5?
hoe
zeere
vallen
ze af
m
ZATERDAG 30 OKTOBER 1982
fotografie wim riemens
\\r
Grote Koedoe. SpoorwiekgansLady Gray's water
bok. Knobbeleend. Alpaca en Caracara. Prachtige
dieren, die allemaal zijn te vinden in het Dierenpark
Wassenaar. Nog eventjes trouwens. Want als de over
heid niet besluit drie miljoen gulden per jaar in het park
te stoppen is het volgend seizoen afgelopen met. de bijna
vijftig jaar oude dierentuin.
„Ik ben geschokt", reageert J. Baars, directielid van het
Ouwehands Dierenpark in Rhenen op het nieuws, „Ik
weet dat het overal terugloopt, We kunnen moeilijk con
curreren tegen kapitaalkrachtige bedrijven als Walibi
en Slagharen, die met televisiespots de mensen bij ons
wegzuigen. Tja, en dan de mentaliteit van de bezoeker
die is veranderd. Daar kunnen we niet omheen. Vaak is
het een emotieloos gebeuren. Dat was vroeger anders.
Toch ben ik niet bang voor de toekomst We zullen ons
nog meer moeten richten op het behoud van met uitster
ven bedreigde diersoorten. Ook hebben we een belangrij
ke opvoedkundige taak".
Terwijl de dierentuinen Artis en Blijdorp jaarlijks een
subsidie van het rijk van tien miljoen gulden krijgen
moeten alle andere dierentuinen het zonder financiële
middelen van de overheid doen.
Baars: „Ik had dit echt niet verwacht in Wassenaar. De
vraag om subsidie is heel reëel. In Den Haag roepen ze
altijd dat dierentuinen levende musea zijn. Nou, een mu
seum wordt gesubsidieerd. Wil Nederland zo rijk aan
dierentuinen blijven dan moet de overheid toch een
handje helpen. Zeker voor zo'n enorm mooie collectie als
Wassenaar heeft".
De telefoon heeft niet stilgestaan de afgelopen dagen in het Dierenpark Wassenaar. De telefonis
te werd hartstikke dol: „Heeft u misschien een aapje voor ons te koop?". Of: „Kunt u ons
helpen aan een ooievaar?". En: „We zoeken nog een mooie papegaai". Honderden mensen belden
de met sluiting bedreigde dierentuin op nadat ze in een uitzending van het NOS-journaal hadden
gehoord dat alle dieren te koop werden aangeboden.
„Verkeerd overgekomen", zegt directeur Jan Louwman. „Het is begrijpelijk dat onze dieren niet
zomaar aan Jan en alleman kunnen worden verkocht. Zo simpel ligt dat niet".
De directeur maakt zijn zoveelste ronde
door het Dierenpark Wassenaar. Legt
nog eens precies uit waar de meest be
zienswaardige dieren te vinden zijn.
Want lang zal het dierenpark, dat in
1937 werd opgericht, niet meer bestaan.
Met een triest gezicht zegt de dieren
tuin-directeur: „Zoals de zaken er nu
voorstaan, zijn de poorten volgend jaar
gesloten. De kosten zijn niet meer op te
brengen. We komen per jaar drie mil
joen gulden te kort. Dat geld hebben we
nodig voor het inhalen van achterstal
lig onderhoud en wat nieuwbouw. Van
die drie miljoen gulden is de helft ex
ploitatietekort. Eenvoudig gezegd: de
kosten worden steeds maar hoger ter
wijl de inkomsten dalen. Dat is niet
meer vol te houden".
Het dierenpark tussen de Wassenaarse
bossen maakt een trieste indruk. Don
kere wolken doen gestaag de regen
druppels naar beneden komen. „Zoo
boemel", met een stuk of vijf kinderen
in de wagonnetjes, tuft langzaam over
de modderige paden. Alleen een chim
pansee vertoont wat acrobatische
kunstjes. De andere dieren lijken het
zat. Alsof ze weten dat ze volgend jaar
ergens anders zullen wonen.
Een groot bord in het midden van het
park maakt de dierentuin-bezoeker
duidelijk hoeveel geld moet worden uit
gegeven om een paar dieren te kunnen
verzorgen. Een greep: voor de ruim drie
duizend inwoners van het park is
500.000 kilo voedsel per jaar nodig. Een
gorilla heeft een dieet dat bestaat uit
drieëntwintig gerechten, terwijl de ver
zorging van één olifant per jaar 30.000
gulden kost.
De bezoekers kijken er nauwelijks naar
om. maar sjokken rustig voort door het
vijftien hectare grote park.
zie ik echt niet zitten, zo'n achtbaan
naast ons dierenpark".
Louwman noemt meer oorzaken De
mensen geven minder geld uit. Econo
mische recessie. Dat merken wij goed
Dit jaar hebben we zo'n 240.000 bezoe
kers binnen gehad. Acht jaar geleden
waren dat er nog 325.000. Dat scheelt
wel wat De mensen betalen nu negen
gulden per persoon. Een kind kan naar
binnen voor zes gulden. Maar eigenlijk
gerard dielessen
vermaak
„Weet jc wat het is", gaat Jan Louw-
man verder, „er is meer vermaak geko
men de afgelopen jaren. Al die pretpar
ken bijvoorbeeld. Walibi, Slagharen,
noem maar op. Dat heeft zeker mensen
bij ons weggetrokken, Er zijn wel tui
nen die ook een pretpark naast hun die
rentuin hebben gebouwd. Maar dat is
tegen onze doelstellingen. Bovendien
hebben we hier in Wassenaar al zoiets.
Bij Duinrel. Een sprookjestuin met een
gigantische speeltuin erbij. Nee, dat
zouden we twintig gulden voor iedereen
moeten rekenen om er uit te springen.
Maar dan komt er helemaal niemand
meer".
„Bovendien zijn de onkosten de laatste
jaren natuurlijk ook fors gestegen,
Denk maai' 's aan het warmstoken van
alle verblijven. Als wij het koud hebben
in de winter willen we nog wel eens een
vest aantrekken of in eén warmge-
stookt kamertje gaan zitten, maar dat
kan hier natuurlijk niet".
De enige kans op behoud van het Die
renpark Wassenaar is subsidie van de
overheid. Drie miljoen per jaar, zoals al
eerder duidelijk werd. „Kijk, met een
gift van een paar duizend gulden begin
nen we niets. Daar kunnen we niet van
bestaan".
Weer komt het boemeltje langs. Ring-
ring. D'r zitten wat meer passagiers in,
ondanks het druilige weer is het park
toch nog redelijk bezet.
motregen
Louwmans stapt rustig door, hier en
daar eens wijzend naar weer een bij
zondere diersoort: „Tja, dit weer is
voor ons het best. Het moet natuurlijk
niet hozen, maar een beetje motregen
is niet erg. Van het warme weer moe
ten we het juist niet hebben. Gaan de
mensen naar het strand. Geef ze 's on
gelijk. met die paar schaarse zonnige
dagen die wij in dit land hebben. We
zeggen hier wel eens: eigenlijk moeten
we elke dag beestenweer hebben, pas
dan gaat het ons goed". Hij moet er zelf
om lachen.
Zijn collega J Baars van het Ouwe
hands Dierenpark kan daar over mee
praten. Aan het einde van dit mooie zo
merseizoen moest de dierentuin in Rhe
nen het werknemersbestand inkrimpen
van zestig naar vijftig werknemers, bat
was een direct gevolg van het langduri
ge mooie zomerse weer. Het bezoekers
aantal in Rhenen liep met ongeveer
tien procent ten opzichte van vorig jaar
terug naar 50.000.
Baars: „Het bezoek loopt overal terug.
Van de zomerse dagen moeten we het
niet hebben, dal zal wel duidelijk zijn.
Waar bet precies aan ligt kan ik moei
lijk zeggen. Deze week bijvoorbeeld
hebben we niet te klagen. Ik denk dat
er zeker zo'n 15.- tot 17.000 mensen door
de poort zijn gekomen. Dat is heel wat
op een jaartotaal van 500.000".
De 46-jarige directeur die samen met
zijn vrouw Hanneke en broer Evert het
Wassenaarse park runt blikt nog eens
even kort in het verleden: „Het Is eigen
lijk de moeder van mijn vader geweest
die is begonnen. Zij was al verzot op
dieren. Op vogels vooral. Later is de vo
gelhal ook naar haar genoemd. Ik kan
me nog herinneren dat heteen paarjaar
voor de oorlog slecht ging met de Haag
se Dierentuin. Dal was een aflopende
zaak. Mijn vader was toen al druk bezig
hier op dit terrein dieren te verzamelen.
In eerste instantie vooral vogels Zo nu
en dan kwamen er wel eens wat belang
stellenden, maar het was nog geen
park. Totdat er van alle kanten bij mijn
vader op werd aangedrongen dat hij
zijn collectie moest openstellen voor ie
dereen, Dat gebeurde vlak voor de oor
log. Naast die vogels hadden we twee
tijgers en een olifant".
oorlog
De oorlog liet niet veel heel van het
dierenpark, waar zelfs raketinstalla
ties van de Duitsers hebben gestaan.
Een lama. sneeuwuil en kcizersarend
overleefden de strijd. Daarna moest
opnieuw worden begonnen met de op
bouw van de tuin. In 1953 vond de eer
ste grote nieuwbouw plaats. Toen
werd de „Louisehal" gebouwd.
Trots zegt Louwman: „Daar kwamen
de vogels dus in. Maar het bijzondere
was dat de hal een kas was. waar allerlei
tropische en exotische vogels konden
worden gehuisvest. We hebben daar wel
dertig vogelsoorten gefokt. Dat had ons
op dat moment nog geen dierentuin na
gedaan. Veel tuinen hebben later dat
voorbeeld gevolgd.
Louwman gaat het Gorillahuis binnen
Dit verblijf werd tien jaar geleden ge
bouwd. Gek is de directeur met Vip. de
eerste gorilla die ruim driejaar geleden
in een Nederlandse dierentuin werd ge
boren. De kooi is afgescheiden door een
glazen wand.
Louwman: „Dat is wel nodig zo'n con
structie. Want het zijn net kinderen,
die beesten. Ze willen spelen, dus smij
ten ze met drollen. Dan is een kooi met
een glazen wand wel nodig. Stel je voor
dat we dat niet zouden hebben, hadden
we hierachter wel een paar wasbakken
neer mogen zetten. Alleen een glazen
wand voldoet ook niet goed, want dan
smeren ze die drollen tegen het raam.
Kunnen de mensen niets zien".
Een paarjaar geleden is het laatste ver
blijf gereedgekomen: het junglehuis.
Leunend over de balustrade waar een
stuk of drie krokodillen rondzwemmen
zegt Louwman: „Die zijn echt niet. af
komstig uit oerwouden. Dat wordt wel
vaak gedacht. Maar de meeste dieren
komen uit andere dierentuinen of wor
den hier gefokt. Dat is goedkoper. Bo
vendien is het niet eenvoudig om een
beest uit de tropen hier ingevoerd te
krijgen.
Op de vraag of de dierentuin de laatste
tien jaar wel met de tyd is meegegaan
antwoordt Louwman volmondig ja:
„Vroeger was het inderdaad een dagje
uit voor de mensen Er was niet veel
meer dan de dierentuin. Dat is bekend.
Maar nu komen hier toch veel groepen
scholieren. Ook belangrijk is dat we de
tuin zo natuurgetrouw mogelijk heb
ben aangepast. Een voorbeeld: Zebra's
leven in het wild vaak in groepen van
acht tot tien. Dat gebeurt hier nu ook.
Datzelfde geldt voor giraffen die in een
groep van vijf of zes moeten leven".
In de hoek van de dierentuin, waar gie
ren rustig op een tak naar beneden zit
ten te staren, pikt een koolmees onder
in de kooi wat eten weg van die grote
roofvogels.
Louwman kan er niets van zeggen: „Je
ziet het, daar moeten we ook voor beta
len Kijk daar maar eens wat een een
den die hier niet thuis horen. Maar ze
vinden hier wat om te bikken, 's Winters
is het zo erg dat we onze eigen eenden
onder een kap moeten plaatsen, want
anders wordt al het voedsel opgegeten
door die zogenaamde wtldeeenden. Dat
kunnen we allemaal niet betalen".