidelijk te maken waar het allemaal
precies op staat. En dan breekt er bin
nen de vakbeweging al meteen een fikse
ruzie los over al dan niet uitbetalen van
de prijscompensatie, zoals in het geval
van Unilever, waarbij de Industriebond
FNV en de Voedingsbond FNV als
kemphanen tegenover elkaar staan.
Dan is er vanuit dezelfde FNV een nota
met modellen voor arbeidstijdverkor
ting onder het motto 'Korter werken
voor meer banen'. Om de werkloosheid
op korte termyn in te dammen wil de
vakbeweging naar een drastische vorm
van herverdeling van arbeid. In hoever
arbeidstijdverkorting een ruilobject
moet worden voor (evenredige) inleve
ring van loon wil de vakbeweging voor
lopig nog open laten. En dat zal toch het
punt zijn waar straks in het overleg de
schoen wringt.
Immers: aan de andere kant van de
tafel wordt veel minder aan een recht
streekse 'vertaling' van bezuinigingen
in behoud en verbetering van werkgele
genheid gedacht. Het gebrek aan eens
gezindheid by de opschorting van de
uitbetaling prijscompensatie is daar
van al een aanduiding. Het simpele feit
dat in het aanvankelijk nogal bejubelde
centraal akkoord slechts globale af
spraken zijn gemaakt met het oog op
komende CAO-onderhandelingen geeft
al aan dat er in de bedrijfstakken en in
afzonderlijke bedrijven straks nog gro
te problemen zullen ontstaan als het er
om gaat inlevering van loon ook inder
daad om te zetten in meer werkgelegen
heid. Vandaag bijvoorbeeld gaan de
ambtenarenbonden met minister Riet
kerk (binnenlandse zaken) om de tafel
voor overleg over de bevriezing van de
ambtenarensalarissen. Maar het is zeer
de vraag of dat gesprek ook maar iets
zal opleveren in de zin van 'banen in ruil
voor prijscompensatie en korter
werken'.
Het heeft allemaal nog iets van een
onzekere start, in deze eerste dagen
van het nieuwe jaar. Lang zal dat overi
gens niet duren. De eerste voorzetten
zijn al gegeven. En ze komen stevig aan.
Langzaam, maar heel zeker wordt dui
delijk dat het een harde wedstrijd zal
worden in 1983. met een overigens nog
volstrekt onvoorspelbare uitslag.
vdM
REYKJAVIK - De regering van IJs
land heeft dinsdag besloten de kroon
met negen procent te devalueren. De
handel in de IJsland-valuta was eerder
op de dag al opgeschort.
De IJslandse kroon is gekoppeld aan
een 'mandje' valuta's, vooral van lan
den waarnaar IJsland vis exporteert.
IJsland kent met ongeveer zestig pro
cent een aanzienlijk hogere inflatie dan
zijn belangrijkste handelspartners en is
om dit verschil te vereffenen wel ge
dwongen zijn munt regelmatig te deva
lueren. In het afgelopen jaar werd de
waarde van de kroon tweemaal vermin
derd, met twaalf procent in januari en
met dertien procent in augustus
