SHOW konijntjes het is niet al goud dat er blinkt hans van willigenburg op de hollywood-toer HET EERSTE DIER IN DE BIO-INDUSTRIE PZC/ dierelantijnen NIEUW MA TERIAAL IN TANDHEELKUN WOENSDAG 5 JANUARI 1983 varia 17 (Door Jacques d'Anconai Vraag een presentator naar zijn sterke punt. Hans van Willigenburg antwoordt dan: „Improvi seren. Niet uit het veld geslagen raken door dingen die mis gaan of niet beantwoorden aan je verwachtingspatroon. En daarbij: ik praat makkelijk. Het lukt me ook om mensen op hun gemak te stellen die het praten niet gewend zijn". Het lijkt alsof hij moeiteloos zijn vlotte babbel opzet, als hij op tv verschijnt of radio doet. Dat relativeert hij: „Ik be reid me zo goed mogelijk voor. al lijkt dat misschien niet zo Ik vind het af schuwelijk om een programma te ma ken voor - laten we zeggen - de vrien den in het café. een select publiekje. Die mensen vinden het gauw oppervlakkig watje doet, maar je moet plaats nemen op de stoel van de kijker, die niets van het onderwerp af weet. Het principe is datje het voor THUIS maakt, heel alge meen. Dat is iets totaal anders dan een gericht programma voor een geinteres- seerd publiek. Een discussieprogram ma vraagt een andere instelling" Enkele grepen uit het handboek van een vakman, die „ik schat zo in 1968" in het radiowerk rolde. Hans van Willigen burg werkte in de platenindustrie, ge noot een opleiding die alles met textiel had te maken en pakte iedere bijbaan die met wat voor werk dan ook viel te combineren Hij kreeg verschrikkelijk snel een eigen radioprogramma. 'In antwoord op uw schrijven' was waan zinnig populair Daarna kwam 'Van twaalf tot twee' Aan tv dacht hij nog niet, in de veron derstelling dat zijn kop daarvoor niet deugde. Een screentest bracht hem als beste naar voren. Zo werd Van Willi genburg het 'gezicht' van de KRO, maar hij is er nog steeds niet in vaste dienst. Werkt free lance en merkt dat 'ze op gezette tijden blijven aandrin gen'. Waarmee hij wil zeggen, dat hij programma's wil doen die hij am bieert, items die iets te zeggen hebben. Vandaar 'Rondje Theater', vier jaar achtereen en dat is lang voor Neder land. Vandaar ook dat hij zich niet zo happy voelt bij 'De KRO komt langs in...', een met weinig durf gemaakt amusementsprogramma dat aan kij kers noch vervaardigers hoge eisen stelt. Kritisch inzicht ligt in het verlengde van zelfkritiek Hans van Willigenburg: „Wat op een ander op tv overkomt als warmte, vervult mij soms met de ge dachte: hoe kunnen mensen me aardig vinden Het kan me mateloos irriteren. Mijn houding is soms met los genoeg: in de eerste jaren praatte ik te snel en wil de ik te vlot reageren Pauze nemen hoort bij je techniek, maar je leert. Overdreven ijdel ben ik niet. Het kan me niet schelen hoe ik er uit zie. Ik moet iets dragen waarin ik me prettig voel Als ik moe ben, zie ik er direct uit als een lijk. Ik probeer niet het soort uiterlijk mee te brengen dat je bij de kapper of via de make up haalt. Het zit hem meer in 't je uitgerust voelen..." toneel op Radio, televisie, presentaties alom in den lande. En dan opeens het toneel op, als wezenlijk onderdeel van een thea- terproduktie. Het vorig seizoen zat Hans van Willigenburg in 'Follies on Broadway', een in ons land door produ cent Wim Zomer geïmporteerde Ame rikaanse produktie van songs uit musi cals. En de kritieken waren prima. Hij was presentator, maar ging onuitwis baar deel uitmaken van de show. Niet alleen door de manier waarop hij de nummers aan elkaar praatte, maar vooral door de kwaliteit van zijn infor matie, de wijze waarop hij ongemerkt de gehele geschiedenis van de musical opdiepte en toelichtte. Met die Amerikanen klikte het. En er komt een nieuwe produktie naar ons land, nu met muzikale fragmenten uit films, onder de titel 'Hollywood Follies'. En Hans van Willigenburg (net 40) is er weer bij. oefent zelfs op tap-dance. Maar het belangrijkste blijven zijn teksten, geheel volgens eigen ideeën, overigens wel in overleg met de regisseur. De 'Follies on Broad way' waren een doorslaand succes in ons land met een programma van zes dagen per week. Dezelfde toekomst lij ken de 'Hollywood Follies' tegemoet te gaan. De schouwburgen zijn er als vliegen op de stroop op afgevlogen en de toernee is volgeboekt met 68 voor stellingen. Hans van Willigenburg in een rolletje als James Bond... Wim Zomer ziet dat wel zitten. Hij meldt, dat de show all rounder wordt dan de Broadway-se- lectie van het afgelopen seizoen. Jonge, goede mensen zijn op audities in de Verenigde Staten geseleeteerd en er zijn enkele bij die in grote musical shows hebben gestaan. „Geen sterren, maar wel klasse. De muzikale hoogte punten uit de films hoor je terug, in showvorm verwerkt". „We volgen de historische lijn vanaf de jaren dertig, via de Rock 'n Roll uit de jaren '50 tot de films van vandaag. Smaakvol in de kostumering, met een finale vol glitter en pluimen, een Neder lands decorontwerp en een orkest van acht man. De groep bestaat uit tien mensen plus Hans, met achter dat alles vijf man voor de techniek", aldus Zo mer En dus geen tweederangs rolbezetting voor de Europese oversteek? Wim Zo mer: „Geen sprake van. We krijgen uit Amerika de originele groep hier naar toeIntussen wordt voor de voorstelling in de Verenigde Staten de show inge speeld door een nieuwe ploeg mensen. Hier spelen we elfeneenhalve week, tus sen 8 januari en 30 maart, met een af- scheidsshow in Duitsland" lijk met in myn hoofd opgekomen zoiets te gaan doen. Mijn belangstelling voor de musical en de film maakt het extra leuk. Je moet nooit te beroerd zijn er hard voor te werken. Zélf meedoen, nooit iets op je af laten komen, open staan.. Ik heb altijd mijn eigen teksten geschreven. Dit programma illustreert mijn binding, het is iets anders dan het zeggen van een dom tekstje. Daaruit vloeit het principe voort van mijn im provisatie: als er iets bijzonders ge beurt. heb je het zelf in de hand" Hans van Willigenburg werpt het com petitie-element. bijvoorbeeld met ene Willem Ruis. ver van zich af. „Ik vind het niet kwalijk wat hij doet, maar het is niet altijd even flatteus Ik ben niet zo uiterlijk gericht, al is het een voordeel om het te hebben, als het er op aan komt. Maar dan moet het er wel eerst op aan komen. geen grollen aanbiedingen Hans van Willigenburg heeft zich met ernst en toewijding op de taplessen ge stort bij Phyllis Muriloff (voor ken ners: Phyllis Lane uit de shows van Toon Hermans, ijzeren jaren terug). Voor hem is het een mogelijk aansluit- punt naar „iets anders wat zich mis schien later voor zal doen. De aanbie dingen zijn er, maar ik weet niet of het de goede zijn. Dat gedrevene heb ik niet zo erg, maar ik probeer wel de rei kwijdte uit te zoeken van wat ik in dit vak zou kunnen". „Als de aanbieding voor de Broadway Follies' en de 'Hollywood Follies' niet gekomen zou zijn. was het waarschijn- Modeshows, evenementen, grote ka derbijeenkomsten. Dit Is Uw Leven shows. Ze behoren bij het scala aan Van Willigenburg-activiteiten. „Maar er zijn veel dingen die ik niet doe: ik knip geen linten door, verschijn niet op braderieën. Dan moet je iemand ne men met een grap en een grol. Mij dus niet. Je moet je zeker voelen binnen datgene wat je doet. Als je zegt dat ik spits, snel reageer, wil ik dat geen gees tigheid noemen. Het zit tegen het hele scherpe aan, verbaal, al geloof ik niet dat ik in aanleg vals ben". Zijn feeling voor talen is Hans van Willi genburg altijd zeer van pas gekomen. Uitgesproken hobby's heeft hij niet. Hij leest heel veel en graag, ziet veel toneel, musicals en film Noemt op Broadway de musical '42.nd Street' het summum wat hem kan overkomen. Hy valt voor de perfectie, de mythe. Beredeneert het anders dan zijn interviewer, die in die zelfde musicalshow de geringe diep gang vrij recent nogal als hinderlijk er- vaarde. „Met rillingen en kippevel denk ik te rug aan het eerste concert dat ik van Frank Sinatra bijwoonde. Hij maakte die enorme faam zo waar, dat ik er geen tweede keer meer naar toe hoef. Zo goed kan het nooit meer zijn", bedenkt Hans van Willigenburg aan de voor avond van de 'Hollywood Follies'. Op en top Amerikaans, jawel. Helemaal in zijn straatje. De meest algemene omschrijving van het begrip bio- industrie is die wijze van intensieve veehouderij, waarbij zoveel mogelijk dieren op een zo klein mogelijk oppervlak, met zo weinig mogelijk arbeid en kosten zo snel mogelijk worden gereed gemaakt voor hun be stemming. Die bestond aanvankelijk uit het produce ren van vlees. Later is er de productie van eieren, melk en zelfs huiden aan toegevoegd. De huidige kennis van de genetica is er bovendien oorzaak van. dat er rassen gekweekt worden, die tot steeds grotere productie in staat zijn. Het konijn lijkt wel als voorbeeld te hebben gestaan voor deze bio-industrie Het lijdt letterlijk onder alles, waar over de actiegroepen zich druk makengebrek aan bewe ging, vleesaanzettende voedering, een onaangepaste prikkelloze omgeving, enz Maar nog nooit heb ik een actiegroep horen klagen over het konijn Misschien haalt een konijn daarom zo misprijzend zijn neus op. als u hem in zijn nauwe hokje bekijkt Een snij tandje meer of minder is voor de bioloog vol doende om een dier in een andere orde te plaatsen Daar door is het konijn geen knaagdier, maar behoort tot de orde der Lagomorpha. iets dat het dier waarschijnlijk zelf weinig zal interesseren. huisdier Het konijn is al heel lang huisdier. Zo zijn er. misschien juist daardoor, vele rassen, die variëren van Vlaamse reuzen van wel 9 kilo tot dwergrassen als de pooltjes, die amper aan een kilo komen. Maar groot of klein, verkeerd behandeld worden ze bijna allemaal, vooral nu het konijn ook nog tot troeteldier is verheven Een konijn heeft een paar bijzondere eigen schappen Ondanks de vlijmscherpe tanden zal het dier zelden bijten Wel kan het met de grote achterpoten, die op een springer duiden, flinke tikken uitdelen. Vreemd, voor ons althans, is het gedrag van het konijn om zijn eigen ontlasting gedeeltelijk opnieuw te consu meren. Men noemt dat coprophageren, hetgeen wil zeg gen, dat de ontlasting van 's nachts, dat zijn kleinere en zachtere keuteltjes dan de gewone, opnieuw wordt opge geten. De eerlijkheid gebiedt mij te melden, dat een on der mijn hoede verkerend konijn ook overdag met en thousiasme zijn verse keuteltjes opat, maar misschien wist dit uitgefokte troeteldier het verschil tussen dag en nacht niet meer zo goed. Wij eenvoudige mensen mogen dit verschijnsel misschien vreemd of minstens onsmake lijk vinden, maar in de natuur heeft alles een functie. Het konijn heeft dit als voedsel nodig, omdat hierdoor naast vitamine B en K ook eiwitten worden opgenomen, die in de darmen gevormd worden. Nu het konijn ook als troeteldier wordt gehouden, zijn er natuurlijk heldere huisvrouwen, die het dier niet de gele genheid geven te coprophageren, waardoor er tekorten ontstaan in de voeding met grotere kans op ziekte water Veel konijnen komen nog meer tekort en wel zoiets eenvoudigs als doodgewoon water. Nog steeds zijn er mensen, die durven beweren, dat een konijn geen be hoefte heeft aan drinken. Maar zelfs bij voldoende groenvoer moet een konijn al tijd de beschikking hebben over vers water. De behoefte een vocht van het dier is zelfS precies berekend te weten 100 ml water per dag per kilogram lichaamsgewicht Mocht u dezelfde fout hebben gemaakt en uw konijn geen water hebben gegeven, begin het dier dan heel lang zaam te wennen aan wat meer vocht, anders komen er onherroepelijk stofwisselingsstoornissen Wat heel gemakkelijk werkt is zo n omgekeerd flesje met een tuitje, dat u voor weinig geld in iedere dierenwinkel kunt kopen U voorkomt dan dat het water vervuild wordt, zoals in een stenen bak. Het konijn heeft, het truc je met het omgekeerde flesje gewoonlijk al heel gauw door hooi Naast drinken is natuurlijk het eten belangrijk. Het ideale voer is het standaardvoer of pellets, maar daar naast altijd hooi. Verder wat groenten, fruit, granen en... knaaghout. Een eenvoudig menu. maar omdat een konijn nu eenmaal een wat gevoelige spijsvertering heeft, moet de groente altijd vers zijn en heeft het dier soms last van gasvorming in de darm van koolsoorten, sla en klaver. Ik heb mij laten vertellen, dat deze gas vorming van koolsoorten overigens niet alleen bij ko nijnen voorkomt. Een konijn kan geen onderscheid maken tussen giftige planten en niet-giftige Giftig zijn bijvoorbeeld rauwe bonen, kiemende aardappelen, boterbloemen, speen kruid, taxus, rododendrons en gouden regen. Ook mist het konijn, eveneens als sommige mensen, gevoel voor matigheid. U moet hem dus op rantsoen zetten. Zo 2 x per dag 20 gram voedsel per kilogram lichaamsgewicht is een goede maatstaf. Vroeger werden konijnen aan de oren opgetild, wat voor de dieren bijzonder pijnlijk blijkt te zijn Bovendien bre ken de dieren in hun verzet dan nog dikwijls de rug. Tegenwoordig weten wij beter. Als we een konijn willen oppakken nemen we met één hand in het nekvel en on dersteunen met de andere hand het achterlijf. Moet u een konijn wat verder transporteren, dan zet u hem een voudig op uw onderarm met zijn kop bij uw elleboog, terwijl u met uw andere hand zorgt, dat hij niet kan wegspringen. Denkt u er overigens altijd aan, dat een konijn wil wegspringen, als zijn achterpoten geen grond meer voelen. Tenslotte: knuffel een huiskonijn niet overdadig en zorg ook. dat de kinderen dat niet doen. Aaien? Oké, maar dan daarna toch altijd eventjes bandjeswassen. I. M. de Klerk Door Aad van Luijk. landartsl Wanneer een tand of kies zo ver is aangetast dat er geen houvast meer is voor een gewone vulling, kan de tand arts vaak nog redding brengen door een kroon te plaatsen. Dat is een kap die over de hele kies of tand wordt geschoven. De krachten die op zo'n kroon in werken zijn zo groot, dat deze van een sterk metaal moet worden gemaakt. Meestal wordt daarvoor goud gebruikt. De laatste tijd raak echter het gebruik van goedkopere meta len in zwang. De vraag is of de ze metalen wel even veilig voor het lichaam zijn als goud. Al vanaf ongeveer 4000 jaar voor Chris tus wordt goud gebruikt voor het ver vangen of beschermen van tanden en kiezen In veel culturen is het bezit van een gouden tand of kies zelfs een in drukwekkend statussymbool In ons land neemt de waardering voor goud in de mond echter snel af Veel mensen schamen zich er zelfs voor en laten het goud dat in het zicht gaat komen be dekken met een laagje porcelein om zo een 'gouden glimlach te voorkomen Nu bovendien de prys van goud enorm is gestegen, vragen velen zich af of een kroon niet even goed van een ander ma teriaal kan worden gemaakt De metaalindustrie zag hierin gouden ber gen en heeft de afgelopen jaren meer dan driehonderd metaalsamenstellm- gen. legeringen, op de markt gebracht, die voor 20 procent of meer uit onedele metalen bestaan De nieuwe legeringen worden aange prezen als sterker dan porcelein. kunst stof en goud en veel goedkoper dan goud Uiterlijk zijn deze metalen nau- welyks te onderscheiden van het kost bare witgoud Ook worden ze wel ver guld. waardoor ze sprekend op massief goud lijken De keus voor deze goedko pe metalen wordt daardoor wel erg aan trekkelijk goud mond geen schadelijke invloed op het lichaam Heel anders is het met onedele metalen. Deze zijn vaak op een of ande re manier schadelijk voor het menselijk organisme onedel Uit medisch onderzoek is gebleken dat onedele metalen giftig kunnen zijn voor lichaamscellen. Soms ontstaat daardoor een lichte reactie zoals huid: uitslag. In enkele gevallen kunnen be paalde metalen na vele jaren zelfs kan ker veroorzaken. De nieuw ontwikkelde legeringen be vatten vaak veel onedele metalen zoals chroom, nikkel en cobalt Hoewel deze ren echter dat het in oplossing gaan van die metaaldeeljes niet erg waarschijn lijk is de nieuwe metaallegeringen heb ben een enorme slijtvastheid. deze me talen krijgen na verloop van tijd vanzelf een beschermende oxydelaag. die ver dere aantasting van het metaal verhin dert. Dit moet echter nog worden be vestigd door onderzoek onderzoek Van de vele nieuwe legeringen zijn er slechts enkele in de praktijk bij proef personen onderzocht en dat nog maar gedurende een of twee jaar. Het kan echter vele jaren duren voordat blijkt welke invloeden een kroon van Goud heeft altijd al een magisch effect gehad op de mens. Technisch gezien is het een metaal dat vrijwel niet wordt aangetast door welke stoffen dan ook Dit neutrale gedrag hebben ook plati na. palladium en. in iets mindere mate. zilver Men noemt ze daarom edele me talen Dank zij deze eigenschappen heeft toepassing van deze metalen in de metalen de cellen in het lichaam kun nen beschadigen, betekent dit niet on middellijk daf een kroon die deze meta len bevat tot reacties in het lichaam zal leiden Pas wanneer in de mond metaal - deeltjes in oplossing gaan. kunnen ze doordringen in het hele lichaam en dan afwijkingen veroorzaken Technici uit de metaalindustrie bewe een bepaald metaal op het lichaam heeft In al die jaren is de proefpersoon aan zoveel verschillende stoffen bloot gesteld. dat het byna onmogelijk is om aan te tonen dat een bepaalde afwijking veroorzaakt is door een in de mond ge plaatste kroon. Een wetenschappelijk onderzoek naar de schadelijkheid van een metalen kroon zal daarom moeten worden uitgevoerd over veel proefper sonen gedurende vele jaren keuze De prijs van een kroon wordt groten deels bepaald door het arbeidsloon van de tandarts, de assistente en het tandtechnisch laboratorium. De mate riaalkosten zijn slechts een klein deel van de totale prijs. Daardoor is een kroon van goud naar verhouding slechts weinig duurder dan een kroon van een goedkoop metaal. Als voor beeld kan dienen de prijs van een ge middelde kroon, uitgevoerd in wit goud. met daaroverheen aan de buiten zijde een laagje porcelein. Deze ligt. af hankelijk van het gewicht en de prn- duktiemethode. meestal tussen de f700 en f900. Een zelfde kroon uitge voerd in goedkoop metaal kost dan on geveer honderd gulden minder. Toch kan dit relatief geringe voordeel voor sommigen veel betekenen, vooral als er meer kronen moeten worden ge maakt. Wel moet men zich ervan be wust zijn dat aan een kroon van zo'n legering een risico kleeft Soms kan dit risico sterk verkleind worden door de kroon geheel te bedekken met porce lein. w aardoor geen 'bloot' metaal aan wezig is. Meestal is dit niet mogelijk vanwege allerlei technische problemen, zoals slechtere pasvorm en kans op breuk. Ook lijkt het veiliger een lege ring te kiezen waarin zoveel mogelijk edelmetaal is verwerkt Voor wie zich met deze risico's niet wil inlaten, is de veiligste weg voorlopig de duurste.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 17