POSTER
'bij het ontwerpen denk ik
aan een verpleegster'
radio
televisie
VRIJDAG 31 DECEMBER 1982
PZC/radio-tv en kunst
47
(Door Hans Boele)
„fk ls ik een nieuwe poster bedenk, of als ik een ontwerp beoordeel, denk ik altijd aan een
xa. verpleegster". Zo'n zinnetje vraagt om uitleg, en de man uit wiens mond het rolde, directeur
E. Ph. Verkerke van het gelijknamige Edese posterbedrijf, geeft onmiddelijk een nadere verkla
ring. „Ik denk aan een verpleegster, omdat die in feite onze ideale klant is. Ze woont vaak alleen op
kamers, die niet zo gezellig zijn en waar een poster fleur brengt; ze heeft het geld om zo'n ding te
kopen en gezien haar beroep heeft ze een idealistische trek in haar karakter. Voor die mensen
maken wij ons produkt".
Posters maakt Verkerke al 25 jaar. Een
kwart eeuw geleden begon hij met twee
zwart-wit posters per jaar. Vijftien jaar
geleden kwam de eerste kleurenposter
uit. „Ik ging er vier per jaar maken en
dacht: dit is het toppunt. Verkerke.
Meer zul je in het leven niet bereiken.
Hoger kun je niet". De directeur, die
zelden de plank mis slaat, had het hier
in mis Hy heeft nu ruim 500 posters in
de catalogus staan en per jaar gaan er
veertig tot vijftig miljoen over de toon
bank...
Verkerke heeft, zo zegt hij, altijd pos
ters willen ontwerpen en verkopen.
Toch leek het er na de oorlog niet op dat
hij dit zou bereiken. De directeur van
,,'s wereld kleinste multinational", zo
als hij zijn bedrijf liefdevol noemt, werk
te als redacteur bij het CPN-dagblad De
Waarheid. Lid van die partij was hij
niet. „Ik ben ook nooit een echte com
munist geweest. Maar er heerste in de
eerste jaren na de oorlog een prettige
sfeer. De krant was tijdens de bezetting
geboren en in 1945 wilden we allemaal
niets liever dan Nederland opbouwen".
Toch kreeg Verkerke gaandeweg moei
lijkheden Als hij raadsverslagen maak
te, kregen alle partijen van hem hun
portie, maar het meeste van wat de
niet-communistische fracties zeiden
werd er uitgeschrapt. „Dat beviel me
met". Uiteindelijk kwam het tot een
breuk, in 1949. „Mijn schisma met De
Waarheid ging over kleine zaken. Niet
over de communistische staatsgreep in
Praag in 1948 bijvoorbeeld. Toen dacht
ik nog dat de communisten legaal aan
de meerderheid waren gekomen. Ik
ging weg omdat ik mijn mond moest
houden als ik hem wilde opendoen".
leuren
Na zijn journalistieke loopbaan, die hij
in 1953 afsloot, dook Verkerke in het
uitgeversbedrijf. Hij weet het nog als
de dag van gisteren. „Ik ging met re-
produkties van Karei Appel boekhan
delaren langs. Op een dag bezocht ik er
zes en 's avonds had ik niet één repro-
duktie verkocht". Maar hij zette door
en het bleek dat met het ontwerpen en
verkopen van posters een wereldwijde
markt was aangeboord. „Een van de
eerste was die poster van Che Gueva
ra. Een enorm succes is dat geworden.
Hij is al uit de collectie geweest, maar
komt nu weer terug. Er is weer een
nieuwe generatie die er belangstelling
voor heeft".
En zo zal de bebaarde kop van deze
Zuidamerikaanse vrijheidsstrijder (of
terrorist, al naar de politieke opvatting
van de koper) de komende tijd weer
vaak te zien zijn m de collectie posters
bij de boekhandel Volgens Verkerke
gaan alle posters er na verloop van eni
ge tijd uit. „Je kunt een schitterende
poster van een kat hebben, maar op een
goeie dag zijn de mensen er toch op uit
gekeken. Dan gaat die poster eruit, er
komt een nieuwe poes en na jaren komt
soms die oude poster weer in de collec
tie. omdat hij voor veel mensen dan
weer nieuw is"
Dat is de gang van zaken bij de succes
volle prenten. En succesvol betekent
dat er gemiddeld 50.000 per jaar van
verkocht worden „Sommige lopen zo
goed dat er 200.000 per jaar over de
toonbank gaan. Maar als er niet meer
dan 25.000 van verkocht worden, gaat
hij eruit. Dan is èr kennelijk iets niet
goed aan dat ding. Ik ga van het stand
punt uit dat, wanneer een poster niet
wil. er iets aan mankeert".
Natuurlijk zet Verkerke die gigantische
aantallen met alleen in ons land om. Er
zijn in totaal tien vestigingen in evenzo-
vele landen: bijna heel West-Europa,
Amerika. Canada. Maar de posters ko
men overal ter wereld terecht, ook daar
waar memand het verwacht. „Vorig
jaar kregen we een mooie order uit Irak.
Toen de truck met oplegger op weg
ging. had de begeleider een dik pak do
cumenten bij zich. Hij moest met de
zending 23 grenzen over. Toen de wagen
het terrein afdraaide, stond het perso
neel langs de kant te applaudiseren".
censuur
En zo exporteert Verkerke zijn posters
naar aller heren landen, hoewel dat
soms niet zonder slag of stoot gaat.
„Wij konden eens aan Brazilië leveren,
maar we moesten 125 procent invoer
rechten op onze produklen betalen.
Toen hebben we een aantal ontwerpen
geleverd en de posters zijn daar ge
drukt. Ze lopen als een trein". In ande
re landen heeft hij soms moeilijkheden
met de censuur. Vadertje Staat wil zijn
onderdanen welcens betuttelen. Zo
zijn posters met blote meisjes voor de
autoriteiten in Arabische landen ta
boe.
„Ook in Zuid-Afrika, waar we veel ver
kopen, zijn er weieens moeilijkheden.
We hebben een schitterende poster van
een blank meisje, dat liefdevol door een
neger omarmd wordt. Dat mag niet in
Zuid-Afrika". Soms krijgt Verkerke
problemen waar die absoluut niet ver
wacht worden. Hij is eens in Munchen
voor de rechter moeten komen nadat
een moeder een klacht had ingediend
wegens pornografie. Verkerke moet nog
lachen als hij er aan terugdenkt.
„Een oud opaatje had voor zijn klein
kind een poster gekocht waarop de let
ters van het alfabet worden voorgesteld
door blote mensen. Helemaal niet ob
sceen of zo. De figuren waren ook klein,
en daarom had die kippige opa niet ge
zien wat het voorstelde. Hij zag alleen
maar de letters. Maar de ouders van het
kind waren boos, maakten hem uit voor
vieze ouwe kerel en gooiden het voor de
rechter". Verkerke kwam in het be
klaagdenbankje en werd veroordeeld
tot de symbolische boete van één mark.
„De poster mocht met meer in het open
baar vertoond worden".
normen
Dat het bedrijf zo weinig met dergelij
ke toestanden te maken heeft, komt
volgens de directeur ook omdat er bij
het uitbrengen van nieuwe posters be
paalde normen gehanteerd worden.
„Ik heb het al eens eerder gezegd: wij
verkopen geen porno. De mensen die
dat willen, kunnen wel ergens anders
terecht. Wat wij bieden moet overal
kunnen hangen. Het gaat ons om
schoonheid, niet om smerigheid". Ver
kerke meent dat al zijn posters die
toets kunnen doorstaan.
Posters die geweld verheerlijken, zijn
bij hetEdese bedrijf evenmin te vinden.
„Er komt binnenkort een fraaie poster
van een Poolse kunstenaar, een portret
van vakbondsleider Lech Walesa. Door
zijn gezicht lopen strepen prikkel
draad. Dat kan. vind ik, want deze pos
ter komt voor de geweldloosheid op
Walesa is immers slachtoffer? Maar
toen hij ooit een aantal foto's uit de
Vietnam-oorlog onder ogen kreeg, wei
gerde Verkerk daar een poster van te
maken.
„Het waren schitterende, maar afschu
welijke foto s Dat kan. maar ze bevie
len mij niet. Ik kreeg de indruk dat het
geweld verheerlijkt werd". Evenmin zal
hij ooit een plaat uitbrengen waarmee
met bepaalde zaken, zoals de gods
dienst, te spot wordt gedreven. „Een
poster waarin bijvoorbeeld de paus be
lachelijk wordt gemaakt, drukken we
niet"
ideeën
Dat soort posters heeft Verkerke ook
helemaal niet nodig, want er zijn
ideeën genoeg. „Een aantal van de 550
werknemers doet niks anders dan
nieuwe ontwerpen bedenken. We krij
gen ook veel ideeën van buitenaf, maar
daar is veel rommel bij. Regelmatig
gaan we om de tafel zitten en gaan alle
suggesties door de zeef. En dan nog
wordt niet alles wat wordt goedge
keurd in een produkt omgezet. Ik heb
duizenden schitterende ontwerpen in
reserve".
Bij het ontwerpen van nieuwe posters
wordt er niet met de natte vinger ge
werkt. „Dat kunnen we ons niet permit
teren. Je moet een s zaakverandering
tijdig doorhebben. Als de trend bij een
programma als Top-Pop verandert,
moeten wij mee. Onze kopers bestaan
voor een belangrijk deel uit jeugd, en de
termijn waarin een poster goed loopt,
wordt steeds korter'
„Ik doe eigenlijk niets anders dan voor
de toekomst werken. Als de nieuwe ca
talogus uitkomt, werken we alweer aan
de volgende, met weer nieuwe posters
erin".
Die 'omloopsnelheid' is niet overval
even hoog. „Nederland is toonaange
vend. samen met Engeland. En ook in
Japan willen ze het allernieuwste heb
ben, en onze ervaring is dat als een pos
ter in Japan goed loopt, hij het in heel
de wereld goed doet". In landen als Bel
gië en Frankrijk gaat het wat langza
mer. Posters die hier nauwelijks meer
lopen, doen het in die landen nog goed.
Soms blijken bepaalde posters alleen
maar in bepaalde landen goed te lopen.
„Dat dmg met Mash bijvoorbeeld. In
Amerika een bestseller, hier nauwe
lijks".
toekomst
Het zal geen verbazing wekken dat di
recteur Verkerke. gezien de verkoopcij
fers van zijn bedrijf, de toekomst zonnig
inziet. „Natuurlijk, ook wij merken dat
er minder gekocht wordt, maar ons be
drijf is minder crisisgevoelig dan vele
andere. Dat komt voor een belangrijk
deel omdat wij een goedkoop produkt
leveren. Een poster kost gemiddeld een
tientje. Eigenlijk is ons produkt alleen
maar goedkoper geworden. Jaren gele
den kostte zo'n ding zeven gulden,
maar toen was het formaat de helft klei
ner...".
Directeur Verkerke. „We hebben duizenden schitterende posters in reserve"
ZONDAG
HILVERSUM-1
MAANDAG 3 JANUARI
Ieder heel uur nieuws. TROS: 7.02 Een
goede morgen met Martin Schroder.
9.03 Continu muz, 11.03 Nederlands fa
brikaat.
HILVERSUM-2
VARA: 0.02 VARA's Muzieknacht. 7.02
Oeroude toververhalen. 7.30 Vroege vo
gels. 9.30 Het beste uit tekst en muziek.
IKON: 10.02 Uit Rome nog wel. 10.12
Kerkdienst. 10.55 Wilde Ganzen. 11.02
De andere morgen van zondagmorgen.
KRO:
12.02 De huts. AVRO: 13.05 AVRO-Ma-
gazmel.NOS 14.02 Langs de lijn. sport
en muz. 17.55 Meded TROS 18.05 In
kijk met Inbar NCRV: 19.02 NCRV
Zondagavond. (19.02 In beweging. 19.15
Zondagavondmuz. 1945 Arabier en
christen. VPRO 20.02 Typisch Vrou
wenwerk 22.02 Welingelichte Kringen
23.02-24.00 Met het oog op morgen.
TROS: 0.02 De Nachtwacht. 4.02 Krie
ken met Adje.
NCRV: 8.00 Nws. 8.10 U alleen, U loven
wij. 8.40 Barok op zondag. 9.00 Bijve-
loverdenking. KRO: 9.30 Kroost. 10.00
Nws. 10.02 Eucharist.viering. 11.00 'n
Zondags pak... voor alledag.
NOS: 12.00 Tambu. 12.30 Suara Malu
ku. 13.00 Nws. 13.10 Zorg en Hoop. 13.55
Progr. voor buitenl. werknemers.
ZvdK: 17.00 Kerkdienst. IKON: 17.58
Wilde Ganzen. 18 00 Nws. 18.10 Brood
Spelen 18.40 Liturgie Kerkmuz.
NOS: 19.10 Hobbyscoop. AVRO: 19 45
Spel met poezie 20.00 Nws 20.03
AVRO-Magazine Buitenland. 20.45 Zo
hoor je nog eens wat. 21.00 Biels Co.
21.30 Llichte gram,muz. OPEN
SCHOOL: 21.40 Follow me. 21.55 Leren,
hoe doe je dat? RVU-NOS: 22.10 Moe
ten of mogen. AVRO: 22.30 Nws. 22.40
Mensen, mensen. 23.00 Klassiek met
Caroline. 23.55-24.00 Nws.
MAANDAG
NCRV: 7.00 Nws 7.10 Ochtendgymn.
7.20 Het levende Woord. 7.30 Nws 7.35
Hier en Nu (8.00 Nws.i 8 11 Muziek van
Haydn. 8.30 Nws. 8.33 Te Deum Lauda-
mus. 8.59 Moment. NOS 9.05 Gymn.
v.d vrouw. 9.15 Werkbank. 9.24 Water
standen. 9 30 Nws NCRV' 9.33 Geluk
kig Nieuwjaar1? (19.30 Nws.i 11.00 De
wereld zingt Gods lof (11.30 Nws.)
Jazzgeschiedenis). 21.30 Intern. Jazz
Festival Amsterdam 1982. KRO: 22.02
Het hek van de dam (-24.00).
MAANDAG
Ieder heel uur nieuws. AVRO 7.02 Vol
Gas (7.30 AVRO's Radiojournaal.) 9.03
Bingo (9.30 AVRO's Radiojournaal.)
11.03 Cees van Zijtveld en Jan Steeman
(11.30 AVRO's Radiojournaal.)
HILVERSUM-4
HILVERSUM-3
AVRO: 8.02 Ko de Boswachtershow.
8.30 AVRO's Sportpanorama Junior.
9 02 Juist op zondag. VARA. 10.02 Zon
dagse Elpees van 1982.11.02 Dubbellis-
jes. (11 50 Het telefoonspel
TROS: 12 02 'n Gelukkig Hilversum 3
en '80. (14.30 Uitr. Conamus Export
Prijs '82.VPRO: 15.02 Spleen. 16.02 Ty
pisch Vrouwenwerk NOS: 17.30 Jazz uit
het Historisch Archief 18 02 De Natio
nale Hitparade met titeltekst 20.03 Ra
dio Thuisland. 21.02 NOS-Jazz. (21.02
TROS. 8 00 Nws. 8 05 Er slaat een orgel
in Rotterdam-Schiebroek. 8.35 Ontbijt
concert. 9.30 Cascade. NOS: 10.30 Musi-
ca Religiosa. 11.00 Fur Elise.
13.00 Nws. 13.05 Opera-matinee. 14.10
Concerten op de zondagmiddag. (14.50-
15.10 Praten over muziek) 16 05-17.00
Musica Nova. TROS 20.00 Specialitei
ten a la carte. 22.00 Koren en Korpsen
22.30-23.00 Guitariteiten.
MAANDAG
KRO 7.00 Nws 7.02 Aubade (8 00-8.05
Nws.) 8 30 KRO op maandag 8.35 Ra
dio Kamer Ensemble 1130 Blauwe
maandag.
ZONDAG
21.35 Titaantjes.
NEDERLAND-1
NOS
09.30 en 13.00 Nieuws voor slechthorenden
15.15 Open School.
Ik heb u lief mijn Nederlands.
15.30 - 16.00 Thuiswerk
IKON
17.00 Wie weet.
„Geloofsoverdracht". Tweede aflevering uit de
zesdelige serie waar de manier waarop mensen
binnen de kerk met elkaar omgaan centraal staat:
Hoe belangrijk is het voor ouders hun eigen kerke
lijke betrokkenheid op hun kinderen over te bren
gen en hoe functioneren hun eigen twijfels daarin?
17.35 Een bericht van de Wilde Ganzen
NOS
18.25 Nieuws voor slechthorenden
19.00 Journaal
VOO
19.05 Top '82.
Overzicht van alle nummer 1 -hits uit de Nederland
se top 40 van 1982.
20.10 Dynasty.
Amerikaanse serie met John Forsythe, Linda
Evans, Al Corley e.a.: Nu Blake ernstig gewond is
en Nick genoegdoening heeft voorde dood van zijn
broer, vertrekt hij.
21.00 Not the nine o'clock news.
Britse satire.
21.15 Seth Gaaikema.
Nabeschouwing op het programma „Land in de
steigers" van Seth Gaaikema dat op 19 december
werd uitgezonden.
21.30 Muziekspecial: Cornelis Vreeswijk.
23.10 Agenda
RVU
23.15 Nooit van gehoord.
Kennismaking met de educatieve omroep Radio
Volks Universteit.
NOS
23.30 Journaal
23.35 Nieuws voor slechthorenden
NOS
12.00 Het Capitool.
Directe uitzending met binnen- en buitenlands
nieuws.
12.45 Haydn uit Hongarije.
Concert vanuit het slot Eszlerhazy van het Ferenc
Liszt-Kamerorkest uit Boedapest met de Symfonie
in G. het Oostenrijkse Gamerith-Konsort met het
Trio in A, de pianist Malcolm Wilson met het eerste
thema uit de Sonate in A en het Ferenc Liszt-Kamer
orkest met de Symfonie in f: „La Passione".
16.00 Journaal
AVRO
16.05 Dag huis, dag tuin, dag opbergschuur.
„De ver-weg-tuin van Maaike". Kinderprogramma
16.20 Honderd beroemde schilderijen.
„Het Turkse bad" door Jean Dominique Ingres.
16.30 Ontdek je plekje.
„Bolsward". Programma over de schoonheid van
Nederland.
16.35 Avro's Toppop.
Popprogramma gepresenteerd door Ad Visser met
aandacht aan de bovenste dertig platen van de
Nationale Hitparade, tips de Toppop-finale.
NOS
17.35 Schooltelevisie.
Nationaal socialisme in Duitsland 1918-1945: van
democratie naar dictatuur.
18.00 Sprekershoek.
Programma waarin kijkers zelf aan het woord ko
men.
18.15 Sesamstraat
18.30 Artsenij.
Medisch magazine gepresenteerd door Aart Gisolf.
Onderwerpen: hartritmestoornissen; het gif in de
grond.
19.00 Studio Sport
19.55 Trekking Lottogetallen
20.00 Panoramiek.
Achtergrondinformatie bij actuele ontwikkelingen
in de politiek.
20.40 Humanistisch Verbond.
Vijf minuten "edenktijd.
KRO
20.45 Tussen Keulen en Parijs.
Programma iver mensen in de kerk en daarbuiten.
Eerste deel van een tweeluik onder regie van Jan
Keja gebaseerd op de verhalen „Titaantjes" en „De
Uitvreter" van de Nederlandse schrijver Nescio
(1882-1961) De hoofdrollen worden vertolkt door
mensen die net van de toneelschool komen. De
opnamen zijn zoveel mogelijk gemaakt op de loca
ties (onder meer in Veerel waar Nescio zelf heefl
rondgelopen en die hij in zijn verhalen zo sfeervol
beschrijft.
22.40 Balletgala in Amsterdam
Hoogtepunten van het balletgala onder auspiciën
van het Dansersfonds '79 in aanwezigheid van ko
ningin Beatrix vanuit de Stadsschouwburg in Am
sterdam. Medewerking aan dit gala verleenden het
Nationale Ballet, het Royal Ballet uit Londen, het
American Ballet Theatre, het London Festival bal
let, het National Ballet of Canada en het Nederlands
Danstheater.
NOS
23.50 Jourhaal
23.55 Nieuws voor slechthorenden
12.00 Nieuwsoverzicht voor slechthorenden
12.30 Open School.
Voor boer en tuinder.
14.00 Juke Box Special.
Muziekprogramma.
14.30 De Steek-er-wat-van-op-show
„Hoe veilig leven wij?" (Herh,).
15.30 The Spirit of St. Louis.
„De wondervlucht van Charles Lindberg". Ameri
kaanse biografische film uit 1957 van Billy Wilder
met James Stewart (foto) en Murray Hamilton. Het
verhaal van een der grootste pioniers uit de lucht
vaartgeschiedenis: de vlucht van Charles Lind
bergh van New York naar Parijs zonder tussenlan-
Special rond de laatste elpee van Cornelis Vrees
wijk (foto) die onlangs verscheen onder titel „Balla
des van de Gewapende Bedelaar".
21.55 American Magazine.
„Het andere Amerika" met Margery Mandell over
vreemde, interessante, leuke wetenswaardighe
den en ongewone zaken uit het dagelijks leven in
haar vaderland.
22.20 Valley of the Dolls.
„Hollywood door Hollywood". Tweede aflevering
uit de Amerikaanse serie met Catherine Hicks (foto
links), Lisa Hartman, Veronica Hamel (foto rechts)
e.a.: Jennifer en Tony Polar zien elkaar, tot onge
noegen van Tony's zuster Miriam, regelmatig. Hen
ry Bellamy, de baas van Anne, vertrekt voor zaken
naar New York.
ding.
18.15 Tik Tak.
Voor de kleintjes.
18.20 Van Pool tot Evenaar
Toeristische kwis gepresenteerd door Nand Baert.
Vandaag: Zaire (2).
19.40 Mededelingen
19.45 Journaal
20.00 Sportweekend
20.30 Made in Vlaanderen.
„Tony". TV-film van
Roger van Ransbeek
met Willeke van Am-
melrooy, Dirk Op-
staele. Georgette Ha
gendoorn e.a.: De 22-
jarige Tony is pas af
gestudeerd, maar I
kan niet direct aan de
slag komen. Twaalf
jaar nadat hij met de
actrice Petra in een
film speelde, ont
moet hij haar weer.
21.30 De wereld van Robert Stolz.
Oostenrijks muziekprogramma
rond Robert Stolz.
23.10 Journaal
i Marcel Prawy
FRANSTALIGE PROGRAMMA'S
09.35 Ulysse.
Uitzending voor slechthorenden.
10.05 Information agricoles.
Landbouwinformatie.
10.35 Les enfants de Moorea.
Documentaire over het eiland Moorea in de Stille
Zuidzee.
11.00 Eucharistieviering.
Vanuit de Saint-Francois-Xavierkerk in Parijs.
13.00 Journaal
13.15 - 14.00 Concertissimo
14.30 Palmarès.
Amusementsprogramma.
15.00 Visa pour Ie monde.
Documentaire over Nigeria.
16.55 Histoire des inventions.
„Uitvinden om te doden". Documentaireserie.
17.45 De Smurfen.
Tekenfilmserie.
18.10 Mobiles.
Transportmagazine.
18.40 Operette.
Operettefragmenten door het orkest, koor en het
ballet o.l.v. Jacques Grosjean ter gelegenheid van
het 25-jarig bestaan van het Paleis van Schone Kun
sten van Charleroi.
19.25 Toto
19.30 Journaal
20,05 Contacts. Verkeerstips.
20.10 Zygomaticorama, Amusementsprogramma.
22.10 Face au public. Serge Llado
22.35 l'Erotisme, c'est pas toujours triste. Monta
gefilm.
23.05 Journaal en toto
