ruth stelzer
JAC
extw
long&
jongewaard
klucht in
forse toename
weglopers
HUURDERS
'ZONDER MUZIEK ZOU IK
NOOIT KUNNEN LEVEN'
'TOT HIERTOE...'
IN TERNEUZEN I
films in zeeuwsch- Vlaanderen
uit in zeeuwsch-vlaanderen
Of» DE PONTENEtfR
ZEE UWSC H-VLAAN DEREN
j-\e Koning van Engeland' in Hulst draait 'Van de koele meren des
LJdoods', de nieuwe Nederlandse speelfilm met Renée Soutendijk inde
hoofdrol en gebaseerd op het gelijknamige boek van Frederik van Eeden,
Vandaag (vrijdag): 20.00 uur: zaterdag 18.45 en 21.15 uur: zondag 1345
16.00,18.45 en 21.15 uur, maandag en dinsdag 20.00 uur.
In 'Luxor' Temeuzen staat 'The Wall' van Pink Floyd op het programma.
Vandaag (vrijdag): 22.30 uur, zaterdag 14.00 en 21.45 uur; zondag 134$
16.00 en 21.15 uur; maandag en dinsdag 20.00 uur.
Het Ledeltheater in Oostburg brengt 'The soldiereen James Bondachtigi
geheim agent, die het in zijn eentje opneemt tegen de KGB. de Russischs
geheime dienst. Vandaag (vrijdag): 20.00 uur; zaterdag 19.15 uur, zondan
14 00 en 20.00 uur.
'De Koning van Engeland' biedt de filmliefhebber deze week voorts keusuq
vier films. 'The Road Warrior', vandaag (vnjdag): 20.00 en 22 15 uur. zater
dag 18.45 en 21.00 uur, zondag 13.45,16.15.18.45 en 21.00 uur; maandagen
dinsdag 20.00 uur. 'Porky's pikante pretpark'. Vandaag (vrijdag): 2000
uur, zaterdag 18.45,21.15 uur; zondag 13.45,16.00,18.45 en 21.15 uur, maan
dag en dinsdag 20.00 uur. 'Ogen der verschrikking', vandaag (vrijdag);
20.00 uur: zaterdag 21.00 uur; zondag 21.00 uur; maandag 20.00 uur. Jeug
dig speelgoed', vandaag (vrijdag): 22.30 uur; zaterdag 19.00 en 2315 uur,
zondag 14.30,16.15 en 19.00 uurmaandag 14.30 uur, dinsdag 20.15 uur
'Luxor' draait óók 'Porky's pikante pretpark'. Vandaag (vrijdag): 20.00en
22.30 uur; zaterdag 19.30 en 21.45 uur; zondag 16.00, 18.45 en 21.15 uur
maandag en dinsdag 20.00 uur. Een prolongatie: de vierde week. Voorts'
'My name is nobody', een tweetal dat het wilde westen schoonveegt. Van
daag (vrijdag): 20.00 uur; zaterdag 14.00 en 19.30 uur; zondag 13.45 en 18.4S
Het Ledeltheater heeft 'Heet snoepgoed' in de projector gestopt: de mooie I
Sirgitt ontdekt de erotiek. Zaterdag 21.30 uur; zondag 16.30 uur; maandag I
en dinsdag 20.00
'..'."'V'"'
Soms gebeurt het, dat iemand me vraagt hoe dat nu
in zijn werk gaat, ouder worden. Wel, dat gaat heel
gemakkelijk, zo vanzelf, je hoeft er mets voor te doen
Watje vooral nooit moet doen, is je leeftijd verzwijgen,
dat is net of je een hekel aan jezelf hebt. een klein beetje
geuzentrots is. wat het op jaren zijn betreft, best te
verantwoorden. Er treden natuurlijk wel enige slui
pende veranderingen op, lezen zonder bril bijvoor
beeld, eerst ging het wat moeizaam, maar nu, sinds
enkele jaren, geen letter meer. Wandelen zonder stok
en bril daarentegen, gaat nog voortreffelijk en het ge
heugen functioneert ook nog steeds
Voor onaangenaam verlopen gebeurtenissen heb ik
me er wel eens een gat in gewenst, maar helaas, het
ivas me niet gegeven. Nochtans, als ik het gestuntel met
namen aanhoor van mensen die nog niet eens op
gevorderde leeftijd zijn, prijs ik toch een waterdicht
geheugen. Het valt me de laatste tijd herhaaldelijk op
iemand begint met een relaas, stokt dan opeens bij een
naam „Ik kan er met óp komen", wordt dan ter veront
schuldiging gezegd.
Met de memorie heb ik geen problemen. Zo weet ik om
maar iets te noemen, dat ik als kleuter één keer met
mijn ouders verhuisde en op latere leeftijd liveemaal.
Dat was tweemaal teveel want verhuizen beschouw ik
zo ongeveer als een operatieve ingreep zonder narco
se.
Tweemaal, in een tijdsbestek van 62 jaren, het merk
waardige is. dat ik in al die jaren nooit huurder ben
geweest. Niet vaak verhuisd dus. Dan was mijn huis
baas, de plaatselijke woningbouwvereniging, eenmaal
tot wasdom gekomen, daar vooral de laatste decennia
- ijveriger in.
lein begonnen als "Werkmansbelang', de admini
stratie ondergebracht in een optrekje bij een parti
culier, kwam er een kantoor in een van de eigen 'mid
denstandswoningen' uit het eigen bezit. Mooi zo, maar
het bleef behelpen. In het jaar 1960 brak het moment
aan, dat de toenmalige burgemeester als eerste de
deur opende van het geheel nieuw ingerichte kantoor
pand aan de Van Steenbergenlaan
Wij als leden en bewoners werden toen verrast met een
fraaie asbak, mede ter gedachtenis dat tegelijkertijd
een mozaiktableau voor de duizendste woning werd
onthuld.
Feestgedruis dus bij de 'woningbouiv zoals de vereni
ging toen en ook nu nog wel wordt genoemd
Maar ziet, terwijl onze, reeds veertig jaar oude wonin
gen zacht begonnen te kreunen van ellende vanwege
hun mager comfort en menigeen zelf een inwendige
verbouwing begon op eigen kosten, was toch ook deze
administratieve behuizing geen lange staat van dienst
beschoren
In de eerste jaren zeventig verrees een nieuw pand,
ditmaal aan de Zuidlandstraat. Was 't nou goed? De
bovenverdieping was niet eens in gebruik, die werd
weer aan andere kantoorhouders verhuurd. Een klein
aantal jaren geleden was het weer zover: verhuizen.
Deze keer werd domicilie gekozen aan de Industrie
weg Ik zei het al eens dat het leven me steeds weer
verwondering bezorgt. Dat gebeurde onder andere
toen ik enige tijd geleden las over een plan Java en -ja
- waar ook in meegenomen zou zijn een nieuw kantoor
pand voor de woningbouwvereniging Temeuzen.
Daar had ik geen grapje over.
De woningbouwvereniging Temeuzen. De laatst ge
houden ledenvergadering heb ik bijgewoond. Een
groep aanwezigen, duidelijk geïnspireerd door hel ul
tieme doel de hellevaart van een bestuur - liet zich
horen. Kijk - en dat is nu misschien een teken cc*
ouderdom, namelijk, dat ik een kolkende baaierd va»
scandaleus applaus, gesis, gejoel, sidderaal tn een
klapstoeltje gedoken langs me heen liet gaan.
Naar huis gegaan, verwonderd, ontgoocheld, lijdend
aan plaatsvervangende schaamte.
Janneke Dierx Harms.
VRIJDAG 19 NOVEMBER 1982
Het nieuwe vrijwilligersteam van het Temeuzense Jongeren Advies Centrum (JAC) bruist van
energie. Zo wil men de banden met andere hulpverlenende instanties opnieuw aanhalen:
door organisatorische problemen zijn de contacten verwaterd. Ook wordt gedacht aan een voor
lichtingsproject op de middelbare scholen. Enige tijd terug hebben de JAC-vrijwilligers zich
tijdens een weekeinde bezonnen op de toekomst. Bovenstaande plannen zijn daar het resultaat
van.
April vorig jaar zag de toekomst er heel
wat minder zonnig uit voor het Jonge
ren Advies Centrum. Daar professione
le begeleiding er op dat moment finan
cieel niet in zat. werd besloten de 'tent',
in afwachting van betere tijden, te slui
ten.
Na vier maanden, in augustus 1981,
ging het centrum weer open. Een jaar
lang kon men beschikken over een tij
delijke beroepskracht: het ging hier om
een 'WVer' (deze wordt betaald uit het
werkgelegenheidsfonds).
Begin september liep dat jaar af en
sindsdien staan de JAC-vrijwilligers er
dus weer alleen voor. Op het moment
loopt er weer een aanvraag voor een tij
delijke beroepskracht. Of die aanvraag
ook gehonoreerd zal worden is nog lang
niet zeker. Als de overheid 'nee' zegt.
gooit het JAC-Temeuzen er niet het
bijltje bij neer. zoals in april 1981
Het huidige vrijwilligersteam is zo ge
motiveerd dat men denkt het ook zon
der beroepskracht wel te kunnen red
den. Dat het Jongeren Advies Centrum
in dat geval beperkt zal zijn in zijn hulp
verleningsmogelijkheden. spreekt
haast voor zich.
De tijdelijke beroepskracht zal voorna
melijk worden belast met administra
tieve taken, zoals de behandeling van
de post. het tikken van stencils, het bij
houden van het archief, enzovoorts.
Een JAC-vrijwilligster: „Waar we be
hoefte aan hebben is een administratie
ve kracht. Natuurlijk moet de beroeps
kracht ook betrokken worden bij de di
recte hulpverlening. Hij of zij moet mee
draaien als een volwaardig teamlid".
zes mensen
Het vrijwilligersteam van het Terneu-
zense Jongeren Advies Centrum be
staat momenteel uit zes mensen: Rob
Slot, Miriam Melse, Bart Edwards van
Muijen. Dick Groen, Karlien Vinke en
Ivonne Wondergem. Binnenkort wordt
het team nog met enkele mensen uitge
breid.
Was het in het verleden vaak een pro
bleem om vrijwilligers te vinden, nu
gaat dat moeiteloos. Sterker zelfs: het
JAC heeft op het moment een wacht
lijst voor vrijwilligers.
Deze belangstelling heeft volgens het
huidige team alles te maken met de nog
steeds toenemende werkloosheid
('Mensen willen zich nuttig maken").
Ook op andere wijze wordt het Jonge
ren Advies Centrum geconfronteerd
met de gevolgen van de grote jeugd
werkloosheid.
Werkloze jongeren raken vlugger in de
iroblemen. zo heeft de ervaring geleerd,
dan jongeren die wel werk hebben of
nog op school zitten. Een vrijwilligster:
„Vrijwel alle jongeren die hier komen
zijn werkloos. De problemen waar ze
mee zitten houden vaak direct verband
met het werkloos-zijn".
Het valt niet mee om werkloze jongeren
te helpen. „Men voelt zich nutteloos en
overbodig. Pas wanneer mensen weer
vertrouwen hebben in zichzelf, kun je ze
echt verder helpen", zegt Dick Groen.
De JAC-medewerkers erkennen dat ze
beperkt zijn in hun mogelijkheden wat
betreft de hulpverlening.
Ivonne Wondergem: „We kunnen jon
geren nu eenmaal niet aan werk helpen,
hoe graag we ook zouden willen Wat we
wel kunnen doen is hen wijzen op alter
natieven. Daarvoor moet men dan wel
open staan en daar ontbreekt het nog
wel eens aan. Jongeren zoeken de
schuld van hun werkloos-zijn vaak bij
zichzelf. Wij proberen er hen van te
doordringen dat hun helemaal geen
blaam treft. Er is domweg geen werk
voorhanden"
café
Met lede ogen ziet men aan dat nogal
wat werkloze jongeren hun heil in het
café zoeken. Een JAC-vrijwilliger
daarover: „Het liefst zou ik het hele
De JAC-medewerkers Karlien Vinke, Ivonne Wondergem en Dick Groen veel
plannen.
zootje uit het café trekken. Het café is
niet de plaats om je leven op te bou
wen".
Volgens de JAC-medewerkers kunnen
met een betere voorlichting veel proble
men worden voorkomen. Vandaar ook
het voorlichtingsproject voor middel
bare scholieren, waar op het moment
hard aan wordt gewerkt. Verder wordt
gedacht aan een spreekuur op de scho
len. Binnenkort gaat het JAC hier met
de verschillende middelbare scholen
overleg over voeren.
Ter sprake zal dan ook de enquête ko
men, die het Jongeren Advies Centrum
wil houden onder jongeren. Via de en
quête wil men er achter komen wat er
werkelijk onder jongeren leeft. Opval
lend is dat het JAC de laatste jaren
steeds minder te maken krijgt met jon
geren met drugproblemen. Of dit bete
kent dat het (hard» drug gebruik afge
nomen is, kunnen de JAC-medewerkers
niet zeggen.
„Jongeren met drugproblemen gaan nu
eerder naar andere, meer gespeciali
seerde hulpverleningsinstanties zoals
het bureau voor alcohol en drugs"
weglopen
Neemt het aantal jongeren met drug
problemen af, het aantal weglopers
neemt flink toe. Steeds meer jongeren
zien het of de een of andere reden thuis
niet meer zitten en kloppen bij het JAC
aan voor hulp. De oorzaak van het weg
lopen is heel verschillend. Overigens
ligt de schuld lang niet altijd bij de
ouders: het gebeurt regelmatig dat jon
geren, zonder dat de ouders daar ook
maar iets aan kunnen doen, op drift
raken.
De JAC-medewerkers stellen met na
druk dat zij niet bij voorbaat partij kie
zen voor de weggelopen jongeren, zoals
hen nogal eens wordt verweten. Rob
Slot: „We proberen de zaak zo genuan
ceerd mogelijk te bekijken". De prak
tijk heeft geleerd dat de problemen in
veel gevallen oplosbaar zijn. Rob:
„Voorwaarde is dat zowel de jongere als
de ouders bereid zijn om de zaak uit te
praten"
Weggelopen jongeren worden, indien
nodig, tijdelijk ondergebracht in gast
gezinnen. Het JAC heeft er op het mo
ment slechts acht. Dick Groen: „Graag
zouden we wat gastgezinnen er bij wil
len hebben Van gastgezinnen wordt
nogal het een en ander geéist. De jonge
ren die we in dergelijke gezinnen plaat
sen zijn meestal met de makkelijkste"
Het JAC is gevestigd in de le De Korte-
straat 1 in Temeuzen en is dag en nacht
bereikbaar.
Peter Verdurmen.
Voor de West-Zeeuwsvlamingen die
de klassieke muziek een warm hart
toedragen zal Ruth Stelzer waar
schijnlijk geen onbekende zijn. Zon
dag 28 november om 14.00 uur verzorgt
ze met 'De Muziekliefhebbers', (één
van haar koren), en haar pianoleerlin-
gen een muziekuitvoering in de raads
zaal van het Oostburgse gemeentehuis.
Dit jaar voor het eerst een publieke uit
voering. Voorgaande jaren gaf me
vrouw Stelzer alleen besloten huiscon
certen in Hoofdplaat.
Ruth Stelzer (74) geniet in West-
Zeeuwsch-Vlaanderen voornamelijk
bekendheid als pianolerares en koordi-
rigente. Zo'n 14 jaar is ze nu bezig haar
muzikale kennis in West-Zeeuwsch-
Vlaanderen uit te dragen. Dat gebeurt
met groot enthousiasme. Piano- of
zangleerlingen zijn bij haar niet op
vakantie. „Als je iets doet, moet je het
zo goed mogelijk doen", is haar devies.
Voor zichzelf heeft ze dat in elk geval
altijd nagestreefd. En met succes, zoals
uit haar muzikale verleden blijkt. Af
komstig uit een muzikaal gezin, leerde
ze zichzelf piano spelen. Pas op haar
18de kreeg ze voor het eerst les. Van
toen af ging het in een sneltreinvaart
verder. Na eerst het conservatorium in
Breslau doorlopen te hebben, rondde ze
in 1935 de studie voor solist af bij Wil
helm Kempf. Deze pianogrootmeester,
nu diep in de tachtig, treedt nog steeds
regelmatig op. Na haar studie gaf me
vrouw Stelzer concerten in Breslau. en
na m 1945 naar Noord-Duitsland te zijn
gevlucht, in Schleswig. In 1952 moest ze
om gezondheidsredenen haar solisten-
carrière afbreken. Ze denkt nog dikwijls
aan die tijd terug. Met gemengde gevoe
lens weliswaar, want de omstandighe
den waren niet altijd even prettig. Aan
haar pianocarrière bewaart ze echter de
mooiste herinneringen. Een bundeltje
vergeelde kranteartikelen wordt met
zorg bewaard. De kritieken liegen er
niet om: „Een geboren dichteres aan de
piano" en "Een uitgesproken pianobe-
gaafdbeid"
zuivere lucht
In 1962 verhuisde mevrouw Stelzer
naar Keulen. De vleugel, die haar over
al vergezelde, overleefde deze verhui
zing overigens niet. Met een takelwa
gen werd het instrument naar haar wo
ning op de vierde verdieping gehesen.
Door een noodlottige zwaartepuntver
plaatsing viel het gevaarte zo'n 20 me
ter naar beneden. „Ik had het nog zo
gezegd tegen die verhuismannen", ver
telt ze in haar Duits-Nederlandse men
gelmoes. „maar die wilden natuurlijk
van een vrouw niks aannemen". Ze
kan er nog kwaad om worden.
Uiteindelijk belandde ze in 1968 in
Hoofdplaat De zuivere lucht daar zou
haar goed doen, had een arts gezegd. In
1972 trekt ze in de voormalige pastorie
van Hoofdplaat, waar ze nu nog woont.
Ze vult haar leven nog altijd met mu
ziek Een blik in de woonkamer beves
tigt dit. Twee enorme vleugels vullen de
serre en de achterkamer. Aan de muur
hangt een portret van Wilhelm Kempf.
haar grote voorbeeld. „Zonder muziek
zou ik nooit kunnen leven", zegt ze. Een
specifieke voorkeur voor een bepaalde
componist heeft ze niet. Chopin is ech
ter wél één van de pianocomponisten
die haar het dichtst aan het hart zit ge
bakken
Automatisch kwam mevrouw Stelzer
ook in Zeeuwsch-Vlaanderen in 'de mu
ziekwereld' terecht. Ze leidt nu twee ko
ren, speelt orgel in verschillende kerk
diensten en geeft pianoles Op de haar
eigen energieke wijze probeert ze een
deel van haar muzikale vorming over te
dragen. Met haar twee koren doet ze elk
jaar mee aan het Zeeuwse Zangers Ma
nifest in Middelburg. De muziekuitvoe
ring in het gemeentehuis volgende
week zondag wordt voor een belangrijk
deel door haarzelf voorbereidt. Het is
dat een vleugel iets te groot en te zwaar
is om alleen de trappen naar de raads
zaal op te dragen, anders zou ze dat be
slist doen. Over de medewerking van de
gemeente Oostburg is ze zeer te spre
ken. „Er wordt zelfs gratis koffie ge
schonken". vertelt ze. „iets wat ik nooit
had verwacht. Misschien komt dat om
dat de Oberbürgermeister zelf van mu
ziek houdt. Ik heb gehoord dat hü zelf
cello.speeltDe koffiepauze zal ove
rigens strikt geregeld worden. Op echte
koffieconcerten heeft mevrouw Stelzer
eigenlijk iets tegen. Al die mensen die
tijdens de uitvoering driftig in hun kof
fie zitten te roeren, dat leidt maar af.
programma
Het programma van de muziekmiddag
is zo gevarieerd mogelijk samenge
steld. Componisten als Bach, Mozart.
Chopin en Dvorak komen allemaal aan
bod. Maar ook Nederlandse volkslied
jes als 'ik heb mijn wagen volgeladen'
staan op het programma. „Dat ken je
toch?", vraagt ze als ze het programma
voorleest. Ze zingt het voor, met dikke
g's en sterke klemtonen. „Prachtig
niet?"
De laatste weken voor een uitvoering
zyn altijd spannend. Zeker voor me
vrouw Stelzer. De laatste repetities, de
puntjes op de i, de afgesproken begjnte-
kens. het vervoer van de vleugels ..Ach.
mijn arme zenuwtjes". zegt ze wel eens
Vooraf, wel te verstaan. Want tijdens de
uitvoering mag je daar niet aan denken
Als je haar zo bezig ziet. dan dringt zich
een bekend Duits spreekwoord op. dat
goed op haar van toepassing lijkt 'Was
halt uns frisch und jung? Arbeit und
Erinnering'.
De rederijkerskamer 'De Oranjebloem' uit Sluis speelt vandaag, vrijdag,*
klucht 'Scheve sprongen in de Zevensprong' van W. M. Hekkert. Zoals meet
al is het moeilijk om de inhoud van een kluchtig spel in het kort weer te go»
Regisseur P. Bruggeman: „Er lopen veel dingen door elkaar.
Het verhaal speelt zich in elk geval af in de Zevensprong. Een beroepsinbrtte
wordt op de hielen gezeten door een beetje sullige rechercheur, en er komteö
trouwerij in voor". De Oranjebloem is in september met de repetities begomw.
Het decor is van Herman Bakker. De hoofdrollen zijn. Simon van Santen, portff
van het hotel - Gerard van Hijfte, Kees, de liftboy - Raol Hubregtse. Mandemakss
manager - Bram Cambier. mevrouw Bos van der Takken - Ans de Bree. Recher
cheur Willems - Bram Basting. De voorstelling begint om 20.00 uur in 't ZobU
Vestje in Sluis. Aansluitend is er bal met verloting.
Volgende week woensdag 24 november is er nog een uitvoering in het bejaard»
huis te Biervliet, en 27 november in de Oude School van Retranchement.
jrpot hiertoe heeft de Heere ons geholpen': de titel van de tweede show vu
X Robert Long en Leen Jongewaard, vanavond (vrijdag) te zien en te horenin
het Temeuzense Zuidlandtheater.
Robert Long en Leen Jongewaard in hun nieuwe show. vanavond (vnjdag)tezn
in het Temeuzense Zuidlandtheater
De première van het programma moest
wegens ziekte worden uitgesteld tot fe
bruari dit jaar. AI voor het zover was,
ontketende 'Tot hiertoe' een protest
campagne van groeperingen als het Ge
reformeerd Politiek Verbond en de Re
formatorische Politieke Federatie, die
de show - ook in Temeuzen - wilden
laten verbieden.
Long en Jongewaard nemen geen blad
voor de mond als het gaat om zaken als
homosexualiteit, kerk, relaties en on
verdraagzaamheid. Een zeker blijmoe
dig fanatisme, aangelengd met een (to
ke scheut humor en zelfkritiek, is ba
tweetal niet vreemd.
Robert Long en Leen Jongewaard we
den begeleid door een ensemble ca
zich voor deze gelegenheid heeft onge
doopt tot 'The sound of freedom' en da
bestaat uit: Koos Mark (comboleideis
toetsen). Rob van Stiphout (blaasto
strumenten en synthesizer), Wille
Vóórhaar (drums en percussie) en Ha
ry Sibum (gitaren).
'Tot hiertoe heeft de Heere ons getó
pen' begint om 20.00 uur.
